1-2. (a) Zunis cu ahodah a si i nu pakhat in zei zuamcawhnak dah a ton? (b) A phaw hmanthlak kha fianter.

 BAIBAL nih Timote tipil innak kong kha a langhter lo nain mah ni ah a nu Zunis aa lawmh lai ning kha mitthlam kan cuanter khawh. (Ptb. 23:25) A tai tiang a thukmi ti chungah Timote a dirmi a zoh tikah aa uanthlar lai ning khi ruathmanh. Timote a pi Lois nih a pawng tein a vun tlaih tikah a ni. Timote ti chung a pil tikah Zunis cu din tein a thawpi a chuah. Ti thawng he panh tein a rak chuah ṭhan tikah a nu cu aa lawmh tuknak ah a mitthli a tla. Zunis nih a fapa kha Jehovah le a Fapa, Jesuh Khrih dawt dingin a cawnpiaknak ah zuamcawhnak a tong ko nain hlawhtlinnak a hmu. Zunis nih a fapa cawnpiak dingin aa zuam lioah zei harnak hna dah a ton?

² Timote cu biaknak aa khat lomi chungkhar ah a ṭhangmi a si. A pa cu Greek mi a si i a nu le a pi cu Judah mi an si. (Lam. 16:1) Zunis le Lois cu Khrihfa an hung si tikah Timote cu kumhra fai a si men lai. Asinain a pa cu Khrihfa a si lo. Cucaah Timote nih zei lam dah aa thim lai? Anih cu amah tein biakhiahnak tuah awkah a kum a cu cang men lai. Zumlotu a pa lei ah a ṭang lai maw? A ngakchiat lioin cawnpiak a rak simi Judah phungphai kha maw aa tlaih lai? Asiloah hmuh tharmi Jesuh Khrih zumhnak dah a cohlan lai?

3. Phungthlukbia 1:8, 9 ningin nule nih an fale kha Jehovah hawi si dingin an bawmhmi hna kha Jehvoah nih zeitindah a hmuh?

³ Tuchan Khrihfa nule nih an chungkhar kha an dawt. Zeidang  nakin an fale kha Jehovah he a fekmi hawikomhnak ngeihter an duh hna. An i zuamnak kha Pathian nih a sunsak tuk. (Phungthlukbia 1:8, 9 rel.) An fale nih biatak an cohlan nakhnga an bawmh hna tikah Jehovah nih lam a hruai hna.

4. Tuchan i nule nih zei zuamcawhnak dah an ton?

⁴ Timote bantukin an fale nih Jehovah biak awkah an i thim lai maw tiah nule nih an ruahmi cu a phung a si ko. Satan vawlei ah fale nih zeitluk in dah hneknak an ton ti kha nulepa nih an hngalh. (1 Pet. 5:8) Mah lengah vale loin asiloah Jehovah a bia lomi vale he a ummi nule tampi nih fale zohkhenhnak ah zuamcawhnak an tong. Tahchunhnak ah, Christine b timi unaunu nih hitin a ti: “Ka vapa cu pa ṭha le chungkhar a daw tukmi a si nain Jehovah Tehte si awkah ka fale ka cawnpiakmi hna kha fakpi in a ka ralchanh. Ka fale nih Jehovah zeitindah an biak khawh hnga tiah khua ka ruat i kum tampi chung ka rak ṭap.”

5. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

⁵ Nang cu fa a ngeimi Khrihfa nu pakhat na si ahcun Zunis bantukin hlawhtlinnak na hmu kho. Hi capar ah na biachim le na tuahsernak in fale cawnpiaknak ah amah naa zohchunh khawh ning kong kan i ruah hna lai. Jehovah nih aan bawmh ning kong zong kan i ruah hna lai.

