1-2. (a) Owo à tị́ ri iYunisi? Ịyẹ à tị́ du ko lujwo họọ nyọka mẹ ang jẹ ọnyị nyamwụ u-uhye nya iJihova bala iJisọsị? (b) Ya ẹla u-uhye nya ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ wẹẹ.

 ỊLẸHỊ lẹ ịBayịbụụ á ya jaabwọ ká enyi Ohe ohuhu nya iTimoti la kpangga ka, ahị tị ka jẹ́-ẹ kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká iYunisi, ịnamwụ chị ọkẹkẹnị kaka ba ẹnụmwụ ọwẹ. (Etu 23:25) Kpa ẹhị nya olegu nyang yẹ jaabwọ kọ kpọọ ịpyọ kaka ba ụka kọ yẹ iTimoti godayị rịrị ẹ-ẹpwụ nya enyi wẹẹ. IYunisi juwa chị ụmwẹhụ, iLoyisi ịnịna nya iTimoti ọgbahị tị juwa balọọ ja woo bajẹ ịnyịnyị. IYunisi go ịhụ ju o-owe woo kpa ụka kị wẹẹ chị iTimoti ju enyi jurum. Ahyaahị, ị gbọọ kpehe la enyi juwa nyà rorooro. ITimoti juwa chị ụmwẹhụ ọtụka-ọtụka, ịnamwụ dọmwụ nyọka nyị egbejida ọọlajị nya ọkẹkẹnị ọlẹ kọ myị ọkịlẹtụ nyamwụ. IYunisi jẹ́ da ọnyị nyamwụ ụbwọ nyọka la ọháha ha iJihova bala iJisọsị ịKịrayịsị Ọnyị nyamwụ nanana nyori ọ́ chịkpẹẹ lụmẹ ka. Akama iyina iYunisi à tị́ la ụka kọ wẹẹ maga nyọka mẹ ang jẹ ọnyị nyamwụ?

² Ịnịna nya iTimoti myị la Ohe, ma adamwụ-ụ́ tị ri ọngịnyị nya Ohe ka. Adamwụ ri ala iGiriki, ịnamwụ bala ịnamwụ ọgbahị tị ri ala iJuu. (Ụkụr. 16:1) Ọ chịkpẹẹ nyori iTimoti gu ẹka iwo kụrụ kem wẹẹ ụka ọlẹ ká iYunisi bala iLoyisi wẹ ka ri angịnyị nya ịKịrayịsị. Adamwụ ọwa-á tị wẹ ka ri ọngịnyị nya Ohe ka. Oye oyina iTimoti à tị́ ka chụ? Ọ ka ri ọngọgbahị nwà nyọka cheje lịlọmwụ myị́ lẹ. Ọ ka chụ nyọka ji oye nya adamwụ ọlẹ kọ ri ọngịnyị nya Ohe ka? Ọ ka ba ịhọhọ nya ala iJuu ịlẹ kị mẹjọ́ọ ụka ko ri onjwo ochiche jẹ? Lee ọ tị ka chụ nyọka ri ọngọjụgbẹyị nya iJisọsị ịKịrayịsị?

3. Jaabwọ ká ụpwụ nya Etu 1:8, 9 mẹjẹ, ányị iJihova à tịị yẹ ụkụrwọ ọlẹ ká ịnịna kaa họ nyọka da anyị nyaa ụbwọ ri oligu nyamwụ?

³ Lala iYunisi, ịnịna ịlẹ kị ri angịnyị nya ịKịrayịsị la ọháha  ẹ-ẹga nya ugbiyegu nyaa. Ang ọlẹ kọ baba haa gụgụ wuu ri ọ-ka da anyị nyaa ụbwọ kị ka ri oligu ọlam-ọlam bala iJihova. Aga ọmama nyaa ọọwa tị myị Ohe nyahị lẹhị yẹẹyẹẹ. (Wa Etu 1:8, 9.) IJihova da ịnịna lụmẹ-lụmẹ ụbwọ nyọka mẹ ang jẹ anyị nyaa kị ka la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ bala ọ-gbịgba họọ.

