1-2. (a) Họla Yunis ha khin? Emhin nela re ọle nọghọ ọle rẹ man ọmọn nọnsọle ẹmhọn Jehova bi Jesu? (b) Talọ nyan adudu nọn ribhi odalo ọne ebe nan.

 ARẸMIẸN Baibo bha taman mhan ebe sunu ẹghe nin Timoti rẹ mianmẹn, mhan dẹ sabọ ria ẹmhọn eghọnghọn nin inẹn ọlẹn nin Yunis ha ye bhi ọne ukpẹdẹ nin. (Prov. 23:25) Ria ẹmhọn ebi ọle ha rẹ ha hio yẹ, ẹghe nin ọle rẹ daghe Timoti mundia bhi ẹkẹ ọne amẹn. Yunis da mun ojiẹ koko bhi unun beji Lọis nin odede Timoti rẹ mundia sikẹ ọle, yẹ mun ọlẹn mhọnlẹn. Yunis da fẹkẹ nyan unun an, beji a gbe Timoti ruẹ bhi amẹn. Ẹghe nan rẹ mun ọlẹn kpanọ bhi ẹkẹ amẹn, ọle da wo ha ghọnghọn. Sokpan, Yunis da ha viẹ, ranmhude eghọnghọn nọn manman gbe ọle udu a. Arẹmiẹn ọ bha lẹkhẹ, Yunis da sabọ rẹkpa ọmọn nọnsọle rẹ hoẹmhọn Jehova bi Jesu Kristi nin Ọmọn nọnsọle. Ọnọghọ kẹkẹ nela Yunis kuẹlo da beji ọle dọnmhegbe ha man ọmọn nọnsọle ẹmhọn Jehova?

² Azagba-uwa nin ọrebhe ida ga Jehova, ọle Timoti da wanre. Obhi Grik aba ọle khin. Inẹn ọlẹn bi odede ọle, da ha yi ibhi Jew. (Acts 16:1) Asabọmiẹn usẹn Timoti ha khin ẹghe nin Yunis bi Lọis rẹ kiẹn Kristiẹn. Ọrẹyiriọ, aba ọle bha kiẹn Kristiẹn. Ọkpakinọn, ọ nela Timoti ha zẹ? Asabọmiẹn ghe, ọle wanre sẹ ọnọn ha tobọle zẹ ebi ọle ha lu. Ọle dẹ be zẹ rẹ deba aba ọle bhi oga nọnsọle? Ọle dẹ be rẹkhan iman-emhin ọsi ibhokhan Jew nan na bhi egbe obhokhan man ọlẹn le? La, ọle dẹ be kiẹn odibo nọnsi Jesu Kristi?

3. Beji Proverbs 1:​8, 9 rẹman, ẹlo nela Jehova rẹ ghe iwẹnna nin inẹn lu rẹ rẹkpa imọn nesele rẹ kiẹn imọẹ ọle?

 ³ Ibhio mhan nin ikhuo ne biẹ imọn yẹ wo hoẹmhọn azagba-uwa nọnsele ẹlẹnan. Ebi ele manman guanọ hi, nin ele rẹ rẹkpa imọn nesele rẹ deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn. Sẹyẹ, uwedẹ nin ele rẹ ha dọnmhegbe wo manman ti Osẹnobulua nọnsẹmhan bhọ. (Tie Proverbs 1:​8, 9.) Jehova rẹkpa inẹn ne bunbun, beji ele ha da sabọ rẹkpa imọn nesele rẹ hoẹmhọn ọlẹn, yẹ ha ga ọle.

4. Ọnọghọ kẹkẹ nela inẹn kuẹlo da ẹlẹnan?

⁴ Inẹn kẹ wo riale ẹgheso si imọn nesele dẹ zẹ rẹ ga Jehova beji Timoti lu. Ene biẹ imọn lẹn edọnmhẹn nin imọn nesele kuẹlo da bhi ọne agbọn Esu nan. (1 Pet. 5:8) Rẹ deba ọnin, ọ nọghọ inẹn ne bunbun rẹ tobele ha bẹẹ imọn nesele ranmhude ele iyẹ mhọn ọdọ, la ranmhude ọdọ ele iga Jehova. Bhi ọsi ijiẹmhin, obhio mhan nin okhuo natiọle Christine * da yọle: “Aba nọn mhẹn ọdọ mẹn ha khin. Sẹyẹ, ọle wo hoẹmhọn azagba-uwa nọnsẹmhan. Sokpan, ọle bha ji mẹn da bẹẹ imọn nesẹmhan wanre beji ele ha da kiẹn Esali Jehova. Rẹ na bhi ikpe ne bunbun, mẹn da wo ha viẹ igba ne bunbun, ranmhude, mẹn da ha riale si imọn nesẹmhẹn dẹ dọ ga Jehova.”

5. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

⁵ Ahamiẹn inẹn uwẹ khin, lẹn sẹbhọ ghe, uwẹ dẹ sabọ rẹkpa imọn nesẹ rẹ dọ ga Jehova beji Yunis lu. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ebi uwẹ ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ ijiẹmhin nọnsọle yẹ, beji uwẹ ha rẹ ha re uwedẹ nin uwẹ rẹ talọ bi uwedẹ nin uwẹ rẹ lu emhin rẹ man imọn nesẹ emhin. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebi Jehova ha rẹ rẹkpa uwẹ lu ọnan yẹ.

6. Beji 2 Timothy 3:​14, 15 rẹman, be Timoti rẹ kiẹn Kristiẹn yẹ?

⁶ Ẹghe nin Timoti rẹ ha ribhi obhokhan, inẹn ọlẹn da dọnmhegbe rẹ rẹkpa ọle lẹn ebe ribhi Ebenọnkhiale beji ibhokhan Jew lẹn ọlẹn sẹ. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọle bha lẹn emhin ne bunbun ranmhude, ọle bha zẹwẹ lẹn emhin soso rẹji Jesu Kristi. Ọrẹyiriọ, Timoti da luẹ emhin eso bhi ẹkẹ Ebenọnkhiale ne ha rẹkpa ọle kiẹn Kristiẹn. Ọkpakinọn, ọle dẹ be kiẹn Kristiẹn? Beji a miẹn usẹn okpea ọle khin, ọle mhọn ọne isẹhoa nin ọle rẹ zẹ si ọle dẹ kiẹn Kristiẹn. Edandan iribhọ ghe, emhin nin inẹn ọlẹn man ọle le deba emhin ne re ọle rẹọbhi Jesu. (Tie 2 Timothy 3:​14, 15.) Yunis wo ha ghọnghọn ghe, ọle sabọ man ọmọn nọnsọle ẹmhọn Jehova arẹmiẹn ọ bha lẹkhẹ nanlẹn! Yunis wo lu rẹkhan ebi elin nọnsọle mundia nan. Ebi ọne elin mundia nan hi, nan rẹ khọn miotọ.

7. Be Yunis ha rẹ sabọ ha rẹkpa Timoti rẹ ha lu re alo yẹ arẹmiẹn ọle mianmẹn fo?

⁷ Emhin nọn mhẹn nọn nin Timoti rẹ mianmẹn, ọkpakinọn Yunis da sẹyẹ ha kpokpo egbe. Ọle da ha riale: Be ọmọn nọnsẹmhẹn ha re iẹnlẹn nọnsọle lu? Ọle dẹ be rẹkhan imọẹ ne imhẹn? Ọle dẹ be yo isiku bhi Atẹns, yẹ dọ rẹọbhi iman-emhin ne bha gba nan man bhi enin? Ọle dẹ be noo ahu, ẹghe, bi egbe usẹn nọnsọle rẹ dọ ha khu afe? Yunis ida sabọ zẹ emhin nin Timoti ha lu. Ọkpakinọn, ọle dẹ sabọ rẹkpa ọle. Be ọle ha rẹ sabọ rẹkpa ọle yẹ? Ọle dẹ sabọ lu iriọ, sade ọle wo ha wẹnna kaka rẹ rẹkpa ọmọn nọnsọle rẹ manman hoẹmhọn Jehova, yẹ ji ebi Jesu lu nin ele ha ti ọle bhọ. Ọ iyi azagba-uwa nin aba la inẹn ida ga Jehova ọkpa ọnọghọ ye. Ọ sabọ yẹ rẹ ha nọghọ aba bi inẹn ne ga Jehova  rẹ rẹkpa imọn nesele rẹ ha ga Jehova. Be ene biẹ imọn ha sabọ miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi Yunis?