6. Kuathnih Timote 3:14, 15 ningin Timote cu zeitindah Khrihfa pakhat a hung si?

⁶ Timote cu a ngakchiat lioah a nu nih Judah mi bantukin “Cathiang” ṭha tein a hngalhthiam nakhnga a si khawh chungin a rak cawnpiak. Zunis nih Jesuh Khrih kong zeihmanh a hngalh lo caah a hngalhnak cu ri a ngei. Asinain Cathiang in a hngalhmi kong hna nih Timote kha Khrihfa biaknak cohlan awkah a rak bawmh. Khrihfa pakhat a hung si lai maw? Mino pakhat in Khrihfa ka si lai maw timi thimnak nawl a ngei. Timote cu a nu aa zuamnak ruangah Jesuh kong biatak ah ‘fek tein a um peng’ lai ti cu lunghrin awk a um lo. (2 Timote 3:14, 15 rel.) A fapa kha Jehovah kong cawnpiaknak ah Zunis nih a tonmi zuamcawhnak a tei khawh caah zeitluk in dah aa lawmh lai. Zunis cu a min ningin a rak nung taktak, Zunis timi cu “teitu” ti sullam a ngeimi biafang in a rami a si.

7. Zunis nih a fapa tipil a in hnuah a ṭhancho nakhnga zeitindah a bawmh khawh?

⁷ Tipil innak cu Timote nunnak caah a biapi tukmi kehlan pakhat a si, asinain tipil a in hnu zongah a nu Zunis a thinphannak cu a dong rih lo. A fapa nih a taangmi a nunnak kha zeitindah a hman lai? Hawiṭhalo he aa kom hnga maw? Athens khua ah sianginn a kai ahcun cuka i Pathian a bia lomi mifim pawl cawnpiaknak kha a cohlan lai maw? A caan, a thazaang le a nonak kha hmangin mirum si awkah aa zuam lai maw? Zunis nih Timote caah biakhiahnak a tuahpiak kho lo nain a bawmh khawh. Zeitin in dah? A fapa nih Jehovah a dawtnak le Jesuh cung aa lawmhnak a karh chin nakhnga fakpi in aa zuam. Biaknak aa khat lomi chungkhar nih an tonmi zuamcawhnak cu aa thleidangmi a si lo. Nulepa cu biatak ah a ummi an si hmanhah an fale nih zumhfek tein Jehovah an biak nakhnga an lungthin suk cu a har kho. Nulepa nih Zunis sinin zeidah an cawn khawh?

8. Nule nih an fale thlaraulei herhmi zohkhenhnak ah zumtu a simi an vale kha zeitindah an bawmh khawh hna?

⁸ Nan fale he Baibal hlathlai u. Unaunu  hna, nan vale biatak ah a ummi an si ahcun nan fale thlaraulei herhmi zohkhenhnak ah Jehovah nih bawmhter aan duh hna. Cutin tuah khawhnak lamkhat cu Chungkhar Pumhnak hmaan tein tuah khawh awkah nan bawmh hnanak thawngin a si. Chungkhar pumhnak he aa tlaiin a ṭhatnak kha chim u, cun a nuam i lungthawh awk a si nakhnga nan tuah khawhmi kha ruat u. Nan vale nih a hleikhunmi Baibal hlathlainak program pakhat an timhtuah nakhnga nan bawmh khawh men hna lai. Cun fale cheukhat cu Nunnak Kha Zungzal In I Nuamhpi! timi cauk pumpak Baibal hlathlainak in ṭhatnak a hmu khomi, a cuza cangmi an si ahcun a herhmi bawmhnak pek awkah nan vale kha nan bawmh khawh hna.

