1, 2. (1) ¿Pitaq karqa Euniceqa, ima sasachakuykunapim tarikurqa? (2) Qaranpi kaq dibujomanta rimarimuy.

 TIMOTEOPA bautizakusqanmanta bibliapi mana rimaptinpas, chay punchawqa ancha kusisqam tarikurqa Timoteopa maman Euniceqa (Prov. 23:25). Maynatachá kusikurqa yaku ukupiña bautizakunanpaq warmanta qawaspanqa. Timoteopa abuelan Loidapas, Euniceman asuykuspanchá kusisqallaña qawachkaptin abrazaykurqa. Timoteota yakuman challpuykuptinkuqa mayna kusisqachá tarikurqa. Kusikuymantachá wiqinpas suturqa Timoteo kusisqallaña yakumanta lluqsiptin. Sasachakustinpas Jehova Diostawan Jesusta kuyananpaq Timoteota uywasqanwanqa anchatachá kusikurqa. ¿Ima sasachakuykunapitaq tarikunman karqa?

² Timoteopa taytanqa manam Jesuspa qatiqninchu karqa. Paypa taytanqa Grecia nacionniyuqmi karqa, mamanwan abuelanñataqmi Juda nacionniyuq karqaku (Hech. 16:1). Timoteoqa warmallaraqchá karqa mamanwan abuelan Jesusta qatikuyta qallaykuptinkuqa. Taytanmi ichaqa mana Jesustaqa qatikurqachu. Chaypaqqa Timoteoqa atirqañam kikinmanta tantiakuyta. ¿Imapaqmi tantiakurqa? ¿Taytanpa religionninta qatinanpaqchu? ¿Runakunapa costumbrenta ruwananpaqchu? Icha, ¿Jesusta qatikunanpaqchu?

3. ¿Imaynam Jehova Diosqa tarikun Proverbios 1:8, 9 nisqanman hina mamakuna tukuyta ruwaspanku wawankuman yachachisqankuwanqa?

³ Eunice hinam kunan tiempopi mamakunapas qusankutawan wawankuta anchata kuyanku. Paykunaqa tukuytam ruwanku wawanku Jehova Diosta kuyanankupaq. Paykunapa tukuy ima ruwasqankuwanqa Jehova Diosqa anchatam kusikun (leey Proverbios 1:8, 9). Diosqa achka mamakunatam yanapan.  Chaymi paykunaqa wawankuta uywanku Diosta kuyaspa servinankupaq.

4. ¿Ima sasachakuykunapim tarikunku kunan tiempo mamakunaqa?

⁴ Mamakunaqa ichapas ninku: “¿Timoteo hinachu wawaypas Jehova Diosta servinqa imaynaya?”, nispanku. Ichaqa mana allinkunapa chawpi kawsasqanchikraykum churi-wawakunaqa anchata sasachakunku (1 Ped. 5:8). Mamakunapas anchatam sasachakunku wawankuta uywanankupaqqa, wakinpiqa sapallanku uywasqankurayku, wakinpiñataq qusanku mana testigo kasqanrayku. Iñiqmasinchik Cristinapas * ninmi: “Qusayqa wawaykunataqa anchatam kuyaq, ichaqa manam munarqachu wawaykuna testigo kanankutaqa. Wakinpiqa waqaspaymi nikuq kani: ‘¿Wawaykunaqa Jehova Diosta servinqachu imaynaya?’, nispay”.

5. ¿Imakunamantam yachachkasun kay yachachikuypi?

⁵ Mamakuna, qamkunapas atiwaqchikmi Eunice hina wawaykichikta Diosta kuyaspanku servinankupaq uywaytaqa. Kay yachachikuypim yachasun Euniceta imaynata qatipakunaykichikmanta, imapas nisqaykichikkunawan wawaykichikkunata imaynata yachachinaykichikmanta, imapas ruwasqaykichikkunawan wawaykichikkunata imaynata yachachinaykichikmanta. Yachachkasuntaqmi Jehova Dios imaynata yanapawananchikmantapas.

