1. Nĩ mĩoroto ta ĩrĩkũ ya kĩĩroho tũngĩĩigĩra?

 TONDŨ tũrĩ Akristiano a ma, nĩ twendete Jehova mũno. Tũngĩenda kũhe Jehova kĩrĩa kĩega biũ rĩrĩa tũramũtungatĩra. Nĩguo tũhote gwĩka ũguo, nĩ tũrabatara kwĩigĩra mĩoroto ya kĩĩroho ta gũkũria ngumo cia Gĩkristiano, kwĩruta maũndũ matiganĩte, na gũcaria njĩra cia gũtungatagĩra andũ arĩa angĩ. b

2. Twagĩrĩirũo kwĩigĩra mĩoroto ya kĩĩroho na twĩrutanĩrie kũmĩkinyĩra nĩkĩ?

² Nĩ kĩĩ gĩtũmaga twende gũthiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho? Gĩtũmi kĩnene nĩ tondũ nĩ twendete gũkenia Ithe witũ wa igũrũ. Jehova nĩ akenaga rĩrĩa ona tũkĩhũthĩra iheo na ũhoti witũ o ũrĩa wothe twahota ũtungata-inĩ wake. Makĩria ma ũguo, twendaga gũkũra kĩĩroho nĩguo tũhotage gũteithĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ na njĩra nene makĩria. (1 Thes. 4:9, 10) Gũtekũmakania ihinda rĩrĩa tũkoretwo ũhoro-inĩ wa ma, ithuothe no tũhote gũthiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho. Rekei tuone ũrĩa tũngĩka ũguo.

3. O ta ũrĩa 1 Timotheo 4:12-16 yonanĩtie-rĩ, mũtũmwo Paulo eekĩrire Timotheo ngoro eke atĩa?

³ Hĩndĩ ĩrĩa mũtũmwo Paulo aandĩkagĩra Timotheo marũa make ma mbere, mwanake ũcio mwĩthĩ aarĩ mũthuri wa kĩũngano warĩ na ũmenyeru. O na kũrĩ ũguo, Paulo aamwĩkĩrire ngoro athiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho. (Thoma 1 Timotheo 4:12-16.) Ũgĩthoma ciugo icio cia Paulo nĩ ũkuona atĩ eendaga  Timotheo athiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho maũndũ-inĩ maya merĩ: gũkũria ngumo cia Gĩkristiano ta wendo, wĩtĩkio, na ũtheru, na ningĩ kũgaacĩrithia ũhoti wake wa gũthoma mbere ya andũ, gũtaarana, na kũrutana. Rekei twarĩrĩrie kĩonereria gĩa Timotheo na tuone ũrĩa kĩngĩtũteithia kwĩigĩra mĩoroto tũngĩhota gũkinyĩra na ũndũ ũcio ũtũteithie gũkũra kĩĩroho makĩria. Ningĩ nĩ tũkwarĩrĩria njĩra imwe tũngĩandandũra nacio ũtungata witũ.

4. Kũringana na Afilipi 2:19-22, nĩ kĩĩ gĩatũmaga Timotheo ahũthĩrũo na njĩra nene makĩria ũtungata-inĩ wa Jehova?

⁴ Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Timotheo ahũthĩke na njĩra nene makĩria ũtungata-inĩ wa Jehova? Nĩ tondũ wa ngumo njega cia Gĩkristiano iria aarĩ nacio. (Thoma Afilipi 2:19-22.) Kũringana na ũrĩa Paulo aataarĩirie Timotheo, no tuone atĩ aarĩ mũndũ mwĩnyihia, mwĩhokeku, warĩ kĩyo, na mũndũ ũngĩĩhokerũo maũndũ. Nĩ eendete aarĩ na ariũ a Ithe witũ na nĩ aamarũmbũyagia mũno. Nĩ ũndũ ũcio, Paulo nĩ eendete Timotheo, na ndaaiguaga hinya kũmwĩhokera maũndũ maritũ. (1 Kor. 4:17) O ta Timotheo, o na ithuĩ nĩ tũrĩendagwo nĩ Jehova na tũkahũthĩrũo makĩria kĩũngano-inĩ gĩake rĩrĩa twakũria ngumo iria endete.​—Thab. 25:9; 138:6.

5. (a) Ũngĩtua atĩa nĩ ngumo ĩrĩkũ ũrabatara gũkũria? (b) O ta ũrĩa honanĩtio mbica-inĩ, nĩ atĩa mwarĩ wa Ithe witũ ũcio mwĩthĩ areka nĩguo ahote gũkinyĩra muoroto wake wa gũkorũo arĩ mũcayanĩri makĩria?

