1. Na isausau vakayalo cava meda sauva?

 EDA lomani Jiova vakalevu nida lotu vaKarisito dina. Eda vinakata meda qaravi koya ena noda vinaka duadua. Ia me rawati qori, e vinakati me tiko na noda isausau vakayalo, me vaka noda vakaraitaka na itovo vaKarisito, vulica eso na ka meda kenadau kina, meda qara tale ga na sala meda vukei ira kina na tacida. *

2. Na cava me tiko kina na noda isausau da qai saga meda rawata?

² Na cava eda vinakata kina meda toso tiko ga vakayalo? E bibi duadua meda vakamarautaka na Tamada vakalomalagi dauloloma. E marau o Jiova ni raica nida vakayagataka vinaka na noda taledi meda qaravi koya. Eda vinakata tale ga meda toso vakayalo meda vukei ira vakalevu na tacida. (1 Ces. 4:9, 10) Eda rawa kece ni toso tiko ga vakayalo ke da sa dede mada ga ena dina. Meda raica mada na noda cakava qori.

3. Me vaka e volai ena 1 Timoci 4:12-16, na cava e uqeti Timoci kina na yapositolo o Paula me cakava?

³ Ni vola na yapositolo o Paula na imatai ni nona ivola vei Timoci, sa dua tiko na qase ni ivavakoso matua na cauravou qori. Ia e uqeti koya o Paula me toso tiko vakayalo. (Wilika 1 Timoci 4:12-16.) Ni o vakasamataka na ka e tukuna o Paula, o na kila ni vinakata me toso tiko ga o Timoci ena rua na sala. Dua, me vakaraitaka na itovo vaKarisito me vaka na loloma, vakabauta, ivalavala savasava.  Rua, me vakavinakataka na nona wilivola e matanalevu, nona veivakadreti, kei na veivakavulici. Nida vakasamataka tiko na ivakaraitaki i Timoci, meda raica mada na isausau eda rawa ni sauva meda toso kina vakayalo. Eda na veivosakitaka tale ga eso na sala meda vakalevutaka kina noda cakacaka vakaitalatala.

4. Me vaka e tukuni ena Filipai 2:19-22, na cava e yaga kina vakalevu o Timoci vei Jiova?

⁴ Na cava e yaga kina vakalevu o Timoci vei Jiova? Ni vakaraitaka na itovo talei vaKarisito. (Wilika Filipai 2:19-22.) Nida wilika na ivakamacala i Paula me baleti Timoci, eda kila kina ni dau yalomalumalumu, yalodina, mamakutu, e nuitaki, e dauloloma, e dau kauaitaki ira tale ga vakalevu na mataveitacini. Oya na vuna e lomani Timoci kina vakalevu o Paula qai sega ni tu suka me lesia vua eso na itavi dredre. (1 Kor. 4:17) Vakacava o keda? Io, ena lomani keda tale ga o Jiova da qai yaga vakalevu ena ivavakoso nida vakaraitaka na itovo e taleitaka.—Same 25:9; 138:6.

5. (a) O na digia vakacava na itovo mo vakaraitaka? (b) Me vaka e laurai ena iyaloyalo, na cava e cakava na tacida gone me rawata nona isausau me veikauaitaki vakalevu?

⁵ Digia e dua na itovo mo vakaraitaka. Mo masulaka qai vakasamataka na itovo mo vakavinakataka. Digia e dua o na via cakacaka kina. Kena ivakaraitaki, o rawa ni saga mo dau veikauaitaki vakalevu, se o vinakata sara ga mo vukei ira na mataveitacini? Vakacava e vinakati mo dau veiyaloni se veivosoti vakalevu? O rawa ni taroga e dua nomu itokani nuitaki me vakatututaka eso na ka mo vakavinakataka.—Vkai. 27:6.

