Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YAKUPFUNZA 17

Azimai, Pfunzani na Bzomwe Eunise Adacita

Azimai, Pfunzani na Bzomwe Eunise Adacita

Leka kusiya mtemo wa mai wako. Thangwe ni korowa ya maluwa mu msolo mwako na kolari yakudeka mkhosi mwako.MIMWANI 1:8, 9.

NYIMBO 137 Akazi Wakukhulupirika

BZOMWE TIN’PFUNZA a

Mai wace wa Timotio, a Eunise, na yavu wace a Loide akukomedwa kwene-kwene pomwe iye adabatizidwa (Onani ndime 1)

1-2. (a) Kodi Eunise akhali mbani ndipo ni mabvuto yaponi yomwe adagumana nayo pakupfunzisa mwana wace? (b) Fotokozani bzomwe bzikucitika pa cithunzi-thunzi ca pa tsamba lakuyamba.

 BIBLIYA limbafotokoza lini bza batismo ya Timotio, koma tingakwanise kukumbukira momwe mai wace, Eunise adabvera ntsiku imweyo. (Mimwani 23:25) Tiyezezere kuti mukuwona Eunise akukomedwa kwene-kwene pomwe akuwona Timotio adaima m’madzi. Iye akusekerera uku yavu wace wa Timotioyo adaima pafupi na Euniseyo ndipo adamukumbatira. Koma akupitiriza kukhala adaderekha mpaka pa nthawe yomwe Timotioyo akumizidwa m’madzi. Tsono pomwe Timotioyo akubula m’madzimo, mai wacewo akusekerera kwene-kwene mpaka kucoka misozi. Pa nthawe imweyi Eunise akhadakwanisa kukunda mabvuto yentse yomwe adagumana nayo kuti apfunzise mwana wace kufuna Yahova na Jezu Kristu. Kodi ni mabvuto yaponi yomwe iye adagumana nayo kuti akwanise kuthandiza mwana wace kufika pa kubatizidwa?

2 Timotio adaleredwa m’banja lomwe abereki wace akhanamata lini pabodzi. Pai wace akhali mgerego ndipo mai wace na yavu wace akhali Adjuda. (Mabasa 16:1) Bzikuwoneka kuti Timotio akhali mwana, pomwe Eunise na Loide adakhala Akristau. Napo bzikhali tenepo, banja lawolo lidapitiriza kukhala lakusiyana pa nkhani ya kunamata. Kodi Timotio angadatewera mbani? Pinango-pentse Timotio akhana msinkhu wakuti angadakwanisa kusankhula yekha bzakucita. Kodi angadasankhula kunamata na pai wace? Kodi angadapitiriza kutewera miyambo yacidjuda yomwe adapfunzisidwa kuyambira pomwe akhali mwana? Ayai angadabvuma kukhala nyakupfunza wa Jezu Kristu?

3. Mwakubverana na Mimwani 1:8, 9, kodi Yahova ambawona tani basa lomwe mpfumakazi zimbacita kuti zithandize wana wawo kukhala axamwali wace?

3 Mpsibodzi-bodzimbo ntsiku zino, mpfumakazi zizinji zimbafuna mabanja yawo. Ndipo zimbacita nyongo kwene-kwene kuti zithandize wana wawo kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova. Mulungu wathu ambatenda kwene-kwene nyongo yawo. (Werengani Mimwani 1:8, 9.) Yahova athandiza kale mpfumakazi zizinji kupfunzisa wana wawo kumufuna na kumutumikira.

4. Kodi azimai wacikristau ambagumana na mabvuto yaponi ntsiku zino?

4 Mai omwe ni Mkristau ambabzibvunza penu wana wace an’dzatumikira Yahova ninga momwe Timotio adacitira. Abereki ambadziwa kuti mu dziko la Sathaniri muna wanthu omwe ambafuna kupumpsa wana wawo kuti ambacite bzinthu bzakuipa. (1 Pedru 5:8) Ndipo azimai azinji ambagumana na mabvuto pakulera wana wawo, thangwe rakuti alibe mwamuna ayai mwamunayo ambanamata lini Yahova. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitika na mpfumakazi inango yakucemeredwa Christine. b Iyo idati: “Bayangu akhali mwamuna na pai wabwino. Tsono iye akhandibvumiza lini kupfunzisa wana wangu Bibliya. Ndidamala magole mazinji ndikugumana na bvuto limweri ndipo ndikhabzibvunza penu wana wangu angadadzatumikira Yahova.”

