1-2. (a) Eunike akaba ali ohai, nk’omuzaire akemera changamotoki? (b) Shoborora epicha eli aijalada.

 INGAWA Biblia haizungumzii siku ambayo Timotheo alibatizwa, ni rahisi kuwazia shangwe ambayo Eunike, mama yake, alihisi siku hiyo. (Met. 23:25) Wazia jinsi Eunike anavyomwonea fahari Timotheo anapomwona amesimama kwenye maji yanayofika kiunoni. Anatabasamu huku nyanya ya Timotheo, Loisi, akiwa amesimama karibu yake na kumkumbatia. Eunike anavuta pumzi ghafla Timotheo anapozama kabisa kwenye maji. Timotheo anaibuka kwa nguvu kutoka kwenye maji akiwa na tabasamu kubwa usoni, na sasa Eunike hawezi kuzuia machozi yanayotiririka. Eunike amefanikiwa kushinda changamoto ya kumfundisha Timotheo kumpenda Yehova na Yesu Kristo, Mwana wake. Alipitia mambo gani hadi kufikia wakati huo?

² Timotheo alilelewa katika familia iliyogawanyika kidini. Baba yake alikuwa Mgiriki, na mama na nyanya yake walikuwa Wayahudi. (Mdo. 16:1) Yaelekea Timotheo alikuwa tineja Eunike na Loisi walipokubali kujiunga na dini mpya ya Ukristo. Lakini baba yake hakubadili dini na kuwa Mkristo. Timotheo angechagua dini gani? Huenda alikuwa na umri wa kutosha kufanya uamuzi wake mwenyewe. Je, angeshikamana na baba yake ambaye hakuwa mwamini? Je, angefuata desturi za Kiyahudi alizokuwa amefundishwa tangu alipokuwa mtoto? Au je, angekubali kuwa mwanafunzi wa Yesu Kristo?

3. Omu kuhonderana n’Emigani 1:8, 9, Yehova nabona atai omulimo ogwo ba mawe balikukora babase kujuna abaana baabo babe banywanyibe?

³ Leo, akina mama Wakristo pia wanazipenda familia zao.  Zaidi ya yote, wanataka kuwasaidia watoto wao wasitawishe uhusiano wa karibu pamoja na Yehova. Na Mungu wetu anathamini sana jitihada zao. (Soma Methali 1:8, 9.) Yehova amewaongoza akina mama wengi wawasaidie watoto wao waikubali kweli.

4. Omu biro ebi ba mawe nibemera changamotoki?

⁴ Nyakati nyingine, ni jambo la kawaida kwa akina mama kujiuliza ikiwa watoto wao watachagua kumtumikia Yehova kama Timotheo alivyofanya. Isitoshe, wazazi wanajua mkazo ambao watoto wao wanakabili katika ulimwengu huu wa Shetani. (1 Pet. 5:8) Pia, akina mama wengi wanapitia changamoto ya kuwalea watoto wao bila mume, au na mume ambaye si mwabudu wa Yehova. Kwa mfano, dada anayeitwa Christine, * anasema hivi: “Mume wangu alikuwa baba mzuri na aliitunza familia, lakini hakutaka kabisa tuwalee watoto wetu wakiwa Mashahidi wa Yehova. Kwa miaka mingi nililia sana, nikijiuliza ikiwa kwa kweli watoto wangu siku moja watakuwa waabudu wa Yehova.”

5. Turafumoraki omu makala egi?

⁵ Ikiwa wewe ni mama Mkristo, unaweza kufanikiwa kama Eunike. Katika makala hii, tutazungumzia jinsi unavyoweza kuiga mfano wake katika kuwafundisha watoto wako kupitia mambo unayosema na mambo unayofanya. Pia, tutaona jinsi Yehova atakavyokusaidia.

