Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 17

Abamama—Mwighire Okwa ky’Erileberyako kya Euniki

Abamama—Mwighire Okwa ky’Erileberyako kya Euniki

“Siwusighanaye erihana lya koyo wawu. Kusangwa byasyabya kakira kabuya k’olhukogho okwa muthwe wawu, n’amahulhulha akasugha ebikya byawu.”​—EMI. 1:8, 9.

OLHWIMBO 137 Abakali Abathaleghulha, Bali Bethu Abakrisitayo

EBIKENDI KANIBWAKO *

Mama wa Timoteo ya Euniki, na mukaka wiwe ya Loisi bakayisyetha bakalhangira Timoteo akabatizibwa ng’Omukristayo (Lebaya enungu 1)

1-2. (a) Euniki abya inindi, kandi ni kitsibuki ekyo abana nga mama? (b) Kanaya okwa kisasani ky’okwa kidipa.

 NOMWAKINE indi e Biblia siyiri kanaya okw’ibatizibwa lya Timoteo, thwangana lengekania okwa tseme eyo mama wiwe ya Euniki abyamo ekiro ekyo. (Emi. 23:25) Thathera akasasani nga mwayisyetha bungahi Timoteo inian’imene omwa maghetse awabirimuhika omwa mbindi. Euniki akasenyenyaya mukaka wa Timoteo ya Loisi inianimene hakuhi nayu. Lyolho-lyolho Euniki akikaya omuka akalhangira Timoteo akabulirana omwa maghetse. Amaghetse akayipanza, na Timoteo akalhuamo inianatsemire, na mama wiwe akalira busana n’etseme. Nomwakine indi si kyabya kyolho, Euniki mwathoka erikangirirya omwana wiwe erianza Yehova na Mughalha wiwe, Yesu Kristo. Ni bitsibu byahi ebya Euniki alhabamo erithoka eriwathikya omwana wiwe?

2 Timoteo akulira omw’eka eyighabene omwa by’edini. Thatha wiwe abya Mugiriki, na mama wiwe na mukaka wiwe babya Bayuda. (Emib. 16:1) Timoteo angabya iniabya mulengwa Euniki na Loisi bakabya Bakristayo. Aliwe eka eyo muyasighalha iyinaghabene omwa by’edini. Ni dini yahi eya Timoteo angasombwere? Angabya iniabya inianakulire, neryo iniangana yithwiramo. Mbwino angasombwere edini ya thatha wiwe? Mbwino angathwiremo eryamakirira emirwa y’Ekiyuda eyo abya iniabirikangiriribwa eritsuka bulere? Kutse mbwino angalighire eribya mwigha wa Yesu Kristo?

3. Ngoku kiri omwa Emisyo 1:8, 9, Yehova akalhangira athi omubiiri ogho abamama bakakolha eriwathikya abaana babu eribya banywani biwe?

3 Namunabwire, abamama Abakristayo banzire esyofamile syabu. Kwilhaba ekindu kyosi-kyosi, banzire eriwathikya abaana babu eribya n’obughuma bughumire na Yehova. Kandi Nyamuhanga wethu akalhangira akaghalha kabu mwa k’obughuli bunene. (Soma Emisyo 1:8, 9.) Yehova abirisondolha abamama bangyi eriwathikya abaana babu eriligha ekwenene.

4. Ni bitsibu byahi ebya bamama bakabana munabwire?

4 Ni kya buli kiro mama eribya inianganabulha abaana biwe nga banemwendi thwamu erikolera Yehova, ngoku Timoteo akolha. Kundi nibya ababuthi banasi akahathikano ako abaana babu bakabana omwa kihugho kya Sitani. (1 Pet. 5:8) Eryongera okw’ekyo, abamama bangyi bawithe ekitsibu ky’erilembera abaana babu ibobene kutse ibane n’omulhume oyutheramaya Yehova. Ng’eky’erileberyako, mwali wethu oyukahulhawamo Christine * akabugha athi: “Mwira waghe abya thatha kandi mulhume mubuya, aliwe iniakahakanisaya kutsibu ekya ingye eriwathikya abaana bethu eribya Bema ba Yehova. Munaghunza myaka mingyi inganemulira ingabulha abaana baghe nga banemwendi syabya baramya ba Yehova.” 