5. Kodi tin’pfunza ciyani mu nkhani ino?

5 Penu imwepo ndimwe mpfumakazi mungakwanise kupfunzisa wana wanu ninga momwe Eunise adacitira. Mu nkhani ino tin’pfunza bzomwe Eunise adacita na bomwe imwepo mungacite kuti mumutewezere pakupfunzisa wana wanu mwa mafala na bzicito. Ndipo tiniwonambo bzomwe Yahova an’dzacita kuti akuthandizeni.

PFUNZISANI WANA WANU MWA MAFALA

6. Mwakubverana 2 Timotio 3:14, 15, kodi n’ciyani cidathandiza Timotio kukhala Mkristau?

6 Pomwe Timotio akhali mwana, mai wace adacita nyongo ya kumupfunzisa bzinthu bza ‘m’mabukhu yakucena’ mwakubverana na kabvesesedwe ka Adjuda. Tsono bzomwe mai wace akhamupfunzisa bzikhali bzing’onong’ono, thangwe palibe bzomwe akhadziwa pa nkhani ya Jezu Kristu. Napo bzikhali tenepo, bzomwe iye adapfunzisidwa m’bzinembo bzingadamuthandiza kukhala Mkristau. Tsono kodi iye angadabvuma kukhala Mkristau? Pakuti Timotio akhali tswaka, iye angadasankhula kukhala Mkristau ayai ne. Tsono iye adakhulupira cadidi cakulewa bza Jezu, thangwe ra nyongo yomwe mai wace adacita pa kumupfunzisa. (Werengani 2 Timotio 3:14, 15.) Eunise adakomedwa kwene-kwene, thangwe adakwanisa kupfunzisa mwana wace cadidi ca Yahova. Dzina lakuti Eunise limbathandauza “kukunda” ndipo iye adakwanisadi kukunda mabvuto yomwe akhagumana nayo kuti apfunzise mwana wace kufuna Yahova na kumutumikira.

7. Kodi Eunise angadathandiza tani mwana wace kupitiriza kukhala Mkristau wakukhwima napo kuti akhadabatizidwa kale?

7 Pomwe Timotio adabatizidwa, adacita cinthu cakufunika kwene-kwene pa moyo wace. Tsono Eunise adapitirira basi kukhala na thupo. Ndipo pinango akhabzibvunza kuti: ‘kodi mwana wanguyu an’cita ciyani pa moyo wace? Kodi iye an’khala na axamwali wakuipa? Kodi iye aniyenda ku Atena kukapfunza nzeru za wanthu omwe ambanamata lini Mulungu? Kodi iye anikhala munthu wakufunisisa kudala acimbamala nthawe yace na mphanvu zace pa kunyang’ana cuma?’ Eunise angadamusankhulira lini bzakucita koma angadamuthandiza. Kodi angadacita tani bzimwebzi? Mwakupitiriza kuthandiza mwana waceyo kukulisa lufoyi lomwe akhanalo kwa Yahova na kutenda bzomwe Jezu Kristu, adamucitira. N’cadidi kuti mpfumakazi zomwe zikupfunzisa zokha wana thangwe rakuti mwamuna ambanamata lini Yahova zimbagumana na mabvuto, tsono ndiwo lini okha. Napo bzicikhala kuti abereki wentse awiri, akutumikira Yahova, bzingawanesembo kupfunzisa wana wawo mpaka kukhala atumiki wa Yahova. Kodi abereki angapfunze ciyani na bzomwe Eunise adacita?

