Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 17

Nsheenga Bashali Banakashi Beeya Kucakubonenaako Cakwe Yunisi

Nsheenga Bashali Banakashi Beeya Kucakubonenaako Cakwe Yunisi

“Kutanyansha shitokwiisha banyoko. Ceebo kwiisha kwabo kulaakubotesha mibo yako bweenka cisoti mbocikubotesha kumutwi akancetani munshingo.”​—TUS. 1:8, 9.

LWIIMBO 137 Benankashi, Banakashi Bashomeka

NSHESHI TWIIYE *

Banyina Timoti ba Yunisi, abankambiyakwe banakashi ba Loisi balikondetwe abuumbi Timoti ndyatobombekwa (Amubone mutwi wakwiiya 17, palagilafu 1)

1-2. (a) Ino ba Yunisi bakalinga baani, alimwi ino ngamapensho nshi ngobakeendaamo mbuli mushali mwanakashi? (b) Amubandike pacikope cili papeeji yakutaanguna.

 NABI kwaamba ayi Baibo tayaambi mbocakalinga bushiku Timoti ndyaakabombekwa, ncakutatoonsha kwaamba ayi banyina ba Yunisi bakalinga kukondetwe abuumbi pabushiku ubo. (Tus. 23:25) Amuyeeyebo mbobakalinyumfwa ndyebakalangilisha Timoti, paciindi ndyaakenjila mumaanshi. Cilyeelete bakamweta mweta akucata kumaansa abankambiyakwe Timoti ba Loisi. Amuyeeyebo ba Yunisi mbobakalinyumfwa Timoti ndyebakamupisha mumaanshi. Pesule lyakuswa mumaanshi, Timoti alyeelete wakakondwa abuumbi akumweta mweta. Ino mbuyani banyina ndyebakamubona? Mpashi bakalosha minsonshi kukukondwa. Nabi kwaamba ayi cakalinga ciyumu, ba Yunisi bakacikonsha kucafwa mwanaabo kusuna Yehova alimwi a Mwanaakwe, Yesu Klistu. Ino ngamapensho nshi ngobakeendaamo kwaamba ayi bacikoonshe kwiisha mwanaabo musankwa?

2 Bashali bakwe Timoti tabakalinga kupaila kubupailishi bomwi. Baishi bakalinga ba Giliki, lyalo banyina abankambiyakwe bakalinga ba Juda. (Milimo 16:1) Cilyeelete Timoti wakalinga kucite myaaka pakati ka 13 a 19 ba Yunisi aba Loisi ndyebakaba Beneklistu. Sombi baishi tabakwe kuba Beneklistu. Aboobo ino Timoti wakasalawo bupailishi buli? Cilyeelete wakalinga muciimo cakulisalila mwiine. Sa wakasalawo kukonkela kupaila baishi? Na mpashi wakasalawo kutolelela kukonkela milawo yaba Juda njakeeya kuswabo kubwanike? Na sa wakasumina kuba shikwiiya wakwe Yesu Klistu?

3. Kweelana a Tushimpi 1:8, 9, ino Yehova alakubona buyani kusebensa cankusu kwa bashali banakashi, kwaamba ayi bacafwe bana babo kuba beshicibusa bakwe Lesa?

3 Munshiku shino, bashali banakashi abalo balisuni mukwashi wabo. Alimwi ciinditeewo balisuni kucafwa bana babo kuba abushicibusa buyumu a Yehova. Alimwi Lesa wesu alabona ayi kusebensa cankusu kwabo kulayandika. (Amubelenge Tushimpi 1:8, 9.) Yehova wacafwa bashali banakashi baanji kwiisha bana babo kumusuna akumusebensela.

