1. ¿Nirekwe ni mikani blite?

 JEHOVAKWE ni tare yebätä, ni mikani blite kwe. Ye köböire Adán, ni sribebare kena ye namani blite niara Rün kä kwinbiti kwe ben. Ne madakäre, jatani kukwe mada mada känene niekäre. Ye käkwe dimikani jondron nire jökrä kädekadre kwe, ribebare ie ye mike nemen bare (Gén. 2:19). Aune niarakwe blitabare kena ni madabe ye käi namani juto krubätebätä, ye abokän muko bä nuäre kwe Eva ben (Gén. 2:22, 23).

2. ¿Nitre kirabe aune kä nengwane käkwe kukwe meden meden ñaka kwin nuainbarera blita yebiti?

² Jondron ütiäte biani Jehovakwe yebiti kenanbe kukwe ñaka kwin nuain jatani. Satana käkwe Eva ngökani aune ye köböite ni jökrä ñaka töi metre aune töi ngite (Gén. 3:1-4). Adán mikani blite yebiti kukwe ñaka kwin nuainbare kwe ñobätä ñan aune ja mikani ngite kwe ngwane, ngite kitani kwe Eva aune Jehová ara yebiti (Gén. 3:12). Cainkwe eteba kwe, Abel, murie ketani ye bitikäre Jehová ngökani kwe (Gén. 4:9). Kä nikani ta ye bitikäre, nitre nämäne ja ngwen käme kä ye näire ye Lamec käkwe mikani gare poema keteitibiti (Gén. 4:23, 24). ¿Aune dre nemen bare kä nengwane? Nitre sribikä gobranbe ye ñaka tä nemen ja gaire kukwe blo niekäre nitre kwati okwäbiti. Película känti kukwe käme ñaka nieta, ye ñan tä nemen nuäre känänkäre. Aune kukwe käme ye kwrerebiti blitata kwelate aune sribi käite. Yebiti nitre kite ja ngwen bäri blo ye nemen gare metre nie.

3. Nikwe ñaka ja ngübaibiti ngwane, ¿dre raba nemen bare aune dre rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti?

³ Nikwe ñaka ja ngübaibiti aune blita käme ye käre nikwe kukwe nuai ngwane, ni raba kite kukwe ye erere niere arato. Nitre  kristiano tö kukwe kwin nuaindi Jehová okwäbiti, ye medenbätä ni ñaka tö jerekäbe ja ngübabiti kukwe käme nieta yebätä, ñakare aune ni tö ja di ngwain kukwe kwin nuainkärebiti, ye abokän Jehová käikitekä. Nita kukwe driere, nita niken gätäbätä aune nita blite jabe ngwane, ni raba Jehová käikitekä ño ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti. Akwa nita dre niere ye ñobätä ütiäte krubäte Jehová kräke, ye ani mike gare käne jai.

4. Malaquías 3:16 tä niere erere, ¿nita dre niere ye ñobätä ütiäte Jehová kräke?

⁴ (Ñäkädre Malaquías 3:16 yebätä). b Nitre nämäne blite yebiti nämäne Jehová jürä ngwen jabätä aune nämäne töbiketari Jehová kä yebätä, ¿ye ñobätä Jehovakwe tika mananbare täräbätä? Dreta ni brukwäte ye ererebätä nita blite. Jesukwe niebare: “Ni moto ño amne ni töi ño, ye kwrere nita blite” (Mat. 12:34). Aisete nita dre niere yebiti Jehová tare nikwe ye nita bämike aune nire tä Jehová tarere, ye käkwe nünandre kärekäre kä bä nuäre yete ye ie niara tö.

5. a) ¿Nita dre niere aune nita Jehová mike täte ye ñobätä bäsi ja erebe? b) Mikata tuare üaibätä erere, ¿nita blite ngwane nikwe drebätä ja ngübadrebiti ni käi tädre juto Jehovabätä yekäre?

⁵ Nita Jehová mike täte ye niarakwe kadre ngäbiti o ñakare, yekäre nita blite ño ye mikata ñärärä kwe (Sant. 1:26). Nitre kwati ñan tä Jehová tarere ye tä blite ngwane, tä blite rubune, ñan töta nemen blitai aune bike kri (2 Tim. 3:1-5). Ni ñaka tö ja ngwain jire chi niaratre ye erere. Ñakare aune kukwe nieta nikwe käi tädre juto Jehovabätä ye ie ni tö. Akwa ni iti tädre gätäte aune kukwe drie känti ngwane tädre blite töi jämebiti, akwa tä kaibe mräkätre kwe ben ngwane, ñaka ye erere nuainne aune ñaka ja tare bämike ietre ngwane, ¿käi täi juto Jehovabätä? (1 Ped. 3:7).