8. Kodi mpfumakazi angathandize tani bayace omwe ni mtumiki wa Yahova pa basa la kupfunzisa wana?

8 Pfunzani Bibliya na wana wanu. Mpfumakazi, penu mwamuna wanu ni mtumiki wa Yahova, Yahovayo akufuna kuti muthandize mwamuna wanuyo pa basa lakupfunzisa wana wanu. Ndipo cinthu cibodzi comwe mungacite ni kuthandizira kuti mumbakwanise kucita Kunamata kwa pa Banja ntsiku yomwe banja lanu lidasankhula. Mbalewani bzinthu bzabwino bzomwe bzimbacitika pa Kunamata kwa pa Banja ndipo onani bzomwe mungacite kuti mucitise Kunamata kwa pa Banjako kukhala kwakudekeza kwene-kwene. Pinango mungathandize mwamuna wanu kukonzekera nfundo zomwe mun’dzapfunza mu Bibliya. Ndipo pinango mungathandizembo mwamuna wanu kupfunzisa wana wanu bukhu lakuti Khalani na Moyo Wakukondwa Mpaka Kale-kale!, mukawona kuti ana msinkhu wakuti angapfunze bukhuli.

9. Kodi mpfumakazi yomwe iri pa banja na munthu omwe ambatumikira lini Yahova ingagumane kuponi thandizo kuti ipfunzise wana wace?

9 Mpfumakazi zinango zimbapfunzisa zokha wana wawo thangwe rakuti ziribe mwamuna ayai mwamunayo ni mtumiki lini wa Yahova. Penu bzirimbo tenepo kwa imwepo, lekani kukhala na thupo. Yahova an’kuthandizani. Phatisani basa bzomwe iye ambatipasa mwakuphatisa basa gulu lace kuti mupfunzise wana wanu. Ndipo mungabvunzembo abereki winango omwe ambaphatisa basa bzinthu bzimwebzi kuti mudziwe momwe iwo ambacitira. c (Mimwani 11:14) Pembani kwa Yahova kuti akuthandizeni kucita mibvunzo yomwe in’dzacitisa kuti wana wanu atsudzuke kukuuzani bzomwe akukumbuka na momwe akubvera. (Mimwani 20:5) Kumbukirani kuti mukandowabvunza kuti ‘N’ciyani cimbakunesani ku xikola?’ iwo angatsudzuke kukufotokozerani bzinthu bzizinji.

10. Kodi n’ciyani cinango comwe mungacite kuti muthandize wana wanu kupfunza bza Yahova?

10 Onani bzinthu bzakusiyana-siyana bzomwe mungacite kuti mupfunzise wana wanu bza Yahova. Mbauzani wana wanu bza Yahova na bzinthu bzabwino bzomwe akucitirani. (Bzakutonga 6:6, 7; Zaiya 63:7) Kucita bzimwebzi n’kwakufunika, maka-maka bzikakhala kuti mpsakukwanisika lini kuti mumbapfunze na wana wanu pamui nthawe zentse. Mpfumakazi Christine, yomwe talewa ire idati: “Ndikhakhala na nthawe yakucepa kuti nimbaceze na wana wangu ndipopa ndikhawapfunzisiratu ndikandogumana mpata. Nthawe zinango tikhambayenda kazunga na minyendo ayai na mwadiya ndipo ndikhawona kuti imweyi ikhali nthawe yabwino kuti ndipfunzise wana wangu bzinthu bzizinji bzomwe Yahova adalenga na bzomwe bzingawathandize kukhala naye pa uxamwali. Pomwe iwo akhakula, inepano ndikhawalimbikisa kuti ambapfunze okha Bibliya.” Cinthu cinango comwe mungacite, ni kumbalewa bzinthu bzabwino bzomwe gulu la Yahova limbacita na bzomwe abale na mpfumakazi ambacita. Lekani kumbalewa kuipa akulu. Kumbukirani kuti mukambalewa bzinthu bzabwino, bzingacitise kuti wana wanuwo ayende kukawakumbira thandizo akagumana na mabvuto.