6. O na rawata vakacava nomu isausau mo vakaraitaka e dua na itovo?

⁶ Saga mo rawata nomu isausau. Na cava mo cakava? Dua, mo vulica vinaka na itovo o via cakacaka kina. Kaya mada ke o vinakata mo dau veivosoti vakalevu. O rawa ni tekivu ni o wilika qai vakasamataka vakatitobu eso na ivakaraitaki vakaivolatabu era dau veivosoti vakarawarawa kei ira era sega ni dau cakava qori. Vakasamataka mada na ivakaraitaki i Jisu. E rawarawa ni vosoti ira eso tale. (Luke 7:47, 48) E raibaleta na nodra cala  makawa qai kauaitaka ga na ka e rawa nira cakava. Ia o ira na Farisi era dau “beci ira na vo ni lewenivanua.” (Luke 18:9) Ni oti nomu vakasamataka vakatitobu na ivakaraitaki qori, mo taroga: ‘Na cava noqu rai me baleti ira eso tale? Na nodra itovo cava au dau kauaitaka?’ Ke dredre mo vosota e dua, saga mo vola e levu na nona itovo talei. Oti qai taroga: ‘E raici koya vakacava o Jisu? Ena vosoti koya?’ Nida cakava qori ena rawa ni veisau na noda rai. Ni se qai tekivu ena dredre toka meda vosoti koya e vakararawataki keda. Ia ke da sasaga tiko ga, toso na gauna sa na rawarawa meda veivosoti.

7. Me salavata kei na Vosa Vakaibalebale 22:29, sala cava e vakayagataki ira kina nikua na kenadau o Jiova?

⁷ Na isausau cava tale mo saga? Vulica mo kenadau ena so na ka. Vakasamataka na levu ni mataveitacini e vinakati mera tara na Peceli, Vale ni Soqoni Lelevu, kei na Vale ni Soqoni. Levu vei ira era vuli nira cakacaka vata kei ira na mataveitacini era kenadau. Me vaka e laurai ena iyaloyalo, era vulica na tacida mera kenadau ena so na ka me rawa ni vakavinakataki kina na Vale ni Soqoni Lelevu kei na Vale ni Soqoni. Ena sala qori kei na so tale, e vakayacora tiko kina na Kalou o Jiova na “Tui ni veitabagauna,” kei Karisito Jisu na “nodra Tui . . . na veiliutaki vakatui,” na veika vakatubuqoroqoro ni vakayagataki ira na kenadau. (1 Tim. 1:17; 6:15; wilika Vosa Vakaibalebale 22:29.) Eda vinakata meda cakacaka vakaukaua qai vakayagataka na ka eda kila meda vakalagilagi Jiova kina, sega nida dokai kina.—Joni 8:54.

8. O na vakatulewataka vakacava na ka mo vulica mo kenadau kina?

⁸ Digia e dua na ka mo vulica. Na cava o via vulica mo kenadau kina? Mo tarogi ira na qase ena nomu ivavakoso se nomu ivakatawa ni tabacakacaka ena ka o rawa ni vulica mo kenadau kina. Kena ivakaraitaki, ke ra vakatututaka mo vakavinakataka nomu ivakarau ni vosa kei na veivakavulici, mo taroga mera tukuna vei iko na ivakarau ni vosa cava mo cakacaka kina. Oti, saga sara mo vakavinakataka. O na cakava vakacava qori?

9. Na cava mo cakava mo rawata kina na nomu isausau?

⁹ Saga mo rawata nomu isausau. Kaya mada ni o via vakavinakataka na ivakarau ni nomu veivakavulici. O rawa ni vulica vinaka na brochure Mo Gumatua ena Wilivola kei na Veivakavulici. Ni o lesi ena dua na itavi ena soqoni ni lomanimacawa, o rawa ni kerea e dua na tacida tagane matua me rogoca rawa na nomu itavi, me vakatututaka eso na ka mo vakavinakataka. Mo vakarautaka vinaka na nomu itavi ni se vo levu na gauna mera kila kina na tacida na nomu gumatua kei na nomu nuitaki.—Vkai. 21:5; 2 Kor. 8:22.

