1, 2. 1) ¿Ajkia eliyaya Eunice, uan tlake kiixnamijki? 2) Xikixtoma tlen nesi ipan tlaixkopinkayotl ipan ipantsajka.

 MASKE ipan Biblia amo kiijtoua kema Timoteo moatsonpoliuiltik, uelis timoiljuisej kenijkatsa yolpajki inana Eunice ipan nopa tonali (Prov. 23:25). Ma timoiljuikaj tlen pano: uelis Eunice tlauel kuali kiyolmati kema kiita ikone nechka kiatsonpoliuiltiaj. Kema kitlachilijtok, monechkauia Loida, iueyinana Timoteo, uan kinajnaua. Teipa, kema Eunice kiita Timoteo kiatsonpoliuiltiaj, chikauak tlaijiyokui. Uan kema ya kiatsonpoliuiltijkej, inana peua ixayotemo pampa tlauel yolpaktok. Maske Eunice kiixnamijki tlaouijkayotl, kimachtik ikone ma kinikneli Jehová uan Jesús. ¿Tlake tlamantli kiixnamijki?

² Itatauaj Timoteo amo kipixtoyaj sanse ininreligión. Itata eliyaya griego, inana Eunice uan iueyinana Loida eliyayaj judías (Hech. 16:1). Kema inana uan iueyinana mochijkej Cristo itokilijkauaj, Timoteo nojua eliyaya se piltelpokatsi. Itata amo kema kipatlak ireligión. Ipan nopa tonali, Timoteo ya ueliyaya kitlapejpenia tlake kineltokaskia. ¿Tlake kichiuaskia? ¿Kipiaskia sanse religión kej itata? ¿Kichiuaskia tlen kimachtijkej kema eliyaya okichpil? ¿O mochiuaskia se Cristo itokilijka?

3. Kej kiijtoua Proverbios 1:8, 9, ¿kenijkatsa kiita Jehová kema tenamej kinmachtiaj ininkoneuaj?

³ Ipan ni tonali, tenamej nojkia tlauel kinikneliaj ininchampoyouaj. Nochipa kinekij kinpaleuisej ininkoneuaj ma mouampojchiuakaj ika Jehová. Uan ya tlauel kipatiita tlen kichiuaj tosiuaikniuaj (xijpoua Proverbios 1:8, 9). Yeka, ya kinpaleuijtok miakej tenamej ma kinmachtikaj  ininkoneuaj kenijkatsa kiiknelisej uan kitekipanosej.

4. ¿Tlake kuesoli kiixnamikij tenamej ipan ni tonali?

⁴ Kemantika, se tenaj motlatsintokia tlaj ikoneuaj kitekipanosej Jehová, kej Timoteo kichijki. Tetajmej kimatij ininkoneuaj kiixnamikij miak tlamantli tlen Satanás kitekiuia (1 Ped. 5:8). Nojkia, se keskij tenamej kiitaj ouij kinpaleuisej ininkoneuaj kuali ma tlaneltokakaj, pampa uelis ininselti kiniskaltiaj o pampa ininueue amo kitekipanoua Jehová. Se neskayotl, se tosiuaikni katli itoka Christine b kiijtoua: “Maske noueue eliyaya se kuali tetaj uan tlauel techikneliyaya, amo nechkauayaya ma nikinmachti tokoneuaj ma kitekipanokaj Jehová. Miakpa nimochokiliyaya uan nimotlatsintokiyaya tlaj se tonali nokoneuaj kitekipanoskiaj Jehová”.

5. ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

⁵ Tlaj tijtekipanoua Jehová, uelis tikinpaleuis mokoneuaj nojkia ma kiiknelikaj uan ma kitekipanokaj, kej kichijki Eunice. Ipan ni tlamachtili tikitasej kenijkatsa uelis tijchiuas tlen ya kichijki, uan kiampa tikinmachtis mokoneuaj ika tlen tikijtos uan ika tlen tijchiuas. Nojkia, tikitasej kenijkatsa Jehová mitspaleuis.