6. ¿Imaynatataq 2 Timoteo 3:14, 15 nisqanman hinaqa Timoteoqa Jesusta qatikuyta qallaykurqa?

⁶ Timoteomanqa wawa kasqanmantapacham mamanqa Diospa qillqanmanta yachachirqa Juda runakunapa yachachisqanman hina. Wawa kaspanqa manaraqchá Jesusmantaqa yacharqaraqchu. Ichaqa Diospa qillqanmanta yachasqanmi yanaparqa Jesuspa qatiqnin kanapaq. Payqa yuyayniyuqñam karqa imata ruwananpaqpas. Ichaqa maman yanapasqanraykum Jesusqa Diospa churin kasqanmantaqa ‘mana iskayrayarqachu’ (leey 2 Timoteo 3:14, 15). ¡Mayna kusisqachá tarikurqa Euniceqa, wawan Jehova Diosta serviyta qallaykuptinqa! Euniceqa sutinman hinamá tukuy imata atiparqa, sutinqariki “atipay” ninanmi.

7. ¿Imatataq Euniceqa ruwarqa wawan bautizakuruspanpas hinalla ñawpaqman rinanpaq?

⁷ Timoteo bautizakuruptinpas Euniceqa hinallaraqmi tukuyta ruwanan karqa. ¿Ima ruwaytataq Timoteoqa qallaykurqa? ¿Mana allin warmakunawanchu hukllawakuyta qallaykurqa? ¿Atenasmanchu pasakurqa? ¿Ancha riqsisqa runakunapa yachachisqantachu uyarirqa? ¿Tukuy imayuq kaytachu maskarqa? Euniceqa Timoteotam saqirqa kikin tantiakunanpaq, ichaqa atisqanman hinam yanaparqa allin kaqta tantiakunanpaq. ¿Imaynata? Jehova Diostawan Jesusta hinalla kuyananpaq yanapaspam. Sapallanku testigo kaqkunallachuqaya sasachakunku wawankuta Diosman sunqu kanankupaq uywaytaqa. Sasachakunkum warmi-qari testigo kaqkunapas. Chaynaqa tayta-mamakunaqa, ¿imatataq yachanmanku Eunicemanta?

8. ¿Imaynatam testigo qusaykichikta yanapawaqchik warmaykichikkunata Diosmanta yachachinaykichikpaq?

⁸ Wawaykichikkunawan bibliata estudiaychik. Qusayki testigo kaptinqa, qusaykitam yanapanayki warmaykichikkunata bibliamanta yachachiypi. Yanapawaqmi sapa semana familiantin Diosta yupaychanaykichikpaq. Warmaykikunaman willay familiaykiwan Diosta yupaychayqa allin kasqanmanta, chaynapi warmaykikuna hawkalla kanankupaq. Ichapas qusaykita yanapawaq Diosta yupaychaspaykichik  imakunata ruwanaykichikpaq. Huk kaqnin warmaykichik hatunchaña kaptinqa Kusisqa kawsakunapaq, niq librowan qusayki yachachiptinmi yanapawaq.

9. ¿Ima yanapakuykunam kachkan wawankunata sapallan uywaq mamakunapaq?

⁹ Wakin mamakunaqa wawankumanmi sapallanku bibliamanta yachachinku, chaytaqa ruwanku sapallanku wawankuta uywasqankuraykum, utaqmi qusanku mana testigo kasqanrayku. Chayna tarikuspaykiqa ama llakikuychu. Jehova Diosmi qanwan kachkan yanapasunaykipaq. Diospa llaqtanpipas yanapakuykunaqa kachkanmi warmaykichikkunata yachachinaykichikpaq. Tapuwaqtaqmi wakin tayta-mamakunatapas Diosta yupaychaspanku chay yanapakuykunawan imaynata churi-wawankuta Diosmanta yachachisqankuta willasunaykipaq * (Prov. 11:14). Mañakuytaqyá Jehova Diostapas warmaykikunawan rimaspayki ima piensasqankutawan, ima munasqankuta yachanaykipaq (Prov. 20:5). Imamantapas parlayta munaspaykiqa niwaqmi: “¿Imaynataq kunan karamunki escuelaykipi?” nispayki, utaq chayman rikchakuq kaqkunatam tapuwaq.

