Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 18

Buidi Wulenda Sikikila Makani ma Kiphevi ayi Kudukisa Mawu?

Buidi Wulenda Sikikila Makani ma Kiphevi ayi Kudukisa Mawu?

“Yindulanga mambu amomo; tsikika mayindu mu mawu muingi ndionzukulu’aku yi kiphevi yimonika kuidi batu boso.”—1 TIMO. 4:15.

NKUNGA 84 Tusadila Kuidi Tsatu

MAMBU TUANLONGUKA *

1. Makani mbi ma kiphevi tulenda sikika?

 MU KUBA Baklisto bakiedika befu tunzolanga beni Yave. Ayi tuntomba kuvanga mamoso tulenda nunga mu kisalu kiandi. Boti tuntomba kuluta kukivana mu kisalu ki Yave, tufueti sikika makani ma kiphevi, dedi kukuna mbutu wu phevi yinlongo, kulonguka mambu mamona ayi kutomba ziphila tulenda buela kukivanina. *

2. Kibila mbi tufueti sikikila makani ma kiphevi ayi kuvanga mangolo muingi kudukisa mawu?

2 Kibila mbi tufueti buela konzukila mu kiphevi? Ditheti, tuntomba kukuangidika Tat’itu yi luzolo. Yave wunkuangalalanga kumona bo tunsadila mambu tuzebi kuvanga mu kisalu kiandi. Dimuadi, tuntomba kusadisa zikhomba zitu. (1 Tesa. 4:9, 10) Boso kua bubela mimvu tueka mu kiedika, tufueti tatamana kukonzuka mu kiphevi. Tuemmona buidi tulenda vangila mawu.

3. Dedi bummonisina 1 Timoteo 4:12-16, khindusulu mbi mvuala Polo kavana Timoteo?

3 Timoteo wuba nkulutu wu kimvuka bo mvuala Polo kansonikina nkanda wutheti. Vayi kheti bobo, mvuala Polo wunkindisa muingi katatamana kukonzuka mu kiphevi. (Tanga 1 Timoteo 4:12-16.) Ngie kusikika buboti mayindu mu dilongi mvuala Polo kavana Timoteo, wunkuiza mona ti nandi wunkindisa kukonzuka mu ziphila ziwadi. Yitheti, mu kukuna zikhadulu zi mbutu wu phevi. Dedi: luzolo, kiminu, kubuela pisuka mu kutanga ayi kuba wudiodila mu nyitu ayi mu mayindu. Yimuadi, mu kubuela pisuka mu kulonga. Mu kutadila kifuani ki Timoteo tuemmona buidi kusika makani madi mu kitesu kitu, malenda ku tusadisila kukonzuka mu kiphevi. Mvandi tunkuiza mona ziphila tulenda buela kukivanina mu kisalu ki kusamuna.

KUNA ZIKHADULU ZI MBUTU WU PHEVI YINLONGO

4. Dedi bummonisina Filipi 2:19-22, mbi bivanga Yave kubuela sadila Timoteo?

4 Mbi bivanga Yave kubuela sadila Timoteo? Zikhadulu ziandi zi mbutu wu phevi. (Tanga Filipi 2:19-22.) Mu kutala mambu mvuala Polo kutuba matedi Timoteo, tulenda visa ti nandi wuba wukuikama, wuba nzaki, waba kukikululanga ayi wuba mutu wu lufiatu. Nandi wuba wukubama muingi kukivana ayi waba vuanga nkinza zikhomba. Mu kibila akiokio, mvuala Polo kasa mona ko nkaku kubuela kumvana biyeku binkaka. (1 Koli. 4:17) Bobuawu mvandi, befu kukuna zikhadulu Yave kanzolanga, nandi wala luta tusadila mu kimvuka kiandi.—Minku. 25:9; 138:6.

Mona zikhadulu mbi zi mbutu phevi wuntomba kukuna mu bilumbu binkuiza kuntuala (Tala matangu 5-6)

5. (a) Buidi wulenda zabila khadulu yi mbutu wu phevi wufueti vangila mangolo ma kukuna? (b) Dedi bummonisina fikula, buidi khomba yinkieto kadi mu kuvangila mangolo muingi kudukisa makani kasikika ma kukitula va kibuangu ki bankaka?

5 Sikika makani wulenda nunga. Mu nzila nsambu dinda kuidi Yave muingi ka kusadisa kumona zikhadulu fueti vangila mangolo. Dedi, ngie wulenda kuna khadulu yi kukitula va kibuangu ki bankaka voti kubuela kukivana muingi kusadisa bankaka? Wuntomba kuba nkua ndembama ayi nkua nlemvu? Boti kuba, ngie wulenda dinda lusalusu kuidi nkundi’aku muingi ka kusadisa kumona zikhadulu wulenda buela vangila mangolo.—Zinga. 27:6.

