Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 15

Shina Uli Chilweza Chipema ha Kuhanjika?

Shina Uli Chilweza Chipema ha Kuhanjika?

‘Pwako chilweza kuli akwa kufuliela, ha kuhanjika.’—1 TIMO. 4:12.

MWASO 90 Tulikolwezenu Umwe ni Mukwo

CHIKUMA CHILEMU a

1. Iya watuhele chawana chakuhanjika?

 KUHANJIKA chili chawana chize atuhele kuli Tata yetu wa zango, Yehova. Muze atangile mutu mutangu Alama, hazehene yaputuka kuhanjika ni Tato wa mu malilu. Iye nawa kahashile kutomba maliji aha hanga okese mutapu wa kuhanjika chenyi. Chino Alama kachilingile muze alukile tushitu majina. (Uputu. 2:19) Nawa kanakawahilila chinji muze ahanjikile ni mutu-ni-mukwo ha chisuho chitangu—chileza chenyi, Eva!—Uputu. 2:22, 23.

2. Kuchi atu akuzachisa chipi chawana cha kuhanjika chize ku mashimbu a kunyima?

2 Chize ku uputukilo chawana cha kuhanjika yachizachisa chipi. Satana Ndiapu yonga Eva, chocho mahuza jacho yakoka shili ni uhenge. (Uputu. 3:1-4) Alama kazachishile chipi kuhanjika chenyi muze alamikijile Eva ni Yehova ha upi uze mwene alingile. (Uputu. 3:12) Kene kongele Yehova hanyima lia kushiha mwanako, Abele. (Uputu. 4:9) Kulutwe, Lameke wa ku munyachi wa Kene, yahanjika amwe maliji waze asolwele upupilo uze wapwile ha mashimbu jacho. (Uputu. 4:23, 24) Mba yika yakulingiwa musono? Musono, ha mashimbu amwe chipwe manguvulu kakuhanjika yuma yipi ha mbunga. Nawa chili chikalu kutala chimwe chinema chize kuchishi ni maliji a sonyi. Alongi kakwivwa maliji a sonyi ku shikola, makulwana ku mulimo. Chaluyinda, kuhanjika cha mutapu au chinasolola chize kuhanjika ni yitanga ya atu yinayi ni kupiha.

3. Twatamba kukeya ha yika, nawa yika mutulilongesa ha mutwe uno?

3 Nyi kutwakeyele, mutuhasa kwijilila kwivwa maliji a sonyi ni kuputuka kwahanjika. Yetu akwa-Kristu twakuzanga kuvwisa Yehova kuwaha, kashika kutwatambile kuhanjika maliji a sonyi nilimwe tangwa. Twatamba kuhanjika yuma yize muyihalisa Yehova, Zambi yetu. Ha mutwe uno, mutulilongesaho chize mutuhasa kuchilinga (1) muze tunambujola (2) muze tuli ha kukunguluka, ni (3) muze tunahanjika ni akwetu. Alioze, chitangu tutalenu mumu liaka Yehova akulihulumba ha kuhanjika chetu.

YEHOVA KAKUPANJIKA YUMA YIZE TWAKUHANJIKA

Yika yuma yize wakuhanjika yinasolola yize yili mu mbunge ye? (Tala maparagrafu 4-5) d

4. Kulita ni Malakia 3:16, mumu liaka Yehova akulihulumba ha yize twakuhanjika?

4 Tanga Malakia 3:16. Mbimbiliya yinambe ngwo, Yehova kali ni “mukanda wa kwiwuluka” haze hali majina ja atu waze akusolola mu yihanjika yo ngwo, kakuvwila Yehova woma ni kupukuna ha jina lienyi. Ku nyonga lie, mumu liaka Yehova ali ni mukanda wacho? Mumu yuma yize twakuhanjika yakusolola yize yili mu mbunge yetu. Kashika Yesu ambile ngwenyi: ‘Kanwa lia kuhanjika yize yili mu mbunge.’ (Mateu 12:34) Zango lietu hali Yehova liakusoloka ha yize twakuhanjika. Yehova kanazange hanga waze akumuzanga awahilile ni mwono ku miaka yeswe mu chifuchi chaha.