4. Akama iyina ịnịna anyị à tịị la alẹ?

⁴ Jaabwọ kọ kaa la, ịnịna kaa kụ irya ụka ọhẹ kori ká anyị nyamwụ-ụ́ ka cheje nyọka gbịgba ha iJihova lala iTimoti. Chajị, adịda bala ịnịna jẹ́ ụma nya ịmayẹ ịlẹ ká odehe nya Olegu Onyobyi ọlẹ kaa kpa tụ́ rịrị anyị nyaa. (1 Pit. 5:8) Myịmyị, iru nya ịnịna la akama nya ọ-kpa anyị nyaa nwà ụbwaa la o-ji bala ọrwaa ka lee ọrwaa á kaa gbịgba ha iJihova ka. Ọ-chụ pwokwita, ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Christine * yẹkẹẹ: “Ayịbam ri ọngịnyị ọnyịịla, ugbiyegu nyamwụ tị họọ ịnyịnyị. Ma, ọ́ tịtọ kam ka kpa anyị nyahị nwà ka ri Alibeenu nya iJihova ka. M̀ jida yẹẹyẹẹ ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ, juwa kụ irya kori kọ ka chịkpẹẹ myị́ ẹnẹnẹhẹ ká anyị nyam-ḿ ka gbịgba ha iJihova.”

5. Ẹlịyẹ ahị tị wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

⁵ Kori á ri ịnịna, à ka jẹ́-ẹ da anyị nyang ụbwọ nyọka la ọháha ha iJihova bala ọ-gbịgba họọ jaabwọ ká iYunisi họ. Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ á ka bwu gbịla ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ bala ọ-mẹ ang jẹ anyị nyang bwula ẹla ọlẹ á kaa ya bala ang ọlẹ á kaa họ. Ahị ka myịmyị-ị̀ kụ ẹhị yẹ jaabwọ ká iJihova ka dang ụbwọ.

6. Jaabwọ ká ụpwụ nya 2 iTimoti 3:14, 15 mẹjẹ, ányị iTimoti à tị́ bwu wẹ ka ri ọngịnyị nya ịKịrayịsị?

⁶ Ụka ká iTimoti ri onjwo, ịnamwụ maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka mẹ “ẹla nya Ohe Oluhye ọlẹpwụ nya Ụpwụ Ịgọgọ” jọ́ọ. Ịlẹhị lẹ, ịnamwụ-ụ́ jẹ́ ẹla nya Ohe gbuu ka chajị ọ́ wo ẹlẹlẹhẹ u-uhye nya iJisọsị ịKịrayịsị lẹka. Ẹla ọlẹ ká iTimoti tị jẹ́ bwu Ụpwụ Ịgọgọ ụka ọwẹ ya ẹla ọjẹ́jẹ ọlẹ kọ baba họọ nyọka dọọ ụbwọ wẹ ka ri ọngịnyị nya ịKịrayịsị. Ma ọ ka myị-ị̀ ri ọngịnyị nya ịKịrayịsị? Nyọlẹ kọ nwà ka ri okolobya wẹẹ, iTimoti ka jẹ́-ẹ cheje kori kọ ka ri ọngịnyị nya ịKịrayịsị lee ọ́ ka ri ka lẹ. Ọ la gbagbịla nyori aga ọmama nya iYunisi da iTimoti ụbwọ yẹẹyẹẹ nyọka “myị” la ẹlịlẹhị u-uhye nya iJisọsị. (Wa 2 iTimoti 3:14, 15.) IYunisi chị ọkẹkẹnị yẹẹyẹẹ nyọlẹ kọ mẹ ang jẹ ọnyị nyamwụ u-uhye nya iJihova nanana nyori ọ́ chịkpẹẹ lụmẹ ka. Ẹnyị nya iYunisi ọwẹ kpehe bwu omyi ẹla ọlẹ ká etu nyamwụ ri “ọkụrụ-kụrụ.” Ọ tị kụrụ akama myị́ ịlẹhị ene kọ jẹ́-ẹ da iTimoti ọnyị nyamwụ ụbwọ wẹ ka la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova bala ọ-gbịgba họọ.

7. Ányị iYunisi à tị́ ka jẹ́-ẹ bwu da ọnyị nyamwụ ụbwọ nwà kịlahị ụka ọlẹ kọ hu enyi Ohe kpá?

