Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 15

¿In kubʼpe tqʼoʼna jun tbʼanel techel aj tyolina?

¿In kubʼpe tqʼoʼna jun tbʼanel techel aj tyolina?

«Noq oʼkx tuʼn toka te jun yekʼbʼil kyxol okslal tuʼn tyola» (1 TIM. 4:12).

BʼITZ 90 Qo onin qibʼ qxolx

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ a

1. ¿Alkye tzaj qʼonte ambʼil qe tuʼn tbʼant qyolin?

 TUʼNJU kʼujlaʼn qoʼ tuʼn Jehová, o tzaj tqʼoʼn jun tbʼanel oyaj qe, aju tuʼn qyolin. Tuʼn jlu, bʼant tuʼn tyolin Adán tukʼil Jehová tej tkubʼ tbʼinchaʼn. Ax ikx, jakutoq kubʼ t-ximen alkyeqe akʼaj yol jakutoq che ajbʼen tuʼn. Ex onin jlu tiʼj tuʼn tok tqʼoʼn kybʼi kykyaqil txkup (Gén. 2:19). Ex kubʼlo tnaʼn nim tzalajbʼil tej tyolin tnejel maj tukʼil Eva aju t-xuʼjil (Gén. 2:22, 23).

2. ¿Tzeʼn o tzʼajbʼen oyaj tuʼn tbʼant qyolin kyuʼn xjal?

2 Tej tikʼ chʼin ambʼil, nya toj tumel ajbʼen oyaj lu kyuʼn xjal. Xi tqʼamaʼn Satanás nya ax tok yol te Eva ex tuʼn jlu e ok xjal te aj il ex in che el txalpaj (Gén. 3:1-4). Mintiʼ ajbʼen oyaj lu toj tumel tuʼn Adán tuʼnju ok tqʼoʼn tpaj Eva tej tkubʼ tbʼinchaʼn il, axpe ikx ok tqʼoʼn tpaj Jehová (Gén. 3:12). Ax ikx te Caín xi tqʼamaʼn nya ax tok yol te Jehová tej otoqxi kubʼ tbʼyoʼn Abel, aju titzʼin (Gén. 4:9). Ex tej tikʼ ambʼil, kubʼ tbʼinchaʼn Lamec jun poema jatumel tzaj tyekʼin qa otoq chʼiy bʼiybʼil toj tqʼijlalil (Gén. 4:23, 24). ¿Yajtzun toj ambʼil jaʼlo? Mintiʼ in tzaj kychʼixwi aj kawil tuʼn kyyolin kyiʼj nya bʼaʼn yol kywitz xjal. Ex chʼixme kykyaqil película in netz qʼamaʼn nya bʼaʼn yol kyoj. Ax ikx, in che yolin xjal kyiʼj nya bʼaʼn yol toj tja xnaqʼtzbʼil ex toj aqʼuntl. Tkyaqil jlu in tzaj tyekʼin qa mas o txiʼ nya bʼaʼn toj il.

3. ¿Tiʼ jaku bʼaj qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, ex tiʼ kʼelel qnikʼ tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

3 Qa mintiʼ ma tzʼok qxqʼuqin qibʼ, jaku qo naqʼet tuʼn qbʼin kyiʼj nya bʼaʼn yol, axpe ikx jaku txi tzyet tuʼn qyolin kyiʼj. Pero qaj tuʼn ttzalaj Jehová qiʼj, tuʼntzunju, nya oʼkx kʼokel tilil quʼn tuʼn miʼn qyolin kyiʼj nya bʼaʼn yol, sino kʼokel tilil quʼn tuʼn tjaw qnimsaʼn Jehová. Toj xnaqʼtzbʼil lu, kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku bʼant quʼn aj qpakbʼan, aj qten kyoj chmabʼil ex aj qyolin kyukʼil txqantl. Pero tnejel qo xnaqʼtzan tiʼj tiquʼn nim kyoklen qyol toj twitz Jehová.

IN NOK TQʼOʼN JEHOVÁ TOKLEN QYOL

Kyukʼil qyol in kubʼ qyekʼin tiʼ tkuʼx toj qanmi. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 4 ex 5). d

4. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Malaquías 3:16, ¿tiquʼn in nok tqʼoʼn Jehová toklen qyol?

