Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 18

Se mɛ mɔ kpã na mikanɔ ti nyingɔ, wa mɔ kokisa ni

Se mɛ mɔ kpã na mikanɔ ti nyingɔ, wa mɔ kokisa ni

“Ale mɔ li aye ni ko, ale mɔ hɛ̃ nga tɛrɛ mɔ zu na lo ni, wadila azi zu ahũ ya, mɔ gwe uzu na lege tɛ Nzapa.”​—1 TIM. 4:15.

BIA 84 Tómipesa

NA NDUNU NI *

1. Amikanɔ ti nyingɔ mɛ elengbi ti kpãngɔ nɛ?

 NGA ma awakristo ti mbimbili ko, e ndo ye Yehova mawoma. E ye hɛ̃ngɔ Lo aye ti ngbondoni ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e. Se e ye salela makoki mɛ e na ni ti lingɔ na kwa hɛ̃ Yehova ko, ayɔ ya e kpã mɔkanɔ ti nyingɔ mabere, dungɔ na seliye tɛ awakristo, mandangɔ lingɔ akwa mɛndɛ̃, nga na gingɔ alége ti zangɔ azi mɛndɛ̃. *

2. Nda mɛ e zu elengbi ti kpãngɔ mikanɔ ti nyingɔ, wa e li nga kpengbani ya, e kokisa ni nɛ?

2 Nda mɛ a yɔ ya, e mai na ya nyingɔ nɛ? Ti uzu, e ye hɛ̃ngɔ To e ti songo mɛ ka ndozu dengɔ bɛ. Yehova ndo ma dengɔ bɛ gba na ngoi mɛ lo ndo hũ e ndo salela kɔdɛ ná ngunu mɛ e na ni na ya kwa tɛ lo. Hãngɔ ni zingɔ, e ye nga maingɔ na ya nyingɔ ti nɛngɔ ya, e za ayata kɔli ná ayata wali. (1 Tɛs. 4:9, 10) Abɛse e li abulu gba ge ya mbilimbili ko, e zu elengbi ti maingɔ na ya nyingɔ. Zia e ba se mɛ elengbi ti lingɔ na ni.

3. Na bangɔ 1 Timɔte 4:12-16, ye mɛndó toma Polo sa ngunu bɛ Timɔte ya, lo li nɛ?

3 Timɔte dɛndó palanga na ngoi mɛndó Polo su mbeti ti uzu ato hɛ̃ lo, kanda londó biazo mɛ kpengbani na ya nyingɔ. Abɛse ngaso ko, Polo sandó ngunu bɛ Timɔte ya, lo ngbã lá kwɛ ti maingɔ na ya nyingɔ. (Di 1 Timɔte 4:12-16.) Se mɔ binga li mɔ na ndo tɛnɛ tɛ Polo ko, mɔ na hũngɔ ya, lo yendó ya, Timɔte mai na ya nyingɔ na ya alége sɛ: Ti uzu, lo yendó ya, lo ti na aseliye tɛ wakristo mabere songo, loyengɔ nga na dungɔ vuruni. Ti sɛ, lo yendó ya, lo hɛ̃ tɛrɛ lo na dingɔ mbeti, wambangɔ bɛ azi, nga na hangɔ tɛnɛ nzɔ̃ni. E na tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndo se lɛlo tɛ Timɔte mɛ ni na fangɔ na e se mɛ elengbi ti kpãngɔ mikano mɛ alengbi na makoki tɛ e, mɛ na zangɔ e ya, e ti anzɔ̃ awa kwa tɛ Yehova. E nga na mandangɔ aye mɛndɛ̃ mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, kwa tɛ e mai.

