Mifanta ty ndaty raike “manao fagnambaragne tie hirehake ty maregne ndra mampitamà tie hanao raha raike, sady mateteke ro manognogne an’Andrianagnahare ho vavolombelogne” i ndaty manao azey. Va’e ho an-drehake io ndra an-tsoratse.

Va’e hisy ndaty hieretseretse tie tsy mete ty mifanta, noho ty reha i Jesosy toy: “Ko mifanta ndra amy ty inogne zay ndra amy ty inogne ... Fa ndra aleo ty reha’areo naho fa ‘Eka’ le eka, naho fa ‘Aha’a’ le aha’a, fa ze ankoatse izay le boake amy i ratỳ.” (Mat. 5:33-37) Mazava hoaze fa nihay i Jesosy tie nitaké ty Lalà i Mosesy ty hifantagne amy ty raha ila’e sady nisy mpanompo i Jehovah tsy nivalike nifanta. (Gen. 14:22, 23; Eks. 22:10, 11) Nihay i Jesosy ka tie ndra i Jehovah aza nifanta. (Heb. 6:13-17) Tsy te hirehake areke ty Jesosy tie tsy azo atao ty mifanta. Ty tea’e horehafegne le tihoe mila mitao o ndatio mba tsy hifantafanta fahatane avao ndra hifanta amy ty raha tsy misy dika’e. Toko’e hoheverentikagne ho adidy masigne aza ty fitanagne ty vava nataontikagne. Tsy maintsy tanterahentikagne ze raha nampitamaentika.

Inogne areke ty toko’e hatao’o naho ampifantagne rehe? Voaloha’e, mila atao’o azo antoke fa ho vita’o ty hitagne ty vava anoe’o. Le naho ohatse tsy azo’o antoke zay, le ndra aleo tsy mifanta. Izao ty raha ampitaoa ty Saontsin’Agnahare antikagne: “Ndra aleo tsy manao vava, ta tie manao vava faie tsy mitagne izay.” (Mpito. 5:5) Faharoe, dineho ty toro lala ty Baiboly mifandrambe amy i raha tea’o hifantagney, le manoa raha mifagnarake amy ty feo ty fieretsereta’o voaofa ty Baiboly. Inogne iaby ty ila’e amy ze toro lalagne zay?

Tsy mifanohetse amy ty zoton’arofon’Andrianagnahare ty fifantagne ila’e. Naho fa hanambaly ohatse o Vavolombelo i Jehovah-o, le manao vava amy i andro anoagne mariaze iareoy. Manao vava agnatrehan’Agnahare eo naho agnatreha o ndaty eo i mpagnengay naho i ampela hengagney tie hifankatea iareo, hifampikarakara, naho hifagnaja, sady hifanao hoe izay avao naho mbe sambe velogne avao. (Va’e tsy tena hitovy tanterake amy io ty rehake ampiasae ty ndaty ila’e amy i andro anoagne mariaze iareoy, faie mbe manao vava agnatrehan’Agnahare eo avao iareo ndra tie izay aza.) Rehafegne tihoe mpivaly amy izay i lahilahỳ naho i ampelay afara izay, sady tsy toko’e hisarake iareo ampara-pahafate’e. (Gen. 2:24; 1 Kor. 7:39) Mete areke ty manao vava amo o andro anoagne mariazeo, sady mifagnarake amy ty zoton’arofon’Andrianagnahare zay, satria boake ama’e o fandaharagne iohoe.

Mifanohetse amy ty zoton’arofon’Andrianagnahare ty fifantagne ila’e. Tsy toko’e hifanta ty tena Kristiana naho ohatse hampiasa fitaovagne fialiagne mba hiarovagne ty firene’e ndra hiala amy ty finoa’e, le tsy hino an’Andrianagnahare sasa. Mifanipake amy ty lilin’Agnahare ty fanoagne ireo. “Tsy agnisa ty tontolo toy” ty Kristiana. Tsy mete ama’e areke ty handrambe anjara amy ty aly hevetse ndra  aly amy ty tontolo toy eto.​—Jaona 15:19; Isaia 2:4; Jak. 1:27.