9. Zumlotu va a ngeimi, nule nih khoika in dah bawmhnak an hmuh khawh?

⁹ Nule cheukhat cu an vale zumlotu a simi asiloah anmah tein fale a zohkhenhmi an si caah an fale he Baibal hlathlainak ah anmah nih an hruai hna. Nan chungkhar zong cutin a si ahcun a hleihluat tuk in nan lungrethei hlah u. Jehovah nih aan bawmh hna lai. Nan fale he hlathlainak tuahnak caah a bupi hmangin a kan pekmi, hmual a ngei tukmi cawnpiaknak hriamnam hna kha hmang u. Chungkhar pumhnak ah mah hriamnam hna hman ning kha hmuntonnak a ngeimi a dang nulepa sinah ruahnak cheuhnak hal hna. c (Ptb. 11:14) Jehovah nih nan fale he i chawnhbiaknak zongah aan bawmh khawh hna. Fale an ruahnak le an lungthin hngalh khawh awkah Jehovah sinah bawmhnak hal u. (Ptb. 20:5) ‘Sianginn ah a bik in na tonmi zuamcawhnak cu zeidah a si?’ ti bantuk biahalnak sawhsawh nih man a ngeimi biaruahnak a chuahter khawh.

10. Na fale Jehovah kong cawnpiak awkah a dang zei lam nih dah aan bawmh khawh?

¹⁰ Fale kha Jehovah kong cawnpiak awkah caanṭha kawl. Jehovah kong le nan caah a tuahmi thilṭha tampi kong kha chim hna. (Deut. 6:6, 7; Isa. 63:7) Inn ah na fale he hmaan tein hlathlainak nan tuah khawh lo ahcun mah hi a hleiin a biapi. A hmasa ah langhtermi Christine nih hitin a ti: “Thlaraulei kong i ruahṭi awkah caanṭha a tlawm tuk caah kan hmuhmi zei bantuk caan paoh kha hman kaa zuam. Khuaruahhar a simi Jehovah sernak kong le thlaraulei thil tampi kong chim awkah rilikam ah lam kan leng asiloah lawng kan i cit. Ka fale an cutzat le cangka anmah tein Baibal hlathlainak tuah awkah tha ka pek hna.” Mah lengah Jehovah bupi le unau pawl kong kha a ṭhatnaklei in chim. Khrihfa upa kha mawhchiat hna hlah. An kong na chimmi nih na fale kha bawmhnak an herh tikah Khrihfa upa sin chim awkah a bawmh hna lai.

11. Jeim 3:18 ningin inn ah daihnak karhter cu zeicah a biapit?

¹¹ Inn ah daihnak karhter. Na va le na fale na dawt hna kha langhter zungzal. Na va kong kha nem tein le upatnak tein chim law na fale zong cutin tuah awkah cawnpiak hna. Cutin na tuah tikah na fale nih Jehovah kong cawn kha an hun i fawih deuh lai. (Jeim 3:18 rel.) Romania ah special hmaikal a ṭuanmi Jozsef kong hi ruathmanh. An hun upat i a nu le an unau dihlak in Jehovah an biak tikah a pa nih harnak a pek hna. Jozsef nih hitin a ti: “Ka nu nih inn ah daihnak a um nakhnga fakpi in aa zuam. Ka pa a puarhran deuhdeuh ah ka nu cu a nun a nem deuhdeuh  ve. Ka pa upat awk le a nawl ngaih awk kan i harhmi kha ka nu nih a hmuh tikah Efesa 6:1-3 kha a kan ruahpi. Cun ka Pa ngeihmi sining ṭha hna kha a kan chimh i kan dawt awk a sinak a ruang zong hngalhthiam awkah a kan bawmh. Cuticun a buaimi thil sining hna kha a daihter ṭhan lengmang.”