LI YA, SELIYE TƐ MƆ TI WAKRISTO AMAI

4. Na bangɔ Filipɛ 2:19-22, ye mɛndó li ya, Timɔte du ngbondoni ka tɛ Yehova nɛ?

4 Ye mɛndó li ya, Timɔte du ngbondoni ka tɛ Yehova nɛ? Adu aseliye ti nzɔ̃ni tɛ awakristo mɛndó lo na ni. (Di Filipɛ 2:19-22.) Na bangɔ tɛnɛ mɛndó Polo tɛnɛ na lo tɛ Timɔte ko, elengbi ti hũngɔ ya, lo ndó na seliye ti zungɔ na tɛrɛ, mbilimbili, zo mɛ ndo hɛ̃ tɛrɛ lo na ya kwa, nga zo mɛ alengbi ti kpãngɔ bɛ na ndo lo. Lo ndó na songo, wa lo ndo kpã ngandó lɛ lo gba na ndo gwɛ̃ tɛ ayata kɔli ná ayata wali. Na lo ni la, Polo ndo yendó Timɔte gba, wa ta lo bingandó bɛ lo na hɛ̃ngɔ lo akumba ti kotani ma. (1 Kɔr. 4:17) Nga ma Timɔte, se du ya, e ti na seliye mɛ Yehova ndo ye ko, lo na yengɔ e, wa e nga na dungɔ ngbondoni kaya bombi.​—Nz. 25:9; 138:6.

Binga li mɔ na ndo seliye tɛ awakristo mɛ mɔ ye dungɔ na ni (Ba paragrafɛ ti 5-6)

5. (a) Ye mɛ alengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ hĩnga seliye tɛ awakristo mɛ ayɔ ya, mɔ li ya, ni mai nɛ? (b) Nga ma se ko la, e hũ na ni ka lɛ limɔ, ngasia la, nyita wali kɔi mɛ aye kpãngɔ tɛrɛ lo na ndo tɛ azi mɛndɛ̃ ndo li kpengbani ti kokisangɔ mɔkanɔ niko nɛ?

5 Pɔna seliye mɛ mɔ na gwɛ̃ ya, ni mai. Li sambela hɛ̃ Yehova wa binga li mɔ na ndo aseliye ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ mɛ mɔ ye gbinyangbingɔ ni. Pɔna seliye kɔi mɛ mɔ ye kpãngɔ lɛ mɔ ndo ni. Na ndakisa, mɔ lengbi ti lingɔ ya, seliye tɛ mɔ ti kpãngɔ tɛrɛ na ndo tɛ azi mɛndɛ̃, bere dungɔ na gwɛ̃ kpengbani ti zangɔ ayata kɔli ná ayata wali ti ya bombi amai? Bere mɔ lengbi ti lingɔ kpengbani ya, mɔ du zo mɛ ndo kpã siriri ka popo tɛ mɔ ná azi mɛndɛ̃, wa mɔ ndo ka nga lɛ mɔ na ndo siɔ kpale tɛ ala? Ngoi mɛndɛ̃, mɔ lengbi ti hũndangɔ kwa mɔ kɔi na se mɛ mɔ lengbi ti lingɔ na ni.​—Mas. 27:6.

6. Ngasia la, mɔ lengbi ti lingɔ kpengbani ti nɛngɔ ya, mɔ kokisa mɔkanɔ tɛ mɔ ti dungɔ na seliye ti nzɔ̃ni nɛ?

6 Li kpengbani mɔ kokisangɔ mɔkanɔ tɛ mɔ. Ngasia la, mɔ lengbi ti lingɔ ni nɛ? Se ti nzɔ̃ni mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ni adu na mandangɔ na seni seliye mɛ mɔ pɔna. Da bɛ mɔ ya, mɔ mu ekateli ti mandangɔ kangɔ lɛ mɔ na ndo siɔ kpale tɛ azi mɛndɛ̃. Mɔ lengbi ti bandangɔ dingɔ nga na gbɔ̃ngɔ li mɔ na ndo se lɛlo tɛ azi mɛ Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ tɛ la mɛndó aka lɛ la na ndo siɔ kpale tɛ azi mɛndɛ̃, nga na ala mɛndó akɛ̃ kangɔ lɛ la na ndo siɔ kpale tɛ azi mɛndɛ̃. E ba se lɛlo tɛ Yezo. Lo ndo yendó kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ azi mɛndɛ̃. (Lk. 7:47, 48) Ta lo ndo kpã bondó lɛ lo na ndo yungɔ ndo tɛ la ma, kanda na ndo ye mɛndó ala na makoki ti lingɔ. Na ɔngbingɔ na lo, Afarizeo “ndo hũndó azi mɛndɛ̃ ka lɛ la gɛgɛrɛ.” (Lk. 18:9, NWT) Ngoi mɛ mɔ ndo binga li mɔ na ndo se lɛlo tɛ lo ko, hũnda tɛrɛ mɔ na ando mɛ: ‘Ye mɛ mbi ndo hũ ka tɛ azi mɛndɛ̃ nɛ? Seliye tɛ la ti nzɔ̃ni mɛ mbi lengbi ti kpãngɔ lɛ mbi na ndo ni nɛ?’ Se du ya, ta kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale tɛ azi mɛndɛ̃ ndo du woni ka tɛ mɔ ma ko, li kpengbani mɔ su ka lɛ mbeti aseliye ti nzɔ̃ni zu mɛ mɔ ndo hũ ka tɛ ala. Wa hũnda tɛrɛ mɔ na ndo mɛ: ‘Yezo ndo ba zo olo ngasia? Lo lengbindó ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ lo?’ Se e li ngaso ko, ni na zangɔ e ya, e gbinyangbingɔ bingangɔ li tɛ e. Na ebandeli, ta ndo du woni kangɔ lɛ e ndo siɔ kpale mɛ zo kɔi ali tɛrɛ e ma. Kanda se e li kpengbani ko, na tingɔ woni ti nɛngɔ ya, e ka lɛ e na ndo siɔ kpale tɛ azi.