⁷ ITimoti họ ang ọkpọnchị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyamwụ ụka ọlẹ kọ hu enyi Ohe wẹ lẹ. Ma ịnamwụ la uko ọchịchị myịmyị u-uhye nya ọnyị nyamwụ nyọlẹ kọ hu enyi Ohe kpá wẹẹ. Ányị ọnyị nyamwụ à tị́ ka kpa ọhịhị nyịlọmwụ họ ụkụrwọ kịnyaa kịlahị? Ọ ka ju ogu ọtịpyọ? Ọ ka ka ube-ụpwụ ịla Atẹnsị bala ọ-dọmwụ nyọka myị ọnụ ju ang ọmẹjẹ nya angị jẹ́ Ohe ka ịlụwa? Ọ ka bịrị ụka, ọngịrị bala ụjụ nyamwụ ododu bwula ọ-họ ụkụrwọ nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka kpụdụ? IYunisi á ka jẹ́-ẹ cheje nya ẹla ha iTimoti ka, ma ọ ka jẹ́-ẹ dọọ ụbwọ cheje ịnyịịla. Ụ-ụgbẹyị oyina tị́? Ọ ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-họ ụkụrwọ yẹẹyẹẹ nyọka da ọnyị nyamwụ ụbwọ la ọháha okpori-kpori ẹ-ẹga nya iJihova bala ọ-mẹjẹ nyori ang ịlẹ wuu ká iJihova bala iJisọsị họ haa ugbiyegu nyaa myọọ lẹhị. A-angị ma anyị ịlẹ ká ịhụ nyaa lee ọrwaa á kaa gbịgba ha iJihova ka ụbwaa a kaa  la akama ẹ-ẹga nyọka da anyị nyaa ụbwọ la ọháha ha iJihova ka. Kori ká adịda bala ịnịna á kaa gbịgba ha iJihova wẹwẹ, ọ kaa lujwo haa ụka ọhẹ nyọka da anyị nyaa ụbwọ wẹ ka gbịgba ha iJihova. Ẹlịyẹ angị manyị à tị́ ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya iYunisi?

8. Ányị ịnịna à tị́ ka bwu da ọrụmwụ ọlẹ ko ri Olibeenu nya iJihova ụbwọ ụka kọ ja mẹ ang jẹ anyị nyaa?

⁸ Jẹ́ ịBayịbụụ bala anyị nyang. Aanahị anyang, kori ká ọrụng á ri Olibeenu nya iJihova aalẹ, iJihova tịtọ á ka dọọ ụbwọ mẹ ang jẹ anyị nyanụ u-uhye Nyamwụ. Ụgbẹyị ọhẹ ọlẹ á ka bwu họ ịnyị ri ọ-ka chẹkpẹ ju obyi omeme nya Ang Ọjẹ́jẹ nya Ugbiyegu ụka myị́ ụka. Ya ẹla ọnyịịla u-uhye nya ang ọjẹ́jẹ nya ugbiyegu ọwẹ ká kụ irya u-uhye nya abwọlẹ á ka bwu họ kọ ka hiigu bala ọ-kpịpyọ. À ka jẹ́-ẹ da ọrụng ụbwọ nyọka nwụla ụgbẹyị ọkpịpyọ-kpịpyọ ọhẹ ọlẹ kị ka kpa jẹ́ ịBayịbụụ nọ myị́. Myịmyị, kori ká anyị ịhyẹ-ẹ́ ka ye apyobwuna bwula ọ-jẹ́ ang bwu ụpwụ ọlẹ ko ri Chị Ọkẹkẹnị Gboyi Myị Oyi! aalẹ, à ka jẹ́-ẹ da ọrụng ụbwọ chajị ká anyị ịịwa ka juwa jẹ́ ang bwu ụwa myị́.