12. Kuathnih Timote 1:5 ningin Zunis nunning cu Timote cungah zeitindah huham a ngeih?

¹² Kuathnih Timote 1:5 rel. Zunis nih Timote caah zohchunh awk ṭha a chiah. Zumhnak taktak ah tuahsernak aa tel ti zong a cawnpiak men ko lai. (Jeim 2:26) A nu tuahsernak cu a fekmi Jehovah a dawtnak nih a forhmi a si kha Timote nih a hngalh lai ti cu lunghrin awk a um lo. Jehovah biaknak nih a nu a lawmhtermi kha Timote nih a hmuh. Zunis nunning cu Timote cungah zeitindah huham a ngeih? Lamkaltu Paul nih Timote cu a nu bantukin a zumhnak a fek tiah a ti. Mah cu ruahlopi in a cangmi a si lo. Timote nih a nu nunning kha a hmuh i mah kha i zohchunh awkah bia a khiah. Cu bantukin tuchan ah nule tampi nih ‘bia kaa khat chim hau loin’ chungkhar lungthin kha an suk khawh. (1 Pet. 3:1, 2) Nang zong cutin na tuah khawh. Zeitin in dah?

13. Nule nih Jehovah he an i pehtlaihnak kha zeicah pakhatnak ah an chiah awk a si?

¹³ Jehovah he nan i pehtlaihnak kha pakhatnak ah chia. (Deut. 6:5, 6) Nule tampi bantukin nang zong mahca ṭhatnak tampi na hlawt. Na fale pumsalei herhmi zohkhenhnak ah na caan, na tangka, na ihcaan le a dang thil hna kha na hlawt. Asinain mah caah Jehovah he nan i pehtlaihnak hlawt tiangin na rian naa tamter tuk awk a si lo. Hmaan tein thlacamnak, pumpak Baibal hlathlainak le pumhnak caah a caan a dang tein chia. Cutin na tuah ahcun thlaraulei ah na ṭhawng deuh lai i midang le na chungkhar caah zohchunh awk ṭha na chiah khawh lai.

14-15. Leanne, Maria le João sinin zeidah na cawn khawh?

¹⁴ An nule an zoh hnanak thawngin Jehovah dawt awk le i bochan awkah a cawngmi, mino cheukhat kong kha zohhmanh u sih. Christine fanu Leanne nih hitin a ti: “Ka pa inn ah a um ahcun Baibal kan cawng kho lo. Asinain Ka Nu cu hmaan tein aa pum peng. Baibal kong tampi kan hngal lo nain ka nu tuahsernak nih a fekmi zumhnak ngeih awkah a kan bawmh. Kan i pumh bal hlan, caan sau nawn in mah cu biatak a si ti kha kan hngalh.”

¹⁵ An i pumh caah an chungkhar in a pa nih dan a tat tawnmi hna Maria nih hitin a chim: “Ka nu cu ka hngalhmi, a ral a ṭha tukmi unaunu hna lakah pakhat a si ve. Ka ngakchiat lioah mi ka ṭih caah mah thil hna tuah kha a caan ah ka rak al. Asinain ka nu a ral a ṭhat ning le a nunnak ah Jehovah pakhatnak ah a chiah zungzal ning ka hmuhmi nih mi ṭihnak kha tei awkah a ka bawmh.” Inn ah thlaraulei kong i ruah lo dingin a pa nih a thlauhmi hna João nih hitin a chim: “Ka caah a bik in thazaang petu cu Jehovah a dawtnak dah ti lo cun ka pa lungton awkah zeithil paoh a hlawmi ka Nu kha a si.”

16. Nule nunning cu midang cungah zeitindah huham a ngeih khawh?

¹⁶ Nule hna, nan nunning cu midang cungah huham a ngei ti kha i cinken u. Zeitin in dah? Lamkaltu Paul cungah Zunis nunning huham a ngeih ning kha ruathmanh. Timote nih “Zunis . . . ngeihmi zumhnak bantuk, zumhnak taktak” a ngeihmi kha a  hngalh. (2 Tim. 1:5) Paul nih Zunis zumhnak kha zetik ah dah a hmuh hmasa bik? Mah cu a voikhatnak missionary a tlawn lioah a si men lai. Listra khua ah Lois le Zunis he an i tong i annih kha Khrihfa si dingin a rak bawmh men hna lai. (Lam. 14:4-18) Kum 15 hrawng a rauh hnu—Paul nih Timote sin cakuat a ṭial tikah zumhfekmi Zunis tuahsernak kha aa cinken i zohchunh awk tlakmi in a rak langhter. A nunning cu lamkaltu Paul le mah lio caan i a dang Khrihfa tampi caah thazaang petu taktak a si ti cu a fiang. Nang cu innchunghawi loin fale a zohkhenhmi asiloah zumhnak aa khat lomi chungkhar a ngeimi na si ahcun zumhfek tein na ummi nih na pawngkam mi an zumhnak a fehter chin ti kha zum.