MANDA KWA MƐ MƐNDƐ̃

Hɛ̃ tɛrɛ mɔ na mandangɔ kwa ti batangɔ da ti Lo-lengɔ gbia mɛ mɔ ka da (Ba paragrafɛ ti 7) *

7. Na mangbi na tɛnɛ mɛ kaya Masese 22:29, na ndenge mɛ ngasia la, Yehova ndo salela ndɛ awa kwa mɛ ahĩnga lingɔ kwa nzɔ̃ni nɛ?

7 Mɔkanɔ mɛndɛ̃ mɛ mɔ lengbi ti kpãngɔ adu ti mandangɔ hĩngangɔ kwa mɛndɛ̃. Binga li mɔ na ndenge mɛ linɔ tɛ Yehova na gwɛ̃ tɛ avɔlɔ̃tɛrɛ gba ti nɛngɔ ya, ala hɛ̃ ti la na kwa ti kĩngɔ Abethel, Ada ti kota Bombi, nga na Ada ti Lo-lengɔ gbia. Gba ni ka popo tɛrɛ avɔlɔ̃tɛrɛ niko, amanda akwa gba ka gbɛ ti ayata kɔli ná ayata wali mɛ ahĩnga akwa nzɔ̃ni. Nga ma se mɛ limɔ ti paragrafɛ mɛ afa na ni, ayata kɔli ná ayata wali ndo manda kwa ti batangɔ Ada ti kota Bombi ná Ada ti Lo-lengɔ gbia. Lingɔ ngaso nga na ndenge mɛndɛ̃ ndo li ya, Yehova Nzapa “mɛ Gbia ti kaka,” nga na Yezo Kristo “mɛ Gbia tɛ agbia,” ndo li aye ti kpɛ̃nɛ na lége tɛ awa kwa mɛ ahĩnga lengɔ kwa nzɔ̃ni nvɛ̃ni. (1 Tim. 1:17; 6:15; di Masese 22:29.) E ye lengɔ kwa kpengbani nga na salelangɔ ngunu tɛ e ti gondangɔ na Yehova, kanda ta ti gondangɔ na tɛrɛ e nvɛ̃ni ma.​—Yoanɛ 8:54.

8. Ye mɛ alengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ hĩnga kwa mɛ mɔ lengbi ti mandangɔ ni nɛ?

8 Pɔna kwa mɛ mɔ ye mandangɔ ni. Kwa mɛ mɔ ye mandangɔ ni nɛ? Hũnda abiazi ti ya bombi mɛ mɔ ka da, bere wa bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ ye mɛ ala hũ ya, mɔ lengbi ti gbinyangbingɔ ni. Na ndakisa, ala lengbi ti tɛnɛngɔ hɛ̃ mɔ ya, mɔ lɛkɛ se tɛ mɔ ti hangɔ tɛnɛ nga na lingɔ diskur. Se adu ngaso ko, hũnda ala ya, ala za mɔ, mɔ hĩnga se ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndenge ti nzɔ̃ni bere lingɔ diskur mɛ ala hũ ya, mɔ lɛkɛ ni. Wa li kpengbani ya, mɔ mai. Mɔ lengbi ti lingɔ ni ngasia?

