1-2. (a) Yunis bee le mɛ dua nɛɛ, e amunu nu finiabah na a bee kpesī doodoo ka a? (b) Naa kɔ ue nyɔɔ foto a le nyɔɔ eko.

 KEREADOO Baibol naa baatɛ̄ pya nu a bee sira sɔ̄ Timoti bee liamaā, i suā kɔ bu Yunis, alu ka Timoti bee ɛɛ kaāna lo dee. (Kam 23:25) Naa kɛɛrɛ kɛ̄ bu ye bee ɛɛ doo sɔ̄ a gaa ɛp sɔ̄ Timoti eyira bu maā. Sɔ̄ kaāmā Timoti lo a le Lois e’aara Yunis uuwaloo, Yunis bee bɔātɛ̄ ebaabɛɛ. Yunis sere gbɛnɛ piogi sɔ̄ aa lu esu Timoti ziirebu maā. Maā piā sɔ̄ aa lu edāna Timoti lɛɛ bu lo maā, e sī ye mɔ̄ nyɔɔ ɛɛbu, e maā bɔātɛ̄ e’aadɛɛ̄ ye ka Yunis, nyɔɔ kɛ̄ bu ye ɛɛ doo. Kereadoo a bee lu nu finiabah, Yunis edaba tɔgɛnu ye nwiīnɛɛdam kɔ a wereloo Jɛhova, le ye Nwiī, Jizɔs Kraist. Pya amunu nu finiabah na Yunis bee be eebah sɔ̄ aa bee tɔgɛnu ye nwiīnɛɛdam a?

² Bee lu ekpɔā Timoti bie butɔ ba bee le bu keekee sīdee taāŋabah. Ye tɛ bee le nɛɛ Grik, e ye ka le ye kaāmā bee le pya Juu. (Doonu 16:1) Naadaba Timoti ebee lu lop le dɛrɛ zua sɔ̄ Yunis le Lois bee lu Pya Nɛɛ Kraist. Kerewo, ye tɛ naa bee lu Nɛɛ Kraist. Mɛɛ̄ na Timoti enyɔɔnɛ dumɛ a? Naadaba, ebee tura nɛɛ a dap biaɛfii nu edoo nyɔɔ ye loo. Ekɔ enyɔɔnɛ ye tɛ a naa yira ni? Ekɔ edaba bialoo tɔgɛnu pya Juu ebee lu etɔgɛ ye sɔ̄ a bee le gbomiɔŋɔ ni? Sɛh e’ɛrɛ yira bu Jizɔs sa lu nɛɛ a ye nyɔɔnɛ dumɛ ni?

3. Dɛɛa nyɔɔ ue a le bu kpa Kam 1:8, 9, mɛ sīdee na Jɛhova ɛp tam pya ka aa si lo eyerebah nɛ pya wa miɔŋɔ kɔ ba alu ye gbo a?

³ Bu aba lo sīdee, pya ka ba lu Pya Nɛɛ Kraist werenage loo pya wa butɔ anii’ee. Nu a wa kuīloo gbɛnɛ na dodoo kɔ pya wa miɔŋɔ a ɛrɛ kaāna gbanialoo kumaloo Jɛhova.  E Bari tɔgɛ nia loo wa epiaga ama kaāna. (Buū Kam 1:8, 9.) Jɛhova edora kɔ gbɛnɛ-edo pya ka a dap yerebah nɛ pya wa miɔŋɔ kɔ ba a were ye loo sa ye taāŋabah.

