1-2. (a) Ko oi a Eunike, kae ne a mea faiga‵ta ne fepaki mo ia e pelā me se mātua? (e) Fai mai se manatu ki te ata i te ‵kava.

 E TIGA loa e se fakamatala mai i te Tusi Tapu a te papatisoga a Timoteo, e faigofie fua ke fakaataata i ‵tou mafaufau a te fiafia o tena mātua, ko Eunike, i te aso tenā. (Faata. 23:25) Ke fakaataata i tou mafaufau a te kilo atu o tou fafine mo te fakamatamata i te taimi ko nofo atu ei a Timoteo i te vai. E fakamisikata tou fafine i te taimi e ‵sai atu ei a Loise, te tupuna fafine o Timoteo. E taofi malie ne Eunike tena mānava i te taimi ko galo ifo ei a Timoteo ki lalo i te vai. E seki leva kae ‵pisi aka a vai kae ko sae aka tou tagata mo te fakamisikata, kae ko se mafai eiloa ne tou fafine o taofi ana loimata. Ne manumalo eiloa a Eunike i te tulaga faigata ko te akoakoga o Timoteo ke alofa ki a Ieova mo tena Tama, ko Iesu Keliso. Ne a mea faiga‵ta ne fepaki mo ia ke oko atu ki te tulaga tenei?

² Ne tupu aka a Timoteo i se kāiga telā e kese‵kese a lotu a tino i ei. A tena tamana se tino Eleni, kae ko tena mātua mo tena tupuna fafine ne tino Iutaia. (Galu. 16:1) Kāti ko sefulu tupu a tausaga o Timoteo i te taimi ne ma‵fuli ei a Eunike mo Loise ki te suā lotu—te Lotu Kelisiano. Kae koi kese‵kese eiloa a lotu a tino i te lotou kāiga. Se a te lotu ka filifili ne Timoteo ke kau ki ei? Kāti ko matua ‵lei a ia ke fai tena fakaikuga totino. E mata, ka kau atu a ia ki tena tamana sē talitonu? E mata, ka puke ‵mau a ia ki tuu mo aganuu a tino Iutaia kolā ne puti aka ei a ia mai tena folikiga? Io me ka talia ne ia te talitonuga fou e uiga ki a Iesu Keliso?

3. E ‵tusa mo te Faataoto 1:8, 9, e pefea te kilokiloga a Ieova ki taumafaiga a mātua ke fesoasoani ki olotou tama‵liki ke fai mo ana taugasoa?

 ³ E a‵lofa foki a mātua Kelisiano i aso nei ki olotou kāiga. Kae sili atu i ei, e ma‵nako latou ke ati aka ne olotou tama‵liki se fesokotakiga fakataugasoa ‵pili mo Ieova. Kae e fakatāua malosi ne te ‵tou Atua olotou taumafaiga. (Faitau te Faataoto 1:8, 9.) Ne fesoasoani atu a Ieova ki mātua e tokouke i te taimi ne akoako atu ei latou ki olotou tama‵liki ke talia te munatonu.

4. Ne a mea faiga‵ta e fe‵paki mo mātua i aso nei?

⁴ Se mea masani ke mafau‵fau a mātua i nisi taimi me e mata, ka filifili ne ana tama‵liki ke tavini atu latou ki a Ieova e pelā mo Timoteo io me ikai. Kae e iloa ‵lei ne mātua a fakamalosiga sē ‵lei ka fe‵paki mo olotou tama‵liki i te lalolagi a Satani. (1 Pe. 5:8) E se gata i ei, e fe‵paki a mātua e tokouke mo te tulaga faigata ki te putiakaga o olotou tama‵liki e aunoa mo se avaga io me se avaga telā e se tapuaki ki a Ieova. E pelā mo te tuagane ko Christine * ne fai mai penei: “Taku avaga se tagata ‵lei kae fai kāiga, kae ‵teke malosi a ia ki aku taumafaiga ke puti aka mā tama‵liki e pelā me ne Molimau a Ieova. Ne tagi faeloa au i tausaga e uke, kae mafaufau me ka mafai pefea o tapuaki atu aku tama‵liki ki a Ieova.”

5. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

⁵ Kafai koe se mātua Kelisiano, e mafai eiloa o manuia koe pelā mo Eunike. I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki auala ke fakaakoako koe ki a ia i te akoakoga o au tama‵liki e auala i au pati mo au faiga. Ka onoono foki tatou ki te auala ka fesoasoani atu a Ieova ki a koe.