9. Ale ịnịna ọlẹ ká ọrụmwụ-ụ́ ri Olibeenu nya iJihova ka à tị́ ka ye ụbwọ ọdada bwu?

⁹ Ịnịna ịhyẹ à kaa jẹ́ ang ta anyị nyaa lẹ, ọhẹka chajị nyọlẹ kị juwa bala ọrwaa ka lee ọrwaa á ri Olibeenu nya iJihova ka. Kori kọ lịnyị ugbiyegu nyang, á baba nyọka chuko lụmẹ ka. IJihova ka dang ụbwọ. Kpa ang-abwọ ị-kpa mẹ ang jẹ ịnyịịla-ịnyịịla ịlẹ kọ ya hahị bwula ogu nyamwụ mẹ ang jẹ anyị nyang. À ka jẹ́-ẹ tọ angị ị-ma anyị ịkịla ịlẹ kị nwà-nwà ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu wo jaabwọ kị kaa bwu kpa ang-abwọ ịwẹ họ ụkụrwọ lụka nya ang ọjẹ́jẹ nya ugbiyegu nyaa. * (Etu 11:14) IJihova ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ myịmyị u-uhye nya abwọlẹ á ka bwu ya ẹla bala anyị nyang. Bịlọọ kọ ka dang ụbwọ gba ẹla ọla irya bala ọkịlẹtụ nyaa kpehe. (Etu 20:5) Ịtọ ẹla ohukee lala ọlẹ, ‘Ịyẹ à tị́ kaa ri akama hang gụgụ wuu uube-ụpwụ?’ ka họ anụ ka joja lawụlẹ. Ọọwa tị ka dang ụbwọ jẹ́ ang lụmẹ-lụmẹ u-uhye nyaa.

10. Ẹlịyẹ a tị́ ka jẹ́-ẹ họ myịmyị nyọka da anyị nyang ụbwọ jẹ́ ang u-uhye nya iJihova?

¹⁰ Mwahị nya agbẹyị ịdatị-ịdatị ịlẹ á ka kpa mẹ ang jẹ anyị nyang u-uhye nya iJihova. Ya ẹla u-uhye nya iJihova bala iru nya ang ịnyịịla ịlẹ kọ họ hang. (Ehile. 6:6, 7; Ayị. 63:7) Ụgbẹyị ọwẹ baba gụgụụgụ kori ka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ anyị nyang ụka myị́ ụka ẹ-ẹpwa ka. Christine, ọlẹ kahị gu enyi lalẹ ene yẹkẹẹ: “Ḿ kaa la iwe gbuu ya ẹla u-uhye nya iJihova ka, lẹ ụgbẹyị ọ-pyịnyẹng ọnyị myị́ ọnyị kọ wụrụ, ḿ kaa kpa kọ ayịlọ ka. Ahị kaa jẹdịyẹ kpehe lawụlẹ lee o-ju ụmwụ nya enyi kpoye nya ọnụụka nyọka ya ẹla u-uhye nya ang ịlẹbyẹbyị ịlẹ ká iJihova họ bala ang ịkịla lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kị ka daa ụbwọ wẹ ka ri oligu nya iJihova. Ụka ká anyị nyam nwà chẹẹ, m̀ jwaa ọhụ nyọka jẹ́ ịBayịbụụ lịlaa.” Ịnyịnyị, maga ká ya ẹla ọnyịịla u-uhye nya ogu nya iJihova bala aanang ịkịla. A ya ẹla ọtịpyọ u-uhye nya angịgbahị nya ọjịra-jịra ka. Ẹla ọlẹ ka ya u-uhye nyaa ka da anyị nyang ụbwọ nyọka ya ẹla balaa ụka kị baba nya ụbwọ ọdada.

11. Jaabwọ ká ụpwụ nya iJemsi 3:18 ya, ịyẹ tị́ du kọ baba nyọka họ ká okpunyi ka ji ẹ-ẹpwa?

¹¹ Họ ká okpunyi a ji ẹ-ẹpwa. Mẹjẹ ọrụng bala anyị nyang ụka myị́ ụka nyori ị háng. Ya ẹla lihi-ihi bala ụgbẹyị ọdụmwọ u-uhye nya ọrụng, ka mẹjẹ anyị nyang kị ka họ ịnyị ịnyịnyị. Ụka ká họ ịnyị, ọ ka chịkpẹẹ họ anyị nyang nyọka jẹ́ ang u-uhye nya iJihova. (Wa iJemsi 3:18.) Kụ ẹhị yẹ oja nya Jozsef ko ri ọngọ kaa ye ịlahị nya ụgbẹyị kpụrụrụ ịị Romania wẹẹ. Ụka kọ wẹẹ nwà, adamwụ maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka hu ọwa, ịnamwụ bala aanamwụ  ịkịla abwọ la ọ-gbịgba ha iJihova. Jozsef yẹkẹẹ: “Ịnam kaa maga yẹẹyẹẹ ká ẹpwa nyahị ka ju okpunyi hahị. Jaabwọ myị́ abwọ ká adam á ja họ ang ọtịpyọ kaka ba ịnyịnyị ịnam à kaa họ ọnyịịla gụ ọọwa lẹ. Ụka kọ yẹ nyori ọ lahị ujwo nyọka ju ihi nya adam, ọ kaa ya ẹla u-uhye nya ụpwụ nya Ala Efesọsị 6:1-3 balahị. Ọọwa lẹ, ọ kaa ya ẹla u-uhye nya abwẹla ịnyịịla nya Adam jehi bala ọ-dahị ụbwọ nyọka yẹ ang odudu ọlẹ ká ẹla nyamwụ ka myịhị lẹhị lẹlẹ. Ọọwa kaa da ugbiyegu nyahị ụbwọ nyọka la okpunyi.”