4. Amunu nu finiabah na pya ka aa kpesī anii’ee a?

⁴ Alu nu a wee sira kɔ, ziī ka dap kɛɛrɛ lo a le pya ye miɔŋɔ ebiaɛgefii lo etaāŋabah Jɛhova dookɛ̄ Timoti bee doo naa e. Nyɔɔbee pya tɛ le ka suā kɛ̄ ezū a aaloo nyɔuwe Setan aa nɛ taāŋa pya wa miɔŋɔ doo. (1 Pit 5:8) Lo dɔɔ̄na na kɔ, gbɛnɛ-edo pya ka aa kpesī finiabah a le bu sɔ̄ aba aba kpɔā pya miɔŋɔ ale sɔ̄ wa dam naa gaa taāŋabah Jɛhova. Bu edoba, ziī wuga nɛɛwa a kura Christine * kɔ: “Na dam wee i kuūdɛɛ̄loo kaāna, kerewo, a naa wee gbī kɔ m kpɔā pya i miɔŋɔ kɔ ba alu Pya Ekeebee Jɛhova doo pippip. E lo ama wee doo kɔ m to gbɛnɛ-edo sɔ̄. M wee le aa kɛɛrɛ lo a le pya na miɔŋɔ etaāŋagebah Jɛhova ziī dee a ee naa e.”

5. Ena i nɔ bu ekobee ue ama a?

⁵ Lo a le o lu ka alu Nɛɛ Kraist, suā kɔ o dap yerebah nɛ pya o miɔŋɔ kɔ ba a wereloo sa taāŋabah Jɛhova dookɛ̄ Yunis bee doo. Bu ekobee ue ama, i gaa le kɔnia kɛ̄ o dap nɔ ye edoba doo bu tɔtɔgɛnu pya o miɔŋɔ tɛ̄maloo pya nu o kɔ le pya nu o doo. I muɛnage kɛ̄ Jɛhova eyerebah a nɛ doo.

6. Dɛɛa nyɔɔ ue a le bu 2 Timɔti 3:14, 15, ena a bee dap doo kɔ Timoti alu Nɛɛ Kraist a?

⁶ Sɔ̄ Timoti bee lege nwiī, ye ka wee ye tɔgɛ pya nu a le bu “Kpa Kaɛ,” dɛɛa nyɔɔ nu pya Juu bee suā akiiloo pya nu a le bu Kpa Kaɛ. Alu kaka kɔ ye ka naa bee suā gbɛnɛ-edo nu nyɔnɛbee a siibee suā lɔgɔ nu akiiloo Jizɔs Kraist. Kerewo, pya nu Timoti bee nɔ aābu Kpa Kaɛ bee le pya nu edap yerebah nɛ nɛɛ kɔ alu Nɛɛ Kraist. Mɛ, ekɔ Timoti eluge Nɛɛ Kraist ni? Doodoo zege nɛɛ enyima tura nɛɛ, alɛ na ebiaɛfii lo eluge Nɛɛ Kraist a. Baɛbaɛ ekɛɛrɛ naale loo kɔ, ziī nu a bee doo kɔ Timoti a “yira agɛrɛ” bu kaka akiiloo Jizɔs na nyɔɔ pya nu ye ka bee ye tɔgɛ. (Buū 2 Timɔti 3:14, 15.) Naa ɛp kɛ̄ bu Yunis bee ɛɛ doo nyɔɔbee edaba tɔgɛnu ye nwiīnɛɛdam kɔ a wereloo sa taāŋabah Jɛhova doo a! Nu bee Yunis kura na “be eebah,” e bu kaka, a bee doo taɛ nu ye bee kura tɛ̄maloo ebe eebah pya nu finiabah ebee dap doo kɔ Timoti aa dap taāŋabah Jɛhova.