4 (Kjawil uʼjit Malaquías 3:16). ¿Tiquʼn xi tqʼoʼn Jehová ambʼil tuʼn tkyaj tzʼibʼin kybʼi xjal e nimen te ex jaw kynimsaʼn tbʼi tukʼil kyyol? Tuʼnju in nel nikʼbʼaj tiʼjju tkuʼx toj qanmi kyuʼn qyol. Tqʼama Jesús jlu: «Tkyaqilju at tuj tanmi xjal, axtzunju in yolin tiʼj» (Mat. 12:34). Tuʼntzunju, kyuʼn qyol in kubʼ qyekʼin jniʼ qkʼujlabʼil at tiʼj Jehová. Ex taj Jehová tuʼn kyanqʼin tmajen te jumajx toj akʼaj twitz Txʼotxʼ.

5. a) ¿Tiʼ kyoklen qyol at tukʼil qkʼulbʼil te Jehová? b) Ik tzeʼn in nok qkeʼyin kyoj foto, ¿tiʼ mintiʼ tuʼn tbʼant quʼn tuʼntzun ttzalaj Jehová kyiʼj qyol?

5 In nok tqʼoʼn Jehová twiʼ tiʼjju in xi qqʼamaʼn tuʼntzun tel tnikʼ tiʼj qa kxel tkʼamoʼn qkʼulbʼil moqa mlay (Sant. 1:26). Aj kyyolin xjal mintiʼ in che ajbʼen te Jehová, in jaw kynimsan kyibʼ, in tzaj kyqʼoj ex mintiʼ in nok kyqʼoʼn kywiʼ kyiʼj txqantl (2 Tim. 3:1-5). Nya qaj tuʼn qok ik tzeʼn kye. Sino qaj tuʼn ttzalaj Jehová kyiʼj qyol. Pero ¿jakupe tzalaj Jehová tiʼj jun xjal in yolin kyiʼj tbʼanel yol kyoj chmabʼil ex toj pakbʼabʼil, atzun kyukʼil toj tja in tzaj tqʼoj ex mintiʼ in kubʼ tyekʼin tkʼujlabʼil? (1 Ped. 3:7).

6. ¿Tiʼ bʼaj tuʼnju in yolin Kimberly kyiʼj tbʼanel yol?

6 Qa ma che ajbʼen tbʼanel yol quʼn, kʼelel kynikʼ txqantl tiʼj qa «mya junx taʼ ju xjal in kʼulun te Dios tukʼil ju xjal mintiʼ in kʼulun te» (Mal. 3:18). Toj juntl yol, kʼelel nikʼbʼaj qiʼj qa in qo ajbʼen te Jehová. Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj tiʼj jun ermana Kimberly tbʼi. b Tej tkubʼ tbʼinchaʼn tdeber tukʼil juntl txin toj tja xnaqʼtzbʼil, el tnikʼ txin tiʼj qa junxitl Kimberly kywitz txqantl. Mintiʼtoq in yolin nya bʼaʼn kyiʼj txqantl, kubʼ tyekʼin tbʼanel tmod ex mintiʼtoq in yolin kyiʼj nya bʼaʼn yol. Tajtoq txin tuʼn tel tnikʼ tiʼj tiquʼn junxitl tmod Kimberly ex tej tikʼ ambʼil, xi tzyet tuʼn t-xnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios. Nimxix tzalajbʼil in kubʼ tnaʼn Jehová aj tok tkeʼyin qa kyaj xjal tuʼn tel kynikʼ tiʼj axix tok tuʼnju alkye tten in qo yolin.

7. ¿Tiʼ taja tuʼn tbʼant tuʼna kyukʼil tyola?

7 Qkyaqilx qaj tuʼn kyajbʼen tbʼanel yol quʼn tuʼn tjaw qnimsaʼn Jehová ex tuʼn qok te kyamiw erman. Tuʼntzunju, qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼntzun tkubʼ qqʼoʼn jun tbʼanel techel kywitz txqantl.

QʼONKUYA JUN TBʼANEL TECHEL TOJ PAKBʼABʼIL

Taj Jehová tuʼn tkubʼ qyekʼin tbʼanel qmod toj pakbʼabʼil. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 8 ex 9).

8. ¿Tzeʼn jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj techel kyaj tqʼoʼn Jesús aj qpakbʼan?