12. Ẹlịyẹ ụpwụ nya 2 iTimoti 1:5 à tị́ ya ká ọgụ-ẹpẹtẹ nya iYunisi họ u-uhye nya iTimoti?

¹² Wa 2 iTimoti 1:5. IYunisi ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji ha iTimoti. Ọ ka mẹjọ́ọ pyii nyori ụka kahị la ọmyịmyị nyịlẹhị, ahị kaa mọọ jẹ bwula abwẹla nyahị. (Jem. 2:26) ITimoti ka yẹ gede-gede nyori ọháha ọnyọọngịrị ọlẹ ká ịnamwụ la ẹ-ẹga nya iJihova à kaa gwoo gbịla nyọka họ ang ịlẹ kọ kaa họ lẹ. Ọ lọọ gbagbịla nyori ịgba ọgbagba ha iJihova ya ọkẹkẹnị ha ịnamwụ. Ányị ọgụ-ẹpẹtẹ nya iYunisi à tị́ bwu gu iTimoti? Ọlẹrụ ịPọlụ ya nyori iTimoti nyị la ọmyịmyị ọnyọọngịrị lala ịnamwụ. Ọ́ lịnyị ododu ka. ITimoti kụ ẹhị yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ bala ọ-cheje nyọka gbịlọọ. Ịnyịnyị, ịnịna lụmẹ-lụmẹ da alugbiyegu nyaa ụbwọ wẹ ka gbịgba ha iJihova bwụla “ọhịhị ọnyịịla ọlala” nyaa . (1 Pit. 3:1, 2) Ahụ ka jẹ́-ẹ họ ịnyị myị́. Ụ-ụgbẹyị oyina tị́?

13. Ịyẹ tị́ du ká ịnịna ka hu igu oriri nyamwụ bala iJihova kụ ịlahị?

¹³ Hu igu oriri nyang bala iJihova kụ ịlahị. (Ehile. 6:5, 6) À kaa hu ịlọng ha a-agbẹyị lụmẹ-lụmẹ jaabwọ ká iru nya ịnịna ịkịla kaa họ ịnyịnyị. À kaa bịrị ụka nyang, okpoko bala ọ-kpa une kẹhị ka, tụ́ ang ịkịla lụmẹ-lụmẹ ịlẹ á kaa họ nyọka họ ịbaba nya ugbinyịrọ nya anyị nyang. Ma a tị họ ụkụrwọ lụmẹ kpoye nyọka ye ụka ju igu oriri nyang bala iJihova ọngịrị ẹnẹnẹhẹ ka lẹ ka. Hu ụka nọ ụka myị́ ụka nya abwọ ọrịrị nyịlọng, ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ bala ọjịra-jịra ọ-kaka. Bwula ọ-họ ịnyị, à ka ju igu oriri nyang bala iJihova ọngịrị bala ọ-ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji họ alugbiyegu nyang tụ́ angịkịla ịnyịnyị.

14-15. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu oja nya Leanne, Maria, bala João?

¹⁴ Kụ ẹhị yẹ oja nya anjwo ịhyẹ ịlẹ kị wẹ ka la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova bala ọ-dahịhilọọ bwula ọ-yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla nya ịnaa wẹẹ. Ọnyị ọnyang nya Christine ko ri Leanne yẹkẹẹ: “Áhị jẹ́-ẹ jẹ́ ịBayịbụụ ụka ká adam-ḿ ji ẹpwa ka. Ma ịnam á kaa chị ọjịra-jịra da ẹnẹnẹhẹ ka. Ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ dahị ụbwọ nyọka la ọmyịmyị ọnyọọngịrị nanana nyori áhị jẹ́ ịBayịbụụ gbuu lẹka. Ahị jẹ́ nyori Alibeenu nya iJihova kaa mẹ ẹlịlẹhị jẹ ene kahị dọmwụ wẹẹ ka ọjịra-jịra.”