4. Ino ngamapensho nshi bashali banakashi ngobeendaamo munshiku shino?

4 Liinji mushali mwanakashi alalisukama kuyeeya na bana bakwe balaakusala kusebensela Yehova, bweenka mbuli Timoti mbwakacita. Bashali balicishi mapensho bana babo ngobeendaamo mucishi cino cakwe Satana. (1 Pit. 5:8) Kwiilikaawo, bashali banakashi baanji balibo beenka kwakubula musankwa na mpashi balyeebetwe kumusankwa uteshi Kamboni. Kucakubonenaako, nankashi waliina lya Christine * wakaamba ayi: “Nabi kwaamba ayi beebangu bakalinga musankwa uli kabotu, tabakalinga kusuniiwo ayi bana besu babe Bakamboni Bakwe Yehova. Kwamyaaka iinji ndakalinga kulila ceebo cakulisukama na bana bangu balaakulambilawo Yehova.”

5. Ino nshiinshi nsheshi tubandike mumutwi uyu?

5 Na muli mushali Mwineklistu mwanakashi, inga mwacikonsha kucafwa bana banu kusuna Yehova akumusebensela, bweenka mbuli ba Yunisi mbobakacita. Mumutwi uyu, tutobandika mbweenga mwakonkela cakubonenaako caba Yunisi mukwiisha bana banu kwiinda mushintu nshemwaamba alimwi anshemucita. Tutokwiiya ambweenga Yehova wamucafwa.

AMWIISHE BANA BANU KWIINDA MUSHINTU NSHEMWAAMBA

6. Kweelana a 2 Timoti 3:14, 15, ino Timoti wakaba buyani Mwineklistu?

6 Timoti ndyaakalinga muniini, banyina bakacita nshobakalinga kucikonsha kwaamba ayi bamwiishe “malembo asalalite,” kweelana alushibo ba Juda ndobakalinga kucite. Tabakalinga kucishi shiinji mukwiinga taakuwo ncobakalinga kucishi pamakani akwe Yesu Klistu. Nacibi boobo, Timoti nshakeeya kuswa mu Malembo shakamucafwa kushiba nshaakalinga kuyandika kucita kwaamba ayi abe Mwineklistu. Ano sa wakaba Mwineklistu? Mbuli musankwa wacanike, wakalinga kucite nkusu shakulisalila mwiine kuba Mwineklistu nabi sobwe. Ncakutatoonsha kwaamba ayi comwi cakacafwa Timoti kushoma cancine pali Yesu nkusebensa cankusu kwa banyina. (Amubelenge 2 Timoti 3:14, 15.) Cilyeelete ba Yunisi bakakondwa abuumbi kwaamba ayi bakaiisha mwanaabo musankwa pali Yehova nabi kwaamba ayi tacakalinga cuubu! Liina lyakwaamba ayi Yunisi lilaswa kuli liswi lisansulula “kukoma.” Alimwi ncakwiila bakacikonsha kukoma mapensho kwaamba ayi bacafwe Timoti kusuna Yehova akumusebensela.

7. Ino ba Yunisi bakamucafwa buyani mwanaabo musankwa kutolelela kuya panembo pesule lyakubombekwa?

7 Kubombekwa cakalinga cintu comwi ciyandika abuumbi Timoti ncaakacita mubuumi bwakwe. Nacibi boobo, banyina ba Yunisi bakalisukama pa mwanaabo musankwa pesule lyakwaamba ayi wabombekwa. Mpashi bakatalika kuyeeya ayi, ‘Ino mwanaangu alakusalawo kucita nshi mubuumi bwakwe? Sa alakutalika kucanika abantu batabete kabotu? Sa alakusalawo kuya kucikolo ku Atenisi akusumina njiisho shiyuminisha bantu batapaili? Sa alakusowa ciindi, nkusu alimwi abuumi bwakwe mbuli wacanike kukulangoola bubile?’ Nabi kwaamba ayi Timoti mwiine ngwaakalinga kweelete kulisalila shakucita, banyina bakalinga kucikonsha kumucafwa. Munshila nshi? Bakalinga kucikonsha kutolelela kumucafwa kusuna Yehova abuumbi akumucafwa kulumba pashintu shoonse Yehova a Yesu nshobakabacitila mbuli mukwashi. Teshibo bashali banakashi beebetwe kumusankwa uteshi mushomi bacana mapensho mukucafwa bana babo kusuna Yehova. Cimwi ciindi nabi bashali boonse bobilo kabali mucancine cilaba ciyumu kucafwa bana babo kusebensela Yehova. Ino nshiinshi nsheenga bashali beeya kucakubonenaako caba Yunisi?