10. ¿Imakunatawanmi ruwawaqchik wawaykichikkuna Jehova Diosta kuyanankupaq?

¹⁰ Maypipas wawaykichikkunaman Diosmanta yachachiychik. Jehova Diosmantayá willaychik, niychikyá qamkunarayku paypa tukuy ima ruwasqanmanta (Deut. 6:6, 7; Is. 63:7). Wasikipi warmaykiman mana yachachiyta atispaykiqa maypipas yachachinaykipaqmi kallpanchakunayki. 4 kaqpi rimamusqanchik iñiqmasinchik Cristinapas ninmi: “Warmaykunaman Diosmanta yachachinaypaq wasiypi mana tiempo haypawaptinqa maypipas yachachiqmi kani. Wakinpiqa purisqaykupim Diospa unanchasqankunamanta willaq kani, wakinpiñataqmi botewan risqaykupi. Wiñasqankuman hinam sapakamata kallpancharqani kikinkuña bibliata estudianankupaq”, nispa. Wawaykikunamanyá Diospa llaqtanpi kayqa suma-sumaq kasqanmanta willay, iñiqmasinchikkunamantapas allintayá rimay. Amayá punta apaqkunamantapas mana allinkunataqa rimaychu. Punta apaqkunamanta allinta rimaptikichikqa wawaykichikkunaqa sasachakuypi kaspankum punta apaqkunata yanapakuyta mañakunqaku.

11. ¿Imaynanpitaq Santiago 3:18 nisqanman hinaqa wasinchikpi allinlla kawsananchikpaq kallpanchakunanchik?

¹¹ Wasikichikpiyá allinlla kawsaychik. Sapa kutiyá qusaykichiktawan wawaykichikkunata kuyaykuychik. Qusaykitayá kuyakuywan, respetowan rimapayay, wawaykikunatapas chayna kanankupaqyá yachachiy. Chayta ruwaspaykiqa wasikipi kaqkunawanmi allinlla kawsakunki, warmaykikunamanpas mana sasachakuspallam Diosmanta yachachinki (leey Santiago 3:18). Rimarisunyá iñiqmasinchik Joseymanta, payqa Rumania nacionpim precursor especial kachkan. Paypa papanqa harkakusqas wawqinkunawan chaynataq mamanwan Jehova Diosta servinankuta. Paymi kaynata willakun: “Mamayqa tukuytam ruwaq wasipi allinlla kanaykupaq. Papay astawan piñakuptinqa mamayqa kuyakuyllawanmi rimapayaq. Papayta mana kasuspayku piñachiptiykupas Efesios 6:1-3 nisqantam yachachiwaqku. Mamayqa papaymanta allinta rimaspam yanapawaqku papayta respetanaykupaq. Chaytam ruwaq sapa kuti papayta piñachiptiyku”, nispa.

12. ¿Pitataq Timoteoqa qatipakurqa 2 Timoteo 1:5 nisqanman hinaqa?