6. Nk’okwo kilikwolekibwa omuli 2 Timoteo 3:14, 15, Timoteo akaba atai Mukirisito?

⁶ Timotheo alipokuwa mvulana mdogo, mama yake alifanya yote aliyoweza ili kumfundisha “maandishi matakatifu,” kama Wayahudi walivyoyaelewa. Bila shaka, Eunike hakuwa na ujuzi mwingi sana kwa sababu hakujua chochote kumhusu Yesu Kristo. Hata hivyo, mambo ambayo Timotheo alijifunza katika Maandiko yalimpa msingi mzuri wa kukubali Ukristo. Lakini je, angekubali kuwa Mkristo? Akiwa mwanamume kijana, alikuwa na haki ya kuchagua ikiwa angekuwa Mkristo. Bila shaka, kwa kiasi fulani Timotheo ‘alishawishiwa kuamini’ ukweli kumhusu Yesu kwa sababu ya jitihada za mama yake. (Soma 2 Timotheo 3:14, 15.) Ni lazima Eunike alifurahi sana kwamba alifaulu kushinda changamoto ya kumfundisha mwana wake kumhusu Yehova! Kwa kweli, Eunike aliishi kulingana na jina lake, linalotokana na neno linalomaanisha “kushinda.”

7. Eunike yakujunire atai omwanawe kweyongera omu maisho orwo yamazire kubatizibwa?

⁷ Ubatizo ulikuwa hatua muhimu katika maisha ya Timotheo, lakini bado Eunike alikuwa na wasiwasi baada ya mwana wake kubatizwa. Mwana wake angetumiaje maisha yake? Je, angeshirikiana na marafiki wabaya? Je, angeenda kusoma Athene na kuyakubali mafundisho ya wanafalsafa wapagani huko? Je, angepoteza muda, nguvu, na ujana wake akijitahidi kutafuta utajiri? Eunike hangeweza kumfanyia maamuzi Timotheo, lakini angeweza kumsaidia. Jinsi gani? Alihitaji kuendelea kujitahidi kumfundisha mtoto wake ampende sana Yehova na kumthamini Mwana wake, Yesu Kristo. Si tu familia zilizogawanyika kidini zinazokabili changamoto. Hata ikiwa wazazi wote wawili wako katika kweli, inaweza kuwa vigumu kugusa mioyo ya watoto wao ili wawe watumishi waaminifu wa Yehova. Wazazi wanaweza kujifunza nini kutokana na mfano wa Eunike?

8. Omukazi nabasa atai kujuna mushaijawe alikukolera Yehova kutekatekera abana babo ametage gabo eg’eby’omwoyo?

 ⁸ Jifunze Biblia pamoja na watoto wako. Akina dada, ikiwa mume wako yuko katika kweli, Yehova anataka umsaidie anapowaandalia watoto wenu mahitaji yao ya kiroho. Njia moja unayoweza kufanya hivyo ni kwa kuunga mkono kwa ukawaida vipindi vya Ibada ya Familia. Zungumzia kwa njia nzuri mpango huo, na ufikirie mambo unayoweza kufanya ili kuchangia mazingira yenye uchangamfu na yanayofurahisha. Labda unaweza kumsaidia mume wako kuandaa mradi wa pekee wa kujifunza Biblia. Pia, ikiwa baadhi ya watoto wana umri wa kutosha kuwa na funzo la Biblia la kibinafsi katika kitabu Furahia Maisha Milele!, labda unaweza kusaidiana na mume wako ili wajifunze.

