1. Данышма габилијјәтимиз кимин һәдијјәсидир?

 ДАНЫШМА габилијјәтимиз Аллаһын бизә һәдијјәсидир. Илк инсан олан Адәм јарандығы вахтдан сәмави Атасы илә даныша билирди. О һәмчинин јени сөзләр јарадараг сөз еһтијатыны артыра билирди. Бүтүн һејванлара ад гојмаг тапшырығынын өһдәсиндән елә бу баҹарығынын сајәсиндә ҝәлмишди (Јар. 2:19). Онун ҝөзәл һәјат јолдашы Һәвва јарананда Адәм илк дәфә иди ки, инсанла сөһбәт едирди. Јәгин, севинҹинин һәдди-һүдуду јох иди (Јар. 2:22, 23).

2. Һәм кечмишдә, һәм дә инди данышма габилијјәтиндән јанлыш истифадә олундуғуну нә ҝөстәрир?

² Чох кечмәмиш хилгәт данышма габилијјәтиндән јанлыш истифадә етмәјә башлады. Шејтан Иблис Һәвваја јалан сөјләди вә бунун нәтиҹәсиндә инсанлар ҝүнаһлы вә гејри-камил олдулар (Јар. 3:1—4). Адәм өз ҝүнаһына ҝөрә Һәвваны, һәтта Јеһованы ҝүнаһландырмагла данышма габилијјәтиндән дүзҝүн истифадә етмәди (Јар. 3:12). Габил гардашы Һабили өлдүрәндән сонра Јеһоваја јалан данышды (Јар. 4:9). Сонралар Габилин нәслиндән олан Ләмек өз дөврүндәки зоракылығы әкс етдирән шеир гошмушду (Јар. 4:23, 24). Бизим дөврүмүздә вәзијјәт неҹәдир? Биз ҝөрүрүк ки, сијаси лидерләр абыр-һәја билмәдән иҹтимаијјәт гаршысында сөјүш сөјүрләр. Әдәбсиз сөзләрин олмадығы филмләрә раст ҝәлмәк мүшкүл мәсәләдир. Шаҝирдләр мәктәбдә, бөјүкләр ишдә тез-тез сөјүш ешидирләр. Тәәссүф һисси илә гејд етмәк лазымдыр ки, позғун данышығын бу гәдәр ҝениш јајылмасы јашадығымыз дүнјада әхлаг дәјәрләринин нә гәдәр тәнәззүлә уғрадығыны ҝөстәрир.

3. Һансы саһәдә еһтијатлы олмалыјыг вә бу мәгаләдә нәји арашдыраҹағыг?

 ³ Әҝәр еһтијатлы олмасаг, гулағымыз налајиг данышыға өјрәшәр вә артыг биз дә елә данышмаға башлајарыг. Әлбәттә, бир мәсиһи кими, биз Јеһованын рәғбәтини газанмаг истәјирик. Буна ҝөрә дә данышығымызда әдәбсиз сөзләр истифадә етмирик. Амма бунунла кифајәтләнмирик. Јеһованын бәхш етдији данышма габилијјәтиндән јахшы шәкилдә, Ону шәрәфләндирмәк үчүн истифадә едирик. Мәгаләдән 1) хидмәтдә, 2) јығынҹагда вә 3) ади сөһбәтләр заманы буну етмәјин јолуну өјрәнәҹәјик. Амма әввәла, ҝәлин ҝөрәк нә үчүн данышығымыз Јеһова үчүн әһәмијјәт кәсб едир.

4. Мәлаки 3:16 ајәсиндә јазыланлара әсасән, нәјә ҝөрә данышығымыз Јеһова үчүн ваҹибдир?