6. Buidi tulenda sikikila makani ma kukuna khadulu yi mbutu wu phevi?

6 Dukisa makani maku. Buidi wulenda vangila mawu? Phila yimueka yidi, mu kulonguka matedi khadulu wuntomba kuvangila mangolo. Yindula boti ngie wuntomba kuluta buela lemvukilanga bankaka. Ngie wulenda longuka mu bifuani bi Kibibila bi batu balemvukila bankaka ayi bakhambu lemvukila. Tala kifuani ki Yesu. Nandi waba lemvukilanga bankaka. (Luka 7:47, 48) Nandi kasa sikika ko thalu mu zinzimbala ziawu, vayi mu mambu bazebi kuvanga. Vayi “bafalisi baba lenzanga batu bankaka.” (Luka 18:9) Bo wunyindula mu bifuani abiobio wukiyuvusa: ‘Zikhadulu mbi zimboti yimmonanga mu bankaka? Yilenda sikika mayindu mami mu zikhadulu beni?’ Boti widi mu kuvanga mangolo muingi kulemvukila mutu, meka kusonika zikhadulu zimboti nandi kadi. Bosi wukiyivusa: ‘Buidi Yesu kantadilanga mutu awowo? Nandi kalenda kunlemvukila?’ Kuyindula mu phila ayoyo, kulenda ku tusadisa kubalula mayindu mitu. Va thonono, tulenda mona phasi kulemvukila mutu wu tulueka ntima vayi bo tumvanga mangolo muingi kukuna khadulu ayoyo, bumviokila thangu tunkuiza ba bankua nlemvu.

LONGUKA MAMBU MAMONA

Wukivana muingi kulonguka bu kukiebila bibuangu bi zikhutukunu (Tala lutangu 7) *

7. Dedi bummonisina Zingana 22:29, mu ziphila mbi tulenda sadila mambu tuzebi kuvanga?

7 Makani mankaka ngie wulenda sikika madi, kulonguka mambu mamona. Bisalu biwombo bintombulu muingi kutunga zi Beteli, bibuangu bi zikhutukunu zi mavula ayi zinzo zi Kintinu. Zikhomba ziwombo bamvanganga kisalu akiokio, balongukila kiawu kuidi zikhomba zipisuka bansalanga yawu. Dedi bummonisina foto, zikhomba badi mu kulonguka buidi bu kukiebila bibuangu bi zikhutukunu. Mu ziphila aziozio ayi zinkaka, Yave Nzambi “Ntinu wunzinganga mvu ka mvu,” ayi Yesu Klisto, “Ntinu . . . wu mintinu” badi mu kusadila zikhomba muingi kuvanga bisalu biwombo. (1 Timo. 1:17; 6:15; tanga Zingana 22:29.) Tutidi kusadila mambu tuzebi kuvanga muingi kukembisa Yave Nzambi, bika kuandi befu veka.—Yoa. 8:54.

8. Buidi ngie wulenda sikikila makani matedi kubuela pisuka mu kulonga?

8 Sikika makani wulenda nunga. Mambu mbi mamona ngie wulenda longuka? Yuvula kuidi nkulutu wu kimvuka voti kuidi nkengididi wu bimvuka mambu mbi ngie wulenda longuka. Dedi, ba kukukamba muingi wubuela pisuka mu kulonga, wuba dinda muingi ba kusadisa kumona dilongi mbi dilenda kusadisa kubuela pisuka. Bosi sadila malongi ba kuvana. Buidi wulenda vangila mawu?

9. Buidi wulenda dukisila makani ma kubuela pisuka mu kulonga?

9 Dukisa makani maku. Yindulabu boti ngie wuntomba kubuela pisuka mu kulonga. Ngie wulenda botula thangu muingi kulonguka mu mua buku Buela Pisuka Mu Kutanga Ayi Kulonga. Boti betambula kiyeku muingi kuvanga mu lukutukunu lumvangamanga va khati sabala, buna dinda lusalusu kuidi khomba wupisuka muingi kayuwa dilongi diaku ayi ka kukamba mbi fueti balula. Bika to kuba wuzabakana mu mambu zebi kuvanga, vayi vanga mvandi mangolo ma kuba wuzabakana banga mutu wu lufiatu ayi wunzaki.—Zinga. 21:5; 2 Koli. 8:22.

10. Vana kifuani kitedi buidi tulenda longukila mambu mamona.

10 Buabu, boti mambu babe kukamba muingi wulonguka, masi ko mawu ngie wunzolonga kuvanga? Bika kuvonga! Yaya Garry kabasa zabanga ko kutanga buboti vayi wumvanganga mangolo muingi kubuela pisuka kutanga. Nandi wuntebuka moyo ti khumbu zinkaka, waba titubukanga bo kantanga mu mbembu yinangama mu lukutukunu. Vayi nandi wutatamana kuvanga mangolo muingi kupisuka. Nandi wutuba ti mu kibila ki khubumunu katambula, bubu wunnunganga kuvanga malongi mu zikhutukunu zi kimvuka ayi zi mavula!

