1-2. (a) Drei lae Enis, nge nemene la itre jol hnei eahlo hna cile kow ngöne lo eahlo a hetru Timoteo? (b) Qejepengöne jë la iatr ngöne la icetrön.

 THA hna qaja kö hnei Tusi Hmitrötr la ijine kola xomi bapataiso hnei Timoteo. Ngo pane mekune jë së la madrine i Enis, thine i Timoteo, ngöne la ijine cili. (Ite edomë 23:25) Kola xölaxöla la trenge timidra i eahlo ke, eahlo a madrin troa goeë Timoteo e hnine la tim. Enis a dredrehnyima nge kola ee eahlo hnei Lois, qaaqa i Timoteo. Ame la Timoteo a mejë qa hnine la tim, angeic a dredrehnyima nge Enis a treije madrin. Nyipici, hnei Enis hna ini Timoteo troa hnimi Iehova me Iesu Keriso, Nekö i Nyidrë. Ngo hapeu, hetre jol hna cile kow hnei Enis?

² Tha ka nyihlue i Iehova kö la keme i Timoteo. Ketre atre Geres nyidrë, nge ame Enis me Lois ke, lue föe ne Iudra. (Itre hu. 16:1) Maine jë, Timoteo a nekötrahmanyi ngöne lo Enis me Lois a atre la nyipici. Celë hi matre, isa hmi nyidroti kö memine la keme i Timoteo. Nemene la hna troa kuca hnei Timoteo? Ijiji angeice hë troa sipu axecië mekun. Hapeu, tro kö angeice a ce hmi memine la keme i angeic? Tro kö angeic a xötrethenge la itre hna majemine hnei angetre Iudra, tune lo hna ini angeic ngöne lo kola co? Maine tro pena angeic a lapaune koi Iesu Keriso tui Enis me Lois?

3. Thenge la Ite Edomë 1:8, 9, tune kaa la aqane goeëne Iehova la itre trengecatre hna kuca hnene la itre thine Keresiano?

³ Ame fe enehila, tru catre la ihnimine la itre thine Keresiano kowe la fami angatr. Ame la ka sisitria koi angatr ke, tro la itre nekö i angatr a easenyi koi Iehova. Nge Iehova a  wangatrune la itre trengecatre hna kuca hnene la itre thine Keresiano. (E jë la Ite Edomë 1:8, 9.) Nyimutre la itre thine hnei Iehova hna xatuane matre tro la itre nekö i angatr a kapa la nyipici.

4. Nemene la itre jol hna cile kow hnene la itre thine Keresiano enehila?

⁴ Nyipici, itre thin a hnehengazo ka hape, tro kö la nekö i angatr a nyihlue i Iehova, tui Timoteo ekö. Eje hi, atre hi la itre kem me thin laka, tru catre la itre jol ka traqa kowe la itre nekönatr ngöne la fene i Satana. (1 Pet. 5:8) Ketre, ame la itre xaa thin ke, angatr a hetrune caasine la itre nekö i angatr ngöne la nyipici pine laka, tha ka faipoipo kö angatr, maine pena tha ka hmi kö la föi angatr. Öni Christine b ketre trejine föe: “Ketre trahmanyi ka lolo la föeng, nge tru la ihnimi nyidrë kowe la itre nekö i nyio. Ngo xele kö nyidrë tro ni a hetru nyudreni ngöne la nyipici. Ame itre xaa ijin, eni a treij ke, thatre kö ni la aqane tro ni a xatuane la itre neköng troa nyihlue i Iehova.”

5. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekun celë?

⁵ Maine epuni la ketre thine Keresiano, ijije hi tro epuni a nyitipu Enis. Ame ngöne la tane mekun celë, tro sa ce wang la nyine tro epuni a kuca matre inine la itre nekö i epun, me amamai tulu koi nyudren ngöne la aqane ithanata me aqane ujë. Nge tro fe sa ce wang la aqane tro Iehova a xatua epun.

6. Thenge la 2 Timoteo 3:14, 15, nemene la hna kuca hnei Timoteo matre hane ketre Keresiano?

⁶ Ame lo Timoteo a co, hnei Enis hna ini angeic la “itre hna cinyihane ka hmitrötr,” thenge la aqane trotrohnine hnei angetre Iudra. Ngacama thatre Iesu Keriso hnyawa kö hnei Enis, ngo hnei eahlo hna ini Timoteo la Itre Hna Cinyihan, me xatua angeic troa hane kapa la nyipici. Hapeu, aja i Timoteo kö troa ketre Keresiano? Ketre nekötrahmanyi Timoteo, matre qanyi angeice kö iën e troa xötrethenge Keriso. Ngo jëne la ixatua i Enis, hnei Timoteo hna “ahmalane la hni [angeic] troa mejiun” koi Iesu. (E jë la 2 Timoteo 3:14, 15.) Drei la madrine i Enis troa inine la nyipici kowe la nekö i eahlo! Hnei eahlo hna trongëne hnyawa la ëje i eahlo ka hape, “atre huuj.” Ngacama nyimutre la itre jol ka traqa, ngo hnei Enis hna ini Timoteo troa hnimi Iehova me hane nyihlue i Nyidrë.