11. Mwakubverana na Tiyago 3:18, thangwe ranyi mpsakufunika kucita ciri-centse kuti pamui pakhale na mtendere?

11 Mbakhalani na mtendere pamui panu. Nthawe zentse mbalatizani kuti mumbafuna mwamuna wanu na wana wanu. Mukakhala mukuceza bza mwamuna wanu, mbalewalewani mwaulemu ndipo pfunzisani wana wanu kumbacita bzibodzi-bodzibzo. Mukacita tenepoyo, mun’dzacitisa kuti pamui panu pakhale na mtendere. Ndipo bzin’dzakhala bzakusaya kunesa kwa wana wanu kupfunza bza Yahova. (Werengani Tiyago 3:18.) Onani bzomwe bzidacitikira Jozsef omwe ni mpainiya wakupambulika ku Romênia. Pomwe akhali mwana, pai wace akhali wakunesa kwene-kwene ndipo akhaphingiza iye, mai wace pabodzi na abale wace kutumikira Yahova. Jozsef adati: “Mai wangu akhacita nyongo kuti pamui pakhale na mtendere. Pai wangu akakalipa, mai wangu akhakhala wakugwa mpfuwa. Ndipo akawona kuti bzikutinesa kubvera na kulemekeza pai wathu, iwo akhaceza nafe nfundo za pa Aefezo 6:1-3. Akamala kucita bzimwebzi, akhambatiuza makhalidwe yabwino yomwe pai wathu anayo ndipo akhatithandizambo kubvesesa kuti thangwe ranyi tikhafunika kuwalemekeza. Bzimwebzi bzidacitisa kuti pamui pathu pakhale na mtendere.”

PFUNZISANI WANA WANU MWA BZICITO

12. Mwakubverana na 2 Timotio 1:5, kodi bzomwe Eunise adacita bzidathandiza tani Timotio?

12 Werengani 2 Timotio 1:5. Eunise akhana makhalidwe yabwino yomwe Timotio adayatewezera. Pinango iye adamupfunzisa kuti penu munthu ana cikhulupiro, bzomwe ambacita bzin’funika kulatiza cikhulupiroco. (Tiyago 2:26) Timotio akhadziwiratu kuti bzomwe mai wace akhacita, akhabzicita thangwe ra lufoyi lomwe akhanalo kuna Yahova. Ndipo iye adawona yekha kuti kutumikira Yahova, kukhacitisa mai wace kukhala wakukondwa kwene-kwene. Kodi bzomwe Eunise adacita bzidathandiza tani Timotio? Mpostolo Paulo adalewa kuti Timotio akhana cikhulupiro cakulimba ninga ca mai wace. Bzimwebzi bziribe kundocitika bzokha. Timotio adawona bzomwe mai wace akhacita ndipo adafunisisa kuwatewezera. Mpsibodzi-bodzimbo ntsiku zino, mpfumakazi zizinji zakwanisa kuthandiza wanthu wa m’banja mwawo kuyamba kutumikira Yahova thangwe ra makhalidwe yawo yabwino ‘sikuti na mafala.’ (1 Pedru 3:1, 2) Kodi imwepo mungacitembo tani bzibodzi-bodzibzi?

13. Thangwe ranyi mpfumakazi zomwe zina wana zin’funika kuwona kuti kukhala pa uxamwali na Yahova ni cinthu cakufunika kwene-kwene?

13 Mbawonani kuti uxamwali bwanu na Yahova ni cinthu cakufunika kwene-kwene. (Bzakutonga 6:5, 6) Mpfumakazi, imwepo mumbacita bzinthu bzizinji ninga bzomwe azimai azinji ambacita. Imwepo mumbaphatisa basa nthawe, kobiri, na bzinthu bzinango kuti muthandize wana wanu. Ndipo nthawe zinango mumbataza kugona. Tsono mun’funika lini kulekerera kuti kuwanda kwa basa, kukutaziseni kulimbisa uxamwali bwanu na Yahova. Ndipopa, mbapambulani nthawe kuti mumbapembe pa mwekha, kupfunza Bibliya na kumbayenda ku mitsonkhano. Mukacita tenepoyo, mun’dzakhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova ndipo mun’dzakhala munthu wabwino omwe wanthu wa pamui panu na wanthu winango angatewezere.