7. Bu mɛ sīdee na Yunis bee dap yerebah nɛ ye nwiī kɔ a nyim kiisī kere sɔ̄ eliamaā sah a?

⁷ Kereadoo Timoti ebee doo ziī nu alu gbɛnɛ bu ye dum, lo a le liamaā, a ɛrɛ pya nu ye ka Yunis bee lege aa bura nu akiiloo. Sɔ̄sɔ̄ aa kiisī, ena ye nwiī ama esu dɛ̄dɛɛ̄ ye dum daā ani? Ekɔ eyii pɔrɔ gbo ni? Ekɔ esi tɔkpa a le Atɛns sa bɔātɛ̄ eyiga tɔgɛnu pya gbɛnɛ suānu nyɔuwe lo ba naa wee taāŋabah Bari ni? Ekɔ elu zooro nɛ zɔ, sa pee dɛ̄dɛɛ̄ ye sɔ̄, mɛm le ye dee zege ni? Yunis naale edap biaɛfii nu Timoti edoo ye nɛ, mɛ a dap ye yerebah nɛ. Bu mɛ sīdee ni? A dap kiisī lo epiiga lokwa a dap doo kɔ ye nwiī ama a ɛrɛ togatoga wereloo kumaloo Jɛhova sa tɔgɛ nia loo Nwiīnɛɛdam Bari. Naale aba pya wa dam ale wa naa gaa taāŋabah Jɛhova na a wee kpesī pya nu finiabah bu kpɔkpɔā pya miɔŋɔ a. Kere sɔ̄ tɛ le ka gbaa le bu kaka, a aganage ekpɔā pya  miɔŋɔ lokwa ba dap lu pya a si tam nɛ Jɛhova sa bia bu bɔ ture nyiɛ loo. Ena pya tɛ le ka edap nɔ aāloo edoba Yunis a?

8. Bu mɛ sīdee na ka dap yerebah nɛ ye dam a gaa taāŋabah Jɛhova lo ekuūdɛɛ̄loo pya nu alu ebɛɛ̄ bu edɔɔ̄ pya wa miɔŋɔ a?

⁸ Nyɔɔnɛ pya o miɔŋɔ nɔ Baibol. Pya wuga nɛɛwa alu ka, lo bui dam le bu kaka, suaā kɔ Jɛhova gbīnage kɔ bui yerebah nɛ bui dam lo ekuūdɛɛ̄loo pya nu alu ebɛɛ̄ bu edɔɔ̄ pya bui miɔŋɔ. Ziī sīdee o dap doo lo ama na tɛ̄maloo eyerekpotɛ̄ bui Enɔānu Butɔ. Kɔ lele nu akiiloo Enɔānu Butɔ, sa o kɛɛrɛ pya nu o dap doo lokwa lo enɔānu kpeloo, nia pya bui miɔŋɔ sa doo kɔ loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ a sukɛ̄. O dap yerebah nɛ o dam lo enɔɔ ziī keebee nu edoo a aabu Baibol. Gbaāloo wo, o dapnage gbaaloo o dam lo eyerebah nɛ pya bui miɔŋɔ kɔ ba a dap su kpa a kura Ɛrɛ Ekpeloo Dum Mmɛ Deedee! ɛā enɔānu Baibol nyɔɔ wa loo, lo alu kɔ ba enyima tura nɛɛ sa dap nɔ nu nyɔɔ wa loo.

9. Mɛ kɛ̄ na ka lo ye dam naa gaa taāŋabah Jɛhova dap ɛrɛ yerebah aā a?

⁹ Pio nɛɛ alu ka na a gaa su zaāsī bu nyɔnyɔɔnɛ pya wa miɔŋɔ nɔ Baibol a, naadaba nyɔɔbee wa dam naa wa le loo, ale kɔ wa dam naa gaa taāŋabah Jɛhova. Lo a le doo wo kiikɛ̄ o le, o aa nɛ taāŋa loo a gbɛnɛ. Jɛhova eyerebah a nɛ. Su pya nutam Jɛhova enɛā i tɛ̄maloo ye bɔŋanaloo tɔŋɛnu pya o miɔŋɔ. O dapnage bip nu akiiloo kɛ̄ esu pya nutam ama daānu leere doo, aābah pya dɔɔ̄na tɛ le ka a gaa piiga lo ekpɔā pya wa miɔŋɔ leere. * (Kam 11:14) Jɛhova edoonage kɔ o dap nyɔɔnɛ pya o miɔŋɔ kɔnia ue. Bara ye kɔ a yerebah a nɛ lo edap suā pya ebip o dap wa bip, lokwa o dap suā nu a wa le nyiɛ. (Kam 20:5) O dap wa bip ewara ebip a le doodoo ‘Taɛ ena alu gbɛnɛ nu finiabah o waa kpesī bie tɔkpa a?’ Ebip a le doo wo, dap doo kɔ bui bɔātɛ̄ kɔniasɔh lo edoo kɔ o suā gbɛnɛ-edo nu a gaa wa siraloo.

