Tuˈugë diksionaaryë jyënaˈany ko tuˈugë jäˈäy ti twandaˈaky Dioskëjxm, “yëˈë duˈun ko dyajtestiigëˈatyë Dios [...] mä jam ti tnigajpxy o twandaˈaky” (Diccionario de uso del español, de María Moliner). Ets mbäät wyeˈemy jääybyety o jeˈeyë tnigajpxy.

Näägë jäˈäy wyinmaytyë ko kyaj yˈoyëty ti nwandakëm Dioskëjxm mët ko Jesus jyënany: “Ko mjënäˈänët oy, yëˈë yˈandijpy ko oy, ko mjënäˈänët kyaj, yëˈë yˈandijpy ko kyaj, yëˈë ko yäˈädë jam tsyoonyë mä axëëkpë” (Mat. 5:33-37, TNM). Jesus nyijäˈäwëbë nety ko mä ja Ley mëdiˈibë yajmooyë Moisés, ja israelitëty ojts yajtukˈanaˈamdë parë tijaty twandäˈäktët ets nanduˈun ja Dios mëduumbëty wyandaktë tijaty Dioskëjxm (Gén. 14:22, 23; Éx. 22:10, 11). Jesus nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko Jyobaa ojts tijaty twandaˈaky (Eb. 6:13-17). Pääty ko Jesus duˈun jyënany mä Mateo kyaj yëˈë dyajjaygyukëyany ko kyaj yˈoyëty tijaty nwandakëm. Jesus yëˈë duˈun myaytyäˈägan ko tsojkëp nnaygyuentëˈäjtëm parë kyaj nëgoo tijaty nwandakëm mëdiˈibë kyaj jyëjpˈamëty. Tsojkëp xëmë nguytyuˈunëmë ayuk, pes duˈunënë Jyobaa ttsoky ets nduˈunëm.

Pääty, ¿ti mbäät xytyuny pën myaˈˈanmaapy ets ti xywyandäˈägët Dioskëjxm? Tsojkëp jawyiin xywyinmayët pën mbäät xykyuytyuny. Ets pën kyaj mˈity seguurë, nik oy ko kyaj xytyimwandäˈägët. Biiblyë duˈun xyˈanmäˈäyëm: “Nik oy ko nitii xykyawandäˈägët ets kyaj ko ti xywyandäˈägët ets kyaj xynyekykyuytyunët” (Ecl. 5:5). Ko nety duˈun të xytyuny, ta xyˈixäˈäny wiˈixë Biiblyë mnëˈëmoˈoy mduˈumoˈoyëty ko jam tii xywyandäˈägäˈäny, ets ta net xytyunët extëm ja mjot mwinmäˈäny të xytyukniˈˈixë mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë. ¿Mëdiˈibatyë ëwij käjpxwijën mbäät mnëˈëmoˈoy mduˈumoˈoyëty?

Ta wandakën mëdiˈibë Dios tyukjotkëdakypy. Extëm nˈokpëjktakëm ko pyëktë Jyobaa tyestiigëty, ta nyaytyukwandäˈägëdë Dios windum ets ttukˈix ttuknijawëdë ja mayjyaˈay ko naytsyokanëdëp, naygyuentëˈatanëdëp tsuj yajxon ets ko naywyingutsëˈëgëyanëdëp mientrës nimajtsk jyukyˈattë yä Naxwiiny. (Waˈan ja pëjkpëty kyaj duˈun meerë ttimnikäjpxëmbittë ja ääw ayuk, per tyuundëbën ja wandakën Dios windum). Ta net yajnigäjpxnë ko ja yetyëjk ets ja toxytyëjk të pyëjknëdë ets ko duˈunën tsyëënëdët axtë mäbäät jyukyˈattë (Gén. 2:24; 1 Kor. 7:39). Oy ko duˈunë kasäädë jäˈäy nyaytyukwandäˈägëdë ets tyukjotkëdakypyë Dios.

Ta wandakën mëdiˈibë Dios kyaj tkupëky. Extëm nˈokpëjktakëm, ja Diosmëduumbëty, kyaj twandäˈägäˈändë Dioskëjxm ko tsyëmëˈëgandëp ja tyujn parë tnitsiptunäˈändë tuˈugë paˈis, o kyaj nanduˈun twandäˈägäˈändë ko kyaj yˈoktestiigëˈatanëdë. Pes ko duˈun ttundët, kyaj nety tmëmëdowdë Diosë yˈanaˈamën. Extëmë Dios mëduumbëty, kyaj mbäät nduktëjk ndukwäˈkëm tijatyë naxwinyëdë jäˈäy tyuundëp o yajtsiptaktëp (Fwank 15:19; Is. 2:4; Sant. 1:27).