8. Ino mushali mwanakashi inga wacita buyani kwaamba ayi acafwe beebaye bashomi kwiisha bana babo pali Yehova?

8 Amubaiishe Baibo bana banu. Nobenankashi, na beebaanu bali mucancine, Yehova alisuni ayi munoobacafwa kwiisha bana banu pali nguwe. Nshila yomwi mbweenga mwacita boobo nkwiinda mukucafwilisha bubaambo bwakulambila kwa mukwashi lyoonse. Amwaambe shiyuminisha pabubaambo bwakulambila kwa mukwashi, alimwi amuyeeye nsheenga mwaciita kwaamba ayi boonse banoosangalala. Mpashi mwebo abeebanu inga mwabandika nsheenga mwaciita ndyemutoocita kulambila kwa mukwashi. Kwiilikaawo, na kuli bana banu bamwi bakulaako beenga beeya libuku lya Amusangalale Abuumi Kwamuyayaya!, mpashi inga mwasebensela pomwi abeebanu kwaamba ayi mucikoonshe kubaiisha.

9. Ino nkuli nkweenga mushali mwanakashi weebetwe kumusankwa uteshi Kamboni wacana lucafwo?

9 Bashali banakashi bamwi mbobaiisha bana babo Baibo, mpashi ceebo cakwaamba ayi tababete mucikwati na mpashi beebaabo teshi Bakamboni. Na ubu mbocibete mumukwashi wanu, mutalisukami abuumbi. Yehova alaakumucafwa. Amwiishe bana banu kwiinda mukusebensesha mabuku na mavidyo akabambwa alibunga lyakwe Yehova. Alimwi inga mweepushako amikwashi imwi nshebasebensesha pakulambila kwa mukwashi. * (Tus. 11:14) Inga mwapaila kuli Yehova akumusenga kwaamba ayi amucaafwe kushiba miipusho njeenga mwasebensesha kwaamba ayi mushibe bana banu nshebatoyeeya ambobatolinyumfwa. (Tus. 20:5) Kubeepusha mwiipusho mbuli ‘Ino ndipenshi nshi linene ndyocana kucikolo?’ inga kwamucafwa kutalika mubandi weenga wamucafwa kushiba shiinji.

10. Ino nshiinshi shimwi nsheenga mwaciita kwaamba ayi mucafwe bana banu kwiiya pali Yehova?

10 Amucane nshila shipusenepusene mbweenga mwaiisha bana banu pali Yehova. Amubandike pali Yehova apashintu shiinji shibotu nshaamucitila. (Duto. 6:6, 7; Isa. 63:7) Ici cilayandika abuumbi na inga tamucikoonshi kwiiya abana banu lyoonse paŋanda. Ba Christine mbotwalinga twaambawo, bakaamba ayi: “Cakalinga ciyumu kucana ciindi cakubandika pashintu shakumushimu, aboobo ndakalinga kusebensesha ciindi cili coonse nceenga ndacaana. Cimwi ciindi twakalinga kubandika pashintu shibotu Yehova nshaakalenga, apashintu shimwi shiinji shakumushimu ndyetutooya bufwakasha na ndyetutantite mu bwaato. Bana bangu ndyebakakula, ndakatalika kubayuminisha kunookwiiya Baibo palwaabo.” Kwiilikaawo, amwaambe shibotu pa libunga lyakwe Yehova apa bamakwesu abenankashi. Mutatoongooki pabamanene. Mukwiinga nsheenga mwaamba inga shapa kwaamba ayi bana banu baye mukusenga lucafwo kuli mbabo nabi sobwe paciindi ndyebacite lipenshi.