8. Be inẹn ha rẹ sabọ rẹkpa ọdọ ọle nọn yi Ọsali Jehova rẹ ha man imọn nesele ẹmhọn Jehova yẹ?

⁸ Deba imọn nesẹ ha luẹ Baibo. Ibhio mhan nin ikhuo, ahamiẹn Ọsali Jehova ọdọ bha khin, Jehova guanọ nin bha ha rẹkpa ọle man imọn nesẹbha ẹmhọn ọlẹn. Uwedẹ ọkpa nin bha ha rẹ sabọ lu ọnan hi, sade ibha rẹkpa bhi Oga Azagba-uwa nọnsẹbha. Ha ta ọta ne mhẹn rẹji ọne emhanmhan nan. Yẹ ria ẹmhọn ebi uwẹ ha sabọ lu, beji ọrebhe ha da sọnyẹnmhẹn bhọ. Uwẹ sabọ rẹ rẹkpa ọdọ uwẹ rẹ mhanmhan emhin bhi Baibo nin bha ha zilo ọle. Rẹ deba ọnin, ahamiẹn eso bhi imọn nesẹbha wanre sẹ ene ha sabọ tobele luẹ emhin bhi ebe nọnsẹmhan natiọle Sọnyẹnmhẹn bhi Ighegheghe!, uwẹ sabọ rẹ rẹkpa ọdọ uwẹ man ene imọn ebi ele ha rẹ lu ọle yẹ.

9. Ejela inẹn nin ọdọ ọle iyi Ọsali Jehova ha da sabọ miẹn ebe ha rẹkpa ọle?

⁹ Eso bhi ibhio mhan nin ikhuo tobele man imọn nesele emhin ranmhude ele iyẹ mhọn ọdọ, la ranmhude ọdọ ele iyi Ọsali Jehova. Ahamiẹn iriọ nọn rẹji uwẹ, hẹi kpokpo egbe gbe. Jehova dẹ rẹkpa uwẹ. Ha noo emhin kikẹ nin ọle noo agbotu nọnsọle rẹ ne dagbare rẹ ha man imọn nesẹ emhin. Uwẹ sabọ rẹ nọọn ibhio mhan ne sabọ bẹẹ imọn nesele wanre, ebi ele rẹ noo ene emhin nan yẹ bhi oga azagba-uwa nọnsele. * (Prov. 11:14) Jehova dẹ yẹ sabọ rẹkpa uwẹ rẹ ha ne imọn nesẹ zilo. Taman ọlẹn nin ọle rẹkpa uwẹ rẹ lẹn ebi ele ria bhi ọkhọle. (Prov. 20:5) Inọnta bọsi, ‘Ọnọghọ nela uwẹ kuẹlo da bhi isiku?’ dẹ sabọ rẹkpa uwẹ rẹ lẹn ebe ri ele bhi ọkhọle.

10. Uwedẹ ọbhebhe nela uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nesẹ rẹ luẹ ẹmhọn Jehova?

¹⁰ Guanọ uwedẹ kẹkẹ nin uwẹ rẹ man imọn nesẹ ẹmhọn Jehova. Tẹmhọn Jehova man ele, bi emhin esili ne bunbun nin ọle lu nin uwẹ. (Deut. 6:​6, 7; Isa. 63:7) Ọ wo manman khẹke nin uwẹ ha lu ọnan, ahamiẹn uwẹ imiẹn ẹghe rẹ ha man imọn nesẹ emhin bhi uwa ẹghe rebhe. Christine nin mhan ka tẹmhọnlẹn da yọle: “Mẹn imanman miẹn isẹhoa rẹ ha man imọn nesẹmhẹn ẹmhọn Jehova. Bhiriọ, mẹn ki ha noo ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan ko gbe rẹ man ele ẹmhọn Jehova. Mhan ki ko dọ khian nẹga, la nabhi ẹkẹ okọ gua kpanọ dọ tẹmhọn emhin nin Jehova manlẹn, bi emhin ne bunbun nekẹle ne ha rẹkpa ele rẹ kiẹn imọẹ Jehova. Ẹghe nin imọn nesẹmhẹn ki rẹ wanre, mẹn da taman ele nin ele tobele ha luẹ Baibo.” Yẹ rẹ deba ọnan, ọkhẹke nin uwẹ ha ta ọta esili rẹji agbotu nọnsi Jehova, bi rẹji ibhio mhan nin mhan ko ga. Hẹi ha re unun riia ene ewanlẹn an. Ebi uwẹ ta rẹji ele ha rẹman si imọn nesẹ dẹ bu ele re, sade ele guanọ emhin.

