Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Kyxjel qeju in che uʼjin

Kyxjel qeju in che uʼjin

¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼj juramento?

In tzaj tqʼamaʼn jun diccionario qa aj t-xi tjurarin jun xjal tyol, atz in yolin jlu tiʼj «aj t-xi ttziyen jun tyol ex in nok tqʼoʼn Dios te testiw [...] tiʼj tyol» (Diccionario de uso del español, de María Moliner). Jaku txi tjurarin jun xjal jun tyol tuʼn ttziʼ moqa jaku kubʼ ttzʼibʼin.

Ateʼ junjun in kubʼ kyximen qa nya bʼaʼn tuʼn t-xi tjurarin jun xjal tyol tuʼnju tqʼama Jesús jlu: «Miʼn txi kymane tzqan Dios [...]. Noq oʼkx tuʼn t-xi kymaʼne ok ex qa miʼn; porke qa ma tzʼok kyqʼoʼne juntl yol tibʼaj jlu, atzun in tzaj tukʼil tajaw il» (Mat. 5:33-37). Ojtzqiʼntoq tuʼn Jesús qa tzaj tqʼamaʼn Tley Moisés qa at maj iltoq tiʼj tuʼn t-xi kyjurarin aj Israel jun kyyol ex ojtzqiʼntoq tuʼn qa ax jlu bʼant kyuʼn junjuntl tmajen Dios (Gén. 14:22, 23; Éx. 22:10, 11). Ax ikx, ojtzqiʼntoq tuʼn qa otoq tzaj tjurarin Jehová qe tyol (Heb. 6:13-17). Tuʼn jlu, in nel qnikʼ tiʼj qa mintiʼ tqʼama Jesús qa mlayx txi qjurarin jun qyol. Sino tajtoq tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qa il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ aj t-xi qjurarin jun qyol, mas qa nya nim kyoklen junjun tiʼchaq. Bʼaʼn tuʼn tok tilil quʼn tuʼn tjapun twi qyol in xi qtziyen ex atzun jlu taj Jehová tuʼn tbʼant quʼn.

Qa ikju, ¿tiʼ kbʼantel tuʼna qa ma tzaj qʼamaʼn teya qa il tiʼj tuʼn t-xi tjurarina jun tyola? Tnejel, ximana tiʼj qa jaku japun tuʼna. Qa nya qʼuqli tkʼuʼja tiʼj qa jaku japun twi tyola, mas bʼaʼn qa mintiʼ ma txi tjurarina. In tzaj tqʼoʼn Tyol Dios consej lu qe: «Mas bʼaʼn tuʼn miʼn t-xi ttziyana twitzju tuʼn t-xi ttziyana ex miʼn japun tuʼna» (Ecl. 5:5). Yajxitl, xnaqʼtzana kyiʼj nabʼil at kyoklen tukʼilju aj t-xi qjurarin jun qyol ex bʼinchanxa qe tiʼchaq ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn tnabʼila xnaqʼtzaʼn maj tuʼn Tyol Dios. ¿Alkyeqe nabʼil jaku che onin qiʼj?

Ateʼ junjun juramento at kyoklen tukʼil tajbʼil Jehová. Jun techel, aj tmojeʼ jun ermano tukʼil jun ermana, in xi kytziyen jun kyyol ex in nok jlu te jun juramento. In xi ttziyen qʼa tukʼil txin twitz Dios ex kywitz junjuntl testiw qa kʼokel kykʼujlan kyibʼ, qa kʼokel kyxqʼuqin kyibʼ ex qa kʼokel kyqʼoʼn kyoklen kyxolx akux in che anqʼin tzalu twitz Txʼotxʼ. (Bʼalo nya aʼyex yol lu in che ajbʼen kyuʼn junjuntl mejebʼleʼn, maske ikju, in xi kytziyen jun kyyol twitz Dios). Aj in xi kytziyen kyyol, in xi qʼamaʼn kywitz txqantl qa ya ma che mojeʼ ex taj Dios tuʼn kukx tten kymejebʼleʼn akux in che anqʼin (Gén. 2:24; 1 Cor. 7:39). Toj tumel aj t-xi kytziyen mejebʼleʼn kyyol ex atzun taj Dios tuʼn tbʼant kyuʼn.

Ateʼ junjun juramento mintiʼ kyoklen tukʼil tajbʼil Dios. Jun techel, mintiʼ in xi kyjurarin okslal tuʼn tajbʼen arma kyuʼn tuʼn kykolin tiʼj jun tnam moqa tuʼn tkyaj kykolin kyokslabʼil. Qa ma bʼant jlu kyuʼn, mintiʼ in xi kynimen qe tkawbʼil Dios. Tuʼnju nya «te twitz txʼotxʼ» qe okslal, mintiʼ in nokx kyqʼon kyibʼ toj qʼoj nix toj nya bʼaʼn in bʼant kyuʼn xjal (Juan 15:19; Is. 2:4; Sant. 1:27).

