NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 18
Vo Mungachita kuti Muje ndi Vilatu Vauzimu Ndipuso Kuvifiska
“Ulungurukengi vinthu venivi; utangwanikengi ndi venivi, kuti ŵanthu wosi awoni kuti uluta panthazi.”—1 TIMO. 4:15.
SUMU 84 Kujipereka
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *
1. Kumbi ndi vilatu vauzimu nivi vo tingaja navu?
ISI nge Akhristu auneneska, titimuyanja ukongwa Yehova. Ndipu tikhumba kumuteŵete mu nthowa yamampha ukongwa. Kweni kuti tichiti vosi vo tingafiska pakuteŵete Yehova, tikhumbika kuja ndi vilatu vauzimu, nge kuja ndi mijalidu ya Chikhristu, kusambira malusu ngo ngangatiwovya kuteŵete Yehova kweniso kusaniya nthowa zo tingateŵete anyidu. *
2. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuja ndi vilatu vauzimu kweniso kwesesa kuvifiska?
2 Ntchifukwa wuli titenere kukhumbisiska kuja ndi vilatu vauzimu? Chifukwa chikulu ntchakuti tikhumba kukondwesa Awusefwi achanju akuchanya. Yehova wakondwa asani wawona kuti tigwiriskiya ntchitu malusu ngidu mwakukwana kuti timuteŵete. Ndipuso tikhumba kuja ndi vilatu vauzimu ndi chilatu chakuti tiŵawovyengi ukongwa abali ndi azichi ŵidu. (1 Ate. 4:9, 10) Kwali taja mu uneneska kwa nyengu yitali wuli, tosi tingaluta panthazi mwauzimu. Tiyeni tiwoni mo tingachitiya venivi.
3. Nge mo pakambiya pa 1 Timote 4:12-16, kumbi wakutumika Paulo wanguchiska Timote kuti wachitenji?
3 Pa nyengu yo wakutumika Paulo walembiyanga Timote kalata yakwamba, ndipu mnyamata mwenuyu waja mura kali mumpingu. Kweni Paulo wangumuchiska kuti walutirizgi kuja ndi vilatu vauzimu. (Ŵerengani 1 Timote 4:12-16.) Po muŵanaŵaniya mazu ngaku Paulo, muwonengi kuti iyu wakhumbanga kuti Timote waluti panthazi mwauzimu mu nthowa ziŵi: mwakuja ndi mijalidu ya Chikhristu nge chanju, chivwanu ndipuso nkharu yambula kufipiskika kweniso mwa kusazgiyaku malusu ngaki nge kuŵerenga pa gulu la ŵanthu, kuchiska ndipuso kusambiza. Po tiŵanaŵaniya chakuwoniyapu chaku Timote, tiyeni tiwoni mo kuja ndi vilatu vakwenere kungatiwovye kuti tiluti panthazi mwauzimu. Tiwonengi so nthowa zinyaki zo tingasazgiyaku uteŵeti widu.
YESESANI KUJA NDI MIJALIDU YA CHIKHRISTU
4. Mwakukoliyana ndi Afilipi 2:19-22, kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitiska kuti Timote waje mteŵeti wamampha waku Yehova?
4 Mijalidu yaki yamampha ya Chikhristu ndiyu yinguchitiska kuti Timote waje mteŵeti wamampha waku Yehova. (Ŵerengani Afilipi 2:19-22.) Pa vo Paulo wangukonkhoska vakukwaskana ndi Timote, tiwona kuti iyu wenga wakujiyuyuwa, wakugomezgeka, waphamphu kweniso wakuthembeka. Iyu waŵayanjanga abali ŵaki kweniso waŵaŵanaŵaniyanga ukongwa. Chifukwa cha venivi, Paulo wamuyanjanga Timote ndipu wanguswela cha kumupaska mauteŵeti ngakusuzga. (1 Akori. 4:17) Mwakuyanana waka, nasi Yehova watiyanjengi kweniso tingawovya ukongwa mumpingu asani titesesa kuja ndi mijalidu yo iyu watanja.—Salimo 25:9; 138:6.
Ziŵani jalidu la Chikhristu lo mukhumba kuti mulilongongi ukongwa (Wonani ndimi 5-6)
5. (a) Kumbi mungachita wuli kuti muziŵi jalidu la Chikhristu lo mukhumba kuja nalu? (b) Nge mo chithuzi chalongore, kumbi mzichi wachisungwana wachita wuli kuti wafiski chilatu chaki chakuti waŵalongongi lisungu ukongwa ŵanthu?