6. Kej kiijtoua 2 Timoteo 3:14, 15, ¿kenijkatsa Timoteo mochijki se Cristo itokilijka?

⁶ Eunice nochipa kichijki kampeka kimachtis Timoteo tlen kiijtoua “nopa Tlajkuiloli tlen tlatsejtseloltik”, kej judíos kikuamachiliyayaj. Maske tlauel kichiuayaya kampeka kimachtis, amo kimatiyaya ajkia nelia eliyaya Jesucristo. Tlen kimachtijkej Timoteo, kipaleuiskia ma mochiua se Cristo itokilijka. ¿Tlake kichiuaskia? Ipan nopa tonali, ya ueliskia kitlapejpenis tlake kichiuaskia ika inemilis pampa ya moskaltijtoya. Tlen kichijki Eunice, kipaleuik Timoteo ma kineltoka Jesús (xijpoua 2 Timoteo 3:14, 15). ¡Ya tlauel yolpajki pampa kipaleuik ikone ma kiixmati Jehová! Eunice kiuejkapantlalik itoka, pampa itoka kiijtosneki “tlatlantok”.

7. ¿Tlake kichijki Eunice uan kiampa nojua kipaleuik Timoteo maske ya moatsonpoliuiltijtoya?

⁷ Maske Timoteo ya moatsonpoliuiltijtoya, Eunice nojua kipixki sekinok tekipacholi. ¿Tlake kichiuaskia Timoteo? ¿Nojkia kichiuaskia kej katli amo kuali monejnemiltiyayaj? ¿Yaskia momachtiti Atenas uan kineltokaskia tlen filósofos tlamachtiyayaj? ¿San motonalpoloskia, uan kichiuaskia sekinok tlamantli uan kiampa tlatominpiaskia? Maske Eunice amo ueliskia kiiljuis Timoteo tlake monekiyaya kichiuas, nojua ueliskiaj kipaleuis ma kiikneli Jehová uan ma kitlaskamati tlen Jesús kichijki. Ma tikilnamikikaj, amo san tetajmej katli ininselti kiniskaltiaj ininkoneuaj ouij kimatij kinpaleuisej ma asi ipan ininyolo nopa tlamachtili uan kiampa kitekipanosej Jehová, nojkia kiampa kimatij katli kipiaj ininnamik uan sansejko tlatekipanouaj. Uajka, ¿tlake uelis kiyekosej tetajmej tlen Eunice kichijki?

8. ¿Kenijkatsa se tosiuaikni uelis kipaleuis iueue kinmachtisej ininkoneuaj?

⁸ Ximomachti Biblia ininuaya mokoneuaj. Tlaj moueue eli se Jehová itlajtoltemajka, Jehová kineki xijpaleui inkinmachtisej inmokoneuaj uan kiampa  kuali tlaneltokasej. Uelis tijpaleuis tlaj tijchiuas kampeka inmomachtisej sejse semana ininuaya mochampoyouaj. Nochipa xikijto ika pakilistli kenijkatsa inmechpaleuia kema inmomachtiaj uan ximoiljui kenijkatsa uelis inmomachtisej ika tlaseuilistli uan ika pakilistli. Uelis tijpaleuis moueue ma moiljui kenijkatsa uelis inmomachtisej Biblia o tlake uelis inkichiuasej ipan nopa tonali. Uan tlaj tikita se mokone ya uelis kuali kikuamachilis nopa amochtli Nochipa xiitsto, uelis tijpaleuis moueue inkimachtisej.

9. ¿Tlake tlamantli uelis kipaleuis se tosiuaikni katli iueue amo kitekipanoua Jehová?