5. (a) Kuchi yize twakuhanjika yinakwate ha uwayilo wetu kuli Yehova? (b) Kulita ni chizulie ni maliji a chizulie, yika twatamba kwiwuluka muze tunahanjika?

5 Mutapu uze twakuhanjika muhasa kusolola nyi Yehova matayiza uwayilo wetu nyi ka. (Tia. 1:26) Atu amwe waze keshi kuzanga Zambi kakuhanjika ni utenu hamwe ni kulizata. (2 Timo. 3:1-5) Kwamba pundu, kutwazangile kupwa ngwe atu jacho. Tunazange kusa tachi hanga kuhanjika chetu chivwise Yehova kuwaha. Kutwatambile wika kuvwisa Yehova kuwaha ha kuzachisa maliji apema muze tunahanjika ni mandumbu jetu mu chikungulwila ni atu waze twakuwana mu munda, alioze nyi tunahanjika ni asoko jetu mukachi ka zuwo mutuzachisa maliji akalu.—1 Petu. 3:7.

6. Yuma yika yipema yinakalingiwa mumu lia kuhanjika chipema cha Kimberly?

6 Muze twakuzachisa kanawa chawana chetu cha kuhanjika twakusolola kuli akwetu ngwetu, twakuwayila Yehova. Hachino, twakukwasa atu hanga amone kalisa yoze watwama hali waze ‘akulingila Zambi ni waze keshi kumulingila.’ (Mala. 3:18) Yino ye yalingiwile kuli umwe pangi yoze avuluka ngwo Kimberly. b Iye kalingile umwe mulimo wa ku shikola ni longi-ni-mukwo. Hanyima, longi wacho yamona ngwo, Kimberly kanalise ni alongi akwo. Mumu te kakuhanjika yuma yipema, keshi kuyenga akwo nawa te keshi kuhanjika maliji a sonyi. Kulutwe, longi wacho yazanga kulilongesa Mbimbiliya ni Kimberly. Yehova kakuwahilila chinji muze akumona yuma yize twakuhanjika muyikwasa atu hanga alilongese umwenemwene!

7. Yika yetweswe tunazange kulinga ni chawana cha kuhanjika chize Zambi atuhele?

7 Yetweswe tunazange kuhanjika yuma yize muyihalisa Yehova ni kutukundamisa kuli mandumbu jetu. Haliapwila mutumona amwe majila waze matukwasa kununga ni kupwa ‘chilweza ha kuhanjika.’

PWAKO CHILWEZA CHIPEMA MU MULIMO WA KWAMBUJOLA

Kuhanjika ni umbovu mu mulimo wa kwambujola chakuvwisa Yehova kuwaha (Tala maparagrafu 8-9)

8. Chilweza chika Yesu anakatusela hakutwala ku kuhanjika muze tuli mu munda?

8 Hanjika ni umbovu ni vumbi muze akwenu makusosomba. Muze Yesu apwile hano hashi, atu kamwambile ngwo kali chizengi, chimbulungunya, kakulingila Ndiapu, keshi kufunga Sambata nawa kakushililika Zambi. (Mateu 11:19; 26:65; Luka 11:15; Yoa. 9:16) Chipwe chocho, Yesu kakaakumbulwile ni uli. Chizechene ngwe Yesu, nyi atu matusosomba kutwatambile kwakumbulula ni uli. (1 Petu. 2:21-23) Alioze, hi chashi ko kusolola umbuvu muze akwetu matwamba yuma yipi. (Tia. 3:2) Mba yika muyihasa kutukwasa?