⁵ Thuura ngumo ĩrĩa ũrenda gũkũria. Wĩcirie na njĩra ya mahoya igũrũ rĩgiĩ ngumo ĩmwe ĩrĩa ũngĩenda kwagagĩria. Kwa ngerekano-rĩ, hihi no ũtuĩke mũndũ mũcayanĩri makĩria kana wongerere wendi waku wa kwenda gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ? Hihi no wĩigĩre muoroto wa gũkoragwo na thayũ na andũ arĩa angĩ na gũkorũo wĩ muohanĩri? Ũngĩaria na mũrata wĩhokete, no agũteithie kuona nĩ ha ũngĩagagĩria.​—Thim. 27:6.

6. Tũngĩka atĩa nĩguo tũhote gũkinyĩra muoroto wa ngumo ĩrĩa tũrenda gũkũria?

⁶ Wĩrutanĩrie gũkinyĩra muoroto waku. Ũngĩka ũguo atĩa? Njĩra ĩmwe nĩ kwĩruta na njĩra ndikĩru igũrũ rĩgiĩ ngumo ĩrĩa ũrenda gũkũria. Kwa ngerekano-rĩ, ta nĩ tũtue atĩ ũrenda gũtuĩka mũndũ muohanĩri makĩria. No wambĩrĩrie na gũthoma na gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ cionereria cia Bibilia cia andũ arĩa moohanĩire kuuma ngoro-inĩ na arĩa maaregire  gwĩka ũguo. Ta wĩcirie kĩonereria kĩa Jesu. Nĩ oohagĩra andũ arĩa angĩ eyendeire. (Luk. 7:47, 48) Ndaaroraga mũno mawathe mao, no nĩ oonaga nginya maũndũ mega marĩa mangĩahotire gwĩka. Ngũrani na Jesu, Afarisai matukũ-inĩ make moonaga “andũ arĩa angĩ matarĩ kĩene.” (Luk. 18:9) Thutha wa gwĩcũrania cionereria icio, no wĩyũrie ũũ: ‘Hihi nyonaga andũ arĩa angĩ matariĩ atĩa? Nĩ ngumo irĩkũ ciao ndirikanaga makĩria?’ Angĩkorũo nĩ ũraritũhĩrũo kuohera mũndũ, geria kwandĩka ngumo nyingĩ o ũrĩa ũngĩhota iria arĩ nacio njega. Ũcoke wĩyũrie ũũ: ‘Jesu onaga mũndũ ũyũ atariĩ atĩa? Hihi no amuohere?’ Kwĩigĩra muoroto ta ũcio, no gũteithie mũndũ gũcenjia mwĩcirĩrie wake. Kĩambĩrĩria-inĩ no tũbatare kwĩrutanĩria mũno nĩguo tũhote kuohera mũndũ ũtũhĩtĩirie. No tũngĩthiĩ na mbere kwĩrutanĩria, thutha wa ihinda no ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kuohanagĩra.

7. Jehova arahũthĩra aruti wĩra marĩ na ũmenyeru na njĩra irĩkũ ũmũthĩ? (Thimo 22:29)

⁷ Muoroto ũngĩ tũngĩĩigĩra nĩ kwĩruta wĩra kana ũndũ mũna. Ta wĩcirie ũrĩa gũbataranagia aruti wĩra aingĩ nĩ ũndũ wa gwaka Wabici cia Honge, Nyũmba cia Igomano, na Nyũmba cia Ũthamaki. Aingĩ ao merutaga mawĩra macio na njĩra ya kũrutithania wĩra na aarĩ na ariũ a Ithe witũ marĩ na ũmenyeru. O ta ũrĩa mbica ĩronania, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ mareruta maũndũ matiganĩte marĩa mabataranagia nĩguo gũteithĩrĩria kũmenyerera Nyũmba cia Igomano na Nyũmba cia Ũthamaki. Kũgerera njĩra ĩyo na ingĩ, Jehova Ngai, “Mũthamaki wa tene na tene” na Kristo Jesu, “Mũthamaki wa . . . athamaki,” nĩ marahingia maũndũ manene makĩhũthĩra aruti wĩra marĩ na ũmenyeru. (1 Tim. 1:17; 6:15; thoma Thimo 22:29.) No twende kwĩrutanĩria kũhũthĩra ũũgĩ ũrĩa twagĩa naguo kũgoocithia Jehova, no ti ithuĩ ene.​—Joh. 8:54.