17. Na fale nih na cawnpiaknak an lehrulh lomi a lawh ahcun zeidah na tuah awk a si?

¹⁷ Naa zuamnak kha na fale nih an lehrulh lomi a lawh ah tah zeitin? Fale cawnpiaknak ah a caan lak a hau ti kha i cinken. Hmanthlak ah langhtermi bantukin thlaici na tuh tikah a kung a ṭhang lai i thei a tlai hnga maw tiah a caan ah na ruah men ko lai. A phichuak kha nangmah nih na uk kho lo nain ṭha tein a ṭhan nakhnga ti na toih lengmang khawh. (Mar. 4:26-29) Cu bantukin an fale nih Jehovah an dawt nakhnga an i zuamnak cu bawmtu taktak a si hnga maw tiah nule nih a caan ah an ruah khawh ve. A phichuak cu na uk kho lai lo. Asinain fale cawnpiak awkah na tuah khawhmi zei paoh na tuah peng ahcun thlaraulei ṭhancho dingin  a ṭha bikmi caanṭha na pekmi hna a si.—Ptb. 22:6.   

18. Na fale thlaraulei ṭhancho awkah Jehovah nih zeitindah a bawmh khawh hna?

¹⁸ Baibal chan thawkin Jehovah nih mino tampi kha a hawile si awkah a bawmh hna. (Salm 22:9, 10) Mah cu an duhmi a si ahcun thlaraulei ṭhancho awk zongah a bawmh khawh hna. (1 Kor. 3:6, 7) Na fale cu lam a pial hnikmi an lawh hmanhah Jehovah mithmuh ah duh a nungmi an si peng ko. (Salm 11:4) Jehovah lungton an duh kha zeiti lam in an langhter hmanhah Jehovah nih a hawi si awkah bawmh dingin timhcia a si zungzal. (Lam. 13:48; 2 Chan. 16:9) Na fale nih theih an herhmi kha aa tlakmi caan ah aa tlakmi bia chim dingin aan bawmh khawh. (Ptb. 15:23) Asiloah an cungah a hleiin lungthawhnak ngeih awkah dawtnak a ngeimi unaupa asiloah unaunu pakhat kha a forh men lai. Na fale cu an hun cutzat tik hmanhah hlan i na rak cawnpiakmi hna a kong pakhatkhat kha i cinken ṭhan awkah Jehovah nih a bawmh khawh hna. (Johan 14:26) Na bia le na tuahsernak in na fale na cawnpiak zungzal hna ahcun Jehovah nih thluachuah tampi aan pek lai.

19. Jehovah mithmai ṭha na hmuh kha zeicah na zumh khawh?

¹⁹ Jehovah nih aan dawtnak cu na fale tuahmi thimnak cungah aa hngat lo. Nangmah nih na dawt caah aan dawtmi a si. Nang cu innchunghawi loin fale a zohkhenhmi na si ahcun Jehovah nih na fale caah Pa ka si lai i nangmah caah Hupphengtu ka si lai tiah bia aa kam. (Salm 68:5) Na fale nih a ṭhami thimnak an tuah lai maw, tuah lai lo ti kha na uk kho lo. Asinain Jehovah bawmhnak naa bochan i na si khawh chungin naa zuam peng ahcun a mithmai ṭha na hmu lai.