5. Thukendi kania okuki omo mwatsi ono?

5 Wamabya iwuli mama Omukristayo, wangana thoka nga Euniki. Omo mwatsi ono, thukendi lebya nga wanga gherererya wuthi eky’erileberyako kiwe wukakangirirya abaana bawu omwa bya wukabugha n’erikolha. Kandi thukendi lebya Yehova ng’akendi kuwathikya athi.

KANGIRIRAYA ABAANA BAWU OMWA BYA WUKABUGHA

6. Ngoku kiri omu 2 Timoteo 3:14, 15, Timoteo mwabya athi Mukristayo?

6 Timoteo iniakine mulere, mama wiwe mwakolha ngoku angathoka erimukangirirya “Amasako Abuyirire,” ngoku Abayuda babya bakayitheghereryagho. Ni kwenene Euniki iniasi bike kundi syaby’asi Yesu Kristo nga nindi. Nomwabine, ebya Timoteo igha omwa Masako mubyamuha omusingyi owuwene ow’eriligha eribya Mukristayo. Aliwe ibbwa anganabere Mukristayo? Iyo ng’omulhwana, aby’awithe obughabe bw’erithwamu ng’akendibya Mukristayo. Ahathe erithika-thika, Timoteo ‘mwikirirya ndeke’ ekwenene eyihambire oku Yesu kundi mama wiwe nayu mwahiraho akaghalha. (Soma 2 Timoteo 3:14, 15.) Euniki k’atholere eribya imwatsema kundi mwathoka erikangirirya omwana wiwe oku Yehova nomwakine indi si kyabya kyolho. Euniki mwakolha erikwamana n’erina liwe, erilhuire omwa kinywe ekikamanyisaya “erikinda.”

7. Euniki anga wathikirye athi mughalha wiwe erikulha-kulhana n’enyuma w’eribatizibwa?

7 Eribatizibwa kyabya kiika kikulhu omo ngebe ya Timoteo, aliwe eriyibulha-bulha lya Euniki mulithahwera aho. Mughalha wiwe angakolesirye athi engebe yiwe enyuma waho? Mbwino angatsukire eribya n’abanywani babi? Mbwino angaghendire okwa sukuru e Atene n’eriligha esyongangirirya sy’abafilosofa abakafiri ab’eyo? Angasondekanirye eby’obugaga, eritsandya obuthuku, akaghalha, n’obunyethu bwiwe? Euniki abya isyanga thwiramo Timoteo, aliwe iniangana muwathikya. Athi? Abya w’erilholha embere erihiraho akaghalha eriwathikya mughalha wiwe eryongera erianza Yehova n’erisima Mughalha Wiwe. Abali omw’eka eyighabene omwa by’edini sibo basa abakabana ebitsibu. N’omughulhu ababuthi abosi bane omwa kwenene, kyangana kalha erihika omwa mithima y’abaana babu nuku babye baghombe ba Yehova abathaleghulha. Ni byahi ebya ababuthi bang’ighira okwa ky’erileberyako kya Euniki?

8. Mama angawathikya athi mwira wiwe omwikirirya eritsomana ebiyithawa by’obunyakirimu by’abaana babu?

8 Eghesaya abaana bawu e Biblia. Bali bethu, mwira wawu amabya iniane omwa kwenene, Yehova anzire iwamuwathikya omw’itsomana ebiyithawa by’obunyakirimu ebya baana benyu. Enzira nguma ey’erikoleramu eki ly’erisighika Eriramya ly’Eka mughulhu wosi. Kanaya ebikahimba okwa ndegheka eyi, kandi lengekanaya okwa bya wanga kolha erileka endegheka eyi yibye eyuwene kandi eyikatsemesaya. Obundi iwangana wathikya mwira wawu erithegheka mwatsi mulebe w’embaghane omwa Biblia. Eryongera okw’ekyo, abandi baana bamabya ibamabirikulha eribya ibangana ghasirwa omw’ighesibwa ekitabu Tsemera Engebe Kera na Kera!, obundi iwangana wathikania na mwira wawu eribaha obuwathikya obwa bakayithagha.