8 Bʼaʼn tuʼn tkubʼ tyekʼina tbʼanel tmoda ex qʼonka kyoklen xjal maske nya toj tumel in che yolin. Tej tten Jesús tzalu twitz Txʼotxʼ, kyqʼama xjal nya ax tok yol tiʼj. Kyqʼama qa nim waʼn, qa nim kʼan, qa in najbʼen te Tajaw il, qa mintiʼ ok tqʼoʼn toklen sábado ex qa yolin nya bʼaʼn tiʼj Dios (Mat. 11:19; 26:65; Luc. 11:15; Juan 9:16). Maske ikju, xi ttzaqʼweʼn Jesús kye toj tumel. Qa nya toj tumel in tzaj yolin jun xjal qukʼil, bʼaʼn tuʼn tel qkanoʼn tiʼj Jesús ex mintiʼ tuʼn taj qqʼoʼn t-xel nya bʼaʼn (1 Ped. 2:21-23). Noqtzun tuʼnj, at maj kwest tuʼn tbʼant jlu quʼn (Sant. 3:2). ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj?

9. ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn miʼn t-xi qqʼamaʼn jun qyol nya toj tumel toj pakbʼabʼil?

9 Qa nya toj tumel in tzaj yolin jun xjal teya toj pakbʼabʼil, miʼn tzʼok tqʼoʼn twiʼya tiʼj tyol. Tqʼama jun ermano jlu, aju Sam tbʼi: «In nok tilil wuʼne tuʼn tkubʼ nximane qa taj xjal tuʼn tok tbʼiʼn axix tok ex qa jaku chʼexpaj tmod». Ax ikx, jakulo tzaj tqʼoj jun xjal tuʼnju in qo pon visitaril te toj jun ambʼil nyaxix bʼaʼn toj twitz. Qa ma qo yolin tukʼil jun xjal in tzaj tqʼoj, bʼaʼn tuʼn t-xi qbʼinchaʼn aju in bʼant tuʼn jun ermana Lucía tbʼi. Jaku qo naʼn Dios te Jehová tuʼn miʼn ttzaj qqʼoj ex tuʼn miʼn t-xi qqʼamaʼn jun tiʼ nya toj tumel.

10. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 1 Timoteo 4:13, ¿tiʼ bʼaʼn tuʼn tkubʼ qximen tuʼn t-xi qbʼinchaʼn?

10 Tzʼok tilil tuʼna tuʼn toka te jun tbʼanel aj xnaqʼtzal. Maske otoq tzʼok Timoteo te jun tbʼanel pakbʼal, iltoq tiʼj tuʼn tok te jun tbʼanel aj xnaqʼtzal (kjawil uʼjit 1 Timoteo 4:13). Yajtzun qe, ¿tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn qok te jun tbʼanel aj xnaqʼtzal? Il tiʼj tuʼn tbʼaj qbʼinchaʼn qten. Tuʼn tbʼant jlu quʼn, jaku che ajbʼen junjun onbʼil quʼn ik tzeʼn folleto Tzʼok tilil quʼn tuʼn tbʼant-xix quʼjin ex tuʼn qqʼon xnaqʼtzbʼil. Ax ikx, jaku tzʼajbʼen plaj «Qo ok te tbʼanel aj xnaqʼtzal» quʼn aju tkuʼx toj Uʼj te aqʼuntl toj chmabʼil Kyanqʼibʼil Okslal ex Kypakbʼabʼil. ¿In che ajbʼenpe onbʼil lu tuʼna? Qa ma bʼaj tbʼinchaʼn ttena, mlayxix tzaj xobʼa ex kʼokel qeʼ tkʼuʼja tiʼjju kxel tqʼamaʼna.

11. ¿Tiʼ o bʼant kyuʼn junjun erman tuʼn kyok te tbʼanel aj xnaqʼtzal?

11 Ax ikx, jaku qo ok te tbʼanel aj xnaqʼtzal qa ma tzʼok qqʼoʼn qwitz tiʼjju in bʼant kyuʼn txqantl erman ex qa ma tzʼel qkanoʼn kyiʼj. In tzaj tqʼamaʼn Sam, aju ma qo yolin tiʼj toj taqikʼ 9, qa in nok tqʼoʼn twitz tiʼjju in nonin kyiʼj junjun erman tuʼn kyok te tbʼanel aj xnaqʼtzal. Tuʼntzunju, in nok tqʼoʼn twiʼ kyiʼj ex in nok tilil tuʼn tuʼn tel tkanoʼn kyiʼj. In tzaj tqʼamaʼn ermana Talía qa in nok tqʼoʼn twiʼ kyiʼj erman tbʼanel che qʼon chikʼbʼabʼil tiʼj tzeʼn in nex kyqʼoʼn erman kychikʼbʼabʼil toj chmabʼil. Tuʼnju in bʼant jlu tuʼn, o tzʼel tnikʼ tiʼj tzeʼn tuʼn tyolin toj tumel ex tzeʼn tuʼn t-xi tchikʼbʼaʼn junjun xnaqʼtzbʼil kyaj xjal tuʼn tok kybʼiʼn.