¹² (Leey 2 Timoteo 1:5). Euniceqa wawan Timoteo qatipakunanpaq hinam karqa. Payqa wawanmanchá yachachirqa Diospi hapipakuyqa mana “Diospim hapipakuni” niylla kasqanta, aswanqa Diospaq imapas ruway kasqanta (Sant. 2:26). Jehova Diosta kuyasqanrayku maman tukuy ima ruwasqanmantaqa Timoteoqa manam iskayrayarqachu. Qawarqataqchá mamanqa Diosta servisqanrayku kusisqa kasqantapas. ¿Yanaparqachu Timoteota mamanpa chayna kasqanqa? Arí yanaparqam, apostol Pablopa nisqanman hinapas Timoteoqa maman hinam Diospi hapipakurqa. Timoteoqa, Diospiqa hapipakurqa mamanta qatipakusqanraykum. Kunan tiempopipas achka mamakunam familiankuta yanapachkanku Diosta servinankupaq (1 Ped. 3:1, 2). Qampas chay ruwaytaqa atiwaqmi. ¿Imaynata? Chaymantayá yachaykusun.

13. ¿Imaynanpitaq mamakunaqa Jehova Diosta puntapi churananku?

¹³ Jehova Diostayá puntapi churaychik (Deut. 6:5, 6). Wakin mamakuna hinachá qampas tukuyta ruwanki wawaykita uywanaykipaq, wakinpiqa wawaykikunaraykuchá puñuytapas mana tarinkichu, tiempoykipas mana haypasunkichu, llamkaytapas mana atinkichu. Chaywanpas tiempochakunaykim Diosmanta yachachinaykipaq. Tiempochakunaykim Diosta mañakunaykipaq, sapallaykipi bibliata estudianaykipaq, huñunakuykunaman rinaykipaq. Chayta ruwaspaykiqa Jehova Dioswanmi kuyachikunki, chaymantapas familiaykipaqwan huk runakunapaqmi qatipakunapaq hina kanki.

14, 15. ¿Imatam yachachwan Lismanta, Mariamanta hinaspa Joelmanta?

¹⁴ Wakin musukunaqa mamanku qatipakunapaq hina kasqanraykum Jehova Diosta kuyaspanku paypi hapipakurqaku. Cristinapa wawan Lispas ninmi: “Papay wasiypi kaptinqa manam bibliata estudiaytaqa atiqchu kaniku. Chaywanpas mamayqa manam huñunakuykunaman riytaqa saqirqachu. Bibliamanta mana anchata yachaptiykupas, mamaypa qatipakunapaq hina kasqanmi anchata yanapawarqaku Diospi hapipakunaykupaq. Huñunakuykunaman manaraq richkaspaykupas manam iskayrayarqanikuchu mamay chiqap religionpi kasqanmantaqa”, nispa.

¹⁵ Mariapa papanñataqsi huñunakuymanta kutiptinku qaqchaspa paykunata maqaq. Paymi willakun: “Mamayqa manam imatapas manchakunchu. Warmacha kaspaymi hukkunata manchakusqayrayku mana imatapas ruwaqchu kani. Ichaqa mamaypa mana manchakuq kasqanwan Jehova Diosta puntapi churasqanmi yanapawarqa ñuqapas mana manchakuq kanaypaq”, nispa. Joelpapas taytansi harkakuq wasinkupi bibliamanta yachanankuta. Paymi nin: “Mamayqa papay allinlla kananraykum wakinpiqa imatapas saqiq, ichaqa manam saqirqachu Jehova Dios serviytaqa, chaymi ñuqatapas anchata yanapawarqa”, nispa.

16. ¿Hukkunata yanapanmanchu Diosman sunqu mamapa imayna kasqan?

¹⁶ Mamakuna, imayna kasqaykichiktaqa hukkunapas qawachkanmi. ¿Imaynataq chayqa? Apostol Pablopas Eunicepa imayna kasqantam qawarqa. Chaymi qillqaspan nirqa Timoteoqa maman hina chiqapta Diospi hapipakusqanta (2 Tim. 1:5). ¿Haykapimantataq Diosllapi hapipakusqanta qawarqa? Yaqapaschá Loidatawan Eunicetaqa  Listra llaqtapi riqsirqa punta kaq illasqanpi. Paykunataqa yachachirqapaschá Jesuspa qatiqninkuna kanankupaq (Hech. 14:4-18). 15 wata pasayta Timoteoman qillqaspanpas hinallaraqmi yuyarqa Eunicepa Diospi hapipakusqantaqa, chaymi mamanta qatipakunanpaq nirqa. Apostol Pablopaqpas chaynataq wakin Jesuspa qatiqninkunapaqpas Euniceqa qatipakunankupaq hinam karqa. Chaynaqa, sapallayki wawaykita uywaspaykipas utaq qusayki mana testigo kaptinpas amayá iskayrayaychu wawaykikuna qatipakusunaykimantaqa.