¹⁵ Maria, ká adamwụ kaa yẹ alugbiyegu nyamwụ akama ụka ọhẹ chajị nya ọ-ka ọjịra-jịra yẹkẹẹ: “Ịnam ri ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya aanahị anyang i-ju ugbodu gụgụ wuu ịlẹ kam jẹ. Ụka ọlẹ kam ri onjwo, m̀ kaa pwa la ọ-họ ang ịhyẹ ọọlajị nya uhi nya ẹla ọlẹ ká angịkịla ka ya. Ma ụka kam yẹ jaabwọ ká ịnam la ugbodu ojuju kaka ba bala abwọlẹ kọ kaa hu iJihova kụ ịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyamwụ, ọ dam ụbwọ nyọka kụrụ uhi nya ọngịnyị ehe ojuju.” João ká adamwụ pwa gbanggbang nyori alugbiyegu nyọwa nyị ya ẹla u-uhye nya iJihova lee ịBayịbụụ ẹ-ẹpwa ka yẹkẹẹ: “M̀ me irya ẹla ọlẹ kọ gum o-olegu nyịlẹhị-ịlẹhị ri, ịnam nwụlanọ nyọka tụụbwọ hi ang myị́ ang wuu, kẹnẹ-kẹnẹ ka hi ọháha ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nya iJihova chajị nyọka họ ẹla kpụ adam ịpyọ.”

16. Ịyẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịnịna à tị́ ka jẹ́-ẹ họ ẹ-ẹga nya angịkịla myị́?

¹⁶ Kpịtịya nyori ọgụ-ẹpẹtẹ nyang kaa gu  angịkịla. Ányị ọ tịị bwu lịnyị? Kụ ẹhị yẹ abwọlẹ ká ọgụ-ẹpẹtẹ nya iYunisi bwu gu ọlẹrụ ịPọlụ wẹẹ. Ọ da ụpwụ nyori ọmyịmyị ọlala ọgbagbịla nya iTimoti nyị ri ‘ụma nya ọmyịmyị ọlẹ ká iYunisi la kpangga.’ (2 Tim. 1:5) Ụka oyina ịPọlụ à tị́ yẹ ọmyịmyị ọlala nya iYunisi họhẹ-họhẹ? Ọ chịkpẹẹ myị́ nyori lụka nya ogu-ẹdịyẹ ọhọhẹ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ nyamwụ, ọ tọ iLoyisi bala iYunisi i-iLisitịra bala ọ-daa ụbwọ wẹ ka ri angịnyị nya ịKịrayịsị lẹ. (Ụkụr. 14:4-18) Kụ irya wẹẹ, ụka ọlẹ ká ịPọlụ da ụpwụ du kịla iTimoti lala ẹka 15 ẹ-ẹkpẹ nyọọwa, ọ kpịtịya nya ọmyịmyị ọlẹ ká iYunisi mẹjẹ wẹẹ. Ọ myịmyị ya nyori nyị ri ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla ọlẹ ká angịkịla ka gbịla. Ọ la gbagbịla nyori ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ ju ọlẹrụ ịPọlụ ọhụ yẹẹyẹẹ, ọ tị ka lịnyị ẹ-ẹga nya iru nya angịnyị nya ịKịrayịsị ịkịla ịlụka ọwẹ myị́ ịnyịnyị. Kori ka juwa kpa anyị nyang nwà ụbwọọng la o-ji bala ọrụng ka lee ọrụng á kaa gbịgba ha iJihova ka, jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọgụ-ẹpẹtẹ nya ọmyịmyị ọlala nyang kaa ju angịlẹ kị wẹẹ yẹng ọngịrị bala ọ-gwaa gbịla nyọka gbịlẹng.

17. Ányị a tị́ ka họ kori kọ lala o-ri ọnyị nyang á kpa ẹla ọlẹ ka wẹẹ mẹjọ́ọ họ ụkụrwọ ka?