7. Nemene la hna kuca hnei Enis matre tro Timoteo a kökötre ngöne la nyipici me xomi bapataiso?

⁷ Hnei Timoteo hna xomi bapataiso. Ame pe, Enis palahi a hnehengazo göi angeic. Nemene la hnei Timoteo hna troa kuca ngöne la mele i angeic? Hapeu, tro kö Timoteo a nyi sineene la itre atr ne fen? Aja i angeice kö troa tro kowe la itre uma ne ini ka tru e Athenai, me sajuëne la mekuna ne la itre ka inamacan, nge ka isazikeu memine la Tusi Hmitrötr? Tro kö Timoteo a aluzi traem me trengecatr matre troa trenamo? Eje hi, thatreine kö tro Enis a axecië mekun koi Timoteo. Ame pe, ijije hi tro eahlo a xatua angeic. Tune kaa? Nyipiewekë tro Enis a ini Timoteo, me acatrene la ihnimi angeic koi Iehova, me hni ne ole i angeic koi Iesu. Nyipici, ketre jole lai ka tru kowe la itre kem maine thine ka hetrune caasine la itre nekönatr. Ngo jole fe kowe la kem me thine Keresiano troa inin me xatuane la itre nekönatr troa hnimi Iehova. Nemene la ini  hnei angatre hna xom qa ngöne la tulu i Enis?

8. Tune kaa la aqane tro la ketre trejine föe a xatuane la föi angeic Keresiano matre inine la itre nekönatr troa hnimi Iehova?

⁸ Troa inine la Tusi Hmitrötr memine la itre nekönatr. Itre trejine föe, maine ketre Keresiano la föi epun, Iehova a ajane tro epuni a xatua nyidrë troa inine la itre nekönatr. Eje hi, loi e tro epuni a qaja aloin me xatuane la itre föi epuni troa kuca la Hmi Ne La Fami. Thele jë la itre xaa nyine troa kuca matre madrin me tro loi la Hmi Ne La Fami. Xatuane jë la föi epun troa eköthe la ketre ini maine elo pena. Ketre, maine ka tru hë la itre nekönatr, loi e troa pane ce wang memine la föi epun la aqane tro epon a ini tusi me nyudren ngöne la itus, Gojenyi Kowe La Nyipi Mel!

9. Drei la ka troa xatuane la itre trejine föe ka hetrune caasine la itre nekönatr ngöne la nyipici?

⁹ Ame la itre xaa trejine föe, angatre caasi hi, maine pena tha ka hmi kö la föi angatr. Celë hi matre, angatr la ka ini Tus memine la itre nekö i angatr. Maine celë fe hi hnei epuni hna melën, the hnehengazo kö. Tro kö Iehova a xatua epun. Loi e tro epuni a ini Tusi memine la itre nekönatr jëne la itre jiane huliwa hna hnëkën hnene la organizasio i Nyidrë. Loi e tro fe epuni a hnyingëne la itre xaa kem me thin la aqane kuca angatr, matre huliwane la itre jiane huliwa cili ngöne la Hmi Ne La Fami. c (Ite edomë 11:14) Ketre, ijije hi tro Iehova a xatua epun troa atreine ithanata memine la itre nekö i epun. Haawe, sipo Nyidrëti jë la nyine troa kuca, matre tro la itre nekö i epuni a fe la itre mekun me aliene hni nyudren. (Ite edomë 20:5) Maine tro epuni a hnying ka hape, ‘Nemene la jole hnei hmunë hna cile kow ngöne la hna ini?,’ tro hë nyudreni lai a nyiqaane ithanata me epun.

10. Tune kaa la aqane tro epuni a xatuane la itre nekö i epun troa atre Iehova?

¹⁰ Troa ami ijin matre qeje Iehova kowe la itre nekönatr. Loi e troa qaja koi nyudreni la nöjei ewekë ka lolo hnei Iehova hna kuca koi epun. (Deu. 6:6, 7; Is. 63:7) Ka nyipiewekë catre la itre ijine cili, e tha ijiji epuni kö troa ini tusi me nyudren ngöne la hnalapa. Öni Christine: “Maine ijij, eni a qeje Iehova kowe la itre neköng. Ame itre xaa ijin, eahuni a tro maine ti kenu. E cili, eni a qaja la itre hnei Iehova hna xup me itre xaa ini qaathei Nyidrë. Ame hë la nyudreni a tru, hnenge hna ithuecatre koi nyudreni troa inine la Tusi Hmitrötr.” Ketre, loi e troa qaja aloine la organizasio i Iehova memine la itre trejin. Nge tha tro kö a xöjetrije la itre qatre thup, wange tha tro jë la itre nekö i epuni a mejiune koi angatr ngöne la nyudreni a aja ixatua.

