1. Mambe mam di ntéé le di ga boñ i pes mbuu?

 BÉS bañga bikristen di ngwés Yéhôva ngandak. Di ngwés le i bibégés di nti nye, bi ba bilam kiyaga. Ibale di nyéñ ti nye kii yosôna di nla, di nlama téé mam di nyéñ yônôs i pes mbuu kiki bo i hôlôs bilem bilam, i nigil makeñge ma ma ga bane bés nseñ ni yéñ manjel i gwélél bôt bape. *

2. Inyuki di nlama téé mam di nyéñ boñ i pes mbuu ni sal ni ngui inyu yônôs mo?

² Inyuki di nlama yéñ le di hol i pes mbuu? Pog, inyule di nyéñ lémél Tata wés nugwéha. Yéhôva a yé maséé i ngéda a ntehe bés di ngwélél ngap yés ni ngui yés i nya i yôni i nson wé. Handugi hala, di gwé ngôñ i hol i pes mbuu inyu boñ le di kônde ba nseñ inyu lôk kéé i bôlôm ni i bôda. (1 Tésalônika 4:9, 10) To di ntégbaha ngandak nwii i maliga, bésbobasôna di nla kônde hol i pes mbuu. Di béñge lelaa di nla boñ i jam li.

3. Kiki kaat 1 Timotéô 4:12-16 i ñunda, ñôma Paul a bi ti Timôtéô makénd i boñ kii?

³ I ngéda ñôma Paul a bi tilna Timôtéô kaat yé i bisu, Timôtéô a bé mañge wanda, a bak nhôôlak mañ. Ndi to hala, Paul a bi ti nye makénd le a kee ni bisu i hol i pes mbuu. (Añ 1 Timôtéô 4:12-16.) Ibale u ñôt pék mu bibañga bi Paul, u ga yimbe le Paul a bé gwés le Timôtéô a  hol munu i mam ima mana: Pog, Timôtéô a bé lama hôlôs bilem bilam kiki bo gwéha, hémle, ni libak lipubhaga. Iba, Timôtéô a bé lama hôlôs ngap yé i soñgol i mbamba, i ti maéba, ni i niiga. Ni ndémbél i Timôtéô i mahoñol, di tehe lelaa i téé mam di nyéñ boñ inoñnaga ni ngui yés i nla hôla bés i hol i pes mbuu. Di ga tehe ki manjel di yé le di gwélél inyu kéñbaha nson wés.

4. Kiki kaat Filipi 2:19-22 i ñunda, kii i bi boñ le Yéhôva a kônde gwélél Timôtéô?

⁴ Kii i bi boñ le Yéhôva a kônde gwélél Timôtéô? A bééna bilem bilam kiyaga. (Añ Filipi 2:19-22.) I ngéda di mbéñge i yom Paul a bi kal inyu Timôtéô, di ntehe le a bé suhulnyuu, mut ndéñbe, mut bôlô, ni mut ba nla bôdôl ñem. A bé bebee i hôla, a tôñôk lôk kéé bañga bañga. Inyu hala nyen Paul a bé gwés Timôtéô, a bé kon bé to woñi i ti nye minson minkeñi. (1 Korintô 4:17) Yak bés ibale di nhôlôs bilem bi bi nlémél Yéhôva, a ga kônde gwés bés, di mba ki nseñ inyu likoda.​—Tjémbi 25:9; 138:6.

5. (a) Lelaa u yé le u yônôs ngôñ yoñ i hôlôs lem ilam? (b) Kiki titii i ñunda, lelaa mañge muda a nsal ni ngui inyu yônôs ngôñ yé i tibil nok bôt bape?

⁵ Pohol jam u nyéñ yônôs i pes mbuu. Ikété masoohe, wan bilem bilam u nlama kônde hôlôs. Pohol lem ilam yada mu u nyéñ hôlôs. Kiki hihéga, baa u yé le u hôlôs lem i tibil nok lôk kéé? Baa u yé le u hôlôs lem i ba bebee i hôla bo? Baa u yé le u kônde bana lem i kôp nsañ ni i nwéhél bôt bape? Bebek, u ga tehe nseñ i bat liwanda u mbôdôl ñem le a ti we maéba inyu kônde hol.​—Bingéngén 27:6.