Mbäät tii nwandakëm pën nyasˈijxëp ja jot winmäˈäny. Mä tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm kyajnëm ti  twandaˈaky Dioskëjxm, tsojkëp twinmayët extëmë Jesus jyënany: “Mmoˈoy ja yajkutujkpë kopk diˈibë yëˈë jyaˈäjtypy, es mmoˈoy ja Dios nandëˈën diˈibë yëˈë jyaˈäjtypy” (Luk. 20:25).

Nˈokpëjktakëm ko tuˈugë Diosmëduumbë nyëjkxäˈäny tsënaabyë wiink paˈis o tjuudäˈänyë pyasaportë ets tnijawë ko tsojkëp twandäˈägët Dioskëjxm ko mëdowäämp. Per pën nyijäˈäwëp ko yëˈë nety kyajpxykyutëjaambyë Diosë yˈanaˈamën ko duˈun ttunët, ta kyaj tkupëkäˈäny mët ko kyaj ja jyot wyinmäˈäny tnasˈixë. Per waˈan ja gobiernë tkupëkët ets wanaty tyëgatsët parë yajwintsëˈëgët extëm ja nmëguˈukˈäjtëm wyinmay.

Ko ja gobiernë wanaty dyajtëgatsët, mbäät yëˈë xypyudëjkëm extëm jyënaˈanyë Romanʉs 13:1: “Tsojkëp es miitsëty nidëgekyë xymyëmëdowdët ja justisëtëjkëty es pënëty yajkutujktëp”. Pääty, mbäädë net tuˈugë Diosmëduumbë wyinmay ko kyaj wyiˈixëty ti twandäˈägët mët ko duˈunënë Dios tniˈanaˈamë ets nmëmëdoˈowëm ja gobiernëtëjk.

Jëjpˈam nmëmëdoˈowëm extëmë jot winmäˈäny xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë ko nety jam pën xyˈanmäˈäyëm ets tijaty nwandakëm Dioskëjxm. Waˈan xymyoˈoyëm jam ti mëdiˈibë mbäät ndukäjpxpajtëm o jam wiˈixtsoo ja ääw këˈë xytyuktunäˈänëm. Extëm nˈokpëjktakëm, tëëyëp ja romanë jäˈäyëty ets ja mëdiˈibë yajtijtëp escitas, yëˈë yajtuundë ja espäädë parë tijaty twandaktë Dioskëjxm ets yëˈë tyukäjpxpajttë ja dios, mëdiˈibë nyiwintsënˈäjtypy ja tsip parë dyajnigëxëˈktë ko tëyˈäjtën extëm jyënäˈändë. Ja grieegë jäˈäyëty, jeˈeyë ijty yujkxäjtë ets pyäˈtˈixtë tsäjpotm ko tijaty twandäˈäktë, duˈun dyajnigëxëˈktë ko tam tuˈugë Dios mëdiˈibë kuentëwitsanëdëp, pes yˈijxypy ti tyuundëp ets wiˈix jyënäˈändë.

Tuˈugë Diosmëduumbë kyaj tniwindäˈägäˈänyë bandeerë o kyaj dyajtunäˈäny mëdiˈibë yˈawdäjttëbë relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty. Per ¿ti net ndunäˈänëm pën ja yajkutujkpë xytyuknigäjpxäˈänëm ja tëyˈäjtën ko ngëxkoˈonëmë këˈë mä tuˈugë Biiblyë ets nwandakëm Dioskëjxm ko ak tëyˈäjtën tijaty jam nnigäjpxäˈänëm? Mbäät duˈun nduˈunëm, pes mä Biiblyë yajmaytyakpë Diosmëduumbëty mëdiˈibë duˈun tijaty wyandaktë (Gén. 24:2, 3, 9; 47:29-31). Pën ngupëjkëm duˈun ndunäˈänëm, tsojkëp njamyajtsëm ko Dios windumën nwandakëm ets ko ak tëyˈäjtën tijaty nnigäjpxäˈänëm. Pääty, tsojkëp yajxon nˈijxëm parë ak tëyˈäjtën myëët nˈatsoowëmbijtëm tijatyë jäˈäy xyajtëˈëwëm.

Kom nyajtsobatëm ko oy nˈijtëm mëdë Jyobaa, tsojkëp jawyiin nmënuˈkxtakëm ets nwinmäˈäyëm yajxon mä kyajnëm ti nwandakëm Dioskëjxm. Oy ko nˈijxëm pën kyaj ti xyˈatsipäˈänëm mä jot winmäˈäny ets pën kyaj ngajpxykyutëjäˈänëm ja Diosë yˈanaˈamën ets nˈokkuytyuˈunëm tijaty nwandakëm Dioskëjxm (1 Peed. 2:12).