5 Sankhani jalidu lo mukhumba kuja nalu. Pempherani ndi kuŵanaŵaniya chigaŵa cha umunthu winu cho mukhumbika kusintha. Sankhani jalidu limoza lo mukhumba kusintha. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi mukhumba kuja alisungu ukongwa pamwenga kuja ndi mtima wakukhumbisiska kovya Akhristu anyinu? Kumbi mukhumba kuti mujengi mwachimangu ndi ŵanthu ndipuso kuŵagowoke? Mungachita umampha kufumba mubwezi winu wakuthembeka kuti wakukambiyeni vo mukhumbika kusintha.—Nthanthi 27:6.
6. Kumbi mungachita wuli kuti mufiski chilatu chinu cha kuja ndi jalidu lamampha?
6 Chitanipu kanthu kuti mufiski chilatu chinu. Kumbi mungachita wuli venivi? Nthowa yimoza, nkhulisambira mwakuphwere jalidu lo mukhumba kuja nalu. Tiyeruzgiyi kuti mwasankha kuti mukhumba kuti muŵagowokiyengi ukongwa ŵanthu. Mungayamba kuŵerenga kweniso kuŵanaŵaniyapu nkhani za ŵanthu wo azumbulika mu Bayibolu, wo agowokiyanga anyawu ndi mtima wosi ndipuso wo alekanga kugowoka. Ŵanaŵaniyani chakuwoniyapu chaku Yesu. Iyu wenga wakunozgeka kugowoke ŵanthu. (Luka 7:47, 48) Ndipuso waŵikanga maŵanaŵanu pa vo anangisanga cha, kweni vo angafiska kuchita. Kweni Afarisi a mu nyengu yaku Yesu, “awonanga anyawu nge kuti mbanthu cha.” (Luka 18:9) Pavuli pakuŵanaŵaniya vakuwoniyapu venivi, jifumbeni kuti: ‘Kumbi ndiwonanji mwa ŵanthu anyaki? Pa mijalidu yawu yosi, kumbi ini ndasankha kuŵika maŵanaŵanu pa jalidu nili?’ Asani vitikusuzgani kugowoke munthu munyaki, yesani kulemba mijalidu yaki yinandi yamampha. Pavuli paki, jifumbeni kuti: ‘Kumbi Yesu watimuwona wuli munthu mwenuyu? Kumbi wangamugowoke?’ Asani tingachita venivi, tingasintha mo tiŵanaŵaniya. Pakwamba, vingatisuzga kugowoke munthu yo watiguŵiska. Kweni asani tingalutirizga kufwiyapu kuti tisinthi, mukuluta kwa nyengu tijengi akunozgeka kumugowoke.
SAMBILANI MALUSU NGO NGANGAKUWOVYANI KUTEŴETE YEHOVA
Jiperekeni kuti musambiri mo munganozge vinthu pa Nyumba yinu ya Ufumu (Wonani ndimi 7) *
7. Mwakukoliyana ndi Nthanthi 22:29, kumbi Yehova watiŵagwiriskiya wuli ntchitu ŵanthu wo ŵe ndi malusu mazuŵa nganu?
7 Chilatu chinyaki cho mungaja nachu, nkhusambira lusu lo lingakuwovyani kuteŵete Yehova. Aŵanaŵaniyani waka unandi wa ŵanthu wo akhumbika pa kuzenga nyumba za Beteli, Malu nga Unganu ndipuso Nyumba za Ufumu. Anandi mwa ŵanthu ŵenaŵa, asambira malusu mwa kugwiriya limoza ntchitu ndi abali wo atiziziŵa umampha ntchitu zenizi. Nge mo chilongore chithuzi, abali ndi azichi asambira malusu ngo ngakhumbika kuti awovyi kunozga so Malu nga Unganu ndipuso Nyumba za Ufumu. Kuziya mu nthowa zenizi kweniso zinyaki, Yehova Chiuta yo ndi “Fumu yamuyaya,” kweniso Yesu Khristu yo ndi “fumu ya . . . mafumu,” afiska vinthu vikulu kuziya mwa ŵanthu ŵenaŵa wo ŵe ndi malusu. (1 Timo. 1:17; 6:15; ŵerengani Nthanthi 22:29.) Tikhumbika kufwiyapu kweniso kugwiriskiya ntchitu malusu ngidu kuti tikankhuski Yehova, taŵeni cha.—Yoha. 8:54.