9. Ni hayi aho mama oyuwithe omulhume oyuthe mwikirirya angabana obuwathikya?

9 Abandi bamama bakabya ini b’erikangirirya abaana babu e Biblia obundi kundi bakalemberabo ibobene kutse kundi bira babu sibikirirye. Kyamabya ikwakiri kithya omw’eka yawu, isiwahanga-hangaya kutsibu. Yehova akendi kuwathikya. Kolesaya ebya thukakolesaya thukakangirirya ebya Yehova abirithuha erilhabira omwa kithunga kiwe eryeghesya abaana bawu. Busana naki iwuthabulya ababuthi abasi bingyi erikuha amenge ngoku wanga kolesya eby’erikolesya ebi omw’iramya ly’eka? * (Emi. 11:14) Kandi Yehova angana kuwathikya wukakanirania n’abaana bawu. Musabe akuwathikaye eriminya ebiri omwa malengekania n’omwa mithima yabu. (Emi. 20:5) Ekibulyo ekyolhobire nga ‘Ni kitsibu kyahi ekikalire ekya wunemulhabamo okwa sukuru?’ kyangana leka imwakanirania ndeke.

10. Ni yindi nzira yahi eyanga wathikya abaana bawu erigha oku Yehova?

10 Sondaya ehighisa ehy’erikangiriryamo abaana bawu oku Yehova. Kanaya oku Yehova n’ebibuya bingyi ebyo abirikukolera. (Ebi. 6:6, 7; Isa. 63:7) Kwilhabirirya eki ni kikulhu wamabya isiwanga thoka erigha mughulhu wosi n’abaana bawu iwune eka. Christine, oyothulyakanayako, akabugha athi: “Ehighisa hy’erikania okwa myatsi y’obunyakirimu hyabya hike neryo iningakolesaya endambi yosi-yosi eyo thwamabana. Ithukayibunga-bungaya kutse ithwaghendya obwathu neryo ithwakania okwa bihangikwa bya Yehova ebikaswekaya n’okwa bindi bingyi by’obunyakirimu. Abaana baghe babere babirikulha, munabahira mw’omuhwa ow’eriyeghesya e Biblia okwa lyabu.” Eryongera okw’ekyo, kanaya ebikahimba okwa kithunga kya Yehova n’oku balikyethu. Isiwatsweba-tsweba abasyakulhu b’ekithunga. Ebya wukababughako byangana wathikya abaana bawu eribasaba obuwathikya bakabuyithagha.

11. Ngoku kiri omu Yakobo 3:18, busana naki ni kikulhu erikulha-kulhania obuholho omw’eka?

11 Kulha-kulhanaya obuholho omw’eka. Mughulhu wosi kanganaya mwira wawu n’abaana bawu b’olhwanzo. Kanaya oku mwira wawu omwa nzira y’olhwanzo n’ey’erisikya, kandi thendeka abaana bawu erikolha ekyo. Wamakolha eki, iwukendi leka ihabya emibere eyuwene eyikendi leka abaana bawu ibigha oku Yehova. (Soma Yakobo 3:18.) Thalengekania okwa ky’erileberyako kya Jozsef, oyukakolha ng’omutemburi w’embaghane e Romania. Akakulha, thatha wabu mwaleka ikyabakalira iyo, mama wiwe, n’abaana babu erikolera Yehova. Jozsef akabugha athi: “Mama waghe mwalengaho kutsibu erihira omw’eka yethu mw’obuholho. Thatha iniakabya akongera erikalha, na mama iniongera eribya mwolho. Mama iniakabya akalhangira ngoku kikathukalira erisikya n’eriowa thatha wethu, iniakathusomera Abanya Efeso 6:1-3. Neryo iniakathukaniraya okwa mibere mibuya ya Thatha n’erithuwathikya eriyitheghererya ekikaleka ithwabya ithutholere erimwanza. Ekyo mukyaleka eka yethu iyabya mw’obuholho.”

KANGIRIRAYA ABAANA BAWU OMWA BYA WUKAKOLHA

12. Ngoku kiri omu 2 Timoteo 1:5, eky’erileberyako kya Euniki mukyahamba kithi oku Timoteo?

12 Soma 2 Timoteo 1:5. Euniki mwahiriraho Timoteo eky’erileberyako ekyuwene. Atholere eribya imwamukangirirya ngoku erikirirya ly’okwenene likalhangirika omwa mikolere. (Yak. 2:26) Ahathe erithika-thika, Timoteo angabya imwalhangira ngoku emikolere ya mama wiwe yabya yiseghemere okwa lhwanzo lhunene olho aby’awithire Yehova. Omo kwenene, Timoteo mwalhangira ngoku erikolera Yehova kikatsemesaya mama wiwe. Eky’erileberyako kya Euniki mukyahamba kithi oku Timoteo? Ngoku omukwenda Paulo ahandika, Timoteo mwabya n’erikirirya erighumire nga mama wiwe. Eki si kyasa bwase. Timoteo mwalhangira eky’erileberyako kya mama wiwe neryo amanza erimugherererya. Kuthya, namunabwire abamama bangyi babirihika okwa mithima y’ab’omw’eka yabu “isibethabwirwa ekinywe n’ekighuma.” (1 Pet. 3:1, 2) Nawu wangana kolha ekiri ng’ekyo. Wuthi?