6. Lelaa u yé le u sal ni ngui inyu yônôs ngôñ yoñ i hôlôs lem ilam?

⁶ Sal ni ngui inyu yônôs ngôñ yoñ. Lelaa u yé le u boñ hala? Njel yada i yé le, u yoñ ngéda i tibil nigil lem ilam u nyéñ hôlôs. Hégda le u nyéñ hôlôs lem i pala nwéhél bape. Inyu bôdôl, i nla ba nseñ i añ, ni i ôt pék mu dihéga di bôt Bibel i mpôdôl, ba ba bé bebee i nwéhél bape ni ba ba bé boñ bé hala. Di yoñ hihéga hi Yésu. A bé bebee i nwéhél bôt bape. (Lukas 7:47, 48) A bé bok bé mis mu dihôha tjap, ndi a bé bok mis mu ngap ba  bééna. Ndi i dilo di Yésu, Farisai i bé tehe le “bôt bape ba yé yañga.” (Lukas 18:9) Ibale u mal ôt pék mu dihéga di, badba le: ‘Lelaa me ntehe bôt bape? Mu bilem bilam ba gwé, bimbe bi nlôôha lémél me?’ Ibale hala a nlédél we i nwéhél mut, noode tila libim li bilem bilam a gwé. I mbus, badba le: ‘Lelaa Yésu a ntehe i mut nunu? Baa nye Yésu a yé le a nwéhél nye?’ I nigil hala i ga hôla we i kodol mahoñol moñ. I bibôdle, hala a nla ba bés ndutu i nwéhél mut nu a mboñ bés béba. Ndi kiki di nke ni bisu i sal i lem i, i mbus ngéda, hala a ga ba jam li ntomb i nwéhél.

7. Kiki kaat Bingéngén 22:29 i ñunda, lelaa Yéhôva a ngwélél bagwelnson ba makeñge i len ini?

⁷ Jam lipe u nla téé le u nyônôs li yé le u nigil likeñge li li ga bane we nseñ. Di hégda le nsoñgi bôt u mbéda inyu oñ mandap ma Bétel, mandap inyu makoda makeñi, ni mandap ma Ane. Ngandak yap i bi nigil makeñge ma, mu kiki ba bé sal ni lôk kéé i i bé yi i bôlô i loñge. Kiki titii i ñunda, lôk kéé i bôlôm ni i bôda i nigil makeñge ma ma mbéda inyu bôñgôl mandap inyu makoda makeñi ni mandap ma Ane. Hala nyen Yéhôva Nyambe, “Kiñe boga,” ni Yésu Kristô, “Kiñe i bikiñe,” ba ngwélél bagwelnson ba makeñge inyu boñ mam ma hélha. (1 Timôtéô 1:17; 6:15; añ Bingéngén 22:29.) Di nyéñ sal ni ngui, di nyéñ ki gwélél makeñge més inyu ti Yéhôva lipém, ndi ha bés bé.​—Yôhanes 8:54.

8. Kii i nla hôla we i pohol likeñge u nyéñ nigil?

⁸ Pohol jam li tôbôtôbô u nyéñ boñ. Limbe likeñge li nla bane we nseñ? Bat mimañ mi likoda joñ, bebek yak ngwélél woñ makiiña limbe likeñge ba nhoñol le u nla nigil. Kii hihéga, ibale ba mbat we le u hôlôs ngap yoñ i soñgol ni i niiga, bat bo le ba hôla we i yi limbe likeñge u nla kônde sal. I mbus, yoñ bitelbene i hol mu jam li. Lelaa u nla boñ hala?

9. Lelaa u yé le u sal ni ngui inyu yônôs ngôñ yoñ i nigil ngim likeñge?

⁹ Sal ni ngui inyu yônôs ngôñ yoñ. Hégda le u nyéñ hôlôs ngap yoñ i niiga. U yé le u yoñ ngéda i tibil nigil man kaat nunu le Kônde boñ biliya i lisoñgol ni i niiga. Ibale ba nti we nkwel i likoda li ñem sonde, u nla bat nhôôlak mankéé le a emble nkwel woñ i bisu bi ngéda, a ti ki we maéba inyu kônde hol. U nlama ndik bé yiba kiki mut likeñge ndi, kiki mut bôlô ni mut ba nla bôdôl ñem.​—Bingéngén 21:5; 2 Korintô 8:22.