8. Kumbi mungachita wuli kuti muziŵi lusu lo mukhumbika kusambira?
8 Sankhani lusu lo mukhumba kuja nalu. Kumbi mukhumba kusambira lusu nili? Fumbani ŵara mumpingu winu kweniso mungafumba wakuwonere dera, kuti akukambiyeni lusu lo mutenere kuja nalu. Mwakuyeruzgiyapu, asani akukambiyani kuti mukhumbika kusazgiyaku lusu linu la kulongoro ndipuso kusambiza, afumbeni kuti akuwovyeni kuziŵa jalidu chayilu lo mukhumbika kugwiriyapu ntchitu. Pavuli paki, yesesani kugwiriyapu ntchitu. Kumbi mungafiska wuli venivi?
9. Kumbi mungachita wuli kuti mufiski chilatu chinu chakusambira lusu linyaki?
9 Chitanipu kanthu kuti mufiski chilatu chinu. Tiyeruzgiyi kuti mukhumba kusazgiyaku lusu linu la kusambiza. Mungakhumbika kuŵerenga mwakuphwere kabuku kakuti Jiperekeni pa Kuŵerenga ndi Kusambiza. Asani mwapaskika nkhani pa unganu wa mkati mwa sabata, mungapempha mubali wakwenere kuti wavwisiyi nkhani yinu mwechendayikambi pa maunganu, ndipu pavuli paki wakukambiyeni mo mukhumbika kunozga. Munozgekiyengi nkhani yinu kweche nyengu kuti ŵanthu akawoni kuti ndimwi waphamphu kweniso wakuthembeka.—Nthanthi 21:5; 2 Akori. 8:22.
10. Kambani chakuwoniyapu cho chilongo mo tingasazgiyaku lusu linyaki lo tikhumba.
10 Kweni wuli asani lusu lo mukhumba kuja nalu litikusuzgani? Mungagongowanga cha! Mubali munyaki zina laki Garry wasuzgikanga kuŵerenga. Iyu wakumbuka kuti wachitanga soni asani waŵerenga mwakukweza pa maunganu nga mpingu. Kweni wangwesesa kufwiyapu kuti waziŵi. Sonu iyu wakamba kuti vo wangusambizika ndi abali akwenere ndipuso mumabuku ngidu, vamuwovya kuti wakambengi nkhani ku Nyumba za Ufumu, pa maunganu ngadera ndipuso nga chigaŵa!
11. Mwakuyanana ndi Timote, kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tichitengi vinandi pakuteŵete Yehova?
11 Kumbi Timote wanguja msambizi wamampha ukongwa ndipuso wakambanga umampha ukongwa nkhani? Bayibolu likambapu cha. Kweni tikayika cha kuti Timote wangachitanga umampha ukongwa mauteŵeti ngaki chifukwa walondonga ulongozgi waku Paulo. (2 Timo. 3:10) Mwakuyanana waka, asani nasi tasambira malusu, tichitengi vinandi pakuteŵete Yehova.
MUSANIYENGI NTHOWA ZO MUNGATEŴETE ANYINU
12. Kumbi ŵanthu anyaki akuwovyani wuli?
12 Tosi tiyanduwa ndi mauteŵeti ngo anyidu achita. Mwakuyeruzgiyapu, asani te kuchipatala tiwonga ukongwa asani abali a mu Makomiti Ngakukambiskana ndi Achipatala pamwenga Magulu Ngakuwona Akutama, ŵaza kuzitiwona. Asani takumana ndi suzgu yinyaki pa umoyu widu, tiwonga asani ŵara wo atitiŵanaŵaniya apatuwa nyengu kuti ativwisiyi ndipuso kutipembuzga. Ndipu asani tikhumba munthu kuti waluti nasi ku sambiru lidu, tiwonga asani mpayiniya walusu waluta nasi ndi kuperekapu masachizgu ngaki. Abali ndi azichi wosi ŵenaŵa akondwa kutiwovya. Nasi tingakondwa asani tija akunozgeka kovya abali ŵidu. Yesu wanguti: “Kupaska kuchitiska kuti munthu wakondwengi ukongwa kuluska kulonde.” (Machi. 20:35) Asani mukhumba kusazgiyaku uteŵeti winu mu nthowa zenizi pamwenga zinyaki, kumbi ntchinthu wuli cho chingakuwovyani kuti mufiski vilatu vinu?