11. Kweelana a Jemusi 3:18, ino nceebonshi kuyuminisha luumuno paŋanda kulayandika?

11 Amuyuminishe luumuno paŋanda. Lyoonse kamucita shitondesha ayi mulisuni beebaanu abana banu. Amwaambe shitondesha nkumbu abulemu ndyemutokwaamba pa beebanu, alimwi amwiishe bana banu abalo kucita boobo. Ici cilaakupa kwaamba ayi cibe cuubu kwiisha bana banu pali Yehova. (Amubelenge Jemusi 3:18.) Amuyeeye pa cakubonenaako caba Jozsef, bapainiya balibetele ku Romania. Ndyebakalinga kukula, beshiwabo bakalinga kucita shakalinga kupa kwaamba ayi cibe ciyumu kuli ba Jozsef abamumukwashi wabo kusebensela Yehova. Ba Jozsef bakaamba ayi: “Bama bakeelesha cankusu kwaamba ayi tunookala muluumuno. Nabi kwaamba ayi bata batondesha buyani lunkutwe, bama bakalinga kutolelela kucita shibotu. Na babona kwaamba ayi catubeta ciyumu kulemeka akunyumfwila bata, bakalinga kubandika andiswe Bene Efeso 6:1-3. Lyalo bakalinga kwaamba pamibo ibotu ya bata akutucafwa kutolelela kubatondesha lusuno. Ici cakacafwa mukwashi wesu kuba muluumuno.”

AMWIISHE BANA BANU KWIINDA MUSHINTU NSHEMUCITA

12. Kweelana a 2 Timoti 1:5, ino cakubonenaako caba Yunisi cakamucafwa buyani Timoti?

12 Amubelenge 2 Timoti 1:5. Ba Yunisi bakatondesha cakubonenaako cibotu kuli Timoti. Balyeelete bakamwiisha ayi lushomo lwancinencine lulyeelete kubonekela mushintu nshetucita. (Jemu. 2:26) Cilyeelete kwaamba ayi Timoti wakalinga kubona ayi banyina bakalinga kumusuni abuumbi Yehova kwiinda mushintu nshobakalinga kucita. Alimwi ncakutatoonsha kwaamba ayi wakabona ayi kusebensela Yehova kwakalinga kupa banyina kuba basangalete. Ino cakubonenaako caba Yunisi cakamucafwa buyani Timoti? Mutumwi Paulo wakaamba ayi Timoti wakalinga kucite lushomo luyumu bweenka mbuli banyina. Ici tacina kucitikabo ceenka. Timoti wakabona cakubonenaako ca banyina akusalaawo kucikonkela. Ubu mbocibete akubashali banakashi baanji. Bacikonsha kucafwa mikwashi yabo kusebensela Yehova kwiinda mucakubonenaako cabo. (1 Pit. 3:1, 2) Amwebo inga mwacikonsha. Munshila nshi?

13. Ino nceebonshi mushali mwanakashi alyeelete kubika panembo bushicibusa bwakwe a Yehova?

13 Amubike panembo bushicibusa bwanu a Yehova. (Duto. 6:5, 6) Bweenka mbuli bashali banakashi baanji, mulalyaaba mushintu shiinji. Mulaaba ciindi canu, maali, kutoona, ashintu shimwi kwaamba ayi mucanine bana banu nshebayandika lwakumubili. Sombi tamweelete kutaatilwa abuumbi kulangoola shintu shakumubili cakwaamba ayi mwaalilwa kubikila maano kubushicibusa bwanu a Yehova. Lyoonse amucane ciindi ca kupaila nweenka, kucita ciiyo ca Baibo capalwaanu, alimwi akucanika kumabungano. Kucita boobo kulaakumucafwa kuyumya bushicibusa bwanu a Yehova. Alimwi mulaakutondesha cakubonenaako cibotu kumukwashi wanu akubamwi.