⁴ Мәлаки 3:16 ајәсини охујун. Нәјә ҝөрә Јеһова «хатирә китабы»на данышыглары илә Ондан горхдуғуну вә Онун һагда дүшүндүјүнү ҝөстәрән инсанларын адыны јазыр? Чүнки данышығымыз үрәјимиздәкиләрдән хәбәр верир. Иса Мәсиһ демишди: «Инсан үрәјиндә ашыб-дашан фикирләри дилә ҝәтирир» (Мәт. 12:34). Данышдығымыз мөвзулардан Јеһованы нә дәрәҹәдә севдијимиз ҝөрүнүр. Јеһова истәјир ки, Ону севән кәсләр јени дүнјада әбәдијјән хошбәхт олсунлар.

5. а) Данышығымыз ибадәтимизлә неҹә бағлыдыр? б) Шәкилдә ҝөстәрилдији кими, данышығымызла бағлы нәләрә фикир вермәлијик?

⁵ Данышығымыздан Јеһованын ибадәтимизи гәбул едиб-етмәјәҹәји асылыдыр (Јаг. 1:26). Аллаһы севмәјән хејли инсан агрессив, кобуд вә тәкәббүрлә данышыр (2 Тим. 3:1—5). Сөзсүз, биз онлара бәнзәмәк истәмирик. Биз данышығымызла Јеһованын рәғбәтини газанмаға ҹан атырыг. Бәс әҝәр јығынҹагда, хидмәтдә меһрибан вә мүлајим данышырыгса, амма евдә аилә үзвләримизә гаршы кобудугса, Јеһова биздән разы галар? (1 Бут. 3:7).

6. Кимберлинин јахшы данышығы һансы ҝөзәл нәтиҹәни верди?

⁶ Данышмаг әнамындан дүзҝүн шәкилдә  истифадә едәндә башгаларына Јеһованын хидмәтчиси олдуғумузу ҝөстәририк. Бунун сајәсиндә онлар «Аллаһа гуллуг едәнлә етмәјән арасында фәрги» ачыг-ајдын ҝөрүрләр (Мәл. 3:18). Мәсәлән, ҝөтүрәк Кимберли баҹыны b. Мәктәбдә охујанда синиф јолдашы илә она бир лајиһә үзәриндә ишләмәк тапшырылмышды. Бирҝә чалышдыглары мүддәтдә синиф јолдашы ҝөрмүшдү ки, Кимберли диҝәр ушаглардан фәргләнир. О башгаларынын архасынҹа данышмырды, сөјүш сөјмүрдү, мүлајим иди. Бу онун синиф јолдашынын марағына сәбәб олду вә нәтиҹәдә, о, Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә разылашды. Данышығымызла инсанлары һәгигәтә ҹәлб едәндә ҝөрүн Јеһованын гәлби неҹә шад олур!

7. Јеһованын бәхш етдији данышмаг әнамындан неҹә истифадә етмәк истәјирсиниз?

⁷ Биз истәјирик ки, данышығымыз Јеһованы шәрәфләндирсин вә бизи баҹы-гардашлара јахынлашдырсын. Буна ҝөрә дә ҝәлин ҝөрәк һансы үсулларла данышыгда нүмунә ола биләрик.

8. Иса Мәсиһ хидмәтдә данышығы илә бизә һансы нүмунәни гојуб?

⁸ Гаршыныздакы инсан сизи әсәбиләшдирәҹәк нәсә десә дә, меһрибан вә һөрмәтҹил данышын. Иса Мәсиһи хидмәти бојунҹа инсанлар һагсыз јерә иттиһам едиб дејирдиләр ки, о, гарынгулудур, шәраб дүшкүнүдүр, ҹинләрлә әлбирдир, шәнбәни позур, Аллаһа күфр едир (Мәт. 11:19; 26:65; Лука 11:15; Јәһ. 9:16). Амма Иса онларын иттиһамларына гәзәблә ҹаваб вермирди. Биз дә Иса кими давранмалыјыг. Әҝәр бизимлә кобуд данышырларса, ејни ҹүр гаршылыг вермәмәлијик (1 Бут. 2:21—23). Тәбии ки, бу заман өзүмүзү әлә алмаг асан дејил (Јаг. 3:2). Бәс бизә нә көмәк едә биләр?   