⁹ Se keskij tenamej moneki momachtisej ininuaya ininkoneuaj pampa uelis ininselti kiniskaltiaj o pampa ininueue amo kitekipanoua Jehová. Tlaj kiampa mitspano, amo ximotekipacho, Jehová nochipa kineki mitspaleuis. Xijtekiui nochi tlen Jehová itlanechikol techmakatok uan kiampa uelis tikinmachtis mokoneuaj. Nojkia, uelis tikintlatsintokis sekinok tetajmej kenijkatsa kitekiuijtokej kema sansejko momachtiaj c (Prov. 11:14). Uan xikiljui Jehová ma mitspaleui tijmatis tlake moiljuiaj mokoneuaj o tlake kiyolmatij (Prov. 20:5). Ueliskia tikintlatsintokis: “¿Tlake tlaouijkayotl inkiixnamikij escuela?”. Tlaj kiampa tijchiuas, mitspaleuis kuali ximokamanaljuikaj.

10. ¿Tlake nojkia uelis tijchiuas uan kiampa mokoneuaj kiixmatisej Jehová?

¹⁰ Nochipa xikita kenijkatsa uelis tikinmachtis mokoneuaj tlen Jehová. Xikiniljui kenijkatsa eli uan kenijkatsa inmechpaleuijtok (Deut. 6:6, 7; Is. 63:7). Ni tlauel ipati tijchiuas tlaj ipan mochaj amo tiueli timomachtia ininuaya mokoneuaj. Christine, katli tikijtojkej ipan párrafo 4, kiijtoua: “Nochipa nikitayaya kenijkatsa nikinmachtis nokoneuaj, pampa nochaj amo niueliyaya kiampa nijchiua. Yeka, kemantika tiauiyayaj tinejnemij o titlejkoyayaj ipan se canoa uan tiauiyayaj kampa amo itstoyaj miakej, uan nopaya nikiniljuiyaya nochi nopa yejyektsitsij tlamantli tlen Jehová kichijchijtok uan sekinok tlamachtili. Kema nokoneuaj ya moskaltijtoyaj, nikinpaleuik ma momachtikaj Biblia ininselti”. Nojkia, kuali xikamanalti tlen Jehová itlanechikol uan toikniuaj. Amo xikinijilnamiki ueuejtlakamej. Tlaj nochipa tikijtos tlen kinamiki, tikinpaleuis mokoneuaj ma kitemokaj inintlapaleuil kema monekis.

11. Kej kiijtoua Santiago 3:18, ¿kenke moneki tijchiuas kampeka ma itstokaj ika tlaseuilistli mochampoyouaj?

¹¹ Xikinpaleui mochampoyouaj ma itstokaj ika tlaseuilistli. Xijchiua kampeka tijnextis tikiniknelia moueue uan mokoneuaj. Ika miak tlaiknelili xikijto tlen kichiua moueue uan xikinmachti mokoneuaj nojkia kiampa ma kichiuakaj. Tlaj kiampa tijchiuas, tikinpaleuis mochampoyouaj ma kinekikaj kiixmatisej Jehová (xijpoua Santiago 3:18). Ma tikitakaj tlen kipanok Jozsef, katli tlatekipanoua kej precursor especial ipan Rumania. Kema nojua eliyaya okichpil, itata amo kinkauayaya ma kitekipanokaj Jehová. Jozsef kiijtoua: “Nonana nochipa kichiuayaya kampeka ma tiitstokaj ika tlaseuilistli. Kema notata kualaniyaya, nonana kinextiyaya tlauel kiikneliyaya.  Kema kiitayaya tijmatij ouij tijtlepanitasej notata uan tijneltokasej, techixtomiliyaya Efesios 6:1-3. Teipa, kiijtouayaya nopa kuajkuali tlamantli tlen notata kinextiyaya, uan techpaleuiyaya ma tijkuamachilikaj kenke monekiyaya tijtlepanitasej. Miakpa kiampa kichijki, yeka amo moueyiliyaya kualantli”.