14-15. Ino mweeya nshi kucakubonenaako cakwe Leanne, Maria, a João?

14 Amuleke tubandike shakubonenaako sha bacanike bakeeya kusuna Yehova akumushoma ceebo cakukonkela cakubonenaako ca banyinawabo. Mwanaabo ba Christine mwanakashi wa liina lya Leanne wakaamba ayi: “Tatwakalinga kwiiya Baibo na bata mpobali paŋanda. Nacibi boobo, bama tabakalinga kulofwawo kumabungano. Nabi kwaamba ayi tatwakalinga kucishi shiinji pamakani amu Baibo, nshobakalinga kucita shakatupa kuba alushomo luyumu. Twakashiba kwaamba ayi Bakamboni Bakwe Yehova balaiisha cancine katutana kutalika akuya kumabungano.”

15 Maria ucite baishi abo bakalinga kwaanisha mukwashi wabo cimwi ciindi ceebo cakuya kumabungano, wakaamba ayi: “Bama ngumuntu womwi utaloondi. Ndyendakalinga mwanike, cimwi ciindi ndakalinga kukaka kucita shintu shimwi mukwiinga ndakalinga kuloonda bamwi nsheenga baamba. Ano kubona mbobakalinga kutondesha kutaloonda akubika Yehova panembo lyoonse mubuumi bwabo kwakancafwa kukoma boowa bwakuloonda muntu.” João, ucite baishi bakalinga kubakasha kubandika pali Yehova na makani amu Baibo paŋanda, wakaamba ayi: “Mpashi cakanjuminisha bunene nkubona bama mbobakalinga kulibambite kucileka kucita cimwi cili coonse kwaamba ayi basangalashe bata, sombi kuteshi kucileka kusuna Yehova.”

16. Ino cakubonenaako ca mushali mwanakashi inga cabakuma buyani bamwi?

16 Nobashali banakashi, mutaluubi kwaamba ayi cakubonenaako canu cilakuma bamwi. Munshila nshi? Amuyeeye cakubonenaako caba Yunisi mbocakakuma mutumwi Paulo. Wakalemba ayi Timoti wakalinga kucite lushomo lwancinencine “ulo lwakalinga muli . . . ba Yunisi.” (2 Timo. 1:5) Ino ndilili Paulo ndyaakabona lushomo lwaba Yunisi? Cilyeelete kwaamba ayi nciindi ndyaakalinga palweendo lwakutaanguna lwa bumishonali ndyakakumanya ba Loisi aba Yunisi ku Lisitila, alimwi mpashi ngowakabacafwa kuba Beneklistu. (Milimo 14:4-18) Paulo ndyaakalembela Timoti nkalata pesule lya myaaka 15, taakwe kuluba ba Yunisi mbobakatondesha kushomeka. Aboobo wakaamba ayi ba Yunisi bakalinga cakubonenaako cibotu abuumbi! Cilyeelete kwaamba ayi mutumwi Paulo a Beneklistu bamwi bakalingaako paciindi cilya bakayuminishikwa abuumbi acakubonenaako caba Yunisi. Na mulibo nweenka mumukwashi nomutoolela baana na mpashi beebanu teshi Bakamboni, amushome cakutatoonsha kwaamba ayi bamwi batoomubona balayuminishikwa acakubonenaako canu cakushomeka.

Cilatola ciindi kucafwa mwaana kwaamba ayi atalike kusuna Yehova. Sombi mutabooleli mwisule! (Amubone palagilafu 17)

17. Ino mulyeelete kucita buyani na citooboneka anga mwanaanu taasuniiwo kusebensela Yehova nabi kwaamba ayi mwasebensa cankusu kumwiisha?