8. Ũngĩka atĩa ũhote gũthuura ũndũ mũna ũrĩa ũkwĩruta?

⁸ Thuura ũndũ mũna ũrĩa ũrenda kwĩruta. Hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩenda kũmenya wega makĩria? Ũria athuri a kĩũngano kana mũrori wanyu wa mũthiũrũrũko kaũndũ karĩa marona ũngĩagagĩria. Kwa ngerekano, mangĩkwĩra wagagĩrie ũhoti waku wa kwaria kana wa kũrutana, no ũmorie nĩ ngumo ĩrĩkũ ya kũrutana ũrabatara kũrutĩra wĩra. Ũcoke woe makinya marĩa marabatarania nĩguo wagagĩrie. Ũngĩhota atĩa gwĩka ũguo?

9. Ũngĩka atĩa nĩguo ũkinyĩre muoroto waku wa kwĩruta ũndũ mũna?

⁹ Wĩrutanĩrie gũkinyĩra muoroto waku. Ta reke tũtue ũrenda kwagagĩria ũhoti waku wa kũrutana. No ũthome broshua ya Wĩrutanĩrie Gũthoma na Kũrutana. Ũngĩgaĩrũo gacunjĩ hĩndĩ ya mũcemanio wa gatagatĩ-inĩ ga kiumia, ũtanaruta gacunjĩ kau no ũrie mũrũ wa Ithe witũ ũrĩ na ũmenyeru agũthikĩrĩrie nĩguo akwĩre nĩ ha ũngĩagagĩria. Ũngĩhaaragĩria tũcunjĩ twaku tene, andũ nĩ marĩonaga atĩ nĩ wĩrutanagĩria, na atĩ ũrĩ mũndũ wa kwĩhokeka.​—Thim. 21:5; 2 Kor. 8:22.

10. Heana ngerekano ya ũrĩa tũngĩthiĩ na mbere kwagagĩria ũndũ mũna tũreruta.

¹⁰ Ũngĩka atĩa angĩkorũo muoroto waku nĩ kwagagĩria ũndũ mũna ũkoragwo ũrĩ mũritũ harĩ we gwĩka? Ndũgakue ngoro! Mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Garry ndaakoragwo na ũhoti mwega wa gũthoma. Nĩ aririkanaga ũrĩa aaiguaga aconokete akĩgeria gũthoma na hinya mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano. No nĩ aathiire na mbere kwĩrutanĩria. Rĩu augaga atĩ nĩ ũndũ wa kũmenyerio nĩ ariũ a Ithe witũ marĩ na ũmenyeru na mabuku ma ithondeka rĩa Jehova, nĩ ahotaga kũruta mĩario Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki na igomano-inĩ.

11. O ta Timotheo-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũhingia maũndũ maingĩ makĩria ũtungata-inĩ wa Jehova?

 ¹¹ Hihi Timotheo nĩ aatuĩkire mwaria ũrĩ na ũhoti mũnene kana mũrutani mwega? Bibilia ndiugĩte. Ĩndĩ no mũhaka Timotheo akorũo nĩ aahotire kũhingia wega makĩria maũndũ marĩa eehokeirũo tondũ nĩ aarũmĩrĩire ũtaaro wa Paulo. (2 Tim. 3:10) Na njĩra o ta ĩyo, tũngĩĩrutanĩria kwagagĩria ũhoti witũ, no tũhote kũhingia maũndũ maingĩ makĩria ũtungata-inĩ wa Jehova.

12. Ũgunĩkĩte atĩa kuumana na ũtungata wa andũ arĩa angĩ?

¹² Ithuothe nĩ tũgunĩkaga kuumana na ũtungata wa andũ arĩa angĩ. Rĩrĩa tũrĩ thibitarĩ, nĩ tũkenaga nĩ gũceererũo nĩ athuri arĩa matungataga Kamĩtĩ-inĩ cia Ũiguano na Thibitarĩ, kana arĩa matungataga Ikundi-inĩ cia Gũceerera Arwaru. Rĩrĩa tũrahiũrania na ũndũ mũna mũritũ ũtũũro-inĩ witũ, nĩ tũkenaga rĩrĩa athuri a kĩũngano moya mahinda mao gũtũthikĩrĩria na gũtũũmĩrĩria. Rĩrĩa tũrabatara ũteithio wĩgiĩ mũrutwo wa Bibilia, nĩ tũkenaga rĩrĩa painia ũrĩ na ũmenyeru etĩkĩra gũtũtwara kwĩruta na mũrutwo ũcio na agatũhe ũtaaro. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio othe nĩ makenaga gũteithia. O na ithuĩ no tũgĩe na gĩkeno ta kĩu tũngĩĩrutĩra gũtungatagĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Jesu aaugire atĩ “kũheana nĩ kũrĩ gĩkeno kĩnene gũkĩra kwamũkĩra.” (Atũm. 20:35) Angĩkorũo nĩ ũrenda kwandandũra ũtungata waku na njĩra icio kana na njĩra ingĩ-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũkinyĩra muoroto waku?