9. Yika muyihasa kutukwasa kulihumikiza muze tuli mu munda?

9 Nyi umwe mutu makwamba yuma yipi muze uli mu mulimo wa kwambujola kanda wivwa uli. Ndumbu Sam yamba ngwenyi: “Nakulihulikila ha chize mwenya-zuwo anafupiwa kwivwa umwenemwene ni kumumona ngwo mahasa kwalumuka.” Ha mashimbu amwe, mwenya-zuwo mahasa kutwamba yuma yize kuyalitele mumu twaheta ku zuwo lienyi ha ola yipi. Nyi umwe mutu mu munda matuvwila uli, mutuhasa kulinga yize akulinga pangi Lucia. Mutuhasa kulemba mu mbunge, kwita Yehova hanga atukwase kulihumikiza ni kusa tachi hanga tuchine kuhanjika yuma yipi.

10. Kulita ni 1 Timoteu 4:13, yika twatamba kulinga mba tupwe alongeshi apema?

10 Pwako longeshi mupema. Timoteu kapwile longeshi mupema, chipwe chocho katambile kununga ni kululieka uhashi wenyi mu mulimo wa kwambujola. (Tanga 1 Timoteu 4:13.) Mba kuchi mutuhasa kululieka uhashi wetu wa kwambujola? Twatamba kupwa ni kulilulieka kanawa. Tukwete yikwata yeka ni yeka yize muyihasa kutukwasa kupwa alongeshi apema. Muhasa kulilongesa yuma yinji mu mukanda, Likolweze Kutanga ni Kulongesa ni ha chikuma “Likolweze Chinji mu Munda” chize chili ha Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono Wetu ni Mulimo Wetu. Shina unazachisa yikwata yino hanga ululieke uhashi we wa kwambujola? Muze twakulilulieka kanawa, chakupwa chashi kulihumikiza ni kuhanjika ni shindakenyo.

11. Yika yakwashile mandumbu amwe mba apwe alongeshi apema?

11 Yetu mutuhasa nawa kupwa alongeshi apema ha kwimbulula chilweza cha mandumbu akwo mu chikungulwila. Yino ye akulinga ndumbu Sam, yoze hitwatongola. Iye kakutala mandumbu waze akulongesa kanawa ni kwimbulula chilweza cho. Pangi Talia, kakulihulikila hali mandumbu ajama waze akulinga kanawa pande ja mbunga. Chino chakumukwasa kunyingika chize mahanjika ni chize mashimutwina ni atu ha yikuma yize akuhula chinji mu munda.

PWAKO CHILWEZA CHIPEMA MUZE ULI HA KUKUNGULUKA

Kwimba ni mbunge yeswe ha kukunguluka chakuvwisa Yehova kuwaha (Tala maparagrafu 12-13)

12. Kapinda muka mandumbu amwe akwete?

12 Yetweswe mutuhasa kukwasa kukunguluka hanga chende kanawa ha kwimba miaso ni kuhana makumbululo autakamiso. (Samu 22:22) Amwe chakwakalila kwimba ni kuhana makumbululo ha kukunguluka. Shina ni yena chakukukalila? Nyi chakukukalila, muwahilila ha kunyingika yize yakwashile mandumbu akwo kukumba woma wacho.

13. Yika muyihasa kukukwasa mba wimbe ni mbunge yeswe ha kukunguluka?

13 Imba miaso ni mbunge yeswe. Muze tunembi ha kukunguluka, nyonga lietu liatamba kupwa lia kuhalisa Yehova. Pangi Sara kakunyonga ngwe kanyingikine kwimba kanawa. Alioze, kakuzanga kuhalisa Yehova ni miaso. Mba achilinge, iye kakululieka miaso ku zuwo muze analulieka yihanda yikwo ya kukunguluka. Kakulianga kwimba miaso ni kutala chize maliji a miaso yacho analite ni yikuma yikwo ya kukunguluka. Mwene yamba ngwenyi: “Yino yakungukwasa kulihulikila ha maliji a mwaso hi ha chize ko ngunembi.”