11. Dedi Timoteo, mbi bilenda tusadisa kutambula biyeku binkaka?

11 Timoteo, wuba nlongisi wupisuka? Kibibila kisintubila ko mawu. Vayi tuisi ko divuda ti bo kalandakana dilongi di mvuala Polo, nandi wuyonzuka beni mu kiphevi ayi wuvanga buboti biyeku biandi. (2 Timo. 3:10) Dedi Timoteo, befu kuvanga mangolo muingi kukonzuka mu kiphevi, tuala ba bakubama muingi kutambula biyeku binkaka.

TOMBA ZIPHILA WULENDA BUELA KUKIVANINA MUINGI KUSADISA BANKAKA

12. Ndandu mbi ngie mana baka mu lusasu lu bankaka?

12 Befu boso tumbakanga ndandu mu lusalusu lu bankaka. Bo tuidi mu kimbevu ku lupitali tumbanga mu mayangi bo zikhomba badi mu dingumba di Colih bankuiza tutala. Bo tumviokila mu mambu maphasi, tumbanga mu mayangu mu thangu nkulutu wu kimvuka kambotula thangu muingi kutukuwa ayi kutuvana mbombolo. Bo tuntomba lusalusu muingi kutuadisa ndongukulu yi Kibibila, tumbanga mu mayangi bo ntuami ntuala wupisuka kakivana muingi kutu landakana bo tuntuadisa ndongukulu beni. Zikhomba aziozio, badi bakubama muingi ku tusadisa. Tulenda baka mayangi befu kukivana muingi kusadisa zikhomba. Yesu wutuba: “Mayangi malutidi kuidi mutu wumvana [kena] kuidi mutu wuntambula”. (Mava. 20:35) Boti tidi buela kukivana mu kisalu ki kusamuna, mbi bilenda kusadisa kudukisa makani beni?

13. Bo ngie wunsikika lukanu, mbi fueti tebukanga moyo?

13 Bika kusikika makani wukhambu zaba buidi bu kudukisila mawu. Dedi, ngie wulenda yindula ‘Yintomba buela kukivana mu kimvuka’ vayi ḿba wulenda mona phasi kuzaba mu diambu mbi wulenda buela kukivanina. Ayi dilenda ba diambu diphasi kuzaba boti madukisa makani beni. Diawu, sikika lukanu lo ngie zebi buidi wulenda nungina kudukisila luawu. Ngie wulenda sonika lukanu beni mu nkanda ayi mona buidi wulenda nungina kudukisila luawu.

14. Kibila mbi tufueti bela mayindu mafuana bo tunsikika makani?

14 Tufueti ba mayindu mafuana bo tunsikika makani. Kibila mbi? Kibila mambu mambalukanga mu luzingu. Dedi, mvuala Polo wusadisa kufonda kimvuka ku Tesalonika ayi ḿba nandi wuba makani ma kutatamana kuna muingi kusadisa zikhomba. Vayi mu kibila ki zimbeni nandi wubika divula beni. (Mava. 17:1-5, 10) Boti mvuala Polo wutatamana kuna, khanu nandi wutula luzingu lu zikhomba va kingela. Vayi kheti bobo, nandi kasa vonga ko ayi wutatamana kusadisa zikhomba. Bosi nandi wufila Timoteo muingi kue basadisa. (1 Tesa. 3:1-3) Zikhomba ku Tesalonika, bayangalala beni kumona phila Timoteo kakivanina muingi kuba sadisa.

15. Buidi makani mitu malenda balukila bo mambu mambaluka mu luzingu? Vana kifuani.

15 Mbi tulenda longuka mu kifuani ki mvuala Polo ku Tesalonika? Tulenda sikika makani ma kiphevi vayi ḿba mu kibila ki mambu mambalukanga mu luzingu, tulendi nunga ko kudukisa mawu. (Mpovi 9:11) Boti mawu widi mu kuviokila, ba wukubama muingi kusikika makani mo wulenda nunga kudukisa. Mawu mamonikina yaya Ted ayi nkazi’andi. Mu kibila ki buvinya bawu babika kusadila ku Beteli. Vayi luzolo luawu mu Yave luba vanga kutomba ziphila zinkaka zi kubuela kukivanina mu kisalu ki kusamuna. Bawu bakivana muingi kuba mintuami ntuala. Buviokila thangu bayiza ba mintuami ntuala mifilu. Ayi yaya Ted wutambula khubumunu muingi kuba nkengididi wu bimvuka. Buviokila thangu, bawu babika kiyeku akiokio mu kibila ki phunga. Vayi batomba ziphila zinkaka zi kusadila Yave. Yaya Ted wutuba: “Yilonguka ti yilenda sadila Yave mu ziphila ziviakana.”