9. Munyanyaichwe aina omushaija atali kukolera Yehova nabasa kwiha nkahai obujuni?

⁹ Baadhi ya akina mama wanahitaji kujifunza Biblia pamoja na watoto wao, labda kwa sababu hawana mwenzi au kwa sababu mume wao si mwamini. Ikiwa ndivyo ilivyo katika familia yako, usiwe na wasiwasi sana. Yehova atakusaidia. Tumia vifaa vyenye matokeo vya kufundishia ambavyo anatuandalia kupitia tengenezo lake ili kujifunza pamoja na watoto wako. Unaweza kuwauliza wazazi wengine wenye uzoefu ambao wametumia vifaa hivyo katika ibada yao ya familia. * (Met. 11:14) Pia, Yehova anaweza kukusaidia kuwasiliana na watoto wako. Mwombe akusaidie kujua mambo yaliyo akilini na mioyoni mwao. (Met. 20:5) Swali rahisi kama vile, ‘Ni changamoto gani kubwa zaidi unayokabili shuleni?’ linaweza kuongoza kwenye mazungumzo mazuri.

10. Nimuhandaki ogundi ogwo wakukozesa kujuna abaana bawe kwega ebikwete ahali Yehova?

¹⁰ Tafuta fursa mbalimbali za kuwafundisha watoto wako kumhusu Yehova. Zungumza kuhusu Yehova na mambo mengi mazuri ambayo amekufanyia. (Kum. 6:6, 7; Isa. 63:7) Jambo hilo ni muhimu hasa ikiwa huwezi kujifunza kwa ukawaida na watoto wako nyumbani. Christine aliyenukuliwa awali, anasema hivi: “Fursa za kuzungumzia mambo ya kiroho zilikuwa chache sana hivi kwamba nilitumia nafasi yoyote niliyopata. Tungeenda kutembea au kupanda mtumbwi na kwenda mbali na ufukwe ili kuzungumzia uumbaji maridadi wa Yehova na mambo mengi ya kiroho. Mara tu watoto wangu walipokuwa na umri wa kutosha, niliwatia moyo wajisomee Biblia wenyewe.” Pia, zungumza kwa njia nzuri kuhusu tengenezo la Yehova na kuhusu ndugu na dada zako. Usiwachambue wazee. Mambo unayosema kuwahusu yanaweza kuamua ikiwa watoto wako watawatafuta pindi watakapowahitaji.

11. Omu kuhonderana na Yakobo 3:18, kubaki kintu ky’omugasho muno kugendeleza emilembe omu maka?

¹¹ Endeleza amani nyumbani. Mwambie mume na watoto wako kwa ukawaida kwamba unawapenda. Zungumza kumhusu mume wako kwa fadhili na heshima, na uwazoeze watoto wako kufanya vivyo hivyo. Unapofanya hivyo, utatengeneza mazingira yenye amani ambayo yatafanya iwe rahisi kwa watoto wako kujifunza kumhusu Yehova. (Soma Yakobo 3:18.) Fikiria mfano wa Jozsef, anayetumikia akiwa painia wa pekee huko Romania. Alipokuwa akikua, baba yake alifanya iwe vigumu kwake, mama yake, na dada na ndugu zake  wa kimwili kumtumikia Yehova. Jozsef anasema hivi: “Mama yangu alijitahidi sana kutengeneza mazingira yenye amani nyumbani. Kadiri baba yangu alivyozidi kuwa mkali, ndivyo mama yangu alivyozidi kuwa mwenye fadhili. Alipogundua kwamba ilikuwa vigumu kwetu kumheshimu na kumtii baba yetu, alitukumbusha kanuni ya Waefeso 6:1-3. Kisha, angezungumza nasi kuhusu sifa nzuri za Baba na kutusaidia kuelewa kwa nini tulipaswa kumpenda. Kwa kufanya hivyo, alichangia amani nyumbani kulipokuwa na hali za kutoelewana.”

