Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 17

Nomamama—Amwiiye Cikozyanyo ca Yunisi

Nomamama—Amwiiye Cikozyanyo ca Yunisi

“Utaubyi-ubyi mulawo wabanyoko. Ningala yeebeka kumutwe wako acilisakatizyo cibotu munsingo yako.”​—TUS. 1:8, 9.

LWIIMBO 137 Bamakaintu Banakristo Basyomeka

IZILI MUCIBALO *

Banyina Timoteyo ba Yunisi, alimwi abakaapanyina ba Loisi bakkomana kapati ciindi Timoteyo nabbapatizyigwa kuba Munakristo (Amubone muncali 1)

1-2. (a) Ino Yunisi wakali ni, alimwi ino mbuyumuyumu nzi mbwaakajana? (b) Amupandulule cifwanikiso icili aacivwumbyo.

 NOKUBA kuti Bbaibbele talyaambi lubbapatizyo lwa Timoteyo, ncuubauba kweezyeezya mbwaakakkomene Yunisi, banyina Timoteyo buzuba oobo. (Tus. 23:25) Amweezyeezye mbwaakakkomene kulanga mwanaakwe Timoteyo kaimvwi mumaanzi. Ulamweta-mweta ciindi bakaapanyina Timoteyo ba Loisi kabamujisi. Yunisi wakwela muya ciindi Timoteyo naabbila mumaanzi. Naaimpuka Timoteyo mumaanzi kumwi kamwetamweta, banyina balila akaambo kalukkomano. Nokuba kuti tiicakali cuubauba, Yunisi wakacikonzya kuyiisya mwanaakwe kuyanda Jehova alimwi a Mwanaakwe, Jesu Kristo. Mbuyumuyumu nzi mbwaakajisi ciindi naakali kuyiisya mwanaakwe?

2 Timoteyo wakakomenena mumukwasyi mobakaindene bukombi. Bausyi bakali ba Giriki, mpoonya banyina abakaapanyina bakali ba Juda. (Mil. 16:1) Kulibonya kuti Timoteyo wakali mukubusi ciindi Yunisi aba Loisi nobakaba Banakristo. Nokuba boobo, bausyi tiibakaba Banakristo. Ino mbukombi nzi Timoteyo mbwaakeelede kusala? Kweelede kuti wakali mupati alimwi wakali kukonzya kulisalila. Sena wakeelede kusala bukombi bwabausyi? Sena wakeelede kuzumanana atunsiyansiya twaba Juda ntwaakayiisyigwa kuzwa kubwana? Naa wakeelede kusala kuba sikwiiya wa Jesu Kristo?

3. Kweelana a Tusimpi 1:8, 9, mbuti Jehova mbwaubona mulimo ngobabeleka bamakaintu kugwasya bana babo kuba balongwe bakwe?

3 Mbubwenya buyo amazuba aano, bamakaintu Banakristo balaiyanda mikwasyi yabo. Ikwiinda zyoonse, balayanda kugwasya bana babo kuba acilongwe ciyumu a Jehova. Alimwi Leza wesu ulalumba kapati kumulimo ngobacita. (Amubale Tusimpi 1:8, 9.) Jehova wabagwasya bamakaintu banji kuyiisya bana babo kumuyanda alimwi akumubelekela.

4. Mbuyumuyumu nzi mbobajana bamakaintu mazuba aano?

4 Ncakuzyalwa ancico buya kuli bamakaintu Banakristo ikweezyeezya naa bana babo bayoosala kumubelekela Jehova, mbuli mbwaakacita Timoteyo. Amana buya, bazyali banji balizyi mbocikatazya kukomezya bana munyika ya Saatani. (1Pet. 5:8) Kuyungizya waawo, bazyali banji balajana buyumuyumu kukomezya bana babo kuti kakunyina lugwasyo lwamulumi naa kuti kabakwetwe kumulumi uutali mukombi wa Jehova. Mucikozyanyo, mucizyi Christine * wakaamba kuti: “Balumi bangu bakali buyo kabotu alimwi bakali kuubikkila maano mukwasyi wesu. Pele tiibakali kuyanda kuti bana besu babe Bakamboni ba Jehova. Alimwi ndakali kulila ziindi zinji ndayeeya naa bana bangu bayoosala kumubelekela Jehova.”