14. Yika muyihasa kukukwasa nyi wakwivwa woma wa kuhana makumbululo ha kukunguluka?

14 Pwako ni kuhana makumbululo. Chino muchihasa kupwa chikalu kuli amwe. Talia yoze hitwatongola, yamba ngwenyi: “Nakwivwa woma unji wa kuhanjika ha mbunga. Kashika chakungukalila kuhana makumbululo ha kukunguluka.” Chipwe chocho, yino kuyishi kumukwika kuhana makumbululo. Muze akululieka kukunguluka, iye nihindu kakunyingika ngwo kumbululo litangu ha yimwe paragrafu liatamba kupwa lihi nawa lize linakumbulula chihula. Iye yamba ngwenyi: “Chino chinasolola ngwo kumbululo liami mulihasa kupwa lihi, nawa lize linalumbununa chikuma chilemu mumu che anafupu ndumbu yoze unasongwela.”

15. Yika twatamba kwiwuluka hakutwala ku makumbululo jetu?

15 Chipwe mandumbu waze keshi kwivwa woma wa kuhana makumbululo ha kukunguluka, ha mashimbu amwe no mahasa kulitwamina kukumbulula. Mumu liaka? Pangi Juliet, yamba ngwenyi: “Ha mashimbu amwe kuchishi kukumbulula ha kukunguluka mumu nakwivwa woma wa kuhana kumbululo liashi nawa lize hi lipema ko chinji.” Nyi che wakulivwa, nyingika ngwe Yehova keshi kukwita hanga uhane makumbululo waze kuuchi kuhasa. c Iye kakuwahilila chinji muze twakusa tachi hanga tuhane makumbululo ha kukunguluka chipwe ngwe ha mashimbu amwe twakwivwa woma.

PWAKO CHILWEZA CHIPEMA MUZE UNAHANJIKA NI AKWENU

16. Maliji a mutapu uka twatamba kwehuka?

16 Kanda upwa ni “kutukana.” (Efwe. 4:31) Ngwe chize twamona ku uputukilo, mukwa-Kristu katambile kuhanjika maliji a sonyi. Alioze kuli maliji akwo waze mahasa kusoloka ngwe hi matuka ko, chipwe chocho twatamba kweehuka. Chakutalilaho, twatamba kukeya hanga tuchine kuhanjika yuma yipi hali atu a ku minyachi, mavungu ni yifuchi yeka. Chikwo nawa, kutwatambile kuhanjika yuma yize muyilemeka akwetu ku mbunge. Umwe ndumbu yamba ngwenyi: “Ha mashimbu amwe te nakuhanjika yuma yize napwile ni kunyonga ngwami ngunahehe wika, kumana te yakulemeka akwetu ku mbunge. Alioze ha kupalika cha miaka, mukwetu-pwo yaputuka kungukwasa ha kungulweza kutenga chize yuma yipi yize nakwambila akwetu yakwalemeka ku mbunge ni chize neye yakumulemeka.”

17. Kulita ni A-Efwesu 4:29, kuchi mutuhasa kutakamisa akwetu?

17 Hanjika yuma yize muyitakamisa akwenu. Shimbu uhanjike yuma yipi hali akwenu chipwe kulinyenyeta, fupa majila akwachichimieka. (Tanga A-Efwesu 4:29.) A-Izalele kapwile ni yuma yinji yize te muyaatwala hanga asakwilile, chipwe chocho te kakulinyenyeta. Nyi mutulinyenyeta-nyenyeta, chino muchihasa kutwala akwetu hanga no achilinge. Chakutalilaho, muze ngendeshi kumi ahanyine lusango mupi hakutwala ku chifuchi cha chilakenyo, “A-Izalele eswe yalinyenyeta hali Mose.” (Kwa. 13:31–14:4) Alioze nyi twachichimieka akwetu, chino muchaakwasa awahilile. Chakutalilaho, mwana wa Jefeta wa pwo kahashile kulinga kanawa mulimo wenyi mumu lia kumuchichimieka kuli masepa jenyi. (Kuyu. 11:40) Sara yoze hitwatongola, yamba ngwenyi: “Muze twakuchichimieka akwetu twakwakwasa kumona ngwo, Yehova kakwazanga nawa ngwo kali ni chihela mu ululikiso wenyi.” Kashika, fupa uhashi hanga uchichimieke akwenu ni mbunge yeswe.