12. Omu kuhonderana na 2 Timoteo 1:5, obulebero bwa Eunike bukaletera Timoteo magobaki?

¹² Soma 2 Timotheo 1:5. Eunike alimwekea mfano mzuri Timotheo. Ni lazima alimfundisha kwamba imani ya kweli inahusisha matendo. (Yak. 2:26) Bila shaka, Timotheo aliona kwamba matendo ya mama yake yalichochewa na upendo wake wenye nguvu kwa Yehova. Kwa kweli, Timotheo alijionea kwamba kumtumikia Yehova kulimfanya mama yake awe na furaha. Mfano wa Eunike ulikuwa na matokeo gani kwa Timotheo? Kama mtume Paulo alivyotaja, Timotheo alikuwa na imani yenye nguvu kama ya mama yake. Hilo halikujitokeza lenyewe. Timotheo alikuwa ameona mfano wa mama yake, naye alichochewa kumwiga. Vivyo hivyo leo, akina mama wengi wamegusa mioyo ya watu wa familia zao “bila neno.” (1 Pet. 3:1, 2) Unaweza kufanya vivyo hivyo pia. Jinsi gani?

13. Kubaki omukazi nayetagwa kwebembeza obukwatanebwe ahali Yehova omu mikalireye?

¹³ Tanguliza maishani uhusiano wako na Yehova. (Kum. 6:5, 6) Kama ilivyo kwa mama wengi, unajidhabihu kwa njia nyingi. Unadhabihu muda, pesa, usingizi, na mambo mengine ili kuwaandalia watoto wako mahitaji yao ya kimwili. Lakini hupaswi kamwe kutumia muda mwingi sana kufanya mambo hayo, hivi kwamba unakosa muda wa kuimarisha uhusiano wako pamoja na Yehova. Tenga kwa ukawaida muda kwa ajili ya kusali kibinafsi, kujifunza Biblia kibinafsi, na kuhudhuria mikutano ya kutaniko. Kwa kufanya hivyo, utajiimarisha kiroho na kuiwekea mfano mzuri familia yako na pia watu wengine.

14-15. Noyegaki kuruga abalebero bwa Leanne, Maria, na João?

¹⁴ Fikiria mifano michache ya vijana ambao walijifunza kumpenda na kumtumaini Yehova kwa kuwatazama mama zao. Leanne, binti ya Christine, anasema hivi: “Hatungeweza kujifunza Biblia waziwazi. Lakini mama alikuwa mwaminifu ilipohusu kuhudhuria mikutano. Usadikisho na kielelezo chake kilitusaidia kuwa na imani yenye nguvu ingawa hatukuwa na ujuzi mwingi. Tulijua kwamba hii ni kweli muda mrefu kabla hata hatujaanza kuhudhuria mikutano.”

¹⁵ Maria, ambaye nyakati fulani baba yake aliiadhibu familia kwa kuhudhuria mikutano ya Kikristo, anasema hivi: “Mama yangu ni mojawapo ya akina dada wenye ujasiri zaidi ambao ninawafahamu. Nilipokuwa mtoto, nyakati nyingine nilikataa kufanya mambo fulani kwa sababu niliogopa yale ambayo wengine wangesema. Lakini kuona ujasiri wake na jinsi ambavyo sikuzote alimtanguliza Yehova maishani, kulinisaidia kushinda hofu ya wanadamu.” João, ambaye baba yake aliikataza familia yao kuzungumzia mambo ya kiroho nyumbani, anasema  hivi: “Labda jambo lililonigusa moyo zaidi ni kwamba mama alikuwa tayari kuacha kila kitu ili kumfurahisha baba yangu—isipokuwa upendo wake kwa Yehova.”