10. Bu dɔɔ̄na amunu sīdee na o dap yerebah nɛ pya o miɔŋɔ kɔ ba a nɔ nu akiiloo Jɛhova a?

¹⁰ Gbī keekee sīdee o dap tɔgɛ nu akiiloo Jɛhova pya o miɔŋɔ. Wee kɔ nu akiiloo Jɛhova le pya lele nu edora a nɛ. (Deut 6:6, 7; Ais 63:7) Lo ama lu kaāna ebɛɛ̄ lo alu kɔ oo wee dap nyɔɔnɛ pya o miɔŋɔ nɔnu gbɛnɛkpo sɔ̄. Christine i bee kɔ nu akiiloo tua sɔ̄ a kɔ: “Mm wee ɛrɛ gbɛnɛ-edo dee esu kɔā pya nu akiiloo Jɛhova, nyɔɔwo, m wee su ɛrɛgeba dee a mɛ kpaānɛ kɔā nu a ye kiiloo. M wee aara pya na miɔŋɔ siā kiā, ale aara wa yimabu fah-maā sa ɔp aā bee kpo-maā, lokwa m dap kɔ nu akiiloo pya dɛmnu Jɛhova alu nyɛŋia wa nɛ, sa kɔnage pya nu edap wa yerebah nɛ kɔ ba alu ye gbo. Aba sɔ̄ pya na miɔŋɔ bee nyim tura nɛɛ, m bee wa yere mɛm loo kɔ ba a nɔ Baibol nyɔɔ wa loo.” Dɔɔ̄na nu o dapnage doo na lo ewee kɔ lele ue kumaloo bɔŋɔnaloo Jɛhova le pya o wuga nɛɛdam le nɛɛwa. O aa kɔgara pɔrɔ pɔrɔ ue kumaloo pya kanɛɛ. Pya nu o kɔ kiiloo pya kanɛɛ dap doo kɔ pya o miɔŋɔ a gbī yerebah wa aābah sɔ̄ ba le bu ebɛɛ̄ ale ba aa gbī.

11. Dɛɛa nyɔɔ ue a le bu kpa Jemes 3:18, ena anua alu ebɛɛ̄ kɔ alu edoo kɔ efɛɛloo a le butɔ a?

¹¹ Doo kɔ efɛɛloo a le o butɔ. Wee tɔgɛ kɔ o wereeloo o dam le pya o miɔŋɔ. Sɔ̄ o waa kɔ nu akiiloo o dam, wee kɔ bu sīdee alu fɛgɛ sa tɔgɛ enwadɛɛ̄, sa o tɔgɛ pya o  miɔŋɔ kɔ ba a doonage wo. Lo o doo wo, o doo kɔ efɛɛloo a le o butɔ sa ewaɛnagebah pya o miɔŋɔ lo enɔ nu akiiloo Jɛhova. (Buū Jemes 3:18.) Naa ɛp edoba ziī wuga nɛɛdam a kura Jozsef, lo a gaa si tam sɛmdee bu keebee sīdee bie Romania. Sɔ̄ a gaa bee nyim aakɛ̄, ye tɛ bee doo kɔ a agabah ye ka, pya ye wuga, le alɛ lo enɔ nu akiiloo Jɛhova. Jozsef kɔ: “Mdaa ka bee piiga lo edoo kɔ efɛɛloo a le i butɔ. Kumakɛ̄ na tɛ agɛrɛbah agabah doo, kɛ̄ na ka bee agɛrɛnagebah ye lu fɛgɛ loo doolo. Sɔ̄ na ka bee muɛ kɔ a gaa i agabah lo enwadɛɛ̄ sa gbaɛ̄tɔ̄loo i tɛ, a bee i nyɔɔnɛ kɔnia ue a le bu Pya Ɛfɛsɔs 6:1-3. Lɛɛ a kɔ pya lele elap dogo na tɛ ɛrɛ i nɛ sa i yerebah nɛ kɔ i dap dābeeloo nu anua alu ebɛɛ̄ kɔ i yere ye ka loo. Kɛ̄ a bee aabaloo doo ama wee ɔbɛ gbɛnɛ-edo nu ebee tɛrɛ taāŋa.”