12. Kej kiijtoua 2 Timoteo 1:5, ¿kenijkatsa Timoteo kipaleuik tlen kichijki inana?

¹² (Xijpoua 2 Timoteo 1:5). Nochi tlen kichijki Eunice, tlauel kipaleuik Timoteo. Uelis inana kimachtik kema se akajya kuali tlaneltoka, kinextia ipan tlen kichiua (Sant. 2:26). Timoteo uelis kiitak inana tlauel kiikneliyaya Jehová, uan yeka kuali monejnemiltiyaya. Uan uelis nojkia kiitak tlauel yolpakiyaya kema tlaueyichiuayaya. ¿Kenijkatsa Timoteo kipaleuik tlen inana kichijki? Apóstol Pablo kiijtok Timoteo kuali tlaneltokayaya kej inana. Kiampa kichijki pampa kiitak kenijkatsa inana tlauel kuali kej monejnemiltiyaya. Ipan ni tonali, miakej tosiuaikniuaj nojkia kinpaleuijtokej ininchampoyouaj ma kiixmatikaj Jehová pampa kichijkej kampeka kuali monejnemiltisej (1 Ped. 3:1, 2). Ta nojkia uelis kiampa tijchiuas. ¿Tlake mitspaleuis?

13. ¿Kenke se tenaj moneki kiachtouitlalis mouampojchiuas ika Jehová?

¹³ Xikachtouitlali timouampojchiuas ika Jehová (Deut. 6:5, 6). Sanse kej miakej tenamej, uelis kemantika amo tijchiua se keski tlamantli pampa tijneki mokoneuaj ma kipiakaj tlen moneki. Se neskayotl, uelis kemantika monekis tijkixtis tonali, tomij o amo kuali timosiajketsas. Maske uelis tijchiua miak tlamantli, nochipa xijchiua kampeka nojua timouampojchijtos ika Jehová. Xijkixti tonali timomaijtos, timomachtis moselti uan tias tlanechikoli. Tlaj kiampa tijchiuas, mitspaleuis nojua kuali timouampojchijtos ika Jehová, kinpaleuis mochampoyouaj uan sekinok maseualmej.

14, 15. ¿Tlake tijyekoua tlen kichijkej Leanne, María uan João?

¹⁴ Ma tikitakaj tlen kichijkej se keskij telpokamej katli kiiknelijkej Jehová uan motemachijkej ipan ya, pampa kiitakej tlen kichiuayaya ininnana. Leanne, se iichpoka Christine, kiijtoua: “Maske amo ueliyaya timomachtiaj kema notata itstoya, nonana nochipa yauiyaya tlanechikoli. Maske amo tijmatiyayaj miak tlamantli tlen Biblia, nonana kuali monejnemiltiyaya uan mosentlalijtoya kitekipanos Jehová, nopa techpaleuik kuali ma titlaneltokakaj. Tijmatiyayaj Jehová itlajtoltemakauaj tlamachtiyayaj tlen melauak, maske ayamo tiauiyayaj tlanechikoli”.

¹⁵ Nama ma tikitakaj tlen kipanok María, katli itata kintlaijiyouiltiyaya kema yauiyayaj tlanechikoli. Ya kiijtoua: “Nikitstok nonana amo majmaui. Kema nojua nieliyaya nisiuapil, kemantika amo nijchiuayaya se keski tlamantli pampa nimoiljuiyaya nechpinajtisej. Maske kiampa nechpanoyaya, kema nikitayaya nonana amo majmaui uan nochipa kiachtouitlaliyaya kitekipanos Jehová, nechpaleuik ayokmo ma nimajmaui”. João uan ichampoyouaj amo ueliyayaj kiijtouaj tlen momachtiyayaj kema itstoyaj ininchaj, pampa inintata amo kinkauayaya. Ya kiijtoua: “Nochipa nimosentlachiliyaya pampa maske nonana kichiuayaya tlen notata kiiljuiyaya, amo kikauayaya ma kitsakuili kitekipanos Jehová”.

16. ¿Kenijkatsa tlen kichiua se tenaj uelis kinpaleuis sekinok?