5. Ino tulabandika nzi mucibalo eeci?

5 Ikuti kamuli muzyali Munakristo, mulakonzya kuzwidilila mbubonya mbuli Yunisi. Mucibalo eeci, tulabandika mbomukonzya kwiiya cikozyanyo cakwe ciindi nomuyiisya bana banu kwiinda muzintu nzyomwaamba alimwi akucita. Alimwi tulabona Jehova mbwakonzya kumugwasya.

AMUYIISYE BANA BANU MUZINTU NZYOMWAAMBA

6. Kweelana a 2 Timoteyo 3:14, 15, mbuti Timoteyo mbwaakaba Munakristo?

6 Ciindi Timoteyo naakali mwana, banyina bakabeleka canguzu kumuyiisya “malembe aasalala,” kweelana ambobakali kwaamvwisya ba Juda. Nokuba boobo, banyina bakajisi luzyibo lusyoonto, nkaambo kunyina ncobakazyi kujatikizya Jesu Kristo. Pele nzyaakaiya Timoteyo kuzwa mu Magwalo zyakamugwasya kuba antalisyo mbotu yakuba Munakristo. Sena wakaba Munakristo? Naakali mukubusi, wakeelede kulisalila kupona buumi bwa Bunakristo naa pe. Tacidoonekwi buya kuti, akaambo kakusolekesya kwabanyina, Timoteyo ‘wakagwasyigwa kusyoma’ kasimpe kajatikizya Jesu. (Amubale 2 Timoteyo 3:14, 15.) Eelo kaka kweelede kuti Yunisi wakalumba kapati nkaambo wakazwidilila kuyiisya mwanaakwe kujatikizya Jehova! Masimpe, Yunisi wakapona kweelana abwaamba zina lyakwe, ilyaamba “sikuzunda.”

7. Mbuti Yunisi mbwaakagwasya mwanaakwe kuzumanana kuyaambele naakamana kubbapatizyigwa?

7 Lubbapatizyo nintaamu iyakali kuyandika mubuumi bwa Timoteyo, pele Yunisi wakacili kulibilika. Ncinzi mwanaakwe ncaakali kuyoocita mubuumi? Sena wakali kuyootalika kumvwana abalongwe babyaabi? Sena uyakuunka kucikolo ku Atene akuyootalika kusyoma njiisyo zyabasyaabusongo zyakubeja? Sena uyoobelekela lubono akusowa ciindi cakwe, nguzu alimwi abukubusi? Yunisi kunyina naakali kukonzya kumusalila Timoteyo, pele wakali kukonzya kumugwasya. Mubuti? Wakali kukonzya kuzumanana kumugwasya mwanaakwe kumuyanda Jehova alimwi akulumba Jesu. Bamakaintu Banakristo ibakwetwe kubantu batali Bakamboni balajana buyumuyumu bwakukomezya bana kumuyanda Jehova. Nociba ciindi bazyali boonse bobilo nobali mukasimpe, cilakonzya kubayumina kuyiisya bana babo kuba babelesi ba Jehova Leza basyomeka. Ncinzi bazyali ncobakonzya kwiiya kucikozyanyo ca Yunisi?

8. Mbuti mukaintu mbwakonzya kugwasyilizya mulumaakwe Kamboni wa Jehova kuyiisya bana kujatikizya Jehova?

8 Amubayiisye Bbaibbele bana banu. Nobacizyi, ikuti balumi banu kabali Bakamboni ba Jehova, Jehova uyanda kuti mubagwasye kuyiisya bana banu kujatikizya nguwe. Nzila imwi mbomukonzya kucita boobo, nkwiinda mukugwasyilizya bubambe bwa Kukomba Mumukwasyi lyoonse. Amwaambe zintu zibotu kujatikizya bubambe oobu, amubone ncomukonzya kucita kutegwa kacili ciindi cikkomanisya alimwi cikatalusya. Ambweni mulakonzya kubagwasyilizya balumi banu kupanga bubambe bwakwiiya Bbaibbele. Kuyungizya waawo, kuti bana bamwi bakakomena-komena cakuti balakonzya kuyiisyigwa Bbaibbele mubbuku lya Amupone Kukabe Kutamani! ambweni mulakonzya kubelekela antoomwe abalumi banu kubagwasya.