Ateʼ junjun juramento at kyoklen tukʼilju in tzaj tqʼamaʼn qnabʼil. Naʼmxtoq t-xi tjurarin jun okslal jun tyol, at maj il tiʼj tuʼn t-ximen tiʼjju consej tqʼama Jesús. Tqʼama jlu: «Kyqʼonxe te gobierni aju te gobierni, ex kyqʼonxe te Dios aju te Dios» (Luc. 20:25).

Qo ximen tiʼj qa taj jun okslal tuʼn ttzaj qʼoʼn permis te tuʼn tanqʼin toj jun tnam moqa tuʼn ttzaj qʼoʼn tpasaporte, pero in nok tbʼiʼn qa il tiʼj tuʼn t-xi tjurarin jun tyol. Qa at toklen juramento tukʼil jun tiʼ nya bʼaʼn in nela toj twitz Dios, tzul tqʼamaʼn tnabʼil xnaqʼtzaʼn maj tuʼn Tyol Dios tuʼn miʼn t-xi tqʼamaʼn. Bʼalo jaku kubʼ tchʼexpuʼn aj kawil aju juramento tuʼntzun tok trespetarin aju in tzaj tqʼamaʼn tnabʼil okslal.

Aj tbʼaj chʼexpuʼn jun juramento at toklen tukʼilju tuʼn tok qʼet toklen jun tnam, bʼalo at toklen tukʼilju tkuʼx toj Romanos 13:1, jatumel in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Kykyaqile il tiʼj tuʼn t-xi kynimane qe aj sanjelal te gobierni». Tuʼntzunju, bʼalo jaku kubʼ t-ximen jun okslal tuʼn t-xi tqʼamaʼn jun juramento tuʼnju ojtzqiʼn tuʼn qa atzun taj Dios tuʼn t-xi tbʼinchaʼn.

Ax ikx, in tzaj tqʼamaʼn tnabʼil jun okslal te tiʼ kbʼantel tuʼn qa ma tzaj qʼamaʼn te tuʼn tajbʼen jun tiʼ tuʼn moqa tuʼn t-xi tbʼinchaʼn jun tiʼ aj t-xi tqʼamaʼn jun juramento. Toj ambʼil ojtxe, ajbʼen espada kyuʼn xjal te Roma ex qe escita tuʼn t-xi kyjurarin jun kyyol. Bʼant jlu kyuʼn tuʼn tkubʼ kyyekʼin qa at tipumal kydios te qʼoj ex qa tuʼn jlu jakutoq tzʼok qeʼ kykʼuʼj txqantl tiʼj qa che kambʼal. Atzun kye xjal te Grecia, jaw kyiʼn kyqʼabʼ twitz kyaʼj tej t-xi kyjurarin jun kyyol. Iktzun tten kubʼ kyyekʼin qa at jun dios in keʼyin tiʼjju xi kyqʼamaʼn ex xi kybʼinchaʼn, ex qa iltoq tiʼj tuʼn t-xi kyqʼoʼn kwent te.

Ojtzqiʼn quʼn qa mlay bʼant jun juramento tuʼn jun okslal tiʼj jun símbolo patrio aju at toklen tukʼil nya ax tok okslabʼil moqa in che kʼulin xjal twitz. ¿Yajtzun qa ma txiʼ jun okslal twitz jun jwes ex in tzaj qʼamaʼn te tuʼn tkubʼ tqʼoʼn tqʼabʼ tibʼaj jun Biblia ex tuʼn t-xi tjurarin tuʼntzun tel nikʼbʼaj tiʼj qa ax tok qe tyol? Toj ambʼil lu, bʼalo jaku kubʼ t-ximen tuʼn tbʼant tuʼn tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa ateʼ junjun tmajen Dios xi kyjurarin jun kyyol ex xi kybʼinchaʼn jun tiʼ (Gén. 24:2, 3, 9; 47:29-31). Qa ma kubʼ qximen tuʼn tbʼant jlu quʼn, bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa twitz Dios kxel qjurarin qa kxel qqʼamaʼn tkyaqil axix tok. Tuʼntzunju, il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa kxel qqʼamaʼn axix tok aj ttzaj qanin alkyexku xjel qe.

Tuʼnju in nok qqʼoʼn toklen qamiwbʼil at tukʼil Jehová, il tiʼj tuʼn qnaʼn Dios ex tuʼn tel qpaʼn ambʼil tuʼn qximen tiʼj naʼmxtoq tbʼant jun juramento quʼn. Qaj tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa mlay txi qbʼinchaʼn jun nya bʼaʼn aju jaku tzaj qbʼis tuʼn. Qatzun ma bʼant jun juramento quʼn, tzʼok tilil quʼn tuʼn tjapun twi qyol (1 Ped. 2:12).