14-15. Kodi mwapfunza ciyani na bzomwe Leanne, Maria na João adalewa?

14 Wana anango adapfunza kufuna Yahova na kumutumikira mwa kuwona bzomwe mai wawo akhacita. Onani bzomwe Leanne mwana wacikazi wa Christine adalewa. Iye adati: “Tikhakwanisa lini kupfunza Bibliya padeca. Tsono mai wangu akhambayenda ku mitsonkhano sumana iri-yentse. Bzomwe iwo akhacitabzi bzidatithandiza kukhala na cikhulupiro cakulimba, napo kuti tikhadziwa lini bzizinji bzomwe Bibliya limbapfunzisa. Ndipo tingati tidadziwa kuti bzomwe Mboni za Yahova zimbapfunza mpsacadidi, pomwe tikhanati kuyamba kuyenda ku mitsonkhano.”

15 Pai wace wa Maria akhaboneresa wanthu wa pamui pawo, thangwe ra kuyenda ku mitsonkhano. Mariya adati: “Pa wentse omwe ndidawona kale, mai wangu ni mpfumakazi yakukhwimika kwene-kwene. Pomwe ndikhali mwana, nthawe zinango ndikhalamba kucita bzinthu bzinango, thangwe ra kugopa bzomwe anzangu angadalewa. Tsono kuwona kukhwimika kwawo, na kuwonambo kuti nthawe zentse akhaikha bzomwe Yahova akhafuna pa mbuto yakutoma, kudandithandiza kuleka kugopa munthu.” Pai wace wa João akhaletsa wanthu wentse pamui kumbaceza nkhani za Yahova ayai Bibliya. João adati: “Comwe cidandilimbikisa kwene-kwene ni kuwona kuti mai wangu akhacita ciri-centse kuti akondwese pai wangu. Koma cakufunika kwene-kwene kwa iwo cikhali kukondwesa Yahova.”

16. Kodi bzomwe mpfumakazi zomwe zikupfunzisa zokha wana zimbacita, bzingalimbikise tani wanthu winango?

16 Mpfumakazi kumbukirani kuti bzomwe mumbacita bzingalimbikise anzanu. Kodi bzingawalimbikise tani? Onani kuti mpostolo Paulo adabva tani pomwe akhakumbukira bzomwe Eunise adacita. Iye akhadziwa kuti cikhulupiro caico comwe Timotio akhanaco cidayamba na mai wace, a Eunise. (2 Timotio 1:5) Kodi ni lini pomwe Paulo adakwanisa kuwona cikhulupiro comwe Eunise akhanaco? Bzikuwoneka kuti iye adawona bzimwebzo pa ulendo bwace bwakuyamba bwa umisiyonario ndipo ni pa ulendo bumwebu pomwe iye adagumana na Eunise na Loide ku Listra. Pinango ndiye omwe adawapfunzisa kuti akhale Akristau. (Mabasa 14:4-18) Kumbukirani ibzi. Pomwe padapita magole 15, Paulo adanemba kuti akhakumbukira basi cikhulupiro na bzinthu bzabwino bzomwe Eunise akhacita. Ndipo iye adalewa kuti bzingadakhala bwino kuti wanthu winango amutewezere. Kulewa cadidi, bzomwe Eunise adacita bzidalimbikisa kwene-kwene mpostoloyu na Akristau wa mu nthawe imweyire. Penu mukupfunzisa mwekha mwana cadidi ca m’Bibliya thangwe rakuti mulibe mwamuna, ayai mwamuna wanu ambatumikira lini Yahova, khalani na citsimikizo centse cakuti kukhulupirika kwanu kumbalimbikisa anzanu.