13. Asani tisankha chilatu chinyaki, kumbi titenere kukumbukanji?
13 Mungajiŵikiyanga vilatu vinandi cha pa nyengu yimoza. Mwakuyeruzgiyapu, panyaki mungaŵanaŵana kuti, ‘ndikhumba kuchita vinandi mumpingu.’ Kweni vingaŵa vakusuzga kuziŵa mo mungafiskiya vilatu venivi ndipu mungawona kuti vingachitika cha kuziŵa asani mwavifiska. Mwaviyo, musankhengi chilatu chimoza pa nyengu yimoza. Mungalemba chilatu chinu ndipuso mo mukhumba kuchifiskiya.
14. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuja akunozgeka kusintha asani titijiŵikiya vilatu?
14 Tikhumbika so kuja akunozgeka kusintha asani titijiŵikiya vilatu. Chifukwa wuli? Chifukwa tiziŵiya limu cha chechosi cho chitichitikiyengi pa umoyu. Mwakuyeruzgiyapu, wakutumika Paulo wanguwovya kupanga mpingu wasonu mutawuni ya Tesalonika. Ndipu tikayika cha kuti iyu wenga ndi chilatu cha kuja kwenuku ndi kovya Akhristu asonu ŵenaŵa. Kweni ŵanthu akususka anguchitiska kuti Paulo watuweku kwenuku. (Machi. 17:1-5, 10) Asani Paulo wanguja kwenuku, watingi waŵikengi maumoyu nga abali ŵaki pangozi. Kweni Paulo wanguleka cha kuŵawovya. Mumalu mwaki, iyu wanguzomereza mo vinthu venge ndipu wangusaniya nthowa yinyaki yakuŵawovye. Pati pajumpha nyengu, iyu wangutuma Timote kuti wakachiski Akhristu asonu ŵenaŵa ku Tesalonika. (1 Ate. 3:1-3) Akhristu a ku Tesalonika atenere kuti angukondwa ukongwa kuti Timote wenga wakunozgeka kuluta kwekosi ko wakhumbikanga kuti wakawovyi.
15. Kumbi vilatu vidu vingasintha wuli asani vinthu vasintha pa umoyu widu? Kambani chakuwoniyapu.
15 Tingasambirapu kanthu pa vo vinguchitikiya Paulo ku Tesalonika. Mwakuyeruzgiyapu, tingaja ndi chilatu chakuchita uteŵeti unyaki, kweni vinthu vingasintha pa umoyu widu ndipu vingatitondekesa kufiska chilatu chidu. (Waku. 9:11) Asani umu ndimu viliri ndi yimwi, jani akunozgeka kusankha chilatu chinyaki cho mungafiska. Venivi ndivu Ted ndi muwolu waki Hiedi anguchita. Chifukwa chakuti yumoza watamanga, yiwu anguleka kuteŵete pa Beteli. Kweni chifukwa cha kwanja Yehova, angusaniya nthowa zinyaki zakusazgiyaku uteŵeti wawu. Chakwamba, angwamba kuchita upayiniya wa nyengu zosi. Pati pajumpha nyengu, yiwu anguŵikika kuja apayiniya apade ndipu Ted wangwamba kuteŵete nge wakovya wakuwonere dera. Pavuli paki, vyaka vo munthu watenere kuteŵete nge wakuwonere dera vingusintha. Ted ndi Hiedi anguziŵa kuti yiwu ŵenga akukota ukongwa ndipu angafiska cha uteŵeti wenuwu. Chinanga kuti yiwu anguguŵa, kweni anguziŵa kuti angateŵete Yehova mu nthowa zinyaki. Ted wanguti: “Tasambira kuti tikhumbika cha kuŵika mtima pa mtundu umoza pe wa uteŵeti.”
16. Kumbi tingasambiranji pa Agalatiya 6:4?
16 Tingatondekesa cha vinthu vinyaki vo vititichitikiya pa umoyu. Mwaviyo, tingaŵanaŵananga cha kuti Yehova watitiwona kuti te akuzirwa chifukwa cha mauteŵeti ngo tichita kweniso tingayeruzgiyanga cha uteŵeti wo isi tichita ndi wa anyidu. Hiedi wangukonkhoska kuti: “Likondwa laku limala asani uyeruzgiya mo umoyu waku uliri ndi vo vichitika pa umoyu wa ŵanthu anyaki.” (Ŵerengani Agalatiya 6:4.) Mwaviyo, mbumampha kusaniya nthowa zo tingawovye anyidu kweniso kuteŵete Yehova. *