¹⁷ Kori kọ tị lala o-ri aga ọmama nyang ọwẹ wuu á gu ọnyị nyang kpụ ọ kpa ẹla ọọwa họ ụkụrwọ ka bẹẹ? Kpịtịya nyori ẹla ọ-mẹjẹ ọnyị kaa ye ụka yẹẹyẹẹ. Jaabwọ kahị wẹẹ yẹ ẹ-ẹpwụ nya ifoto, kori ka ya ẹjẹ nya ugbe okoji tọ, a ka kụ irya ụka ọhẹ myị́ kori kọ ka chịkpẹẹ ẹnẹnẹhẹ kọ ka nwà ka ri okoji ọlẹ kọ ka nwụ́ egbe. Ịlẹhị lẹ, á la ọngịrị nyọka kpọọ nwụ́ egbe ka, à tị kịnyaa la ọ-kpa enyi jwoo  chajị nyọka dọọ ụbwọ kọ ka nwà. (Mak. 4:26-29) Ụ-ụgbẹyị ọlịnyị-ịnyị, ịnịna ka kụ irya ụka ọhẹ myị kori ká aga ọmama nyamwụ á ja da anyị nyamwụ ụbwọ ịlẹhị nyọka la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova. Á la ọngịrị nyọka cheje nya ẹla ha anyị nyang ka. Ma kori ká kịnyaa la ọ-họ ang ọlẹ wuu á ka jụ́ họ myị́ nyọka mẹ ẹla jáa, aalẹ à wẹẹ ya iwe ọlẹ kọ há gụgụ wuu haa nyọka wẹ ka ri aligu nya Ohe lẹ.​—Etu 22:6.

18. Ányị iJihova à tị́ ka jẹ́-ẹ bwu da anyị nyang ụbwọ wẹ ka ri aligu nyamwụ?

¹⁸ Bwu ụka-ụka onyogo, iJihova da iru nya anjwo ụbwọ wẹ ka ri aligu nyamwụ. (Eje. 22:9, 10) Ọ ka jẹ́-ẹ da anyị nyang ụbwọ ịnyịnyị nyọka nwà ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu kori kọ ri irya nyaa. (1 Kọr. 3:6, 7) Kori ká anyị nyang á dọmwụ gbịgba ha iJihova la ọkịlẹtụ nyaa wuu ka wẹwẹ, ọ ka kịnyaa la ọ-mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nyaa. (Eje. 11:4) Ụka kị mẹ ang ẹjẹẹ ọhẹ-lọhẹ jẹ nyori ị tịtọ nyọka họ ẹla kpụ iJihova ịpyọ, ọ ka nwụlanọ nyọka daa ụbwọ wẹ ka ri oligu nyamwụ. (Ụkụr. 13:48; 2 Ego. 16:9) Ọ ka dang ụbwọ nyọka ya ẹla ọlẹ kọ pwoku ụka ká anyị nyang baba nyọka wo ẹla ọlịnyị gụgụụgụ. (Etu 15:23) Lee ọ ka gu ọọnahị ọnyịịla ọhẹ ọọjịra-jịra gbịla nyọka táa ba ịlọmwụ. Kori ká anyị nyang á dọmwụ nwà ka ri angịgbahị kpá, iJihova ka kpaa ịtịya nya ẹlẹhẹ ọlẹ ka mẹjáa lụka ọkẹkpẹ myị́. (Jọn. 14:26) Ụka ka kịnyaa la ọ-mẹ ang jẹ anyị nyang bwula ẹla oyaya bala ọgụ-ẹpẹtẹ nyang, iJihova ka nwụng uri.

19. Ịyẹ tị́ du á ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ẹla nyang kpụ iJihova ịpyọ?

¹⁹ Ọháha ọlẹ ká iJihova la u-uhye nyang á kpụnịrọ eje ọchịchị nya anyị nyang ka. À họ́ọ chajị ọ háng. Kori á kaa kpẹhị rịrị anyị nyang ụbwọọng, iJihova myọnụ nyọka ri Adịda nya anyị nyang bala o-chewu keng. (Eje. 68:5) Á ka jẹ́-ẹ cheje ha anyị nyang kori kị ka chụ nyọka gbịgba ha iJihova lee ị́ ka họ ịnyị ka lẹ ka. Ma kori ka kịnyaa la ọ-kpụnịrọ ụbwọ ọdada nya iJihova bala ọ-maga nyịlẹhị-ịlẹhị, ẹla nyang ka kpụ iJihova ịpyọ.