12. Dookɛ̄ ue a le bu 2 Timɔti 1:5 kɔ doo, amunu pah na edoba Yunis bee ɛrɛ nyɔɔ Timoti a?

¹² Buū 2 Timɔti 1:5. Yunis bee sere kaāna le edoba nɛ Timoti. A bee ye tɔgɛ kɔ nɛɛ a ɛrɛ kaāna yira wee tɔgɛ tɛ̄maloo tam le dogo. (Jem 2:26) Baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ, Timoti bee muɛ kɔ dogo ye ka tɔgɛ dua kɛ̄ wereloo a ɛrɛ kumaloo Jɛhova agatɛ̄ doo. Timoti bee muɛ kɔ taāŋabah Jɛhova doo kɔ bu ye ka a bialoo ɛɛ. Amunu pah na edoba Yunis bee ɛrɛ nyɔɔ Timoti a? Dookɛ̄ nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee yere nukuādɛɛ̄loo doo, Timoti bee ɛrɛnage e’agatɛ̄ yira bee ye ka. Timoti naa bee aadee bugia ɛrɛ yira. Nyɔnɛbee Timoti bee le aa ɛp edoba ye ka a, wo bee ye zū kɔ a nɔ ye. Bu aba lo sīdee anii’ee, gbɛnɛ-edo pya ka edora kɔ pya wa butɔ a taāŋabah Jɛhova “tɛ̄maloo [wa] dogo.” (1 Pit 3:1, 2) Olo dapnage doo wo. Bu mɛ sīdee ni?

13. Ena anua ka esu gbanialoo a ɛrɛ kumaloo Jɛhova nua nu a ye kuīloo eera a?

¹³ Su gbanialoo o ɛrɛ kumaloo Jɛhova nua nu a a kuīloo eera. (Deut 6:5, 6) O gaa piiga kaāna dookɛ̄ gbɛnɛ-edo pya dɔɔ̄na alu ka aa doonage. O gaa kaɛdaa sa su o sɔ̄, o kpugi, le pya dɔɔ̄na nu daā pya nu alu ebɛɛ̄ pya o miɔŋɔ. Kerewo, o aa doo pya nu ama mmɛ lo kɛ̄ oo le edapna ɛrɛ sɔ̄ lo ekuādɛɛ̄loo o kɛ̄tɔɔ̄ bu edɔɔ̄. Wee sere sɔ̄ lo enɔ Baibol nyɔɔ o loo, yere kara, sa si enɔānu. Dodoo wo edoo kɔ o agaloo bu edɔɔ̄ sa lunage le edoba nɛ pya o butɔ le pya dɔɔ̄na.

14-15. Ena o nɔ aāloo edoba Leanne, Maria, le João a?

¹⁴ Naa ɛp edoba siga pya zege a bee nɔ lo ewereloo sa dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ Jɛhova aāloo edoba wa ka. Sira Christine a kura Leanne bee kɔ: “Ii wee dap nɔ Baibol bie kɛ̄ i tɛ le. Kerewo, i ka naa wee lɔɛ enɔānu doo pippip. Ye le edoba le ye yira bee doo kɔ i yira a agaloo, kere ii bee suā gbɛnɛ-edo nu a le bu Baibol. Lo ama bee doo kɔ i suā kɔ kaka sīdee taāŋabah na ama, kere i sii bee si enɔānu.”