9. Aye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, mɔ hĩnga lingɔ kwa kɔi ngaso nzɔ̃ni nɛ?

9 Li kpengbani mɔ kokisa mɔkanɔ tɛ mɔ. E mu ya, mɔ ye tingɔ nzɔ̃ wa hangɔ tɛnɛ. Mɔ lengbi ti mandangɔ na seni nvɛ̃ni nyi buku, Bongisá ndenge na yo ya kotánga mpe ya koteya. Se mɔ lua devuarɛ ka bombi ko, mɔ lengbi ti hũndangɔ nyita kɔli kɔi mɛ lo hĩnga hangɔ tɛnɛ nzɔ̃ni ya, lo ndo landa mɔ na ngoi mɛ mɔ ndo manda na devuare tɛ mɔ, wa lo tɛnɛ hɛ̃ mɔ ndo mɛ ayɔ ya, mɔ lɛkɛ uzu ti nɛngɔ ya, mɔ li ni. Ta mɔ li ya, azi hĩnga mɔ bo mabere wakristo mɛ ahĩnga kwa nzɔ̃ni ma, kanda mabere zo mɛ ndo hɛ̃ tɛrɛ lo na kwa, nga zo mɛ azi alengbi ti kpãngɔ bɛ na ndo lo.​—Mas. 21:5; 2 Kɔr. 8:22.

10. Hɛ̃ lɛlo kɔi mɛ ndo fa se mɛ elengbi ti tingɔ na makoki ti lingɔ kwa kɔi ngaso.

10 Ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ se du ya, ngoi mɛndɛ̃ ati pɛnɔ ti nɛngɔ ya, mɔ kokisa mɔkanɔ mɛ mɔ kpã nɛ? Ta mɔ zia ma! Nyita kɔli Garry mɛndó ta lo hĩnga dingɔ mbeti nzɔ̃ni ma ndo da bɛ lo na se mɛndó dingɔ mbeti yangondo ka bombi ndo li ya, lo zanga siriri. Kanda lo lindó kpengbani ti nɛngɔ ya, lo lɛkɛ ni. Lo tɛnɛ na ya, na lo ti fɔrmasiɔ̃ mɛndó lo lua ko, na olo, lo lengbi ti lingɔ diskur kaya Da ti Lo-lengɔ gbia, ka kota Bombi ti kɛlɛ kɛlɛ, nga na kota Bombi ti régional!

11. Mabere Timɔte, ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya, e lua akumba gba nɛ?

11 Timɔte tindó wa lingɔ diskur bere nzɔ̃ wa hangɔ tɛnɛ? Ta Ngbangɔ tɛnɛ ni ma. Kanda na lo mɛ ya, Timɔte kpãndó wangɔ tɛ Polo na kwa ko, ta kitɛ da ma ya, yɛkɛ yɛkɛ lo kokisandó kumba tɛ lo nzɔ̃ni. (2 Tim. 3:10) Kwɛ kɔi nga na lo tɛ e, se e li kpengbani e ti na makoki gba ko, ni na lingɔ ya, e lua akumba gba na ya kwa tɛ Yehova.

GI LÉGE TI LENGƆ KWA SO ZANGƆ NA AZI MƐNDƐ̃

12. Ngasia la, azi mɛndɛ̃ aza mɔ nɛ?

12 E zu, e ndo du na dengɔ bɛ na ngoi mɛ azi mɛndɛ̃ ndo za e. Azi mɛndɛ̃ ndo li aye gba ti zangɔ e, na ndakisa, ngoi mɛ e ndo li dayɔrɔ ko, e ndo du na dengɔ bɛ gba na ngoi mɛ abiazi mɛ ndo le kwa kaya Kɔmite ti dungɔ na mangbi na amonganga, bere kaya grupɛ tɛ ayata mɛ ndo ba awa ngã ndo ga so bangɔ e. Ngoi mɛ e ndo tengbi na akpengba kpale na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e ko, e ndo du na dengɔ bɛ na ngoi mɛ biazo kɔi ndo mu ngoi tɛ lo ti mangɔ e, nga na sangɔ ngunu bɛ e. Ngoi mɛ e ndo du na gwɛ̃ ya, aza e ti nɛngɔ ya, e manda zo kɔi na Ngbangɔ ko, ando hɛ̃ e dengɔ bɛ na ngoi mɛ wa sungɔ lége mɛ ahĩnga kwa ti fangɔ tɛnɛ nzɔ̃ni ndo gwe ndoni kɔi na e, wa lo ndo hɛ̃ nga e dangɔ bɛ tɛ lo. Ayata kɔli ná ayata wali niko zu ndo du na dengɔ bɛ ti zangɔ e. Elengbi nga ti mangɔ dengɔ bɛ se e du ya, e hɛ̃ tɛrɛ e na kwa ti zangɔ ayata e. Yezo tɛnɛndó ya, “Bɛ wa hɛ̃ngɔ ye ndode aɔ tɛ wa luangɔ ye.” (Aw. 20:35) Se mɔ ye lengɔ kwa gba na lo tɛ Yehova na ya akpale ti ngaso bere na ndenge mɛndɛ̃ ko, ye mɛ na zangɔ mɔ ya, mɔ kokisa mɔkanɔ tɛ mɔ nɛ?