11. Beji James 3:18 rẹman, bezẹle nọn da manman khẹke nin mhan ha lu emhin ne ha si ọfure re bhi uwa?

¹¹ Ha lu emhin ne ha si ọfure re bhi uwa. Ha rẹman ọdọ uwẹ, bi imọn nesẹ ghe, uwẹ manman hoẹmhọn ele. Re uwedẹ ekpẹn rẹ ha ta ọta esili rẹji ọdọ uwẹ, yẹ man imọn nesẹ nin ele ha lu iriọ. Uwẹ ha lu ọnan, ọ ki lẹkhẹ nin imọn nesẹ rẹ luẹ ẹmhọn Jehova. (Tie James 3:18.) Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi Jozsef ghe, nọn lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki bhi Romania. Ẹghe nin ọle rẹ ha wanre, aba ọle bha zẹwẹ re ọle lẹkhẹ nanlẹn, inẹn ọlẹn bi ibhio ọle rẹ ha ga Jehova. Jozsef da yọle: “Inẹn mẹn da wẹnna kaka beji a da miẹn ghe, ọfure ki ha ribhi azagba-uwa mhan. Beji aba mẹn  ha rẹ manman ha to bhi egbe, iriọ inẹn mẹn ha rẹ manman kie ha re itohan man ọlẹn. Ahamiẹn ọle daghe ọnọghọ mhan rẹ ha mun ekpẹn nin aba mhan, yẹ hẹnmhọn nanlẹn, ọle ki tie Ephesians 6:​1-3 man mhan. Sẹyẹ, ọle ki tẹmhọn ikpẹ esili nesi aba mhan man mhan, yẹ rẹkpa mhan lẹn ebezẹle nọn da khẹke nin mhan hoẹmhọn ọlẹn. Ọne uwedẹ nan nin ọle rẹ ha lu emhin da re imhan ha ribhi ọfure.”

12. Beji 2 Timoti 1:5 rẹman, be ijiẹmhin ọsi Yunis rẹ rẹso Timoti yẹ?

¹² Tie 2 Timothy 1:5. Yunis da re ijiẹmhin esili ọbhi otọ nin Timoti. Ọle dẹ wo man ọle le ghe, ahamiẹn mhan mhọn urẹọbhọ ọsaje, mhan ki re ọle man bhi uwedẹ nin mhan rẹ lu emhin. (Jas. 2:26) Edandan iribhọ ghe Timoti wo daghe, inẹn ọlẹn wo gene hoẹmhọn Jehova bhi uwedẹ nin ọle rẹ ha lu emhin. Timoti wo daghe inẹn ọlẹn ghọnghọn ranmhude ọle ga Jehova. Be ijiẹmhin ọsi Yunis rẹ rẹso Timoti yẹ? Pọl nin odibo da tale ghe, Timoti wo ha mhọn urẹọbhọ bọsi inẹn ọlẹn. Ọnan bha wo tobọle sunu. Timoti wo daghe ijiẹmhin ọsi inẹn ọlẹn, yẹ zẹ rẹ re egbe khọkhọ ọle. Ẹlẹnan nian yẹ, inẹn ne bunbun rẹkpa ene ribhi azagba-uwa nọnsele rẹ dọ ga Jehova, arẹmiẹn ele “bha talọ hiehie.” (1 Pet. 3:​1, 2) Uwẹ dẹ yẹ sabọ lu iriọ. Be uwẹ ha rẹ sabọ lu iriọ yẹ?

13. Bezẹle nọn da khẹke nin inẹn ha mun ikolu nin ọle bi Jehova ko mhọnlẹn kalo?

¹³ Ha mun ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn kalo. (Deut. 6:​5, 6) Beji inẹn ne bunbun lu, uwẹ wo yẹ lu emhin kikẹ rẹ rẹkpa azagba-uwa nọnsẹ. Uwẹ noo ẹghe, igho bi emhin nekẹle beji uwẹ ha da sabọ gbẹloghe imọn nesẹ. Ẹgheso, uwẹ bhọ iwẹ. Ọkpakinọn, ọ bha khẹke nin uwẹ lu ene emhin nan sẹbhọ ghe, uwẹ bha yẹ miẹn ẹghe rẹ ha ziẹn ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn. Re ẹghe ọbhi otọ rẹ tobuwẹ ha nan erọnmhọn, luẹ Baibo yẹ yo ikolo oga. Uwẹ ha lu iriọ, ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn ki deziẹn. Sẹyẹ, uwẹ ki ha re ijiẹmhin esili ọbhi otọ nin azagba-uwa nọnsẹ, bi ẹbho nekẹle.