6. E ‵tusa mo te 2 Timoteo 3:14, 15, ne fai pefea a Timoteo mo fai se Kelisiano?

⁶ I te taimi koi foliki ei a Timoteo, ne fakaoti ne tena mātua ana mafi ke akoako tou tagata ki “tusitusiga tapu,” e ‵tusa mo akoakoga a tino Iutaia. E tonu, ne seki lasi tena iloaga ona ko te mea e se uke ana mea e iloa e uiga ki a Iesu Keliso. Kae ko mea ne tauloto ne Timoteo mai Tusitusiga Tapu ne fai ei ke faigofie o talia ne ia te Lotu Kelisiano. Kae e mata, ka talia ne ia? E pelā me se talavou, ne maua ne ia te saolotoga ke fai tena filifiliga me ka ola a ia e pelā me se Kelisiano io me ikai. E mautinoa me ne fakamalosi atu ki a Timoteo ke “talitonu” ki te munatonu e uiga ki a Iesu ona ko taumafaiga a tena mātua. (Faitau te 2 Timoteo 3:14, 15.) Ko tafaga la te fiafia o Eunike me ne manumalo a ia i te tulaga faigata o te akoakoga o tena tama e uiga ki a Ieova! Ne ola eiloa a Eunike e ‵tusa mo te uiga o tena igoa ko te “manumalo.”

7. E mafai pefea o fesoasoani atu a Eunike ki tena tama ke tumau i te gasolo ki mua mai tua o tena papatisoga?

⁷ A te papatisoga se lasaga tāua i te olaga o Timoteo, kae ne seki gata atu i konā a te manavase o Eunike. Ne a mea ka fai ne tena tama i tena olaga kātoa? E mata, ka fai taugasoa a ia ki tama‵liki ma‵sei? E mata, ka fanatu a ia o akoga i Atenai kae talia a akoakoga a tino fapaupau i konā? E mata, ka pologa a ia ki koloa, fakamāumāu ana taimi, tena malosi mo tena tulaga talavou? E se mafai ne Eunike o fai ne ia a fakaikuga mō Timoteo, kae e mafai o fesoasoani a ia ki tou tagata. E pefea la? E mafai o galue malosi tou fafine ke ati aka te alofa mo te loto fakafetai o Timoteo ki a Ieova mo te Tena Tama. E se ko mātua fua i kāiga kolā e kese‵kese a lotu i ei e fe‵paki mo fakalavelave  konei. Ke oko foki loa ki mātua kolā e ‵kau katoa ki te munatonu, e mafai eiloa o faigata ke oko ‵tonu atu lāua ki loto o olotou tama‵liki ko te mea ke fai latou mo tavini fakamaoni a Ieova. Ne a mea e mafai o tauloto ne mātua mai te fakaakoakoga a Eunike?

8. E fesoasoani atu pefea se mātua ki tena avaga talitonu ke tausi ki manakoga faka-te-agaga o lā tama‵liki?

⁸ Sukesuke ki te Tusi Tapu fakatasi mo au tama‵liki. Tuagane, kafai otou avaga e ‵nofo i te munatonu, e manako a Ieova ke fesoasoani koe ki a ia i te tausiga o manakoga faka-te-agaga o aulua tama‵liki. A te auala e tasi ke fai te mea tenei ko te ‵lago katoatoa atu ki te otou Tapuakiga a Kāiga. Ke faipati faeloa ki feitu ‵lei o te fakatokaga tenā, kae mafaufau ki au mea e mafai o fai ke momea aka te gali mo te ‵lei o te otou polokalame. Kāti e mafai o fesoasoani atu koe ki tau avaga i te fakatokaga o se mataupu fakapito ke suke‵suke ki ei i te Tusi Tapu. E se gata i ei, kafai ko ma‵tua ‵lei au tama‵liki ke maua a mea aoga mai te faiga o se akoga faka-te-Tusi Tapu totino ki te tusi ko te Ke Ola ki te Se-Gata-Mai!, e mafai o ga‵lue fakatasi koe mo tau avaga ke tuku atu te fesoasoani tenā.