¹⁵ Maria, lo ye tɛ wee sibag loo pya ye butɔ nyɔɔbee ba si enɔānu, bee kɔ: “Mdaa ka lu ziī yɛɛ pya wuga nɛɛwa m suāloo kɔ ba ɛrɛ e’agaloo kaāna. Sɔ̄ m bee le pya nwiī, mm wee yiga edoo pio nu nyɔɔbee bɔɔ wee mɛ aa loo nu pya dɔɔ̄na ekɔ. Mɛ sɔ̄ m bee muɛ kɛ̄ na ka ɛrɛ e’agaloo sa bialoo su Jɛhova nua tuatua bu ye dum doo, lo ama bee mɛ yerebah nɛ kɔ m dap be eebah ɛrɛ bɔɔ loo nɛɛ.” João, lo ye tɛ naa wee yiga kɔ pya wa butɔ a kɔ  lɔgɔ nu akiiloo Jɛhova ale nu a le bu Baibol bie wa tɔ, bee kɔ: “Ziī nu a bee mɛ dap tɔaloo gbɛnɛ na kɔ, na ka bee kpɛ̄naloo edoo ɛrɛgeba nu lokwa bu na tɛ ɛɛ, aba lo a le a naa be gbaniāloo a ɛrɛ kumaloo Jɛhova.”

16. Amunu pah na edoba ka dap ɛrɛ nyɔɔ pya dɔɔ̄na a?

¹⁶ Pya ka, bui nyɛŋiaabu kɔ bui edoba ɛrɛ pah nyɔɔ pya dɔɔ̄na. Bu mɛ sīdee? Naa kɛɛrɛ kɛ̄ edoba Yunis bee ɛrɛ pah nyɔɔ nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl doo. A bee ɛm kɔ yira baɛsī naale loo, lo Timoti bee ɛrɛ, “bee dasī tɔɔ̄ bu . . . Yunaisi.” (2 Tim 1:5) Mɛ sɔ̄ na Pɔɔl bee dasī muɛ kɔ Yunis ɛrɛ yira a? A bee dap lu sɔ̄ a bee le nyɔɔ ye tua kiātam, na a bee zɔ̄ŋia Lois le Yunis bie Lystra a. E naadaba a bee wa yerebah nɛ kɔ ba alu Pya Nɛɛ Kraist. (Doonu 14:4-18) Naa kɛɛrɛ: Sɔ̄ Pɔɔl bee ɛm kpa ma Timoti sɔ̄ nu alu 15 zua etɛ̄na, a bee lege aa nyɛŋiabu kɛ̄ Yunis bee bɔ ture nyiɛ loo doo, e a bee ye su nɛā edoba sa kɔ a bɔloo kɔ pya dɔɔ̄na a nɔnu ye aāloo! Lɔgɔ baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ ye le edoba ama bee ɛrɛ kaāna pah nyɔɔ lo nɛɛ lɛɛratam gbaānage loo dɔɔ̄na Pya Nɛɛ Kraist a bee le bu tua sɔ̄ o’oo tup zua. Lo alu kɔ aba ɔɔ aa kpɔā pya miɔŋɔ nyɔɔbee dam naa a le loo, ale kɔ o dam naa gaa taāŋabah Jɛhova, suā leere kɔ o le edoba yere mɛm loo sa ɛrɛ pah nyɔɔ pya a le kɛ̄ o le.