9. Хидмәтдә оларкән дилимизә һаким олмаға бизә нә көмәк едә биләр?

⁹ Ев сакини сизә пис ҹаваб верәндә чалышын, онун һагда мүсбәт дүшүнүн. Сам адлы бир гардаш дејир: «Бу заман фикирләширәм ки, инсанын һәгигәти ешитмәјә еһтијаҹы вар вә о, дәјишә биләр». Бәзән ев сакининин әсәбиләшмәсинә сәбәб мүнасиб вахтда ҝәлмәмәјимиз олур. Лусија адлы баҹы хидмәтдә әсәби инсанла гаршылашанда Јеһоваја гысаҹа дуа едиб көмәк истәјир ки, тәмкинини горусун вә ағзындан һеч бир кобуд сөз чыхмасын. Биз дә хидмәтдә бу ҹүр инсанларла растлашанда Лусија баҹы кими даврана биләрик.

10. 1 Тимутијә 4:13 ајәсинә әсасән, гаршымыза һансы мәгсәди гојмалыјыг?

¹⁰ Сәриштәли мүәллим олун. Тимути тәҹрүбәли  тәблиғчи олса да, даима руһани ҹәһәтдән инкишаф етмәли иди. (1 Тимутијә 4:13 ајәсини охујун.) Биз сәриштәли мүәллим олмаг үчүн нә едә биләрик? Тәблиғә јахшы һазырлашмалыјыг. Бизим бир мүәллим кими пүхтәләшмәјимизә көмәк едәҹәк чохлу вәсаитләримиз вар. «Өзүнү охумаға вә тәлим вермәјә һәср ет» брошүрүндән вә «Мәсиһи һәјаты вә ибадәти. Иш дәфтәри» вәрәгәсинин «Сәриштәли мүждәчи олун» бәндиндән чох шеј өјрәнә биләрсиниз. Бу вәсаитләрдән истифадә едирсиниз? Габагҹадан јахшы һазырлашмаг көмәк едир ки, чох һәјәҹан кечирмәјәк вә даһа әминликлә данышаг.

11. Бәзи тәблиғчиләрә јахшы мүәллим олмаға нә көмәк едиб?

¹¹ Һәмчинин диҝәр мәсиһиләри мүшаһидә етмәк вә онларын нүмунәсини изләмәк бизә јахшы мүәллим олмаға көмәк едәҹәк. Бајаг ады чәкилән Сам бәзи мәсиһиләрин нәјин сајәсиндә јахшы мүәллим олдуғу һагда дүшүнүр, онларын тәлим үсулларына диггәт јетирир вә чалышыр ки, о да елә етсин. Талиа адлы баҹы тәҹрүбәли натиг олан гардашларын мөвзуну неҹә ачыгладығына диггәт јетирир. О, бунун сајәсиндә хидмәт заманы һансыса мөвзуда сөһбәт апармағы өјрәниб.

12. Бәзиләринин нә кими чәтинлији вар?

¹² Һәр биримизин јығынҹагда нәғмә охумаг, шәрһләр вермәк имканы вар (Зәб. 22:22). Амма бәзиләринә һамынын ичиндә буну етмәк чох чәтиндир. Бәс сизә? Әҝәр сизә дә чәтиндирсә, јәгин, билмәк истәјәрдиниз, башгалары бунун өһдәсиндән неҹә ҝәлиб.

13. Јығынҹагда һәмд нәғмәләрини үрәкдән охумағыныза нә көмәк едә биләр?