 ¹⁶ Xikilnamiki, tlen tijchiua uelis kinpaleuis sekinok. ¿Kenijkatsa? Ximoiljui kenijkatsa kipaleuik Pablo tlen kichijki Eunice. Ya kiijtok Timoteo tlaneltokayaya “ika nochi iyolo” kej inana (2 Tim. 1:5). ¿Uan kenijkatsa Pablo kimatki Eunice kuali tlaneltokayaya? Uelis kema achtoui kinpaxalok tlanechikolmej uan nojkia yajki Listra, nopaya kinixmatki Loida uan Eunice, uan uelis nojkia kinpaleuik ma mochiuakaj Cristo itokilijkauaj (Hech. 14:4-18). Uan kema ya panotoya se 15 xiuitl, kitlajkuiljuilik Timoteo uan nojua kiilnamikiyaya kenijkatsa inana tlauel kuali tlaneltokayaya, yeka kiniljuik sekinok ueliskiaj kichiuasej kej ya. Pablo mosentlachilik ika tlen kichijki Eunice, uan uelis sekinok toikniuaj tlen achtoui siglo nojkia mosentlachilijkej. Tlaj moueue amo kitekipanoua Jehová o amo tijpia uan moselti tikinpaleuia mokoneuaj ma tlaneltokakaj, xikilnamiki tlen tijchiua kinpaleuia sekinok pampa kiitaj tlauel kuali titlaneltoka.

17. ¿Tlake moneki kichiuas se tenaj tlaj kiita ikone amo kichiua tlen kimachtia?

¹⁷ Tenamej, xikilnamikikaj kemantika pano miak tonali uan kiampa inmokoneuaj kichiuaj tlen inkinmachtiaj. Kej nesi ipan tlaixkopinkayomej, maske kema se akajya kitoka se xinachtli amo kimati tlaj nelia temakas itlajka kema moskaltis,  ya nojua kiatekia pampa kineki kipaleuis (Mar. 4:26-29). Uelis ta nojkia timotlatsintokia tlaj tlen tijmachtia mokone nelia asi ipan iyolo. Maske amo tijmati tlake panos, nochipa xijchiua kampeka tijpaleuis, kiampa uelis teipa kuali tlaneltokas (Prov. 22:6).

18. ¿Kenijkatsa Jehová uelis kinpaleuis mokoneuaj kuali ma tlaneltokakaj?

¹⁸ Jehová nochipa kinpaleuijtok telpokamej ma mouampojchiuakaj iuaya (Sal. 22:9, 10). Ta nojkia uelis tikinpaleuis mokoneuaj ma kineltokakaj Jehová tlaj inijuantij kinekij (1 Cor. 3:6, 7). Tlaj se tonali ayokmo kitekipanosej, ya nochipa kinilnamiktos ika miak tlaiknelili (Sal. 11:4). Uan kinpaleuis kema inijuantij sampa kinekisej tlakuepilisej uan kinextisej kipiaj “kuali ininyolo” (Hech. 13:48; 2 Crón. 16:9). Nojkia, Jehová mitspaleuis xikiniljui tlen kinyolchikauas kema kinamiki (Prov. 15:23). O uelis kiteuis se toikni ma kinpaleui mokoneuaj o ma kinexti kiniknelia. Uan maske mokoneuaj ya moskaltijtosej, nojua kiilnamikisej tlen tikinmachtik (Juan 14:26). Tlaj tijchiuas kampeka tikinmachtis mokoneuaj ma kiiknelikaj Jehová ika tlen tikijtos uan ika tlen tijchiuas, ya tlauel mitsteochiuas.

19. ¿Kenke uelis timotemachis Jehová kuali mitsita?

¹⁹ Jehová nochipa mitsiknelijtos, maske mokoneuaj kitlapejpenisej kitekipanosej o amo. Ya mitsiknelia pampa ta nojkia kiampa tijchiua. Tlaj moselti tikinpaleuia mokoneuaj ma tlaneltokaj o moueue amo kitekipanoua Jehová, xikilnamiki ya nochipa mitsmokuitlauis uan elis kej se tetaj (Sal. 68:5). Maske amo uelis tikinchiualtis mokoneuaj ma tlatekipanokaj, tlaj nojua timotemachia ika tlen Jehová mitsmaka uan tijchiua kampeka, ya nochipa kuali mitsitas.