16. Obulebero bwa ba mawe nibubasa kwinegeza butai abandi?

¹⁶ Akina mama, kumbukeni kwamba mfano wenu unaweza kuwachochea wengine. Jinsi gani? Fikiria jinsi mfano wa Eunike ulivyomchochea mtume Paulo. Alitambua kwamba imani ya Timotheo isiyo na unafiki, “kwanza ilikuwa ndani ya . . . Eunike.” (2 Tim. 1:5) Paulo aliona imani ya Eunike kwa mara ya kwanza lini? Inaelekea ilikuwa wakati wa safari yake ya kwanza ya umishonari alipokutana na Loisi na Eunike huko Listra, na huenda aliwasaidia kuwa Wakristo. (Mdo. 14:4-18) Hebu wazia: Paulo alipomwandikia Timotheo​—miaka 15 hivi baadaye—​bado alikumbuka matendo ya uaminifu ya Eunike naye alimtaja kuwa mfano unaostahili kuigwa! Ni wazi kwamba mfano wake ulimtia moyo sana mtume Paulo na inaelekea pia Wakristo wengine wengi wa karne ya kwanza. Ikiwa unawalea watoto wako bila mwenzi au uko katika familia iliyogawanyika kidini, uwe na uhakika kwamba mfano wako wa uaminifu utawaimarisha na kuwachochea wale wanaokuzunguka.

17. Noyetagwa kukoraki kakirazoka omwana wawe talikukorage nk’okwo oli kumumanyiza?

¹⁷ Namna gani ikiwa mtoto wako haitikii vizuri jitihada zako? Kumbuka kwamba kumzoeza mtoto kunahitaji wakati. Kama inavyoonyeshwa kwenye picha, unapopanda mbegu, nyakati fulani huenda ukajiuliza ikiwa  itakua na kuwa mti unaozaa matunda. Ingawa huwezi kujua kwa uhakika ikiwa mti huo utazaa matunda, unaendelea kuumwagilia maji ili uweze kukua vizuri. (Marko 4:26-29) Vivyo hivyo, ukiwa mama, huenda nyakati nyingine ukajiuliza ikiwa unaufikia moyo wa mtoto wako. Huwezi kudhibiti maamuzi watakayofanya. Lakini ikiwa unaendelea kufanya yote unayoweza ili kuwazoeza, unawapatia fursa nzuri zaidi ya kukua kiroho.​—Met. 22:6.

18. Yehova nabasa kujuna atai abaana bawe kukura omu by’omwoyo?

¹⁸ Tangu nyakati za Biblia, Yehova amewasaidia vijana wengi kuwa rafiki zake. (Zab. 22:9, 10) Anaweza pia kuwasaidia watoto wako kukua kiroho, ikiwa wanatamani kufanya hivyo. (1 Kor. 3:6, 7) Hata ikiwa inaonekana kwamba watoto wako wanafuata njia isiyofaa, Yehova ataendelea kuwatazama kwa jicho la upendo. (Zab. 11:4) Wanapoonyesha hata kwa njia ndogo kwamba wana “mwelekeo unaofaa,” Yehova atakuwa tayari kuwasaidia wawe rafiki zake. (Mdo. 13:48; 2 Nya. 16:9) Anaweza kukusaidia kusema jambo sahihi kwa wakati unaofaa​—wakati watoto wako wanapohitaji hasa kusikia jambo hilo. (Met. 15:23) Au huenda akamchochea ndugu au dada anayejali kupendezwa nao kipekee. Hata baada ya watoto wako kuwa watu wazima, huenda Yehova akawakumbusha jambo fulani ambalo uliwafundisha wakati uliopita. (Yoh. 14:26) Yehova atabariki jitihada zako unapoendelea kuwazoeza watoto wako kupitia maneno na mfano wako.

19. Kubaki nobasa kugira obwesige nk’okwo noikilizibwa ahali Yehova?

¹⁹ Upendo wa Yehova kwako hautegemei maamuzi ambayo watoto wako wanafanya. Anakupenda kwa sababu wewe unampenda. Ikiwa wewe ni mzazi asiye na mwenzi, Yehova anaahidi kuwa Baba ya watoto wako na Mlinzi wako. (Zab. 68:5) Huwezi kuwalazimisha watoto wako wafanye maamuzi sahihi. Lakini ikiwa utaendelea kutegemea msaada wa Yehova na kufanya yote unayoweza kulingana na uwezo wako, utapata kibali chake.