17. ¿Imatam ruwawaq wawaykikuna Diosmanta yachayta mana munaptinqa?

¹⁷ ¿Imatataq ruwawaq tukuyta ruwachkaptikipas wawaykikuna Diosmanta yachayta mana munaptinkuqa? Chayna kaptinpas hinallam yachachinayki, warmakuna uywayqariki sasam. Dibujokunapi qawasqanchikman hinapas imatapas tarpuspaqa ichapas wakinpiqa nichwan: “¿Rurunqachu imaynaya?”, nispa. Rurunanta utaq mana rurunanta mana yachaspanchikpas hinallam parqunchik wiñananpaq (Mar. 4:26-29). Chayna ichapas wakin mamakunapas ninmanku: “¿Yachachisqayqa wawaypa sunqunpi takyachkanchu imaynaya?”, nispa. Ichaqa manam yachanchikchu warmanchikkuna Diosta servinanta utaq mana servinantapas. Chaynaqa mamakuna, hinalla tukuyta ruwaychik wawaykichikkuna wiñaspanku Diosman sunqu kanankupaq, chayta ruwaptikichikqa Diostam kuyanqaku (Prov. 22:6).

18. ¿Imaynatam Diosqa wawaykikunata yanapanman hinalla ñawpaqman rinankupaq?

¹⁸ Jehova Diosqa ñawpaq tiempomantaraqmi musu-sipaskunata yanaparqa kamachikuyninkunata kasukunankupaq (Sal. 22:9, 10). Chaynaqa qampas atiwaqmi wawaykikuna Diosta kuyanankupaq yanapaytaqa, ichaqa chayqa paykunamantam (1 Cor. 3:6, 7). Wawaykikuna Diosta serviyta mana munaptinkupas paykunataqa Jehova Diosqa kuyakuywanmi qawamuchkan (Sal. 11:4). Ichaqa Diosta servinankupaq ‘kallpanchakuptinkuqa’ Diosqa chayllam yanapaykunqa (Hech. 13:48; 2 Cron. 16:9). Diosqa yanapasunkitaqmi wawaykikunata sumaqta rimapayanaykipaqpas (Prov. 15:23). Utaqmi iñiqmasinchikkunawanpas wawaykitaqa yanapaykachinman. Hatunña kaptinkupas Diosqa yanapanmanmi yachachisqaykikunata yuyarinankupaq (Juan 14:26). Warmaykikunata hinalla rimasqaykikunawan chaynataq ruwasqaykikunawan yachachiptikiqa Jehova Diosmi yanapasunki.

19. ¿Imatam ruwawaq Jehova Dios mana qunqasunaykipaq?

¹⁹ Mamakuna, wawaykichikkuna Jehova Diosta mana serviptinpas, Jehova Diosqa hinallam kuyasunkichik kuyasqaykichikrayku. Sapallayki wawaykikunata uywaptikiqa utaq qusayki mana testigo kaptinqa Jehova Diosmi cuidasunki, warmaykikunapaqpas paymi taytan hina kanqa (Sal. 68:5). Qamqa warmaykikuna Diosta servinanpaqqa manam tantiapuwaqchu. Chaywanpas Jehova Dios yanapasunaykimanta mana iskayrayaspa warmaykikunapaq tukuyta ruwaptikiqa, payqa manam qunqasunkichu.