¹³ Нәғмәләримизи үрәкдән охујун. Нәғмәләримизи охујан заман мәгсәдимиз Јеһованы вәсф етмәк олмалыдыр. Сара адлы баҹы јахшы охумағы баҹардығыны дүшүнмүр. Амма јенә дә онун үрәјиндә Јеһованы нәғмәләрдә тәрәннүм етмәк истәји вар. Бунун үчүн о, јығынҹағын диҝәр бәндләринә һазырлашдығы кими, нәғмәләрә дә һазырлашыр. О, нәғмәләри мәшг едир вә сөзләринин јығынҹагда мүзакирә олунаҹаг мөвзу илә әлагәсини ҝөрмәјә чалышыр. О дејир: «Фикрими нәғмәнин сөзләринә ҹәмләјәндә јахшы охумағы баҹармадығыма ҝөрә чох нараһат олмурам».

14. Утанҹагсынызса, јығынҹагда шәрһ вермәјә сизә нә көмәк едә биләр?

¹⁴ Мүнтәзәм олараг шәрһ верин. Бәзиләри үчүн бу, әсл сынагдыр. Бајаг ады чәкилән Талиа дејир: «Сосиал фобијам олдуғу үчүн  шәрһ вермәк мәнә чох чәтиндир. Башгалары буну билмир, чүнки һәјәҹанландығым сәсимдә һисс олунмур». Амма Талиа буна рәғмән шәрһ верир. О, јығынҹаға һазырлашанда јадында сахлајыр ки, илк шәрһ гыса вә суалын конкрет ҹавабы олмалыдыр. О дејир: «Бу, о демәкдир ки, шәрһим гысадырса, садәдирсә вә јалныз әсас фикри әһатә едирсә, бурада гәбаһәт бир шеј јохдур. Чүнки ҝөрүшү апаран гардаш мәһз белә бир ҹаваб ҝөзләјир».

15. Шәрһләримизлә бағлы нәји унутмамалыјыг?

¹⁵ Һәтта бәзән утанҹаг олмајан мәсиһиләрә дә шәрһ вермәк чәтин олур. Нәјә ҝөрә? Ҹулијет адлы баҹы бәзән шәрһ вермәмәсинин сәбәбини белә изаһ едир: «Нараһат олурам ки, шәрһим чох садә олар, елә дә јахшы алынмаз». Унутмајын ки, шәрһ верәркән Јеһова бизим баҹарығымызы нәзәрә алыр, ҝүҹүмүздән артығыны ҝөзләмир c. О ҝөрәндә ки, биз һәјәҹанымыза вә горхумуза бахмајараг, јығынҹагда Ону мәдһ едирик, буну чох гијмәтләндирир.

16. Һансы нөв данышыгдан узаг дурмалыјыг?

¹⁶ «Һәр ҹүр тәһгири кәнара гојун» (Ефес. 4:31). Мәгаләнин әввәлиндә гејд олундуғу кими, мәсиһинин ағзындан сөјүш чыхмамалыдыр. Амма илк бахышдан тәһгир олдуғу сезилмәјән данышыг тәрзиндән дә узаг дурмалыјыг. Мәсәлән, еһтијатлы олмалыјыг ки, диҝәр мәдәнијјәт, халг, милләт һагда данышанда хошаҝәлмәз мүгајисәләр етмәјәк. Һәмчинин биз һеч вахт истәмәрик ки, кәскин сөзләрлә киминсә гәлбини јаралајаг. Бир гардаш етираф едир: «Олурду ки, кимәсә кинајәли, аҹы сөзләр дејирдим. Дүшүнүрдүм ки, бу ҝүлмәлидир, бурда пис бир шеј јохдур. Амма әслиндә инсанын хәтринә дәјирдим. Илләр әрзиндә јолдашым мәнә бу саһәдә дәјишмәјә чох көмәк етди. Мән кобуд сөзләримлә ја онун, ја да киминсә гәлбинә дәјәндә о, һәмишә тәкликдә мәнә бунун дүз олмадығыны баша салырды».

17. Ефеслиләрә 4:29 ајәсинә әсасән, башгаларынын иманыны неҹә мөһкәмләндирә биләрик?