11. Thenge la Iakobo 3:18, pine nemene matre nyipiewekë troa thele tingeting ngöne la hnalapa?

¹¹ Troa thele tingeting ngöne la hnalapa. Amamane jë la ihnimi epuni kowe la föi epun me itre nekönatr. Loi e tro epuni a ithanata amenyikene me metrötrëne la föi epun, me inine la itre nekönatr troa hane tun. E cili, tro ha madrin me tingeting ngöne la hnalapa, me thue aja kowe la itre nekönatr troa thele Iehova. (E jë la Iakobo 3:18.) Hanawang la hna melën hnei Jozsef, ketre pionie hut e Roumanie. Ame lo angeic a co, hnene la keme i angeic hna sewe angeic me thine i angeic me itre trejin me angeic troa nyihlue i  Iehova. Öni Jozsef: “Hnei Nenë palahi hna thele troa tingeting e hnine la hnalapa. Ngacama kola icilekeu hnei Kaka, ngo hnei Nenë palahi hna thiina ka menyik. Ame la eahlo a öhn laka, tha eahuni kö a metrötrë Kaka me tha idrei, eahlo a ce ithanatane me eahuni la hna qaja ngöne Efeso 6:1-3. Nge eahlo a qaja la itre thiina ka loi i Kaka, me xatua hun troa hnimi nyidrë. Ngacama traqa ju hë la itre jol, ngo ka tingeting palahi la hnalapa.”

12. Thenge la 2 Timoteo 1:5, nemene la thangane koi Timoteo la aqane ujë i Enis?

¹² E jë la 2 Timoteo 1:5. Hnei Enis hna amamai tulu koi Timoteo. Hnei eahlo hna ini angeic laka, troa mama la nyipi lapaune ngöne la itre huliwa. (Iako. 2:26) Nge jëne la aqane ujë i Enis, öhne hi Timoteo laka, tru la ihnimi eahlo koi Iehova. Ketre, hnei angeice fe hna öhne laka, Enis a madrine troa nyihlue i Iehova. Nemene hë la thangane koi Timoteo? Öni Paulo aposetolo ka hape, hnei Timoteo hna catre lapaune tune la thine i angeic. Eje hi, hnei Timoteo hna goeëne la aqane ujë i Enis me nyitipu eahlo. Ketre tune enehila, alanyimu la itre trejine föe ka “ahmalane la hni” ne la itre sinee i angatr, jëne la aqane ujë i angatr. (1 Pet. 3:1, 2) Ijije fe hi tro epuni a kuca tun. Tune kaa?

13. Pine nemene matre nyipiewekë tro la itre thin a amë panë Iehova ngöne la mele i angatr?

¹³ Troa amë panë Iehova ngöne la mele i epun. (Deu. 6:5, 6) Itre thine fe, tru la itre huliwa hnei epuni hna kuca thatraqane la itre nekö i epun. Epuni a hlë jidr, me nue traem, me mo, me itre xaa ewekë ju kö, matre troa thupëne la itre nekö i epun. Ngo tha tro kö a nue la itre ewekë cili troa xome la traeme i epun koi Iehova. Loi e tro pe epuni a ami ijine matre troa thith, me ini tusi caas, me sine la itre icasikeu. Aqane tro epuni lai a acatrene la lapaune i epun, me amamai tulu kowe la fami epun me itre xan.

14-15. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la tulu i Leanne, Maria, me João?

¹⁴ Hanawang la itre xaa neköjajinyi me nekötrahmanyi ka inine troa hnimi Iehova me mejiune koi Nyidrë, jëne la tulu ne la itre thine i nyudren. Öni Leanne, nekö i Christine: “Tha ijije kö tro huni a ini Tusi Hmitrötr ke, Kaka e celë hnalapa. Ngo tha hnene kö lai hna sewe Nenë troa sine la itre icasikeu. Thatre hnyawa kö huni la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, ngo hnene la tulu i Nenë matre xecie koi huni laka, thene la itre hlue i Iehova la nyipici.”

¹⁵ Ame pena Maria, hnene la keme i angeic hna wathebo angatr troa sine la itre icasikeu. Öni angeic: “Ame Nenë ke, ketre trejine ka catr eahlo. Ame lo eni a nekönatr, hetre ewekë hnenge hna xele ma kuca, wanga troa hnyimasai ni hnene la itre xan. Ngo hnene la tulu i nenë hna xatua ni tro palahi a amë panë Iehova ngöne la meleng, me mejiune koi Nyidrë, me thipetrije la xoue atr.” Ame João ke, hnene la keme i angeic hna wathebo angatr troa inine la Tusi Hmitrötr ngöne la hnalapa. Öni angeic: “Hna ketri ni hnene la tulu i Nenë. Nyipici, tru la ihnimi Nenë koi Kaka, ngo tru catre kö la ihnimi eahlo koi Iehova.”