13. Busana naki mama atholere iniahira obughuma bwiwe na Yehova bw’embere?

13 Hira obughuma bwawu na Yehova bw’embere. (Ebi. 6:5, 6) Ng’abandi bamama bangyi, nawu wunemuyithalya okwa bingyi. Wukahayo endambi yawu, esyosente, iwakuba othulho, iwayithalya okwa bindi busana n’eritsomana ebiyithawa by’abaana bawu eby’ekinyamubiri. Aliwe si wutholere wukayihwerya omw’itsomana ebiyithawa ebyo kikaleka wukagheghena obughuma bwawu na Yehova. Mughulhu wosi hiraho obuthuku bw’erisaba iwune iwuwene, eriyeghesya e Biblia, kandi hindana okwa mihindano. Omw’ikolha eki, iwukendi ghumya obunyakirimu bwawu kandi iwabya ky’erileberyako ekyuwene okwa b’eka yawu kuthya n’abandi.

14-15. Eky’erileberyako kya Leanne, Maria, na João kyamakweghesyaki?

14 Thulebaye eby’erileberyako bike eby’abalere abigha erianza Yehova n’erimuyikethera omw’isamalira eky’erileberyako ky’abamama wabu. Mwali wa Christine ya Leanne, akabugha athi: “Isithwang’igha thatha inianeho. Aliwe mama abya muthaleghulha bikahika okw’ihindana okwa mihindano. Eky’erileberyako kiwe n’erisika mubyaleka ithwathunga erikirirya erighumire. Thwabya ithunasi ngoku eyi y’ekwenene nibya isithuli thwathahindana.”

15 Maria, oyo thatha wabu ihakanayira iniasuyira ab’eka yabu habw’erihindana okwa mihindano, akabugha athi: “Mama waghe ni mughuma okwa badada abawithe obuthubaha bunene abo ngasi. Ingakine mulere, ihakanayira ingaghana erikolha bindu birebe kundi iningasagha ebya bandi banga nyibughako. Aliwe erilhangira ngoku mama ni muthubaha kandi ngoku mughulhu wosi akahira Yehova y’embere omo ngebe yiwe mukyaleka ingasingura eryubaha abandu.” João, oyo thatha wiwe abaghanaya erikania okwa by’obunyakirimu ibane eka, akabugha athi: “Obundi ekyanyiwathikaya kutsibu ly’eribya mama imwabya inianayitheghekire eriyithalya okwa bindi​—aliwe butsira oko lhwanzo olhw’awithire Yehova—​habw’erianza eritsemesya thatha.”

16. Eky’erileberyako kya mama kyanga hamba kithi okwa bandi?

16 Abamama, mwibuke ngoku eky’erileberyako kyenyu kikahamba okwa bandi. Kithi? Thulebaye ngoku eky’erileberyako kya Euniki kyahamba oku mukwenda Paulo. Paulo mwalhangira ngoku erikirirya lya Timoteo erithemo mathebo lyalhua oku Euniki. (2 Tim. 1:5) Paulo atsuka erilhangira erikirirya lya Euniki mughulhu wahi? Angabya iw’omughulhu ahika e Listra omwa lhubungo lhwiwe lhw’erimbere ng’omumisyonare akabana Loisi na Euniki, kandi angabya imwabawathikya eribya Bakristayo. (Emib. 14:4-18) Thakilengekaniako: Paulo abere akahandikira Timoteo​—myaka nga 15 enyuma waho—​Paulo abya iniakin’ibukire emibiiri y’obuthaleghulha eya Euniki kandi mwakania oku Euniki ng’eky’erileberyako ekitholere erigherereribwa! Ni kwenene, eky’erileberyako kiwe mukyahimba omukwenda Paulo kandi obundi n’abandi Bakristayo bangyi ab’omwa kighana ky’erimbere. Wamabya iwune mulembera abaana iwuwene kutse omw’eka eyighabene omwa by’edini, ambi iwaminya ngoku eky’erileberyako kyawu eky’obuthaleghulha kikaghumaya abandi n’eribahira mw’omuhwa.