13. Ngoi mɛ e ndo kpã mɔkanɔ kɔi ko, ye mɛ elengbi ti dungɔ na kpengba lɛ na lo ni nɛ?

13 Du na kpengba lɛ ya, ta mɔ kpã mɔkanɔ so wawa wawa ma. Na ndakisa, mɔ lengbi ti dungɔ na mɔkanɔ ya, ‘Mɔ li kwa gba kaya bombi mɛ mɔ ka da.’ Kanda ngoi mɛndɛ̃ alengbi ti dungɔ kpengbani ti nɛngɔ ya, mɔ hĩnga se ti kokisangɔ mɔkanɔ ni. Ngoi mɛndɛ̃ alengbi nga ti dungɔ kpengbani ya, mɔ hĩnga ngoi mɛ mɔ na kokisangɔ ni. Na lo ni la, pɔna mɔkanɔ mɛ mbilimbili nga nzɔ̃ni mɛ mɔ na kokisangɔ ni. Mɔ lengbi nga ti sungɔ mɔkanɔ ni ka lɛ mbeti, nga na ndenge mɛ mɔ ye kokisangɔ na ni.

14. Nda mɛ ayɔ ya, e du yapuni na ngoi mɛ e ndo kpã mɔkanɔ nɛ?

14 Ayɔ nga ya, e ndo du yapuni na ngoi mɛ e kpã mɔkanɔ kɔi. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, ta e hĩnga akpale mɛ alengbi ti singɔ ma. E mu se lɛ lo kɔi: Toma Polo zandó ti nɛngɔ ya, bombi ti fãnani kɔi asi kaya kɔdɔrɔ ti Tɛsalonikɛ. Wa lo ngandó na mɔkanɔ ti ngbãngɔ so ya kɔdɔrɔ niko ti nɛngɔ ya, lo za awakristo ti fãnani. Kanda, Polo tengbindó na botemeli ti kpengbani mɛndó ali ya, lo si so ya kɔdɔrɔ niko. (Aw. 17:1-5, 10) Se Polo ngbãndó so ya kɔdɔrɔ niko ko, ale lo kpãndó dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ ayata na ya kaka. Kanda ta Polo nzɛ̃ndó ma. Lo mɛsɛnɛndó na akpale ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ mɛ lo ndo tengbi na ni. Na gesi, lo tondó Timɔte ka Tɛsalonikɛ ya, lo sa ngunu bɛ awakristo ti fãnani ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ la ati kpengbani. (1 Tɛs. 3:1-3) Ta kitɛ da ma ya, azi ti Tɛsalonikɛ amandó dengɔ bɛ gba na ndenge mɛndó ala hũ Timɔte aye gwengɔ lingɔ kwa ka ndo mɛ azi na gwɛ̃ tɛ lo!

15. Ngasia la, ngoi mɛndɛ̃ mɔkanɔ tɛ e alengbi ti gbinyangbingɔ na ngoi mɛ akpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃ tɛ e agbinyangbi nɛ? Hɛ̃ lɛlo kɔi.