Onani ndime (Onani ndime 17)

17. Kodi n’ciyani comwe mun’funika kucita mukawona kuti wana wanu akuphatisa lini basa bzomwe mukuwapfunzisa?

17 Tani penu wana wanu akuphatisa lini basa bzomwe mukuwapfunzisa? Kumbukirani kuti basa lakupfunzisa mwana limbamala nthawe izinji. Cithunzi-thunzici cikulatiza kuti imwepo mungabzale muti ndipo nthawe zinango mungambabzibvunze penu mutiyo un’dzakula, ucibala bzisapo. Imwepo mumbadziwa lini bzomwe bzin’citika kutsogolo, koma mumbapitiriza kuuthirizira kuti ukule. (Marko 4:26-29) Mpsibodzi-bodzimbo na kupfunzisa mwana, nthawe zinango mungabzibvunze penu mukukwanisadi kupfunzisa wana wanu kufuna Yahova. N’cadidi kuti imwepo mungakwanise lini kuwasankhulira bzakucita, tsono mukacita nyongo pa kuwapfunzisa, mun’dzakhala mukuwathandiza kuti iwo asankhule kukhala axamwali wa Mulungu.—Mimwani 22:6.

THEMBANI YAHOVA KUTI AKUTHANDIZENI

18. Kodi Yahova angathandize tani wana wanu kukhala axamwali wace?

18 Kuyambira kale-kale, Yahova ambathandiza wana azinji kukhala axamwali wace. (Salimo 22:9, 10) Ndipo iye angathandizembo wana wanu kukhala pa uxamwali bwakulimba na iye, penu iwo akufuna. (1 Akolinto 3:6, 7) Napo kuti wana wanu angayambiretu lini kutumikira Yahova na mtima wawo wentse, Yahovayo an’pitiriza kuwafuna. (Salimo 11:4) Ndipo pa nthawe yomwe iwo an’dzakhala na “makumbukidwe yabwino,” iye an’dzawathandiza kukhala axamwali wace. (Mabasa 13:48; 2 Nkhani 16:9) Iye angakuthandizeni kulewa bzinthu bzabwino bzomwe bzingacitise wana wanu kufunisisa kukutetekerani. (Mimwani 15:23) Ndipo Yahova angacitisembo kuti m’bale ayai mpfumakazi akhale nawo pa uxamwali na kuwathandiza kukhala axamwali wace. Yahova angathandize wana wanu kumbakumbukira bzinthu bzomwe mudawapfunzisa pomwe akhali wana, napo pomwe akula. (Juwau 14:26) Dziwani kuti Yahova an’dzakusimbani kwene-kwene mukapitiriza kupfunzisa wana wanu mwa mafala na bzicito.

19. Thangwe ranyi mungakhale na citsimikizo centse cakuti Yahova ambakomedwa namwe?

19 Yahova an’pitiriza kukufunani bziribe basa penu wana wanu an’sankhula kumutumikira ayai ne. Iye ambakufunani thangwe imwepo mumbamufuna. Penu mukulera mwekha wana dziwani kuti Yahova adalewa kuti an’dzakhala Pai wa wana wanu na kukukhotcererani. (Salimo 68:5) Imwepo mungakwanise lini kusankhulira wana wanu kutumikira Yahova. Koma mukapitiriza kuthemba Yahova kuti akuthandizeni na kucita bzomwe mungakwanise pa kuwapfunzisa dziwani kuti iye an’dzakomedwa namwe.

NYIMBO 134 Wana ni Mphaso Yakucokera kwa Mulungu

a Mu nkhani ino tiniwona bzomwe azimai Wacikristau angapfunze na bzomwe mai wace wa Timotio, Eunise adacita kuti akwanise kuthandiza mwana wace kudziwa na kufuna Yahova.

b Madzina yanango yacinjidwa.

c Onani bzinthu bzinango bzomwe bzingakuthandizeni pa pfunziro 50 la bukhu lakuti Khalani na Moyo Wakukondwa Mpaka Kale-kale! na nkhani ya msolo wakuti “Njira Zopangira Kulambira kwa Pabanja Kapena Kuphunzira Baibulo Patokha” yomwe iri mu Ntsanza ya Mulindiri ya 15 Agosto 2011 matsa. 6-7 (chichewa).