Kikathwalha buthuku eriwathikya omwana erikulha-kulhana bunyakirimu. Isiwabikyako! (Lebaya enungu 17)

17. Wutholere iwakolhaki omwana wawu amabya nga syalhangire akaghalha ako wukahiraho erimuthendeka?

17 Kandi ibbwa omwana wawu amabya nga syalhangire akaghalha ako wukahiraho? Wibuke ngoku erithendeka omwana kikathwalha buthuku. Ngoku kikanganibwe omwa kisasani, wukabya wukahera embutho, hanganayira iwabulha nga yinemwendi syalhasa erihika okw’ihethya. Nomwakine indi siwanga kaka ekirimwa erihethya, wangana lholha embere eryuthangirirakyo nuku wuwathikayekyo erikulha. (Mk. 4:26-29) Kuthya, iwe nga mama, hanganayira iwabulha nga wunemuhika okwa mithima y’abaana bawu. Siwanga bakaka erighendera okwa bya wukabakangiriraya. Aliwe wamalholha embere erikolha ngoku wanga thoka eribathendeka, iwukendi baha akaghisa akuwene ak’erikulha-kulhana bunyakirimu.​—Emi. 22:6.

YIKETHERE OBUWATHIKYA BWA YEHOVA

18. Yehova angawathikya athi abaana bawu erikulha bunyakirimu?

18 Eritsuka omwa buthuku bwe Biblia, Yehova abiriwathikya abalere bangyi eribya banywani biwe. (Esy. 22:9, 10) Nawu angana wathikya abaana bawu erikulha bunyakirimu, bamabya ibananzire. (1 Kor. 3:6, 7) Nomubangabya ng’abamayisununulha, Yehova akendibya inianabahirireko eriso liwe ery’olhwanzo. (Esy. 11:4) Ibakendibya bakakangania n’akaminyikalho kake akakakanganaya ku ‘batholere,’ iniakendibya inianayitheghekire eribawathikya. (Emib 13:48, NWT; 2 Emy. 16:9) Angana kuwathikya eribugha ekitholere okwa ndambi eyitholere​—omughulhu abaana bawu bakakiyithagha kutsibu. (Emi. 15:23) Kutse inianganahira omu mulikyethu omwa kithunga oyutsomene mw’omuhwa w’eriwathikya abaana bawu omwa nzira ndebe. Nibya abaana bawu nomubangabya ibabirikulha, Yehova iniangana bibukya ebyo wabakangiriraya kera. (Yn. 14:26) Wukaha Yehova ya bingyi by’eritsumulha wukalholha embere erithendeka abaana bawu omwa bya wukabugha n’omwa ky’erileberyako kyawu.

19. Wanga kakasya wuthi ngoku Yehova akakusima?

19 Olhwanzo olhwa Yehova akuwithire si lhuseghemere okwa bya baana bawu bakathwamu. Akwanzire kundi wumwanzire. Wamabya iwuli mubuthi oyukalembera abaana iwuwene, Yehova akayilhagha eribya Thatha w’abaana bawu kandi Mutheya wawu. (Esy. 68:5) Si wanga kaka abaana bawu erithwamu erikolera Yehova. Aliwe wamalholha embere eriyikethera obuwathikya bwa Yehova n’erikolha ngoku wanga thoka, iniakendi kusima.

OLHWIMBO 134 Abaana Ni Lhusunzo Erilhua oku Nyamuhanga

^ Omwatsi ono akakanganaya ngoku abamama Abakristayo banga ghasirwa omwa ky’erileberyako kya mama wa Timoteo ya Euniki, kandi ngoku banga wathikya abaana babu eriminya Yehova n’erimwanza.

^ Awandi mena abirihindulhwa.

^ Ng’eky’erileberyako, lebaya erisomo 50 omwa kitabu Tsemera Engebe Kera na Kera!, n’omwatsi “Ebya Thwanga Kolha omw’Iramya ly’Eka n’omw’Iyeghesya,” omwa Watchtower ey’Okwomunani 15, 2011, olhu. 6-7.