13. Rĩrĩa tũreigĩra muoroto-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro waguo?

¹³ Ndũkeigĩre muoroto ũtaramenyeka wega nĩ ũrĩkũ. Kwa ngerekano no uuge, ‘Nĩ ndĩrenda kũhingia maũndũ maingĩ makĩria kĩũngano-inĩ.’ Ĩndĩ no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kũmenya ũrĩa ũngĩhingia muoroto ta ũcio, na no wage kũmenya waũhingia. Nĩ ũndũ ũcio, wĩigĩre muoroto mũna ũramenyeka wega. O na no wandĩke muoroto ũcio handũ, na ũrĩa ũrabanga kũũhingia.

14. Nĩkĩ nĩ tũrabatara gũkorũo twĩhaarĩirie kũgarũrĩra rĩrĩa tũreigĩra mĩoroto?

¹⁴ Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo gũkorũo twĩhaarĩirie kũgarũrĩra rĩrĩa tũreigĩra mĩoroto. Nĩkĩ? Tondũ tũtikoragwo na ũhoti igũrũ rĩgiĩ maũndũ  marĩa mangiumĩra ũtũũro-inĩ witũ. Kwa ngerekano, mũtũmwo Paulo nĩ aateithĩtie kwambĩrĩria kĩũngano kĩerũ itũũra-inĩ rĩa Thesalonike. Na hatarĩ nganja muoroto wake warĩ gũikara kũu ateithĩrĩrie Akristiano a kĩũngano kĩu kĩerũ. No akararia nĩ maatũmire Paulo aume itũũra-inĩ rĩu. (Atũm. 17:1-5, 10) Paulo angĩaikarire kũu, nĩ aangĩaigire mĩoyo ya ariũ a Ithe witũ ũgwati-inĩ. No Paulo ndaatigire kũgeria kũmateithia. Handũ ha ũguo, nĩ aagarũrĩire kũringana na ũrĩa maũndũ maatariĩ. Thutha ũcio nĩ aatũmire Timotheo nĩguo arũmbũiye mabataro ma kĩĩroho ma aarĩ na ariũ a Ithe witũ a kĩũngano kĩu kĩerũ gĩa Thesalonike. (1 Thes. 3:1-3) No mũhaka akorũo Akristiano acio a Thesalonike nĩ maakenire mũno, nĩ ũndũ wa Timotheo kwĩrutĩra gũtungata harĩa hothe habatarania.

15. Heana ngerekano ĩronania ũrĩa mĩoroto itũ ĩngĩcenjia maũndũ maitũ magarũrũka.

¹⁵ No twĩrute kuumana na kĩonereria kĩa Paulo arĩ Thesalonike. No tũkorũo tũkĩĩrutanĩria gũkinyĩra mweke mũna wa ũtungata, no maũndũ maitũ makorũo matingĩtwĩtĩkĩria gũkinyĩra mweke ũcio. (Koh. 9:11) Ũngĩĩkora ũndũ-inĩ ta ũcio, korũo wĩhaarĩirie kwĩigĩra muoroto ũngĩ ũrĩa ũngĩhota gũkinyĩra. Ũguo nĩguo Ted na mũtumia wake Hiedi meekire. Nĩ maabatarire gũtiga ũtungata wa Betheli nĩ ũndũ wa mathĩna ma mwĩrĩ. No tondũ nĩ meendete Jehova, nĩ meethire njĩra ingĩ mangĩandandũra ũtungata wao nacio. Maambire magĩtungata marĩ mapainia a hĩndĩ ciothe. Thutha ũcio magĩtuĩka mapainia a mwanya, na Ted akĩmenyerio gũtuĩka mũrori wa mũthiũrũrũko wa gũteithĩrĩria. Gũgĩcoka gũkĩgĩa na ũgarũrũku wĩgiĩ mĩaka ĩrĩa arori a mũthiũrũrũko magĩrĩirũo gũtiga ũtungata ũcio. Ted na Hiedi nĩ maamenyire atĩ nĩ maakĩrĩtie mĩaka ya gũtungata mweke-inĩ ũcio. O na gũtuĩka ũndũ ũcio nĩ wamoragire ngoro, nĩ maamenyire atĩ nĩ mangĩahotire gũtungatĩra Jehova na njĩra ingĩ. Ted aaugire ũũ: “Nĩ twerutire kwagaga kũiga meciria maitũ o njĩra-inĩ ĩmwe ya ũtungata.”