9. Nkuli mukaintu uukwetwe kumuntu uutali Kamboni nkwakonzya kujana lugwasyo?

9 Bamakaintu bamwi mbabeelede kuyiisya bana babo Bbaibbele ambweni akaambo kakuti bakkala balikke naa kuti mulumi tali Kamboni. Kuti kacili boobo, mutaciindizyi kulibilika pe. Jehova uyoomugwasya. Amubelesye zibelesyo izigwasya kuyiisya bana nzyatupa kwiinda mumbunga yakwe. Mulakonzya kubuzya bazyali bali aluzyibo kutegwa bamwaambile mbobazyibelesya zibelesyo eezyi ciindi nobakomba mumukwasyi. * (Tus. 11:14) Kuyungizya waawo, Jehova uyoomugwasya kucizyiba kubandika abana banu. Amumulombe kutegwa amugwasye kuzyiba zili mumyoyo yabana banu. (Tus. 20:5) Mubuzyo uutakatazyi mbuli wakuti, ‘Mbuyumuyumu nzi bupati mbojana kucikolo?’ ulakonzya kusololela kumubandi mubotu.

10. Muunzila nzi zimwi momukonzya kugwasya bana banu kwiiya kujatikizya Jehova?

10 Amujane nzila ziindene-indene zyakuyiisya bana banu kujatikizya Jehova. Amubandike kujatikizya Jehova alimwi azintu zinji zibotu nzyaakamucitila. (Dt. 6:6, 7; Is. 63:7) Eeci cilayandika kapati kwaambisya ikuti kacitakonzyeki kwiiya abana banu lyoonse aŋanda. Mucizyi Christine, iwaambwa kumatalikilo wakati: “Zyoolwe zyakubandika zintu zyakumuuya zyakali zisyoonto. Aboobo ndakali kubelesya kufwumbwa coolwe ncondajana. Twakali kuunka kuyakweendeenda naa kutanta bwato akubukwasula kuzwa kunkomwe katuyaabubandika kujatikizya zilenge zya Jehova alimwi amakani manji aakumuuya. Mbobakakomenena buyo bana bangu, ndakabakulwaizya kutalika kulibalila Bbaibbele.” Kuyungizya waawo, kamwaamba zintu zibotu kujatikizya mbunga ya Jehova alimwi abakwesu abacizyi. Mutanikwaambi zintu zibyaabi kujatikizya baalu. Nzyomwaamba zilakonzya kubakulwaizya bana banu kulomba lugwasyo kubaalu ciindi nobajana mapenzi.

11. Kweelana a Jakobo 3:18, nkaambo nzi ncociyandika kubamba luumuno aŋanda?

11 Amukulwaizye luumuno aŋanda. Lyoonse kamutondezya luyando kubalumi banu akubana. Kamwaamba zintu caluzyalo alimwi acabulemu kujatikizya balumi banu alimwi akubayiisya bana kucita mbubwenya. Kuti mwacita oobo, muyoopa kuti bana banu cibaubile kwiiya kujatikizya Jehova. (Amubale Jakobo 3:18.) Atubone cikozyanyo caba Jozsef, ibapainiya baalubazu ku Romania. Nobakali kukomena, bausyi bakali kupa kuti cibayumine balo, banyina alimwi abanabokwabo kubelekela Jehova. Bakaamba kuti: “Bamaama bakabeleka canguzu kubamba luumuno aŋanda. Ciindi bataata nobakali kutondezya bukali, bamaama bakali kutondezya luzyalo. Ciindi nobakali kubona kuti catuyumina kubalemeka bataata, bamaama bakali kutubalila Baefeso 6:1-3. Mpoonya bakali kutwaambila bube bubotu mbobakajisi bataata alimwi akutugwasya kumvwisya kaambo ncotwakeelede kubayanda. Eeco cakagwasya kuti kakuli luumuno mumukwasyi.”

AMUYIISYE BANA BANU MUZINTU NZYOMUCITA

12. Kweelana a 2 Timoteyo 1:5, mbuti cikozyanyo ca Yunisi mbocakamugwasya Timoteyo?

12 Amubale 2 Timoteyo 1:5. Yunisi wakali cikozyanyo cibotu kuli Timoteyo. Kweelede kuti wakamuyiisya mwanaakwe kuti lusyomo lwini-lwini lubikkilizya milimo. (Jak. 2:26) Tacidoonekwi buya kuti Timoteyo wakabona kuti luyando luyumu ndobakajisi banyina kuli Jehova, ndolwakali kubakulwaizya kucita zintu zyakumuuya. Mubwini Timoteyo wakabona kuti kubelekela Jehova kwakali kubapa lukkomano banyina. Ino cikozyanyo ca Yunisi cakamugwasya buti Timoteyo? Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti, Timoteyo wakali alusyomo luyumu mbuli lwabanyina. Eeci tiicakalicitikila buyo pe, pele Timoteyo wakali kubona cikozyanyo cabanyina alimwi wakakulwaizyigwa kubaiya. Mbubwenya buyo amazuba aano, bamakaintu banji bacikonzya kubagwasya banamukwasyi “kakunyina kubelesya jwi.” (1Pet. 3:1, 2) Andinywe mulakonzya kucita mbubwenya. Mubuti?