14-15. Be uwẹ miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi Leanne, Maria, bi João?

¹⁴ Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi elasẹre eso ghe ne dọ hoẹmhọn Jehova, yẹ mun udu nyan ọlẹn ranmhude ijiẹmhin ọsi inẹn ele. Ọmọn okhuo ọsi Christine natiọle Leanne da yọle: “Mhan isabọ luẹ Baibo sade aba mhan ribhi uwa. Ọkpakinọn, inẹn mẹn imiẹn ghe ọle bha yo ikolo oga. Arẹmiẹn mhan bha manman lẹn emhin ne bunbun bhi Baibo, uwedẹ nin ọle rẹ ha lu emhin da re imhan ha mhọn urẹọbhọ nọn ziẹnlẹn. Mhan bhọ lẹn sẹbhọ ghe Esali Jehova man ẹbho ẹmhọanta ne ribhi Baibo, ọkuẹsẹ mhan bhọ munhẹn ha yo ikolo oga.”

¹⁵ Maria nan miẹn ghe aba ọle re oya nin ele ẹgheso, ranmhude ele yo ikolo oga da yọle: “Ọkpa bhi ibhio mhan nin ikhuo ne re izebhudu rẹ lu emhin nin mẹn lẹnlẹn, ọle inẹn mẹn khin. Ẹghe nin mẹn rẹ yi obhokhan, ẹgheso, mẹn ika lu emhin eso, ofẹn ki ha mun mẹn ranmhude mẹn bha lẹn ebi ẹbho ha tayẹ. Ọkpakinọn, izebhudu nin inẹn mẹn mhọnlẹn, bi ebi ọle rẹ ha mun Jehova kalo bhi iẹnlẹn yẹ, da rẹkpa mẹn nin ofẹn eria hẹi yẹ ha mun mẹn.” João nin aba ọle ika nin ele ha tẹmhọn Jehova, la luẹ Baibo bhi uwa da yọle: “Ebe manman rẹkpa mẹn da ha yi uwedẹ nin inẹn mẹn rẹ muegbe rẹ lu emhin rebhe nọn ha re aba mẹn ha ghọnghọn. Sokpan, ọle ilu emhin nọn ha rẹso ikolu nin ọle bi Jehova ko mhọnlẹn.”

16. Be ijiẹmhin ọsi inẹn ha rẹ sabọ rẹso ẹbho yẹ?

¹⁶ Ene inẹn, bha lẹn sẹbhọ ghe, ẹbho dẹ  sabọ miẹn emhin luẹ bhi ijiẹmhin nọnsẹ. Be ọ rẹ yi iriọ yẹ? Bha ji mhan fẹ ebi ijiẹmhin ọsi Yunis rẹ rẹso Pọl nin odibo yẹ. Ọle da yọle ghe, urẹọbhọ ọsi ẹkẹ-ata nin Timoti mhọnlẹn, Yunis ka re ọle man. (2 Tim. 1:5) Ẹghela Pọl ka rẹ lẹn ghe Yunis mhọn urẹọbhọ? Asabọmiẹn ẹghe ọhẹnhẹn nin ọle rẹ dọ lu iwẹnna imisiọnari ọle rẹ miẹn Lọis bi Yunis bhi Listra. A sabọ yẹ miẹn ghe, ọle rẹkpa ele rẹ kiẹn Kristiẹn. (Acts 14:​4-18) Ẹghe nin Pọl rẹ ha gbẹn ebe ji Timoti beji ikpe 15 ki gbera, ọle da yẹ ye emhin kẹkẹ nin Yunis lu re rẹ re urẹọbhọ man. Ọle da yẹ yọle ghe, ijiẹmhin nan ha sabọ re egbe khọkhọ ọle khin! Bhi ọsi ẹmhọanta, ijiẹmhin nọnsọle wo manman re izebhudu nin Pọl nin odibo. Sẹyẹ, iriọ a ha da miẹn ọ wo yẹ rẹkpa Kristiẹn ne bunbun ẹghenin. Ahamiẹn uwẹ ọkpa bẹẹ imọn nesẹ, la azagba-uwa nin ọrebhe ida ga Jehova uwẹ ye, lẹn sẹbhọ ghe ijiẹmhin esili nọnsẹ dẹ sabọ re izebhudu, bi ọhubhudu nin ẹbho ne nẹga uwẹ.