9. Ko oi e mafai o ‵sala fesoasoani ki ei se mātua telā e se talitonu tena avaga?

⁹ E fai ne nisi mātua a akoga faka-te-Tusi Tapu a olotou tama‵liki, ona ko te mea e seai sena avaga io me e sē se tino talitonu tena avaga. Kafai e penā loa te tulaga i tou kāiga, ke mo a ma sōna manavase. Ka fesoasoani atu a Ieova. Fakaaoga a mea faigaluega ma‵goi mō fai akoakoga kolā ne tuku mai ne ia e auala i tena fakapotopotoga ke fai ki ei a akoga a au tama‵liki. Kaia e se sau‵tala fakatasi ei mo nisi mātua apo ke maua a manatu ‵gali ki te fakaaogaga o mea faigaluega konei mō tapuakiga a kāiga? * (Faata. 11:14) E mafai foki o fesoasoani atu a Ieova ki a koe ke fesokotaki faka‵lei mo au tama‵liki. Akai atu ki a ia ke fesoasoani atu ke iloa ne koe a mea i olotou loto mo mafaufau. (Faata. 20:5) A te fesili faigofie e pelā mo te ‘Se a te ‵toe mea faigata ki a koe i te akoga?’ e mafai o iku atu ki sau‵talaga aoga.

10. Se a te suā auala e mafai o fesoasoani koe ki au tama‵liki ke tauloto e uiga ki a Ieova?

¹⁰ ‵Sala ki avanoaga ke akoako au tama‵liki e uiga ki a Ieova. Sau‵tala e uiga ki a Ieova mo mea ‵gali e uke ne fai ne ia mō koe. (Teu. 6:6, 7; Isa. 63:7) E tāua eiloa te mea tenei māfai e se mafai o fakatumau te faiga o te akoga mo au tama‵liki i te fale. Ne fai mai a Christine, telā ne taku muamua mai: “Ko tō mu‵tana a taimi ke sau‵tala ki mea faka-te-agaga, tela la, e fakaaoga ne au so se avanoaga e maua ne matou. E olo matou o sa‵sale io me sopo ki se paopao kae aloalo atu ki tai ke sau‵tala ki mea ‵gali ne faite ne Ieova mo mea faka-te-agaga e uke atu. I te taimi ko ma‵tua ‵lei aku tama, e fakamalosi ne au latou ke suke‵suke ki te Tusi Tapu i a latou eiloa.” E se gata i ei, ke faipati faeloa ki mea ‵lei e uiga ki te fakapotopotoga a Ieova mo ‵tou taina mo tuagane. Ke mo a ma fakamasei a toeaina. Au pati e fai e uiga ki a latou ka fesoasoani atu ki au tama‵liki ke fai‵pati ki a latou māfai e ma‵nako ki se fesoasoani.

11. E ‵tusa mo te Iakopo 3:18, kaia e tāua ei ke maua se tulaga filemu i te fale?

¹¹ Fai ke maua te filemu i te fale. Ke fakaasi atu faeloa a tou alofa ki tau avaga mo au tama‵liki. Faipati e uiga ki tau avaga i se auala atafai kae āva, kae akoako au tama‵liki ke fai foki penā. Kafai e fai koe penā, ko fai ne koe ke  maua se tulaga filemu telā ka fakafaigofie ei ki au tama‵liki ke tauloto e uiga ki a Ieova. (Faitau te Iakopo 3:18.) Ke mafaufau ki te tala o Jozsef, se paenia fakapito i Romania. I tena tupuakaga ne faigata ki a ia mo tena mātua mo ana taina mo tuagane ke tavini atu ki a Ieova ona ko faifaiga a te lotou tamana. Ne fai mai a Jozsef: “Ne taumafai malosi toku mātua ke maua se tulaga filemu mō matou i te motou fale. Ko te lasi o te sauā o toku tamana, ko te gasolo aka foki te atafai o toku mātua. Kafai ko lavea ne ia me faigata ke āva kae faka‵logo matou ki te motou tamana, e sau‵tala matou ki te Efeso 6:1-3. Tenā ko fai mai ei ne ia a uiga ‵gali o te motou tamana kae fesoasoani ke malamalama matou i pogai e ‵tau o fakatāua ei ne matou a ia. Ne faka‵noga ne ia a tulaga faiga‵ta e uke i te auala tenei.”