¹⁷ Иманы мөһкәмләндирән сөзләр сөјләјин. Инсанлары тәнгид етмәкдән вә ја онлардан ҝилејләнмәкдәнсә, онлары тәрифләјин. (Ефеслиләрә 4:29 ајәсини охујун.) Исраиллиләрин миннәтдар олмалары үчүн чох сәбәбләри вар иди. Амма онлар һәмишә нәјәсә дејинирдиләр. Дејинҝәнлик башгаларына да сирајәт едә биләр. Јадыныздадырса, он кәшфијјатчынын ҝәтирдији пис хәбәр бүтүн исраиллиләрин Мусанын әлејһинә дејинмәсинә  сәбәб олду (Сај. 13:31—14:4). Тәриф сөзләри исә инсаны хошбәхт етмәјә гадирдир. Әминликлә дејә биләрик ки, Ифтаһын гызы рәфигәләринин тәриф сөзләри сајәсиндә хидмәтини сәдагәтлә јеринә јетирә билмишди (Һак. 11:40). Бајаг ады чәкилән Сара дејир: «Биз башгаларыны тәрифләјәндә онлары әмин едирик ки, Јеһова онлары севир вә Онун тәшкилатында дәјәрли јерләри вар». Буна ҝөрә дә башгаларыны үрәкдән тәрифләмәк үчүн имканлар ахтарын.

18. Зәбур 15:1, 2 ајәләринә әсасән, нәјә ҝөрә һәгигәти данышмалыјыг вә буна нә дахилдир?

¹⁸ Дүз данышын. Биз данышығымызда јалана јол веририксә, Јеһованы разы сала билмәрик. О, јаланын бүтүн нөвләринә нифрәт едир (Мәс. 6:16, 17). Бу ҝүн инсанлар јалан данышмаға нормал јанашса да, биз бу мәсәләјә Јеһова кими бахырыг. (Зәбур 15:1, 2 ајәләрини охујун.) Тәбии ки, биз гәтијјән ағ јалан данышмырыг, амма бунунла јанашы, башгаларында гәсдән сәһв тәәссүрат ојадаҹаг сөзләр дә ишләтмирик.

19. Башга һансы саһәдә еһтијатлы олмалыјыг?

¹⁹ Гејбәт етмәјин (Мәс. 25:23; 2 Салон. 3:11). Бајаг ады чәкилән Ҹулијет гејбәтин она неҹә пис тәсир етдији илә бағлы дејир: «Јанымда кимсә гејбәт едәндә бу мәни мәјус едир. Һәм дә гејбәт едән инсана етибарым итир. Неҹә инаным ки, о башгаларынын јанында мәним гејбәтими етмәјәҹәк?!» Әҝәр сиз дә ҝөрсәниз ки, сөһбәт гејбәтә чеврилир, мөвзуну дәјишиб, јахшы шејләр һагда данышын (Кол. 4:6).

20. Данышма габилијјәтиниздән неҹә истифадә етмәјә гәрарлысыныз?

²⁰ Јашадығымыз дүнјада налајиг данышыг түғјан едир. Буна ҝөрә дә данышығымызын Јеһоваја мәгбул олмасы үчүн вар ҝүҹүмүзлә чалышмалыјыг. Унутмајын, данышма габилијјәти Јеһованын һәдијјәсидир вә бундан неҹә истифадә етмәјимиз Онун үчүн әһәмијјәтлидир. Јеһова хидмәтдә, јығынҹагда, ади сөһбәтләрдә данышығымызла Ону разы салмаға чалышдығымызы ҝөрүр вә О, зәһмәтимизи әвәзсиз гојмајаҹаг. Јеһова бу шәр дүнјаны писликдән тәмизләјәндә данышығымызла Ону шәрәфләндирмәк бизә даһа раһат олаҹаг (Јһд. 15). О вахта гәдәр исә ҝәлин ағзымыздан чыхан сөзләрлә Јеһованын гәлбини шад етмәјә гәти гәрарлы олаг (Зәб. 19:14).