10. Tukuna e dua na ivakaraitaki ni noda rawa ni vulica e dua na ka meda kenadau kina.

¹⁰ Na cava mo cakava ke o saga mo kenadau ena dua na ka e dredre vei iko? Kua ni soro, sasaga tiko ga! Kena ivakaraitaki o Garry, e dua na tacida tagane e dredre me dau wilivola vinaka. E vakasamataka na levu ni nona madua ni saga me rogolevu nona wiliwili ena soqoni ni ivavakoso. Ia e sasaga tiko ga. Ena gauna qo, e tukuna ni ka e vulica sa rawa kina ni vunau ena Vale ni Soqoni, soqo ni tabacakacaka, kei na soqo ni veiwasewase!

11. Me vakataki Timoci, na cava meda cakava me rawa nida qarava eso tale na itavi?

 ¹¹ Vakacava e qai matau ena vosa o Timoci se qasenivuli maqosa? E sega ni tukuni ena iVolatabu. Ia e macala ni a qarava vinaka tiko ga na nona itavi ni muria na ivakasala i Paula. (2 Tim. 3:10) Nida vulica tale ga meda kenadau ena so na ka, ena rawa nida qarava eso tale na itavi.

12. E yaga vakacava vei iko na nodra veiqaravi eso tale?

¹² E yaga kece vei keda na nodra veiqaravi eso tale. Kena ivakaraitaki nida curu e valenibula, eda vakavinavinaka nira veisiko yani na qase ni ivavakoso era lewe ni Komiti Veitaratara kei na Valenibula, se lewe ni iLawalawa Dauveisiko e Valenibula. Ni dredre na ituvaki eda dui sotava, eda marau ni solia nona gauna e dua na qase dauloloma me rogoci keda qai vakacegui keda. Ni vinakati na veitokoni ena caka vuli iVolatabu, eda marau ni vakadonuya e dua na painia matua me tomani keda ena caka vuli qai vakatututaka eso na ka. Era marau na tacida qori mera vukei keda. Eda na marau tale ga nida tu vakarau meda veivuke. E kaya o Jisu, “E marau vakalevu o koya e solia na ka, vakalailai o koya e taura na ka.” (Caka. 20:35) Ke o via vakalevutaka na nomu veiqaravi ena sala qo kei na so tale, na cava ena vukei iko mo rawata nomu isausau?

13. Na cava meda nanuma tiko nida vinakata me dua noda isausau?

¹³ Na cava meda nanuma tiko nida vinakata me dua noda isausau. Qarauna me kua ni raraba tu ga na nomu isausau. Kena ivakaraitaki, o na rairai vakasamataka, ‘Au via vakalevutaka noqu veiqaravi ena ivavakoso.’ Ia de dua ena dredre mo kila na ka mo cakava mo rawata kina, ena via dredre tale ga mo kila na gauna o sa rawata kina. E vinakati gona me matata na nomu isausau. O rawa sara ga ni vola nomu isausau kei na ka mo cakava mo rawata kina.

14. Na cava meda yalorawarawa kina nida saga me dua na noda isausau?

¹⁴ E vinakati tale ga meda yalorawarawa nida saga me dua na noda isausau. Na  vuna? Nida sega ni lewa rawa eso na ituvaki eda na sotava. Kena ivakaraitaki: E veivuke na yapositolo o Paula me tauyavu na ivavakoso vou ena koro o Cesalonaika. E macala ni nona isausau me tiko e kea me vukei ira na lotu vaKarisito vou qori. Ia ena vuku ni veitusaqati e biuta kina na koro. (Caka. 17:1-5, 10) Ke a tiko ga e kea o Paula, ena rawa ni vakaleqai ira na mataveitacini. Ia e sega ni soro, e vukei ira tiko ga. E veisau o Paula ni veisau na ituvaki. Toso na gauna, e qai talai Timoci me vakayaloqaqataki ira na lotu vaKarisito vou e Cesalonaika. (1 Ces. 3:1-3) Dua na ka na nodra marau e Cesalonaika ni tu vakarau o Timoci me lai veiqaravi ena vanua e vinakati kina!