18. Kulita ni Samu 15:1, 2, mumu liaka twatamba kuhanjika umwenemwene, nawa yika twatamba kwehuka?

18 Pwako ni kuhanjika umwenemwene. Kutuchi kuhasa kuvwisa Yehova kuwaha nyi kutushi kuhanjika umwenemwene. Iye keshi kuzanga mahuza a mutapu weswe. (Yishi. 6:16, 17) Chaluyinda, musono atu anji kakunyonga ngwo mahuza hi api ko, mutu mweswe mahasa kwahanjika. Alioze yetu tunanyingika ngwetu, Yehova keshi kuzanga mahuza. (Tanga Samu 15:1, 2.) Chipwe ngwe kutushi kuhanjika mahuza, alioze twatamba nawa kwehuka kuhanjika yuma yize yili ni ndambu ya umwenemwene yize muyihasa kutwala akwetu anyonge yuma yeka.

Kwecha kuhanjika yuma yipi ha kuhanjika yuma yipema chakuvwisa Yehova kuwaha (Tala paragrafu 19)

19. Yuma yika twatamba kwehuka?

19 Kanda uhanjika yuma yipi hali akwenu. (Yishi. 25:23; 2 Tesa. 3:11) Juliet yoze hitwatongola, kanalumbununa chize akwivwa ku mbunge muze akwivwa atu mahanjika yuma yipi hali akwo. Yamba ngwenyi: “Kwivwa mutu mahanjika yuma yipi hali akwo chakunguvwisa chinyengo, nawa chakungutwala nguhone kujikijila mutu yoze unahanjika yuma yipi hali mukwo. Mumu nakunyonga ngwami ni yami mahasa kungwamba yuma yipi nyi chishiho.” Nyi mumona ngwe mutu yoze unahanjika nenyi kanambe yuma yipi hakutwala hali umwe, alumuna lusango hanga nuhanjike yuma yipema.—Kolo. 4:6.

20. Yika twatamba kununga ni kulinga?

20 Amu tuli mu chifuchi muze atu anji akuhanjika yuma yipi, yetu twatamba kusa tachi hanga tuhanjike yuma yize muyivwisa Yehova kuwaha. Twiwulukenu ngwetu, kuhanjika chili chawana cha Yehova, nawa iye kakulihulumba ha chize twakuchizachisa. Mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, Yehova matuwahisa nyi mutuhanjika yuma yize muyimuhalisa muze tuli mu munda, ha kukunguluka ni muze tunahanjika ni akwetu. Muze Yehova makanongesa chifuchi chino chipi, muchikapwa chashi kumuhalisa ni maliji jetu. (Yunda. 15) Amu mashimbu jacho kanda achiheta, sako tachi hanga uvwise Yehova kuwaha ni “maliji a mu kanwa [lie].”—Samu 19:14.

MWASO 121 Twatamba Kulifunga

a Kuhanjika chili chawana cha Yehova. Chaluyinda, atu anji keshi kuzachisa chawana chino ngwe chize Yehova akuzanga. Yika muyihasa kutukwasa kuhanjika yuma yize muyitakamisa akwetu ni kuvwisa Yehova kuwaha mu chifuchi chino chipi? Kuchi mutuhasa kuhanjika mu jila yize muyihalisa Yehova muze tunambujola, tuli ha kukunguluka ni muze tunahanjika ni akwetu? Mutwe uno, muukumbulula yihula yino.

b Majina amwe kapwa kwalumuna.

c Mba unyingike sango jikwo hakutwala ku kuhana makumbululo, tala chikuma, “Halisa Yehova mu Chikungulwila” ha Kaposhi wa Kutalila wa Janeiro 2019.

d ULUMBUNWISO WA CHIZULIE: Mwenya-zuwo kanazwelesa ndumbu, ndumbu neye kanamuzwelesa. Umwe ndumbu kasolo kwimba mwaso ha kukunguluka, umwe pangi kanahanjika yuma yipi hali mukwo.