16. Tũreruta atĩa kuumana na Agalatia 6:4?

¹⁶ Tũtingĩhota kũgirĩrĩria maũndũ mothe marĩa mangĩkĩka ũtũũro-inĩ witũ. Kwoguo nĩ ũndũ wa bata gwĩthema gwĩciria atĩ tũrĩ a bata maitho-inĩ ma Jehova no ũndũ tu wa mĩeke ĩrĩa tũrĩ nayo, na gwĩthema kũringithania mĩeke ĩrĩa tũrĩ nayo ya ũtungata na ya arĩa angĩ. Hiedi aaugire ũũ: “Ũngĩringithania ũtũũro waku na ũtũũro wa arĩa angĩ, ndũngĩkorũo na gĩkeno.” (Thoma Agalatia 6:4.) Nĩ ũndũ wa bata gũcaria njĩra cia gũteithia andũ arĩa angĩ na gũtungatĩra Jehova. c

17. Ũngĩka atĩa nĩguo wagĩrĩre gũkinyĩra mĩeke ĩngĩ ya ũtungata?

 ¹⁷ No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ wee kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ wa Jehova, ũngĩiga ũtũũro waku ũrĩ mũhũthũ na wĩtheme mathiirĩ matarĩ ma o mũhaka. Wĩigĩre mĩoroto mĩnini ĩrĩa ĩngĩgũteithia gũkinyĩra mĩoroto mĩnene. Kwa ngerekano, angĩkorũo muoroto waku mũnene nĩ gũtuĩka painia wa hĩndĩ ciothe, hihi no ũtungatage ũrĩ painia wa gũteithĩrĩria o mweri ihinda-inĩ rĩrĩ? Angĩkorũo muoroto waku nĩ gũtuĩka ndungata ya kĩũngano-rĩ, hihi no ũhũthagĩre mahinda maingaingĩ ũtungata-inĩ na wĩrutanĩrie gũceeragĩra andũ arĩa arwaru na arĩa akũrũ kĩũngano-inĩ kĩanyu? Ũmenyeru ũrĩa ũkũgĩa naguo ihinda-inĩ rĩrĩ, no ũkũhotithie gũkinyĩra mĩeke ĩngĩ ya ũtungata ihinda rĩũkĩte. Tua itua rĩa kwĩrutanagĩria o ũrĩa wothe ũngĩhota ũndũ-inĩ o wothe ũngĩĩhokerũo.​—Rom. 12:11.

18. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Beverley? (Ningĩ rora mbica.)

¹⁸ Gũkũra gũtingĩgirĩrĩria twĩigĩre mĩoroto ya kĩĩroho na tũmĩkinyĩre. Ta wĩcirie ũhoro wa mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Beverley ũrĩ na mĩaka 75. Aarĩ na thĩna wa mwĩrĩ watũmaga aremwo nĩ gũthiĩ. No nĩ eeriragĩria kũnyitanĩra na njĩra nene hĩndĩ ya kambĩini ya Kĩririkano. Kwoguo akĩĩigĩra mĩoroto ĩigana ũna. Rĩrĩa Beverley aahotire kũhingia mĩoroto ĩyo, nĩ aakenire mũno. Kĩyo gĩake nĩ gĩatũmire arĩa angĩ o nao merutanĩrie biũ ũtungata-inĩ. Jehova nĩ akenagio mũno nĩ ũtungata wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ akũrũ, o na akorũo maũndũ mao matimetĩkagĩria kũhingia maũndũ maingĩ.​—Thab. 71:17, 18.

19. Nĩ mĩoroto ta ĩrĩkũ ya kĩĩroho tũngĩĩigĩra?

¹⁹ Wĩigĩre mĩoroto ũngĩhota gũkinyĩra. Kũria ngumo irĩtũmaga ũkenie Jehova. Wĩrute maũndũ matiganĩte marĩa mangĩgũteithia kũhũthĩrũo makĩria nĩ Jehova na ithondeka rĩake. Caragia mĩeke ya gũtungatĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ makĩria. d O ta Timotheo, Jehova nĩ arĩkũrathimaga, na ‘gũkũra gwaku gũkoneka wega nĩ andũ othe.’​—1 Tim. 4:15.