15 Elengbi ti luangɔ wangɔ na ndo kpale mɛndó Polo tengbi na ni ka Tɛsalonikɛ. Ngoi mɛndɛ̃, elengbi ti kpãngɔ mɔkanɔ ti luangɔ kumba kɔi ngaso mɛ, kanda akpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e alengbi ti gbinyangbingɔ, wa agbanzi e ya, ta e kokisa mɔkanɔ ni ma. (Mos. 9:11) Se adu ngaso na lo tɛ mɔ ko, kpã mɔkanɔ mɛndɛ̃ mɛ mɔ lengbi ti kokisangɔ ni. Ye mɛndó Ted ná ya lo Hiedi ali la. Na ndombali kpale ti ngã ko, ala sindó ka Bethel. Kanda songo tɛ la na lo tɛ Yehova atondó la ya, ala gi lége mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya, ala hɛ̃ ti la gba na kwa ti fangɔ tɛnɛ. Ala bandandó na lengɔ kwa tɛ awa sungɔ lége ti ngoi zu. Na gesi, ala luandó kumba ti tingɔ awa sungɔ lége ti kotani, wa Ted lua ngandó fɔrmasiɔ̃ ti lingɔ kwa mabere gbɛ nyɔ wa bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ. Na gesi, agbinyangbindó bulu mɛ zo lengbi ti dungɔ na ni ti nɛngɔ ya, lo li kwa mabere wa bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ. Ted ná Hiedi hũndó ya, ta bulu tɛ ani alengbi ti hɛ̃ngɔ ani lége ti nɛngɔ ya, ani li kwa hɛ̃ Yehova na ya akumba ti ngaso ma. Abɛse na ya nzɛ̃ngɔ mɛndó ala ti na ni ko, ala hĩngandó ya, ala lengbi ti lingɔ kwa hɛ̃ Yehova na ndenge mɛndɛ̃. Ted tɛnɛ ya, “E mandandó ya, elengbi ti lingɔ kwa hɛ̃ Yehova na ndenge gba, ta bo na lége kɔi ma.”

16. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo mbeti ti Galatia 6:4 nɛ?

16 Ta elengbi ti hĩngangɔ akpale zu mɛ na singɔ na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e ma. Na lo ni la, ta Yehova ndo hũ e ka lɛlo ngbondoni na lo mɛ ya, e na kumba ma, wa ta e ha nga kumba mɛ e na ni na kumba tɛ azi mɛndɛ̃ ma. Hiedi tɛnɛ ya, “Mɔ na zangangɔ dengɔ bɛ se du ya, mɔ ndo haka dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ na tɛ azi mɛndɛ̃.” (Di Galatia 6:4.) Ye mɛ adu ngbondoni, adu gingɔ lége ti lingɔ kwa gba hɛ̃ Yehova nga na zangɔ azi mɛndɛ̃. *

17. Ye mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, mɔ ti na likoki ti luangɔ akumba mɛndɛ̃ ge ya bombi nɛ?

17 Na dungɔ woni ya, mɔ li aye gba na ya kwa tɛ Yehova, se du ya, mɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti yapuni, wa mɔ ndo kɛ̃ nga mungɔ anyongo mɛ azanga tina. Kpã mɔkanɔ ti dã dã dã mɛ na zangɔ mɔ ya, mɔ kokisa amikanɔ ti kotani na pɛ yɔngɔrɔ ngoi. Na ndakisa, se mɔ kpã mɔkanɔ ti pɛ yɔngɔrɔ ngoi mabere tingɔ wa sungɔ lége ti ngoi zu, mɔ lengbi ti bandangɔ lengɔ kwa mabere wa sungɔ lége ti pɛ ndunu ngoi na ya anzɛ̃ zu? Se mɔkanɔ tɛ mɔ adu ti lingɔ kwa mabere wa zangɔ na kwa, mɔ lengbi ti lekisangɔ ngoi na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ, bangɔ awa ngã ná abange mɛ kaya bombi mɛ mɔ da? Kɔdɛ ti kwa mɛ mɔ ndo lua na olo alengbi ti zingɔ lége hɛ̃ mɔ ya, mɔ lua anzɔ̃ tangɔ ligɛlɛ ti lengɔ kwa gba na bi mɛ na gangɔ. Mu ekateli ti lingɔ kwa zu mɛ mɔ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, mɔ kokisa kumba mɛ ahɛ̃ mɔ.​—Rom. 12:11.