10. Ti hihéga hi ñunda lelaa di yé le di hol i ngéda di nigil ngim likeñge.

¹⁰ Lelaa u nla boñ ibale u nôgda le i likeñge u nyéñ nigil li yé li mbum we? U tomb bañ! Mankéé wada le Garry a ntoñol le lisoñgol li bé li mbum nye. A nhoñol lelaa hala a bé wéha nye nyuu i ngéda a bé boñ biliya i añ i makoda. Ndi a bi boñ biliya i sal ni ngui. Nano a nkal le i biniigana a bi kôhna gwon bi nhôla nye i ti minkwel i len ini i mandap ma Ane, i makoda ma makiiña, ni i makoda ma ndôn.

11. Kiki Timôtéô, kii i nla hôla bés i gwel minson mi mondo?

¹¹ Baa Timôtéô a bi yila bañga nti  nkwel tole nniiga nunkeñi? Bibel i ntimbhe bé i mbadga i. Ndi ibabé pééna, ndék ni ndék, Timôtéô a bi kônde yi gwel minson nwé mu kiki a bi emble maéba ma Paul. (2 Timôtéô 3:10) Ibale di nigil makeñge mape, di ga ba nkôôbaga i gwel minson mi mondo.

12. Lelaa bôt bape ba bi hôla we?

¹² Bésbobasôna di yé maséé i ngéda bape ba nhôla bés. I ngéda di yé i dokta, di yé maséé i ngéda mimañ mi mi nsal i commité de liaison hospitalier tole mimañ mi mi nyuuga lôk kéé i i nkon mi nlo i yuuga bés. I ngéda di mboma mandutu i niñ yés, di yé maséé i ngéda mañ u u ntôñ bés u nyoñ ngéda i emble bés ni i hôgbaha bés. Ibale di gwé ngôñ i niiga mut Bibel, di yé maséé i ngéda nhôôlak nsañal u neebe yéga bés mu yigil i, u ti ki bés maéba. I lôk kéé i bôlôm ni i bôda ini yosôna i yé maséé i hôla bés. Yak bés di nla nôgda minlélém mi maséé ibale di yé bebee i gwélél lôk kéé yés. Yésu a bi kal le: “Ti i nlona maséé iloo kôhna.” (Minson mi baôma 20:35) Ibale u nsômbôl kéñbaha nson woñ, kii i ga hôla we i yônôs ngôñ yoñ?

13. I ngéda di mpohol jam di nyéñ yônôs i pes mbuu, kii di nlama bé hôya?

¹³ U kal ndik bañ le u nyéñ hol i pes mbuu ibabé le u pohol jam li tôbôtôbô. Kiki hihéga, u yé le u kal le, ‘me nyéñ gwel minson ikété likoda.’ Ndi i yé le i ba ndutu i yi lelaa u nla yônôs i nya ngôñ i, i nla ki ba nledek jam i yi imbe ngéda u mal yônôs yo. Jon pohol yaga jam u nyéñ yônôs, jam li tôbôtôbô. U nla yak tila i jam u gwé ngôñ i yônôs i pes mbuu, ni lelaa u ga yônôs jo.

14. Inyuki di nlama bé ba ndéñ ndéñ i ngéda di ntéé mam di nyéñ yônôs i pes mbuu?

¹⁴ Di nlama bé to ba ndéñ ndéñ i ngéda di nyéñ téé mam di gwé ngôñ i yônôs. Inyuki? Inyule di nyi bé lelaa yani a ga ba. Kiki hihéga, ñôma Paul a bi hôla i téé likoda li mondo i tison Tésalônika. Ibabé pééna, a bééna ngôñ i kônde yén nyoo inyu hôla bôt ba ba bi tip yila bikristen. Ndi bakolba ba bi nyégsa Paul i nyodi mu tison. (Minson mi baôma 17:1-5, 10)  Ibale Paul a nai ndik le a nyégle nyoo, ki hala a bé le a ba béba inyu lôk kéé. To hala, Paul a bi tomb bé. Kiki mam ma bi héñha, yak nye a yoñ mo hala. I mbus ngéda, Paul a bi om Timôtéô yak bôt ba ba bi tip yi maliga i Tésalônika, inyu lédés bo i pes mbuu. (1 Tésalônika 3:1-3) Lôk kéé i Tésalônika i bé lama ba maséé i tehe le Timôtéô a bé bebee i ke i gwel nson to numbe homa ngôñ i bé.