13. Nkaambo nzi mukaintu ncayelede kubikka cilongwe cakwe a Jehova mubusena bwakusaanguna?

13 Amubikke cilongwe canu a Jehova mubusena bwakusaanguna. (Dt. 6:5, 6) Mbubwenya mbuli bamakaintu bamwi, mulalyaaba munzila zinji. Mulaaba ciindi canu, mali, kutoona, alimwi akucita zintu zimwi buyo kutegwa mulanganye bana banu kumubili. Pele tamweelede kujata bubi kapati cakuti mwabula aciindi cakuyumya cilongwe canu a Jehova. Lyoonse kamujana ciindi cakupaila, kubala Bbaibbele, akujanika kumiswaangano yambungano. Kwiinda mukucita boobo, muyooyumya cilongwe canu a Jehova akuba cikozyanyo cibotu kumukwasyi wanu alimwi akuli bamwi.

14-15. Ncinzi ncomwiiya kucikozyanyo ca Leanne, Maria alimwi a João?

14 Amubone zikozyanyo zisyoonto izyabana ibakaiya kumuyanda Jehova alimwi akumusyoma kwiinda mukulangilila zikozyanyo zyabamanyina. Leanne, mwana waba Christine wakaamba kuti: “Tiitwakali kwiiya Bbaibbele ikuti bataata kabaliko aŋanda. Pele caboola kumiswaangano bamaama bakali kusyomeka. Nokuba kuti tiitwakazyi zinji kujatikizya Bbaibbele, zintu nzyobakali kucita zyakatugwasya kuba alusyomo luyumu. Twakazyiba kaindi kuti aaka nkasimpe katutanatalika kujanika kumiswaangano.”

15 Maria, uuli abausyi ibakali kusubula mukwasyi akaambo kakujanika kumiswaangano wakaamba kuti: “Bamaama mbaasicamba kapati. Nondakacili mwana, zimwi ziindi ndakali kukaka ikucita zintu zimwi akaambo kakuyoowa nzyobakonzya kwaamba bantu. Pele kubona mbobakali basicamba bamaama akuti lyoonse bakali kubikka Jehova mubusena bwakusaanguna kwakandigwasya kuleka kuyoowa bantu.” João, uuli abausyi ibakali kukasya mukwasyi kubandika zintu zyakumuuya aŋanda, wakaamba kuti: “Icakandikkomanisya kapati ncakuti bamaama bakalilyaabide kwaaba zintu zyoonse kutegwa bakkomanisye bataata, pele ikutali luyando ndobakajisi kuli Jehova.”

16. Ino cikozyanyo camukaintu inga cabajatikizya buti bamwi?

16 Nomamama, amuyeeye kuti cikozyanyo canu cilakonzya kubajatikizya bamwi. Mubuti? Amubone cikozyanyo ca Yunisi mbocakamugwasya mwaapostolo Paulo. Wakabona kuti lusyomo lwa Timoteyo ilutali lwakuupaupa ameso ‘lwakasaanguna muli Yunisi.’ (2Tim. 1:5) Ndilili Paulo naakasaanguna kubona lusyomo lwa Yunisi? Kweelede kuti mulweendo lwakwe lwabumisyinali lwakusaanguna iciindi naakazyibana aba Loisi alimwi a Yunisi ku Lustro, alimwi kweelede kuti wakabagwasya ikuba Banakristo. (Mil. 14:4-18) Amubone kaambo aaka: Ciindi Paulo naakalembela Timoteyo kakwiindide myaka iili 15 wakacili kwiiyeeya milimo ya Yunisi yalusyomo alimwi akwiibelesya kuba cikozyanyo ncotukonzya kwiiya. Cakutadooneka, cikozyanyo ca Yunisi cakamukulwaizya kapati mwaapostolo alimwi ambweni a Banakristo bamwi banji ibakali kupona aciindi eeco. Ikuti naa mukomezya bana kamuli nyolikke akuti naa mukwetwe kumuntu uutali Kamboni, amube alusyomo lwakuti cikozyanyo canu calusyomo cilabayumya alimwi akubakulwaizya aabo ibamuzungulukide.