17. Ena o doo lo alu kɔ o nwiī naa gbī esu kpɔā a?

¹⁷ E lo alu kɔ o nwiī naa gbī esu kpɔā  ni a? Nyɛŋiabu kɔ kpɔā nwiī wee su sɔ̄. Dookɛ̄ alu etɔgɛ bu foto ayah doo, sɔ̄ o foh ziī eyuu te, o dap le aa kɛɛrɛ lo a le lo eyuu te edumge, lu gbɛnɛka te sa mum bee naa e. Kere oo suā lo a le lo te emum bee, o lenage aa si tam loo lokwa a dapge dum. (Maak 4:26-29) Bu aba lo sīdee, ka dap le aa kɛɛrɛ lo a le nu aa tɔgɛ pya ye miɔŋɔ aa wa tɔageloo beenyiɛ naa e. Oo le edap baɛbee pya biaɛfii lo pya o miɔŋɔ edoo. Mɛ lo o kiisī lo edoo dɛ̄dɛɛ̄ nu o dap doo lo ekpɔā wa, lo sɔ̄ o aa wa yerebah nɛ kɔ ba a nyim kiisī bu edɔɔ̄ dookɛ̄ o ekpo toora doo.—Kam 22:6.

18. Bu mɛ sīdee na Jɛhova edap yerebah nɛ pya o miɔŋɔ kɔ ba a nyim kiisī bu edɔɔ̄ ani?

¹⁸ Aāge bu sɔ̄ Baibol, Jɛhova eyerebah nɛ gbɛnɛ-edo pya zege kɔ ba alu ye gbo. (Yɔɔ 22:9, 10) A dapnage yerebah nɛ pya o miɔŋɔ kɔ ba a nyim kiisī bu edɔɔ̄, lo aluge wa taɛ lo edoo wo. (1 Kɔr 3:6, 7) Kere a bee kɔ ba gaa dag aaloo kaka ue, Jɛhova elenage aa wa su le dɛɛ̄ ɛma bu wereloo. (Yɔɔ 11:4) Aba sɔ̄ ba dooge ziī nu a tɔgɛ kɔ ba ɛrɛ “yira,” kere alu kɔ lo nu tera, a gaa le yerebah wa nɛ kɔ ba a dap lu ye gbo. (Doonu 13:48; 2 Edoo 16:9) A dap a yerebah nɛ kɔ o kɔ nu a bɔloo, taɛ sɔ̄ a bɔloo kɔ alu ekɔ wa nɛ. (Kam 15:23) Ale a dap doo kɔ ziī wuga nɛɛdam ale nɛɛwa a le bu bɔŋanaloo a ɛrɛ wa kaāna nia bu. Kere sɔ̄ pya o miɔŋɔ enyima tura nɛɛ, Jɛhova dapnage doo kɔ ba a nyɛŋiabu ziī nu o bee wa tɔgɛ sɔ̄ akii adumɛ a. (Jɔn 14:26) Lo o kiisī lo ekpɔā pya o miɔŋɔ tɛ̄maloo pya nu o kɔ le pya nu o doo, edoo kɔ Jɛhova a ɛrɛ nu edap yira nyɔɔ a nɛ leelee.

19. Ena anua o suā leere kɔ Jɛhova eyere a kpotɛ̄ a?

¹⁹ Wereloo Jɛhova a ɛrɛ kumaloo naa dɛɛa nyɔɔ biaɛfii pya o miɔŋɔ doo. A were a loo nyɔɔbee o were ye loo. Lo alu kɔ aba ɔɔ na a gaa kpɔā gbomiɔŋɔ a, Jɛhova yira yii a nɛ kɔ elue Tɛ pya o miɔŋɔ sa lu o Nɛɛ Kpega. (Yɔɔ 68:5) Oo le edap baɛbee biaɛfii pya o miɔŋɔ edoo; lo a le ba etaāŋage bah Jɛhova ale ba naale etaāŋa ye bah. Mɛ lo o kiisī lo edɛɛa nyɔɔ yerebah a aabah Jɛhova sa piiga kaāna, a gaa le yere a kpotɛ̄.