6. ¿Kimberly blitabare ño ye köböire dre namani bare?

⁶ “Ni Ngöbö mikaka täte aune ni ñaka mike  täte” ye nemen gare metre nita blite ño yebiti (Mal. 3:18). Ni abokän tä Jehová mike täte, ye tä nemen gare metre. Meri testiko kädekata Kimberly yebätä dre namani bare ye ani mike gare jai. c Niara aune meri nänkä kwelate ben käkwe tarea nuainbare gwaire jabe ngwane, Kimberly ñaka nämäne ñäke blo, nämäne blite töi jämebiti aune ñaka nämäne ñäke ni madabätä, ye jutuabare meri nänkä kwelate ben ye ie ngwane, ñobätä Kimberly nämäne ja ngwen ye kwrere ye tö namani gai aune ye bitikäre ja tötika Bibliabätä kani ngäbiti kwe. Nita blite ño ye köböire nitre töta nemen kukwe metre mikai gare jai ngwane, ¡kätä nemen juto krubäte Jehovabätä!

7. ¿Mäta blite yebiti mä tö dre nuain?

⁷ Ni jökrä tä blite ño yebiti ni tö Jehová käikitaikä aune ye käkwe ni dimikadre ja kete ja mräkätre ben. Yebätä, ani kukwe ruäre mike gare jai ne kwe ni rabadre blite ye ngwane, ni rabadre nuainne bäri kwin jankunu.

8. Jesús nämäne kukwe driere ngwane, ¿kukwe kwin bämikani kwe ye erere ni raba nuainne ño?

⁸ Ni mada käkwe ñäkädre tare mäi ngwane, mäkwe ja töi mika jäme aune mäkwe blita töi kwinbiti. Jesús ye nämäne ‘mröre krikri amne dö ñaen krübäte’, nämene sribire Diablu kräke, ñan nämäne sábado mike ütiäte jai aune nämäne Ngöbö mike ngwarbe jai niebarebätä, niara nämäne kä tibienbätä ngwane (Mat. 11:19; 26:65; Luc. 11:15; Juan 9:16). Akwa Jesukwe ñaka ñäkäbare tare ja dokwäre jire chi. Ni mada käkwe ñäkädre tare nie ngwane, Jesús erere nikwe ñaka ye erere nuaindreta (1 Ped. 2:21-23). Akwa ruäre ngwane, ñaka raba nemen nuäre ni kräke (Sant. 3:2). ¿Dre raba ni dimike kukwe ye erere nuainne?

9. Nita kukwe driere ngwane, ¿nita dre niere yebätä ni raba ja ngübarebiti ño?

⁹ Ni iti käkwe ñäkädre tare mäi mätä kukwe driere ngwane, tä ja ngwen ño yebätä mäkwe ñaka ja töi mika krubäte. Ja mräkä iti kädekata Sam tä niere: “Kukwe metre rabadre gare ni ye ie ye tä ribere jai aune raba ja töi kwite, yebätä tita ja töi mike metrere”. Ni iti tä ja tuin kukwe ñaka kwin ben aune ye ngwane nita nüke ngwane, raba nemen rubun ni raba niere. Ni ye erere kwandre nie ngwane, Lucía tä dre nuainne ye erere ni raba nuainne: Ni raba orare jötrö ngwarbe Jehovai ne kwe ni töi mikadre jäme kwe aune ñaka ñäkäkäre tare nitre ie.

10. 1 Timoteo 4:13 tä niere erere, ¿nikwe ja töi mikadre dre nuainne?

¹⁰ Mäkwe ja di ngwan nemen dirikä kwin. Timoteo ie kukwe nämäne gare krubäte kukwe driebätä, akwa niara rabadre dirire bäri kwin ye nämäne ribere jai (ñäkädre 1 Timoteo 4: 13 yebätä). ¿Ñokänti ni raba nemen ni dirikä kwin? Nikwe ja kitadre kwin. Akwa yekäre, täräkwata Ñäkädre kwin täräbätä aune diridre kwin aune sección “Diridre bäri kwin” tä Kukwe ja jie ngwankäre gätäte Nita Dirire aune Ja Ngwen Ño yebätä ye raba ni dimike. ¿Mätä ja kite kwin kukwe ne ererebiti? Mäkwe ja kitai kwin ngwane, kä jürä ñan rabai krubäte mäbätä aune mäkwe blitai bäri töi jämebiti.

11. ¿Ja mräkätre ruäre käkwe dre nuainbarera ne kwe rabadre dirikä kwin?