16. Mambu mbi tulenda longuka mu Ngalatia 6:4?

16 Befu tulendi nunga ko kuzaba mambu moso malenda tumonikina mu luzingu. Diawu tulendi yindula ko ti biyeku tuidi bubu, biawu bi tuvana luvalu va meso ma Yave voti kudedikisa biyeku tuidi na biyeku bakaka badi. Yaya Hiedi wutuba: “Mayangi mitu malenda dekuka befu kudedikisa mawu na mayangi bankaka badi mu luzingu.” (Tanga Ngalatia 6:4.) Diawu, nkinza beni kumona ziphila tulenda buela kukivanina. *

17. Buidi wulenda kubiminina muingi kutambula biyeku binkaka?

17 Buela kukivana mu kisalu ki Yave mu kulengisa nzingulu’aku. Ayi bika kukotanga mu zipholo. Sikika makani maluelu malenda kusadisa kununga kudukisa makani malutidi. Dedi, boti ngie widi makani ma kuba ntuami ntuala, ngie wulenda tona kuba theti nsadisi wu mintuami ntuala. Voti ḿba ngie wuntomba kuba nsadisi wu bakulutu ba kimvuka, buna wulenda buela kukivana mu kisalu ki kusamuna, kusadisa zimbevu ayi zikhomba zima nuna. Khubumunu wuntambula bubu, yilenda kusadisa kutambula biyeku binkaka kuntuala. Diawu, ba wukubama mu kuvanga mamoso wulenda nunga mu kiyeku widi bubu.—Loma 12:11.

Sikika lukanu lo ngie zebi ti wulenda nunga kudukisa (Tala lutangu 18) *

18. Dede bummonisina foto, mbi ngie belonguka mu kifuani ki yaya Beverley?

18 Vasi ko phunga muingi kusikika makani ayi kudukisa mawu. Tala kifuani ki yaya Beverley widi 75-di mimvu. Nandi wuba kimbevu kingolo kiaba kuntulanga nkaku muingi kudiata. Vayi kheti bobo, wusikika makani kalenda nunga kudukisa, ma kukivana muingi kutumisa batu mu Mbambukulu Moyo. Bo kanunga kudukisa makani amomo, nandi wuba mu mayangi. Kifuani kiandi kisadisa bankaka kubuela kukivana mu kisalu ki kusamuna. Yave wumvuanga nkinza zikhomba zitu zima nuna kheti basiala bue nunga ko kuvanga mawombo mu kisalu kiandi.—Minku. 71:17, 18.

19. Makani mbi ma kiphevi tulenda sikika?

19 Sikika makani mo ngie wulenda nunga kudukisa. Kuna zikhadulu zio Yave kanzolanga. Longuka kuvanga mambu mamona malenda kusadisa kubuela kukivana mu kimvuka ki Yave. Tomba ziphila wulenda buela kukivanina muingi kusadisa zikhomba ziaku. * Dedi Timoteo; mu lusakumunu lu Yave “ndionzukulu’aku yi kiphevi yilenda monika kuidi batu boso.”—1 Timo. 4:15.

NKUNGA 38 Yave Wala Kuvana Mangolo

^ Timoteo wuba nsamuni wupisuka-wu zitsangu zimboti. Vayi kheti bobo mvuala Polo wunkindisa muingi katatamana kukonzuka mu kiphevi. Bo kalandakana dilongi di mvuala Polo, Yave wuluta kunsadila ayi nandi wusadisa zikhomba. Ngie widi momawu makani Timoteo kaba ma kusadila Yave ayi kusadisa zikhomba? Tuisi ko divuda ti ngete. Makani mbi wulenda sikika muingi kununga kuvanga mawu? Ayi mbi bintombulu muingi kusikika ayi kudukisa makani beni?

^ TSUDUKUSU YI BIKUMA: Makani ma kiphevi mansundula dioso kua diambu tumvanga muingi kuluta kukivana mu kisalu ki Yave ayi kunkuangidika.

^ Tala dilongi 60, “Tatamana Kukonzuka mu Kiphevi,” mu buku Baka Mayangi ma Mvu ka Mvu!

^ MAMBU MADI MU ZIFOTO: Khomba wunkubika zikhomba wadi zi bakieto kukieba bibuangu bi zikhutukunu.

^ MAMBU MADI MU ZIFOTO: Khomba yinkieto wuvunda mu kisalu, wunsadila telefoni muingi kuvana kimbangi ayi wuntuminsa batu mu Mbambukulu Moyo.