12. E ‵tusa mo te 2 Timoteo 1:5, ne aoga pefea ki a Timoteo te fakaakoakoga a Eunike?

¹² Faitau te 2 Timoteo 1:5. Ne fakaasi atu ne Eunike se fakaakoakoga ‵lei ki a Timoteo. Kāti ne akoako atu ne tou fafine me i te fakatuanaki tonu e aofia i ei a faiga. (Iako. 2:26) E seai se fakalotolotolua me ne lavea ‵lei ne Timoteo i faifaiga a tena mātua ne fakamalosi aka ne te lasi o tena alofa ki a Ieova. E mautinoa eiloa me ne lavea ne Timoteo a te fiafia o tena mātua ona ko te tavini atu ki a Ieova. Ne aoga pefea ki a Timoteo te fakaakoakoga a tena mātua? E pelā mo pati a te apositolo ko Paulo, ne ‵pau eiloa te fakatuanaki o Timoteo mo tena mātua. Ne seki tupu fakafuasei fua te mea tenei. Ne lavea ne Timoteo te fakaakoakoga a tena mātua kae ne fakamalosi atu ei ke fakaakoako ki a ia. E penā foki i aso nei, ko oti ne fesoasoani atu a mātua e tokouke ki olotou kāiga ke tavini atu ki a Ieova “e aunoa mo se pati.” (1 Pe. 3:1, 2) E mafai foki o fai koe penā. E pefea la?

13. Kaia e ‵tau o fakamuamua ne se mātua tena va fakataugasoa mo Ieova?

¹³ Ke fakamuamua tou va fakataugasoa mo Ieova. (Teu. 6:5, 6) Ne talia ne koe a mea faiga‵ta e uke, e pelā eiloa mo te tokoukega o mātua. Ne fakaaoga ne koe ou taimi mo tupe, sē moe faka‵lei, mo nisi mea aka ke tausi atu ki manakoga faka-te-foitino o au tama‵liki. Kae e se ‵tau o tō saga malosi atu koe ki mea konā kae ko se fakatāua ne koe tou va fakataugasoa mo Ieova. Ke fakatoka se taimi i aso katoa ke ‵talo, fai sukesukega totino ki te Tusi Tapu, mo fakatasiga a te fakapotopotoga. A te fai penā ka fakamalosi aka ei koe i te feitu faka-te-agaga kae tuku atu se fakaakoakoga ‵lei ki tou kāiga mo nisi tino.

14-15. Ne a au mea ne tauloto mai i te tala o Leanne, Maria, mo João?

¹⁴ Mafaufau ki nai fakaakoakoga a nisi talavou kolā ne tauloto ke a‵lofa kae tali‵tonu ki a Ieova mai te onoono atu fua ki mea e fai ne olotou mātua. Ne fai mai a Leanne te tama fafine a Christine: “E se mafai o suke‵suke matou ki te Tusi Tapu ma nofo mai te motou tamana. Kae ne fakamaoni eiloa toku mātua ki fakatasiga. Ne fesoasoani mai eiloa tena fakaakoakoga mo tena loto talitonu ke fakamalosi aka ei matou faitalia me se uke omotou mea e iloa i te Tusi Tapu. A koi tuai o ‵kau matou ki fakatasiga kae ko leva ne iloa ne matou me tenei eiloa te munatonu.”

¹⁵ Ne fai mai a Maria, telā ne fakasala faeloa ne te lotou tamana a te kāiga kātoa māfai e ‵kau ki fakatasiga: “A toku mātua se tokotasi o tuagane loto malosi ne iloa ne au. A koi foliki au, ne ita au ma fai a nisi mea ona ko te manavase ki pati ka fai mai ne nisi tino. Kae ko tena loto malosi mo te auala ne fakamuamua ne ia a Ieova i tena olaga ne fesoasoani mai ke  manumalo au i te mataku ki tino.” Ne fai mai João, telā ne fakatapu ne te lotou tamana ke mo a ma sau‵tala ki mea faka-te-Tusi Tapu i te fale: “A te mea telā kāti ne otia malosi au i ei me ne fiafia toku mātua o taofi so se mea—kae na ko tena alofa ki a Ieova—ko te mea fua ke fakafiafia toku tamana.”