¹¹ Ni raba kukwe mada nuainne arato, ye abokän ja mräkätre konkrekasionte tä dre nuainne ye ni raba miketari ñärärä aune nuainne niaratre erere arato. Ja mräkätre ruäre tä dre nuainne ye köböire tä nemen ni dirikä kwin, ye Sam kädrite párrafo keta ökän yekänti tä miketari ñärärä aune tä ja di ngwen ye erere nuainkäre. Ja mräkätre kukwe kädriekä kwin tä kukwe kädriere ye meri testiko Talía tä kukwe nuin kwin, ye köböire kukwe nieta kukwe driekänti ie ngwane, tä kukwe mike gare kwin aune blite kwin nitre ben.

12. ¿Dre ñaka tä nemen nuäre ja mräkätre ruäre kräke nuainkäre gätäte?

¹² Ni jökrä rabadre kukwe nuainne kiakia gwairebe jökrä gätäte, kantare aune ja ükete kwin blitakäre (Sal. 22:22). Nitre ruäre ie ñan tä nemen nuäre kantakäre aune blitakäre gätäte. ¿Ye erere tä nemen bare mäbätä? Ye erere ngwane nitre ruäre käkwe dre nuainbarera, ye raba mä dimike ñaka kä jürä ngwen jabätä.

13. ¿Dre raba mä dimike kantare kä jutobiti gätäte?

¹³ Mäkwe kanta kä jutobiti. Kukwe bäri ütiätebätä nita kantare gätäte, ye abokän Jehová käikitakakäre ye mäkwe ngwan törö jai. Dre nemen bare meri testiko kädekata Sarabätä ye ani mike gare jai. Niara kukwei ñaka bä nuäre krubäte ruin ie, akwa tö Jehová käikitaikä kantata kwe yebiti. Ye medenbätä, tä ja kite gätä kräke ngwane, kantiko medenbätä kantai yebätä tä ja kite arato. Kukwe kädriei gätäte aune kukwe nieta kantiko yebätä, yete kukwe meden ja erebe mikata gare ye tä mike gare kwin jai. Niara tä niere: “Ye köböire dre mikata gare gätäte yebätä tita ja töi mike bäri aune ñaka ti kukwei ño yebätä”.

14. Kä jürätä nemen mäbätä blitakäre gätäte ngwane, ¿dre raba mä dimike?

¹⁴ Mäkwe ja di ngwan blitakäre käre gätäte. Metrere kukwe ne ñaka tä nemen nuäre ja mräkätre kwati kräke. Talía kädrite párrafo 11 yete tä niere: “Ti kukwei ñaka tä nemen grükekä bätä nemen, akwa kä jürä tä nemen krubäte tibätä blitakäre nitre kwati okwäbiti. Aisete ñaka tä nemen nuäre jire ti kräke blitakäre gätäte”. Akwa ye ñaka tä niara ketebätä blitakäre gätäte. Niara tä ja kite ngwane, kukwe ngwantarita kena yete blitadre braikä aune kukwe metre ta mikadre gare ye niara  tä ngwen törö jai. Niara tä niere: “Tita blite gätäte ngwane, kukwe braibe aune metre ta tita niere ye kwin krubäte, ñobätä ñan aune ni gätä jie ngwanka tä kukwe ye erere ngübare”.

15. ¿Blitata gätäte yebätä nikwe dre ngwandre törö jai?

¹⁵ Ne madakäre, ja mräkätre ruärebätä kä jürä ñaka krubäte, akwa ja ñaka tä nüke törö ietre blitakäre gätäte. ¿Ñobätä? Meri testiko iti kädekata Juliet tä mike gare: “Ruäre ngwane ja ñaka tä nüke törö tie blitakäre gätäte ñobätä ñan aune tita kukwe niere ye ñan ai dikaro aune ñaka kwin tä nemen ruin tie”. ¿Kukwe ye erere nakainkä mäbätä? Ye erere akräke, nikwe ja di ngwandre nuainkäre bäri kwin ye ie Jehová tö ye mäkwe ngwan törö jai. d Kä jüräta nibätä, akwa yebiti ta nita ja di ngwen blitakäre gätäte ye ütiäte krubäte Jehová kräke.

16. ¿Nikwe ñaka kukwe ño niedre?

¹⁶ Ja di ngwandre ñaka kukwe taretare niekäre jire chi (Efes. 4:31). Nikwe mirira gare jai erere, ni kristiano ñaka rabadre kukwe käme niere. Akwa ruäre ngwane ni raba kukwe tare niere aune ñaka gain jabätä, kukwe yebätä nikwe ja ngübadrebiti. Ñodre, nitre nünanka kä madakänti, juta madate aune ja ngwen jene yebätä ni ñaka tö ñäkäi käme. Ne madakäre, kukwe raba mate tare ni madabätä aune kukwe medenbätä ja ñaka raba nemen ruin kwin ni madai ye ni ñaka tö niei. Ja mräkä iti tä niere: “Ruäre ngwane tita kukwe yaikrä niere ñobätä ñan aune ñaka ütiäte aune kötai bä tä nemen tuin tie, akwa kukwe ye tä mate tare ja mräkätrebätä. Tita kukwe niere tä mate tare ja mräkätrebätä o ti mukobätä ngwane, ti muko tä niere kaibe tie, ye köböire tikwe ja töi ükatebarera”.