Kugwasya mwana kukomena kumuuya kutola ciindi. Aboobo mutatyompwi! (Amubone muncali 17)

17. Ncinzi ncomukonzya kucita ikuti mwabona kuti mwanaanu tayandi kubelekela Jehova nokuba kuti mwasolekesya kumuyiisya?

17 Mbuti kuti calibonya kuti mwanaanu tabikkili maano kukusolekesya kwanu? Amuyeeye kuti kuyiisya mwana citola ciindi. Mbubwenya mbokutondezyedwe mucifwanikiso, ciindi nomwasyanga mbuto, zimwi ziindi muladooneka naa imbuto eeyo iyakukomena akuba cisamu cizyala micelo. Nokuba kuti tamuzyi naa cisamu eeco ciyakuzyala micelo naa pe, mulazumanana kucitilila kutegwa cikomene. (Mk. 4:26-29) Mbubwenya buyo, mukaintu zimwi ziindi ulakonzya kudooneka naa kusolekesya kwakwe kulakonzya kubagwasya bana bakwe ikumuyanda Jehova. Kunyina ncomukonzya kucita kujatikizya nzyobakonzya kusala bana banu. Pele ikuti mwazumanana kucita zyoonse nzyomukonzya kutegwa mubayiisye, mubapa coolwe cakuba balongwe ba Leza.—Tus. 22:6.

AMUSYOME LUGWASYO LWA JEHOVA

18. Mbuti Jehova mbwakonzya kugwasya bana banu kukomena kumuuya?

18 Kuzwa kaindi, Jehova wali kubagwasya bana banji kuba balongwe bakwe. (Int. 22:9, 10) Aboobo ulakonzya kubagwasya abana banu kukomena kumuuya ikuti naa ngamakanze ngobajisi. (1Kor. 3:6, 7) Nokuba kuti bana banu tabayandi kumubelekela Jehova camoyo woonse, uyoozumanana kubayanda. (Int. 11:4) Ciindi nobatondezya nokuceya buyo kuti bayanda kumukkomanisya Jehova, unoolibambilide kubagwasya ikuba balongwe bakwe. (Mil. 13:48; 2Mak. 16:9) Ulakonzya kumugwasya kwaamba cintu ciluzi aciindi ceelede iciindi banu banu nobayandika kucimvwa. (Tus. 15:23) Naa ulakonzya kukulwaizya mukwesu naa mucizyi mumbungano ikubabikkila maano. Nociba ciindi bana banu baakukomena, Jehova uyoobayeezya nzyomwakabayiisya kaindi. (Joh. 14:26) Ciindi nomuzumanana kuyiisya bana banu kwiinda muzintu nzyomwaamba alimwi acikozyanyo canu Jehova uyoomulumbula.

19. Nkaambo nzi ncomukonzya kuba masimpe kuti Jehova ulamukkomanina?

19 Luyando ndwajisi Jehova kulindinywe taluyeeme akusala nkobacita bana banu. Ulamuyanda nkaambo andinywe mulamuyanda. Ikuti kamuli muzyali uuli alikke, Jehova umusyomezya kuba Usyi wabana banu alimwi a Sikumukwabilila. (Int. 68:5) Kunyina ncomukonzya kucita naa bana banu bayoosala kubelekela Jehova naa pe. Pele kuti mwazumanana kusyoma lugwasyo lwa Jehova alimwi akucita zyoonse nzyomukonzya, Jehova uyoomukkomanina.

LWIIMBO 134 Bana Ncipego Kuzwa Kuli Leza

^ munc. 5 Mucibalo eeci tulalanga-langa ncobakonzya kwiiya bamakaintu Banakristo kucikozyanyo ca Yunisi, banyina Timoteyo, alimwi akubona mbobakonzya kugwasya bana babo kumuzyiba Jehova alimwi akumuyanda.

^ munc. 4 Mazina aamwi acincwa.

^ munc. 9 Mucikozyanyo, amubone ciiyo 50 mubbuku lyakuti Amupone Kukabe Kutamani! alimwi acibalo cakuti “Izikonzya Kutugwasya Kukomba Mumukwasyi Alimwi Aciiyo Cesu Tobeni,” mu Ngazi Yamulindizi yamu August 15, 2011, peeji 6-7.