15. Ena rawa ni veisau vakacava na noda isausau ni veisau na keda ituvaki? Tukuna e dua na ivakaraitaki.

¹⁵ Eda rawa ni vuli ena ivakaraitaki i Paula e Cesalonaika. De dua e noda isausau meda qarava eso na itavi, ia eda sega ni sauva rawa qori ena vuku ni ituvaki. (Dauv. 9:11) Ke o sotava qori, mo saga e dua tale na isausau o na rawata. Qori na ka erau cakava na veiwatini o Ted kei Hiedi. Erau biubiu mai Peceli ena vuku ni tauvimate. Ia e uqeti rau na nodrau lomani Jiova me rau vakalevutaka nodrau veiqaravi. Erau painia tudei mada, oti ya erau qai lesi me rau painia lavotaki, e vakavulici tale ga o Ted me veisosomitaki vua na ivakatawa ni tabacakacaka. Oti e qai veisau na yabaki ni bula mera veiqaravi tiko kina na ivakatawa ni tabacakacaka. Rau kila o Ted kei Hiedi ni rau sivita na kena yabaki. Erau rarawa ia rau kila ni rawa ni rau qaravi Jiova ena so tale na sala. E kaya o Ted, “Keirau vulica me kua ni yalani na neirau sasaga ena dua ga na taba ni veiqaravi.”

16. Na cava eda vulica ena Kalatia 6:4?

¹⁶ Eda sega ni lewa rawa na ka kece e yaco ena noda bula. Meda kua gona ni nanuma ni vakatau na keda yaga ena itavi eda qarava, se da vakatauvatani keda kei ira na lesi ena so tale na itavi. E vakamacalataka o Hiedi, “O na rarawa ke o vakatauvatana na nomu bula kei na nodra bula eso tale.” (Wilika Kalatia 6:4.) E bibi meda qara na sala meda yaga kina. *

17. Na cava mo cakava mo rawa ni qarava eso tale na itavi?

¹⁷ O na rawa ni qarava eso tale na itavi ni o bula rawarawa ga, mo kua tale ga ni dinau vakaveitalia. Saga mo sauva eso na  isausau lalai o na rawa ni sauva kina nomu isausau lelevu. Kena ivakaraitaki, ke nomu isausau levu na painia tudei, vakacava o rawa ni painia veivuke tiko ga e veivula ena gauna qo? Ke nomu isausau mo dauveiqaravi ni ivavakoso, vakacava o rawa ni vakayagataka vakalevu nomu gauna ena cakacaka vakavunau, mo sikovi ira tale ga na tauvimate kei ira na itabaqase ena nomu ivavakoso? Na ka o vulica ena gauna qo, o na rawa ni qarava kina eso tale na itavi ena gauna se bera mai. Mo gumatua gona mo qarava na itavi cava ga o lesi kina.—Roma 12:11.

18. Me vaka e laurai ena iyaloyalo, na cava o vulica ena ivakaraitaki nei Beverly?

¹⁸ Ke da itabaqase mada ga e rawa ni dua na noda isausau da qai saga meda rawata. Dikeva mada na ivakaraitaki ni tacida yalewa o Beverley, sa yabaki 75. E tauvi koya e dua na mate e vakadredretaka nona taubale. E vinakata me vakaitavi vakalevu ena veisureti ni iVakananumi. E mani biuta eso na nona isausau. Ni rawata o Beverley na nona isausau ena veisureti, dua na ka na nona marau. Na nona sasaga e uqeta eso tale mera gumatua ena cakacaka vakaitalatala. E mareqeta o Jiova na nodra cakacaka na tacida itabaqase, ke yalana mada ga na ka era cakava na kedra ituvaki.—Same 71:17, 18.

19. Na cava eso na isausau vakayalo meda saga?

¹⁹ Mo saga na isausau o na rawata. Vakaraitaka na itovo ena lomani iko kina o Jiova. Vulica mo kenadau ena so na ka mo yaga kina vua na noda Kalou kei na nona isoqosoqo. Qara na sala mo qaravi ira vinaka kina na mataveitacini. * Me vakataki Timoci, “mera raica na tamata kece na nomu toso” ni vakalougatataki iko o Jiova.—1 Tim. 4:15.