17. Be uwẹ ha lu yẹ ahamiẹn ọ diabe ọmọn nọnsẹ ire obọ rẹkhan ebi uwẹ man ọle le?

¹⁷ Ahakimiẹn ọ diabe ọmọn nọnsẹ ire obọ rẹkhan ebi uwẹ man ọle le kii? Yere ghe, ọ re ẹghe nan rẹ man ọmọn emhin. Beji a rẹman bhi ọne ifoto, ahamiẹn uwẹ kọ ikpẹ, uwẹ sabọ rẹ ha riale ẹgheso si ọne ikpẹ dẹ wanre kiẹn oran nọn ha sabọ ha mọn emhin. Arẹmiẹn uwẹ bha lẹn si ọne ikpẹ dẹ kiọnlẹn, uwẹ da sẹyẹ ha gba amẹn khakha ọle beji ọle ha da wanre. (Mark 4:​26-29) Iriọ sẹyẹ, inẹn sabọ rẹ ha riale ẹgheso si ebi ele lu rẹ ha rẹkpa  imọn nesele rẹ hoẹmhọn Jehova sẹbhi otọ ẹkẹ nọnsele. Uwẹ ida sabọ ne imọn nesẹ zẹ ebi ele ha lu. Ọkpakinọn, ahamiẹn uwẹ wo dọnmhegbe rẹ ha man ele emhin, uwẹ ki re ọne isẹhoa nin ele rẹ kiẹn imọẹ Osẹnobulua.​—Prov. 22:6.

18. Be Jehova ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nesẹ yẹ rẹ kiẹn imọẹ ọlẹn?

¹⁸ Rẹ na ẹghe ẹdẹlẹ ha vade, ọle Jehova wo rẹ ha rẹkpa usẹn ne bunbun rẹ kiẹn imọẹ ọlẹn. (Ps. 22:​9, 10) Ọle dẹ yẹ sabọ rẹkpa imọn nesẹ rẹ kiẹn imọẹ ọlẹn, sade ọ dẹ yẹẹ ele. (1 Cor. 3:​6, 7) Ahamiẹn ọ diabe imọn nesẹ iyẹ ga Jehova nọnsẹn, lẹn sẹbhọ ghe ọle ida zẹ ele obọ. (Ps. 11:4) Ahamiẹn ele rẹman ghe ele ho nin ele ha lu ebe ti Jehova bhọ, Jehova ki rẹkpa ele rẹ kiẹn imọẹ ọlẹn. (Acts 13:48; 2 Chron. 16:9) Ọle sabọ rẹ rẹkpa uwẹ rẹ ta ọta nọn khẹke man imọn nesẹ bhi ẹghe nin ele wo rẹ ha guanọ ọlẹn. (Prov. 15:23) La, ọle sabọ rẹ noo obhio mhan nin okpea, la okhuo bhi agbotu rẹ si ele kẹ egbe. Aharẹmiẹn imọn nesẹ ki wanre, Jehova sabọ rẹ rẹkpa ele yere, emhin nin uwẹ man ele le bhi ẹghe nọn gbera. (John 14:26) Jehova dẹ wo nan erọnmhọn nin uwẹ sade uwẹ wo ha re ọta nin uwẹ ta, bi uwedẹ nin uwẹ rẹ lu emhin rẹ man imọn nesẹ emhin.

19. Bezẹle nin uwẹ ha da sabọ ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe Jehova dẹ ha re ẹlo esili ghe uwẹ?

¹⁹ Ọ iyi ebi imọn nesẹ zẹ rẹ lu ha rẹman si Jehova dẹ hoẹmhọn uwẹ, la si ọle ida hoẹmhọn uwẹ. Ọle hoẹmhọn ẹn ranmhude uwẹ hoẹmhọn ọlẹn. Ahamiẹn uwẹ ọkpa gbẹloghe imọn nesẹ, Jehova vele ghe ọle dẹ kiẹn Aba rẹji imọn nesẹ, yẹ gbega uwẹ. (Ps. 68:5) Ọ iyi uwẹ ha tare si imọn nesẹ dẹ ga Jehova, la si ele ida ga ọle. Ọkpakinọn, ahamiẹn uwẹ wo ha mun udu nyan Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ, yẹ dọnmhegbe ha lu eka nin uwẹ ha sabọ lu, Jehova ki re ẹlo esili ha ghe uwẹ.