17. Efesios 4:29 tä niere erere, ¿ni raba dre nuainne nitre mada dimikakäre?

¹⁷ Mäkwe kukwe nie nitre dimikakäre. Mä ñaka kukwe nie tare ni madabätä, ñakare aune käre mäkwe kukwe kwin nie ietre (ñäkädre Efesios 4:29 yebätä). Ni ñaka tö ja ngwain nitre israelita erere. Kukwe keta kabre nämäne ietre debe biankäre, akwa käre nämenentre ñäke tare aune ñäkäta ye erere ngwane, ni mada raba kite kukwe ye erere nuainne. Nitre israelita ni jätä kä tuabitikä käkwe kukwe ñaka kwin niebare, ye köböite “nitre israelita jökrä namani ñäke tare Moisés rüere” (Núm. 13:31-14:4). Akwa nikwe kukwe kwin niei ni madai, ye köböire kukwe kwin raba nemen bare. Ani töbike Jefté ngängän yebätä. Ja ketamukotre kwe käkwe kukwe niebare niara dimikakäre aune kukwe kwin niebare kwe ie, ye käkwe niara dimikani jankunu sribi mikani kisete ye nuainkäre (Juec.  11:40). Sara, abokän kädrite párrafo 13 yete tä niere: “Nita kukwe kwin niere nitre madai, ye köböire Jehovata niaratre tarere aune niaratre käi tärä juta Ngöbökwe yete, ye nita mike gare ietre”. Käre nikwe kukwe kwin niedre nitre madai.

18. Salmo 15:1, 2 tä niere erere, ¿ñobätä nikwe käre kukwe metre niedre aune nikwe dre ngwandre törö jai arato?

¹⁸ Nikwe käre kukwe metre niedre. Nikwe ni ngökai ngwane, ni käi ñaka tädi juto Jehovabätä ñobätä ñan aune kukwe keta kabre nuainta ni ngökakäre, ye tuin käme krubäte ie (Prov. 6:16, 17). Ni ngökadre ye ñaka tuin blo nitre kwati krubäte ie, akwa ni tö töbikai Jehová erere (ñäkädre Salmo 15:1, 2 yebätä). e Metrere ni ñaka tö ni ngökai jire, akwa ni ñaka tö kukwe rükainte ne kwe kukwe ñaka metre rükadre nitre mada töite yekäre.

19. ¿Kukwe meden madabätä nikwe ja ngübadrebiti?

¹⁹ Mä ñaka rika nitre kädriere käme (Prov. 25:23; 2 Tes. 3:11). Nitre mada kädrieta blo ye ñaka tä mate kwin Juliet, abokän kädrite párrafo 15 yete yebätä mikata gare kwe. Tä niere: “Tita ni iti kukwe nuin ni mada kädriere blo ngwane, tita nemen ulire aune ti ñaka tä nemen tö ngwen ni yei. ¿Ni ye ñaka ti kädriei blo arato ye ñokänti raba nemen gare tie?”. Nitre tä blite jabe aune tö ni mada kädriei blo raba tuin mäi ngwane, mäkwe kukwe mada kwin känä blitakäre (Col. 4:6).

20. ¿Mä töita kwatibe dre nuainbätä?

²⁰ Ni kukwei mikani yebiti nitre kwati ñaka tä kukwe kwin nuainne ye ngätäite nita nüne. Ye medenbätä nikwe blitadre ño ye ie Jehová tö, ye erere nikwe ja di ngwandre nuainkäre. Ni mikani blite ye jondron ütiäte biani Jehovakwe nie aune nita dre niere ye ütiäte krubäte kräke, ye nikwe ngwandre törö jai. Nita kukwe driere, niken gätäbätä aune blite jabe, yete nita kukwe niere Jehová käikitakakäre ngwane, Jehovakwe kukwe kwin mikai nemen bare ni kräke. Nitre tä blite käme ne ngätäite ni ñaka rabaira nüne ngwane, rabai bäri nuäre ni kräke Jehová käikitakakäre kukwe nieta nikwe yebiti (Jud. 15). Salmista kukwe niebare ye erere ni tädre ja töi mike kwatibe nuainkäre: “Kukwe ti kadate […] ye rabadre kwin mä kräke, oh, Jehová” (Sal. 19:14).