Miankigne amy ty eretsere ty tsikiraidraike ty fifantagne ila’e. Kindraike le mila dinehentikagne soa i toroheve i Jesosy tihoey ‘aloao amy i Kaisara ze ahy i Kaisara, fa aman’Andrianagnahare ze an’Andrianagnahare.’​—Lioka 20:25.

Andao hatao tihoe misy Kristiana raike mangatake zom-pirenena hafa ndra viza handehana’e an-tane hafa agne. Faie nihai’e naho fa niavy eo tie naho te hahazo izay reke, le mila mifanta heike tie tsy hivalike amy i firenena tea’e handenagney agne. Faie naho ohatse misy raha mifanohetse amy ty ty lilin’Agnahare, ty amy i raha ampifantagne azey ao, le tsy hagnenga ty Kristiana hanao izay ty feo ty fieretsereta’e voaofa ty Baiboly. Faie va’e azo o fanjakagneo ovagne ka ty rehake hampifantagne aze amy izay magnenga aze hanao izay ty eretsere’e.

Naho novagne hoe izay ty raha hampifantagne ty Kristiana raike, le va’e hieretseretse reke tie manao raha mifagnarake amy ty toro lalagne trea amy Romanina 13:1 aoy naho manao izay. Izao ty rehafe o andine’e iohoe: ‘Soa naho tsy mandietse ze manam-pahefàgne o ndatio iaby.’ Va’e hieretseretse areke i Kristianay tie tsy misy maharaty tihoe manao vava fa hagnatanterake ty raha raike fa nengàn’Andrianagnahare hatao.

Ty eretsere’o ka ro mila ampiasà’o naho ohatse misy raha asaegne ampiasae’o ndra fihetseke ampanoegne azo amy ihe mifantay. Nifanta amo o mesao ty Romana taloha naho o Skitianao. Midika io fa nampiasa i famantaragne i andrianagnahare ty alỳ iareo mba hagnomeagne antoke fa azo atokisagne ty raha rehafe ty ndaty raike. Nanangan-tagnagne ka o Grikeo naho fa nifanta. Nidika zay fa neké iareo tie misy hery tsy trea maso maharey naho mahatrea ze raha rehafe’e naho atao’e sady ie ty tompon’andraikitse amy ze raha hiseho eo.

Mazava hoaze fa tsy hisy mpanompo i Jehovah hifanta amo o raha amantaragne o firenenao ndra misy ifandrambesa’e amo o fivavahan-disò. Faie akore naho amo o fitsaragneo ey rehe, le rehafegne tie apetraho ambone Baiboly eo i tagna’oy sady mifantà rehe tie hirehake ty maregne? Amy ze lafi’e zay, le va’e hanapa-kevetse rehe fa hanao izay, satria ty Soratse Masigne le mirehake mpanompo i Jehovah tsy nivalike nanao fihetseke naho fa nifanta. (Gen. 24:2, 3, 9; 47:29-31) Tena ilaegne ty mitadidy tie naho ihe mifanta hoe izay, le manao vava agnatrehan’Agnahare eo fa hirehake ty maregne. Mila vognogne hirehake ty maregne areke rehe ndra inogn’inogne raha va’e hagnonteneagne azo eo.

Sarobily amantika ty fifandrambesantikagne aman’Agnahare. Toko’e hivavake naho handineke miomba ze fifantagne ataontikagne areke tika, le atao azo antoke tie magneke ty hanoagne aze ty eretserentikagne sady tsy mifanohetse amy ty toro lala ty Baiboly i raha teantikagne hifantagney. Tsy maintsy atao’o ka ze hagnatanterahagne i raha nifantà’oy.​—1 Pet. 2:12.