17. Kumbi mungachita wuli kuti muje akwenere kuchita mauteŵeti nganyaki?
17 Mungasuzgika cha kuchita vinandi pakuteŵete Yehova, asani muja umoyu wambula kukhumba vinandi kweniso kukhwecha ngongoli zambula kwenere. Mujiŵikiyengi vilatu vimanavimana vo vingakuwovyani kuti mufiski vilatu vikuluvikulu. Mwakuyeruzgiyapu, asani chilatu chinu chikulu nkhukhumba kuja mpayiniya wa nyengu zosi, kumbi pasonu panu mungachita upayiniya wakovya wakulutiliya? Asani mukhumba kuja mteŵeti wakovya, kumbi mungamaliya maora nganandi mu uteŵeti, kuchiwona wo atama ndipuso akukota mumpingu winu? Vo mungasambira pasonu panu, vingakujuliyani khomu la mauteŵeti nganyaki kunthazi. Muyesesengi kufwiyapu kuchita uteŵeti wewosi wo mungapaskika.—Aro. 12:11.
Sankhani chilatu cho mungachifiska (Wonani ndimi 18) *
18. Nge mo chilongore chithuzi, kumbi musambiranji kwaku Beverley? (Wonani so chithuzi.)
18 Tikhumbika cha kuŵanaŵana kuti tingatondeka kuja ndi vilatu vauzimu kweniso kuvifiska chifukwa cha kukota. Tiyeni tiwoni chakuwoniyapu cha mzichi Beverley wa vyaka 75. Iyu watamanga matenda ngakulu ngo ngamutondekesanga kwenda. Kweni wakhumbisiskanga kuchita vinandi pa ntchitu yakudaniya ŵanthu ku Chikumbusu. Mwaviyo, wangujiŵikiya vilatu. Beverley wati wafiska vilatu vaki pa ntchitu iyi, wangukondwa ukongwa. Phamphu laki linguchiska ŵanthu anyaki kuti alimbikiyengi mu uteŵeti. Yehova wawona kuti ntchitu yo abali ndi azichi ŵidu akukota agwira njakuzirwa, chinanga kuti achita vinandi cha chifukwa cha mo vinthu viliri pa umoyu wawu.—Salimo 71:17, 18.
19. Kumbi ndi vilatu vauzimu nivi vo tingaŵa navu?
19 Mujiŵikiyengi vilatu vo mungafiska. Jani ndi mijalidu yo yingakondwesa Yehova. Sambirani malusu ngo ngangakuwovyani kuti Chiuta widu ndi gulu laki akugwiriskiyeni ntchitu mwakukwana. Saniyani nthowa zo mungateŵete abali ndi azichi ŵinu mwakukwana. * Mwakuyanana ndi Timote, Yehova wangakuwovyani kuti ‘ŵanthu wosi awoni kuti muluta panthazi.’—1 Timo. 4:15.
SUMU 38 Chiuta Wakupaseningi Nthazi
^ ndimi 5 Timote wapharazganga mwalusu uthenga wamampha. Kweni wakutumika Paulo wangumuchiska kuti walutirizgi kuluta panthazi mwauzimu. Chifukwa chakuti Timote wangulondo ulongozgi waku Paulo, Yehova wangumugwiriskiya ntchitu ukongwa ndipuso wanguŵawovya ukongwa abali ndi azichi ŵaki. Mwakuyanana ndi Timote, kumbi namwi mukhumbisiska kuteŵete Yehova kweniso Akhristu anyinu mwakukwana? Tikayika cha kuti ndivu mukhumba. Kumbi ndi vilatu nivi vo vingakuwovyani kuti muchitengi viyo? Nanga mukhumbika kuchitanji kuti muje ndi vilatu venivi kweniso kuvifiska?
^ ndimi 1 VO MAZU NGANYAKI NGANG’ANAMUWA: Vilatu vauzimu visazgapu chechosi cho titesesa kuchita ndi chilatu chakuti titeŵete Yehova mwakukwana kweniso kuti timukondwesi.
^ ndimi 16 Wonani kamutu kakuti “Kuteŵete Ko Kukhumbika Apharazgi Anandi,” mu buku lakuti Gulu lo Lichita Khumbu Laku Yehova, mutu 10, ndimi 6-9.
^ ndimi 19 Wonani sambiru 60, lakuti “Lutirizgani Kuja pa Ubwezi Wakukho ndi Yehova,” mu buku lakuti Kondwani ndi Umoyu Kwamuyaya!
^ ndimi 63 VITHUZI: Mubali wasambiza azichi ŵaŵi ntchitu yakunozga vinthu ndipu yiwu atiligwiriskiya ntchitu umampha lusu lawu lasonu lenili.
^ ndimi 65 VITHUZI: Mzichi yo watuwapu cha panyumba, wapharazga pafoni kuti wadaniyi ŵanthu ku Chikumbusu.