Pɔna mɔkanɔ kɔi mɛ mɔ lengbi ti kokisangɔ ni (Ba paragrafɛ ti 18) *

18. Nga ma se ko la e ndo hũ na ni ka lɛ limɔ ti paragrafɛ mɛ, wangɔ mɛ e lua na ndo se lɛlo tɛ Beverley nɛ?

18 Ta kpãngɔ mɔkanɔ ti nyingɔ nga na kokisangɔ ni aba bulu mɛ zo na ni ma. E ba ndakisa tɛ Beverley nyita wali mɛ ati bange mɛ na bulu 75. Na bangɔ sãte tɛ lo mɛ ati siɔni ko, nɔngɔ nɔ tɛ lo atindó na pɛnɔ. Kanda londó na gwɛ̃ kpengbani ti hɛ̃ngɔ tɛrɛ lo na kwa ti kapanyɛ ti ilingɔ azi na lo ti dangɔ bɛ na bi ti kwá tɛ Yezo. Na lo ni la, lo kpãndó mɔkanɔ kɔi mɛ lo lengbi ti kokisangɔ ni. Ngoi mɛndó Beverley kokisa mɔkanɔ tɛ lo ti hɛ̃ngɔ ti lo na kwa ti kapanyɛ ko, lo mandó dengɔ bɛ nvɛ̃ni. Ge ge ge tɛ lo atondó awakristo mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya, ala hɛ̃ tɛrɛ la gba na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ. Yehova ndo hũ kwa mɛ ayata kɔli ná ayata wali mɛ ati abange ndo li ya, adu ngbondoni, abɛse kpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la ndo gbanzi ala na lingɔ aye mɛndɛ̃.​—Nz. 71:17, 18.

19. Amikanɔ ti nyingɔ mɛ elengbi ti kpãngɔ nɛ?

19 Kpã mɔkanɔ mɛ mɔ lengbi ti kokisangɔ ni. Du na seliye mɛ na hɛ̃ngɔ Yehova dengɔ bɛ. Manda kwa mɛ na lingɔ ya, Nzapa tɛ e ná linɔ tɛ lo asalela mɔ gba. Gi alége mɛ mɔ lengbi ti lingɔ na kwa gba hɛ̃ ayata kɔli na ayata wali. * Nga ma tɛ Timɔte, na lége ti nzɔ̃ sulu tɛ Yehova ko, ‘azi zu na hũngɔ ya, mɔ ndo gwe uzu na lége tɛ Nzapa.’​—1 Tim. 4:15.

BIA 38 Akokómisa yo makasi

^ par. 5 Timɔte dundó zo mɛ hĩnga kwa ti fangɔ tɛnɛ nzɔ̃ni. Abɛse ngaso ko, toma Polo sandó ngunu bɛ lo ya, lo ngbã bo lá kwɛ maingɔ na ya nyingɔ. Na lo mɛ ya, Timɔte landandó wangɔ tɛ Polo ko, Yehova salela ndó lo gba, wa lo lengbi ngandó ti zangɔ ayata kɔli ná ayata wali gba. Mɔ na gwɛ̃ kpengbani ti lingɔ kwa hɛ̃ Yehova, nga na zangɔ ayata mɔ awakristo nga ma se tɛ Timɔte? Ta kitɛ da ma, mɔ na gwɛ̃ ti lingɔ ni. Mɔkanɔ mɛ na zangɔ mɔ ya, mɔ li ni nɛ? Wa aye mɛ na zangɔ mɔ ya, mɔ kpã amikanɔ ti nyingɔ wa mɔ kokisa nga ni nɛ?

^ par. 1 KAMBISANGƆ NDA ATƐNƐ MƐNDƐ̃: Tɛnɛ mɛ, mɔkanɔ ti nyingɔ abombi aye zu mɛ e ndo li kpengbani ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e li kwa gba hɛ̃ Yehova, wa e hɛ̃ nga lo dengɔ bɛ.

^ par. 16 Ba bɛli tɛnɛ mɛ “Kosala esika basakoli bazali mingi te” mɛ kaya buku Tobongisami mpo na kosala mokano ya Yehova, shapitrɛ ti 10, par. 6-9.

^ par. 19 Ba liteya ti 60 ti buku, Sepelá na bomoi libela na libela! mɛ bɛli tɛ ni atɛnɛ ya, Kobá kokola na elimo.”

^ par. 63 KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ: Nyita kɔli kɔi ndo hɛ̃ ayata wali sɛ fɔrmasiɔ̃ ti kwa ti batangɔ ada, wa ala ndo li kwa mɛ ala lo ti mandangɔ ni.

^ par. 65 KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ: Nyita wali kɔi mɛ ta lo na makoki ti longɔ kaya da singɔ ma ko, lo na dengɔ bɛ ti hɛ̃ngɔ ti lo na kapanyɛ na lége ti telefɔnɛ ti nɛngɔ ya, lo ili azi aga bombi ti dangɔ bɛ na bi ti kwá tɛ Yezo.