16. Nemene la thangane koi itre xan la tulu ne la thine Keresiano?

¹⁶ Itre thine fe, the thëthëhmine kö laka, ka hetre thangane catre la tulu i epun koi  itre xan. Tune kaa? Hnene la tulu i Enis hna xatua Paulo aposetolo. Öni nyidrë, hnene la “lapaune ka pë thoi ngön ka eje . . . thei Enis” hna aijijë Timoteo troa catre lapaun. (2 Tim. 1:5) Eu la ijine kola mama koi Paulo la lapaune i Enis? Kolo ijine pane tronge i nyidrë ne mesinare. Hnei nyidrëti hna xatua Lois me Enis e Lusetara, matre tro nyidroti a hane xötrethenge Iesu. (Itre hu. 14:4-18) Nge thupene la 15 lao macatre, hnei Paulo hna cinyanyi koi Timoteo me qaja la tulu ne lapaune i Enis, me ithuecatre koi angeic troa nyitipu eahlo! Eje hi, Enis la ketre tulu ka lolo koi Paulo aposetolo ekö me kowe la itre pane Keresiano. Maine jë, epuni a hetrune caasine la itre nekö i epun, maine pena tha ka hmi kö la föi epun. Ame pe, ketre ithuecatre ka tru koi itre xan, la tulu ne lapaune i epun.

17. Tune kaa e pëkö thangane kowe la nekönatr la itre hnei epuni hna kuca?

¹⁷ Ngo tune kaa e pëkö thangane kowe la nekönatr la itre hnei epuni hna kuca? Tha tro kö a thëthëhmine laka, hmitr e troa inine la nekönatr. Tune la hna amamane ngöne la iatr, ame la easa tra feja ke, thatre kö së laka, troa wa wen e ketre ijin. Ame pe, easë palahi a fi. (Mar. 4:26-29) Ketre tune fe la itre thin, thatre kö epun e hna ketr la hni ne la itre nekö i epun hnene la nyipici. Ngo maine tro palahi epuni a kuca la hnei epuni hna atrein matre troa ini nyudren, epuni hi lai a aijijë nyudreni troa nyi sinee i Iehova.​—Ite edomë 22:6.

18. Nemene la nyine tro epuni a kuca matre xatuane la itre nekö i epuni troa nyi sinee i Iehova?

¹⁸ Qaane ekö, hnei Iehova palahi hna xatuane la itre nekötrahmanyi me neköjajinyi troa nyisinee i Nyidrë. (Sal. 22:9, 10) Maine hetre aja ne la itre nekö i epun, ijije hi tro Iehova a xatua nyudren troa easenyi koi Nyidrë. (1 Kor. 3:6, 7) Ketre, ngacama tha ka nyihlue i Iehova kö nyudren, ngo Nyidrëti palahi a thupë nyudren. (Sal. 11:4) Ame hë la nyudreni a amamane laka, nyudreni a “hmalahnine” troa kapa la nyipici, Iehova lai a xatua nyudren. (Itre hu. 13:48; 2 A. l. ite jo. 16:9) Ketre, tro Iehova a xatua epuni troa iëne hnyawa la nyine tro epuni a qaja koi nyudren, nge ngöne la nyipi ijin. (Ite edomë 15:23) Ijije fe tro Iehova a upe la ketre trejin troa xatuane la nekö i epun. Nge e tru hë angatr elany, ijije hi tro Iehova a amekunë angatr la itre ini hnei epuni hna hamën ngöne lo angatr a co. (Ioane 14:26) Eje hi, tro kö Iehova a amanathithine la itre trengecatr me tulu hnei epuni hna hamën kowe la itre nekönatr, jëne la aqane ithanata me aqane ujë i epun.

19. Pine nemene matre xecie koi së laka, tro palahi Iehova a amanathithine la itre thine Keresiano?

¹⁹ Itre thine fe, ngacama tha ka nyihlue i Iehova kö la itre nekö i epun, ngo tru la ihnimi Nyidrë koi epun. Nyidrëti a hnimi epun ke, epuni a hnimi Nyidrë. Maine epuni a hetrune caasine la itre nekö i epun, tro Iehova a ketre Kem koi nyudren me Atre Thupë epun. (Sal. 68:5) Tha ijiji epuni kö troa musinëne la itre nekö i epuni troa nyihlue i Iehova. Ngo maine tro palahi epuni a mejiune kowe la ixatua i Iehova, me kuca la hnei epuni hna atrein, tro hë Nyidrëti a amanathithi epun.