15. Mambe maada mam ma mpémél bés i niñ ma gwé ni mam di nyéñ yônôs i pes mbuu? Ti hihéga.

¹⁵ Di yé le di ôt biniigana mu jam li bi pémél Paul i Tésalônika. I nla pam le di yé i boñ biliya i gwel ngim nson, ndi mam ma kee bé kiki di hoñlak, di laa ha bé to gwel i nson u. (Ñañal 9:11) Ibale hala a mpémél we, ba bebee i téé jam u nyéñ yônôs i pes mbuu inoñnaga ni la yoñ. I jam li jon i babiina bana le Ted bo Hiedi ba bi boñ. Kon u bi boñ le ba nyodi i Bétel, ndi gwéha yap inyu Yéhôva i bi tinde bo i yéñ manjel mape inyu kéñbaha nson wap. Jam li bisu ba bi boñ li bé le ba bi yila basañal ba ngéda yosôna. I mbus ngéda, ba bi yila basañal ba tôbôtôbô, ba niiga ki mankéé Ted inyu boñ le a yila nhôla ngwélél makiiña. Ha nyen ntôñ u bi kal le ibale mut a bolna ngim nwii, a nla ha bé ba ngwélél makiiña. Ted bo Hiedi ba nôgda le ba nla ha bé gwel i nson u tôbôtôbô u. To hala kiki hala a bi lémél bé bo, ba bé yi le ba nla gwélél manjel mape inyu bégés Yéhôva. Ted a nkal le: “Di bi nigil le, i ta bé loñge i bok ndik mahoñol i nson wada.”

16. Bimbe biniigana di nla ôt mu i kaat Galatia 6:4?

¹⁶ Kel i yé i yek, yak mam ma yek. Jon di hoñlak bañ le i minson di ngwel nwon mi nkônde ti bés mahee, di hégha bañ to minson nwés ni minson mi lôk kéé ipe. Sita Hiedi a ntoñol le: “Ibale u nhégha niñ yoñ ni niñ i bôt bape, u nimis maséé moñ. (Añ Galatia 6:4.) I yé nseñ le di gwel minson mi mi yé loñge inyu yés. *

17. Lelaa di nla ba nkôôbaga inyu gwel minson?

¹⁷ Inyu ba bebee i gwel minson, suhus ngéda u ntégbaha inyu yéñ moni, keñgle ki mapil ma yañga. Yônôs ndugi minson mi yé we i bisu ndi to le u nyônôs minson mi mi ga yik lo i mbus ngéda. Kiki hihéga, ibale ngôñ yoñ i yé le u yila nsañal nu ngéda yosôna, baa u yé le u yoñ nson u nsañal u pes ngéda nano  inyu ngandak sôñ? Ibale ngôñ yoñ i yé le u ba nhôla nson, baa u yé le u kéñbaha ngéda u ntégbaha i nson likalô, ni ngéda u ntégbaha inyu yuuga bakokon ni mimañ mi bôt mi likoda joñ? I mam u ga nigil nano ma ga yible we makôga inyu minson mimpe dilo di nlo. To umbe nson ba nti we, boñ biliya bi ngui le u gwel wo ni ñem woñ wonsôna.​—Rôma 12:11.

18. Kiki titii i ñunda, kii ndémbél i Beverley i niiga bés?

¹⁸ To biuni bi nkéñ bé we i téé mam u nyéñ boñ i pes mbuu ni i yônôs mo. Kiki hihéga, Beverley a gwé 75 nwii. A bééna béba kon i i bé boñ le liké li makôô li ba nye ndutu. Ndi a bé nyamnda ni ngôñ i yoñ ngaba i hônd i likalô inyu Bilôp bi Nwet. Jon a bi téé mam a bééna ngôñ i yônôs i pes mbuu. I ngéda Beverley a bi yônôs ngôñ yé, a bé maséé kiyaga. Ndémbél yé i bi tinde bape i kônde sal ni ngui i likalô. Yéhôva a ndiihe nson u lôk kéé i bôlôm ni i bôda i i yé ñunuk, tolakii ba nla bé gwel nson kiki ba ngwés.​—Tjémbi 71:17, 18.

19. Mambe mam di nla téé le di mboñ i pes mbuu?

¹⁹ Pohol mam u yé le u yônôs inoñnaga ni la yoñ. Hôlôs bilem bi bi ga boñ le Yéhôva a kônde gwés we. Nigil makeñge ma ma mboñ le u kônde ba nseñ inyu Yéhôva ni inyu ntôñ wé. Yéñ manjel i gwélél lôk kéé yoñ i bôlôm ni i bôda i nya i yôni. * Kiki Timôtéô, ni mahôla ma Yéhôva, hala a ga boñ le “mahol moñ ma nene yaga i mis ma bôt bobasôna.”​—1 Timôtéô 4:15.