17 Ino inga mwacita buyani na caboneka anga mwanaanu tatooya panembo nabi ndyemweelesha cankusu? Amwiibaluke kwaamba ayi kwiisha mwaana kulatola ciindi. Bweenka mbuli cikope mbocitotondesha, na mwashanga mbuto, inga mwalisukama na ilaakumena akuba cishango ceenga cacata shisepo. Nabi kwaamba ayi teshi ndimwe mucite nkusu shakupa kwaamba ayi cishango cikule akucata, mulatolelela kutilila kwaamba ayi cikule kabotu. (Maako 4:26-29) Ubu mbocibete ku mushali mwanakashi, cimwi ciindi inga walisukama na nshaatoocita shitoocafwa bana bakwe kusuna Yehova. Baana beene mbobeelete kulisalila. Nacibi boobo, na mwatolelela kucita nsheenga mwacikonsha kwaamba ayi mubaiishe, nkokwaamba ayi mutoobapa coolwe cibotu abuumbi cakuya panembo lwakumushimu.​—Tus. 22:6.

AMUCINKE MANUNGO MULUCAFWO LWAKWE YEHOVA

18. Ino Yehova inga wabacafwa buyani bana banu kuya panembo lwakumushimu?

18 Kuswabo muciindi camu Baibo, Yehova wacafwa bacanike baanji kuba beshicibusa bakwe. (Kulu. 22:9, 10) Aboobo, bana banu abalo inga wabacafwa kuya panembo lwakumushimu na ncebasuni kucita. (1 Koli. 3:6, 7) Nabi kwaamba ayi bana banu batooboneka anga tabatoosebensela Yehova camoyo woonse, Yehova alaakutolelela kubatondesha lusuno. (Kulu. 11:4) Na bakatondeshe ayi balisuni kucita shisangalasha Yehova, alaakubacafwa kuba beshicibusa bakwe. (Milimo 13:48; 2 Maka. 16:9) Inga wamucafwa kwaamba maswi eelete paciindi ndyaatoyandika abuumbi kubana banu. (Tus. 15:23) Na mpashi inga wapa kwaamba ayi mukwesu nabi nankashi mulibungano atondeshe kubabikila maano. Nabi pesule lyakwaamba ayi bana banu bakula, Yehova inga wapa kwaamba ayi beebaluke nshomwakabaiisha ndyebakalinga banike. (Joni 14:26) Yehova alaakumupa cilambu na mukatolelele kwiisha bana banu kwiinda mushintu nshemwaamba anshemucita.

19. Ino nciinshi ceenga camupa kushoma kwaamba ayi mulasangalasha Yehova?

19 Yehova alimusuni ceebo cakwaamba ayi amwebo mulimusuni kuteshi ceebo ca shintu bana banu nshobasala. Na muli mushali mwanakashi utabete mucikwati, Yehova washomesha ayi alaakuba mushali musankwa ku bana banu. Alimwi alaakunoomushitilisha. (Kulu. 68:5) Teshi ndimwe mucite nkusu shakusala kwaamba ayi bana banu basalewo kusebensela Yehova nabi sobwe. Nacibi boobo, na mwatolelela kucinka manungo mulucafwo lwakwe Yehova akusebensa kushika peela nkusu shanu, mulaakusangalasha Yehova.

LWIIMBO 134 Baana Ncipo Kuswa Kuli Lesa

^ Mutwi uyu utokwaamba nsheenga bashali banakashi beeya kuswa kucakubonenaako ca banyina Timoti, ba Yunisi. Alimwi batokwiiya ambweenga bacafwa bana babo kushiba akusuna Yehova.

^ Meena amwi akaalulwa.

^ Kucakubonenaako, amubone ciiyo 50 mulibuku lya Amusangalale Abuumi Kwamuyayaya! alimwi a mutwi utokwaamba ayi “Izikonzya Kutugwasya Kukomba Mumukwasyi Alimwi Aciiyo Cesu Tobeni,” mu Njashi Yamulindilishi yamu Chitonga ya August 15, 2011, mape. 6-7.