16. E aoga pefea te fakaakoakoga a te mātua ki nisi tino?

¹⁶ Mātua, masaua me e aoga eiloa tau fakaakoakoga ki nisi tino. E pefea la? Ke mafaufau ki te aoga o te fakaakoakoga a Eunike ki te apositolo ko Paulo. Ne iloa ne ia me i te fakamaoni o Timoteo i te fakatuanaki “ne maua muamua ne . . . Eunike.” (2 Timo. 1:5) Ko te taimi fea ne lavea muamua ei ne Paulo te fakatuanaki o Eunike? Kāti i tena malaga fakamisionale muamua i te taimi ne fetaui a ia mo Loise mo Eunike i Lusa, kae kāti ne fesoasoani a ia ki a lāua ke fai pelā me ne Kelisiano. (Galu. 14:4-18) Mafaufau la: I te taimi ne tusi atu a Paulo ki a Timoteo—kāti i se 15 tausaga ko ‵teka—koi masaua eiloa ne Paulo a faifaiga fakamaoni a Eunike kae fakaaoga ne ia tou fafine e pelā me se fakaakoakoga ‵lei! E mautinoa me ne fakamalosi atu tena fakaakoakoga ki te apositolo kae kāti ki nisi Kelisiano e tokouke i te senitenali muamua. Kafai e puti aka ne koe au tama‵liki e aunoa mo tau avaga io me i se kāiga e mavae‵vae i mea fakalotu, ke masaua me i tau fakaakoakoga ‵lei o te fakamaoni ka fakamalosi atu eiloa ki tino i ou tafa.

17. Ne a au mea e ‵tau o fai māfai e foliga sē fia saga mai tau tamaliki ki au akoakoga?

¹⁷ Kae e a, māfai e foliga sē fia saga mai tau tamaliki ki au taumafaiga? Ke masaua me e  manakogina se taimi leva ke akoako se tamaliki. E pelā mo te ata, kafai e ‵toki ne koe se fuaga, kāti ne mafaufau koe i nisi taimi me ka ola aka te lakau tenā kae ‵fua mai ne fuataga i ei io me ikai. E tiga loa e se mafai o pule atu koe ki ei, e tumau eiloa koe i te fakasiusiu ko te mea ke mafai o ola faka‵lei aka. (Male. 4:26-29) E penā foki te mātua, kāti e mafaufau koe i nisi taimi me e oko ‵tonu atu au akoakoga ki loto o au tama‵liki io me ikai. E se mafai pule atu koe ki ei. Kae kafai e tumau koe i te faiga o te ‵toe mea e mafai ke akoako latou, ko tuku atu ne koe se avanoaga tafasili i te ‵lei ke ‵tupu aka latou i te feitu faka-te-agaga.—Faata. 22:6.

18. E fesoasoani atu pefea a Ieova ki au tama‵liki ke ‵tupu aka latou i te feitu faka-te-agaga?

¹⁸ Talu mai taimi o te Tusi Tapu, ne fesoasoani atu a Ieova ki talavou e tokouke ke fai mo ana taugasoa. (Sala. 22:9, 10) E mafai foki o fesoasoani atu a ia ki au tama‵liki ke ‵tupu aka latou i te feitu faka-te-agaga, māfai e ma‵nako latou ki ei. (1 Koli. 3:6, 7) Kafai foki loa e foliga mai me ko tapea‵pea kea‵tea au tama‵liki, kae e lavea eiloa ne Ieova a latou. (Sala. 11:4) Kafai ko lavea atu i a latou se tamā fakailoga e pelā me se “tino loto ‵lei,” ka toka a ia o fesoasoani ki a latou. (Galu. 13:48; 2 Nofo. 16:9) Ka fesoasoani atu a ia ki a koe ke fai atu a pati ‵tau—i te taimi telā e manako malosi ki ei tau tamaliki. (Faata. 15:23) Io me fakamalosi ne ia se taina io me se tuagane alofa i te fakapotopotoga ke saga tonu atu ki a latou. Ke oko foki loa ki te taimi ko ma‵tua au tama‵liki, e mafai o toe fakamasaua atu ne Ieova ki a latou se mea telā ne akoako ne koe ki a latou i aso mua. (Ioa. 14:26) E tuku atu eiloa ne koe ki a Ieova a mea e uke ke fakamanuia ne ia i te taimi e tumau koe i te akoako au tama‵liki e auala i au pati mo fakaakoakoga ‵lei.

19. Kaia e mafai o mautinoa i a koe me maua ne koe te taliaga a Ieova?

¹⁹ A te alofa o Ieova mō koe e se fakalagolago ki filifiliga e fai ne au tama‵liki. E alofa a ia ki a koe ona ko koe e alofa ki a ia. Kafai koe se mātua taka, e tauto mai a Ieova me ka fai a ia mo Tamana ki au tama‵liki kae puipui ne ia koe. (Sala. 68:5) E se mafai o pule atu koe ki fakaikuga e fai ne au tama‵liki. Kae kafai e tumau koe i te fakalagolago ki te fesoasoani o Ieova kae fai te ‵toe mea e mafai, ka maua eiloa ne koe tena taliaga.