QʼONKUYA JUN TBʼANEL TECHEL KYOJ CHMABʼIL

In jaw qnimsaʼn Jehová aj qbʼitzin tukʼil tzalajbʼil kyoj chmabʼil. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 12 ex 13).

12. ¿Tiʼ kwest in nela toj kywitz junjun erman kyoj chmabʼil?

12 Qkyaqilx jaku qo onin tuʼn kytzalaj txqantl kyoj chmabʼil aj qbʼitzin ex aj kyxi qqʼoʼn tbʼanel qyol (Sal. 22:22). Ateʼ junjun erman kwest tuʼn kybʼitzin kyoj chmabʼil ex tuʼn t-xi kyqʼoʼn jun kyyol. ¿Axpe jlu in bʼaj tiʼja? Qa ikju, tajlo teya tuʼn tok tbʼiʼna tiʼ o tzʼonin kyiʼj txqantl tuʼn miʼn kytzaj xobʼ.

13. ¿Tiʼ jaku tzʼonin tiʼja tuʼn tbʼitzina tukʼil tzalajbʼil kyoj chmabʼil?

13 Bʼitzina tukʼil tzalajbʼil. Bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa in jaw qnimsaʼn tbʼi Jehová aj qbʼitzin kyoj chmabʼil. Qbʼinx aju in bʼant tuʼn jun ermana Sara tbʼi. Maske in kubʼ t-ximen qa nya tbʼanel tqʼajqʼajel twiʼ, in nok tilil tuʼn tuʼn tbʼitzin. Tuʼntzunju, in xnaqʼtzan kyiʼj bʼitz aj tbʼaj tbʼinchaʼn tten kyiʼj chmabʼil. Aj t-xnaqʼtzan kyiʼj, in ximen tiʼj tiʼ toklen bʼitz at tukʼil xnaqʼtzbʼil kbʼel xnaqʼtzet toj chmabʼil. Tqʼama jlu: «In nonin jlu wiʼje tuʼn tok nqʼoʼne nwiʼye kyiʼj yol tkuʼx toj bʼitz ex nya tiʼj tqʼajqʼajel nwiʼye».

14. Qa in tzaj xobʼa tuʼn t-xi tqʼoʼna jun tyola, ¿tiʼ jaku tzʼonin tiʼja?

14 Xnaqʼtzanx tibʼa tuʼn kyxi tqʼoʼna tyola kyoj chmabʼil. At maj kwest tuʼn tbʼant jlu kyuʼn nim erman. Tqʼama Talía jlu, aju ma qo yolin tiʼj toj taqikʼ 11: «In chin tzaj xobʼe tuʼn nyoline kywitz txqantl xjal, tuʼntzunju, kwest tuʼn t-xi nqʼoʼne jun nyole kyoj chmabʼil». Pero nya tuʼn jlu mintiʼ in xi tqʼoʼn jun tyol. Aj tbʼaj tbʼinchaʼn tten kyiʼj chmabʼil, in tzaj tnaʼn qa nya il tiʼj tuʼn t-xi tqʼamaʼn nim yol aj t-xi tqʼoʼn tzaqʼwebʼil tiʼj jun xjel. Tqʼamatl jlu: «Tbʼanel qa mintiʼ in che ajbʼen nim yol wuʼne aj t-xi ntzaqʼweʼne jun xjel ex atzun jlu taj erman in nex qʼonte xnaqʼtzbʼil».

15. ¿Tiʼ bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn aj tkubʼ qximen tuʼn t-xi qqʼoʼn jun qyol kyoj chmabʼil?

15 Ateʼ junjuntl erman mintiʼ in che tzaj xobʼ tuʼn kyyolin, pero mintiʼ in xi kyqʼoʼn jun kyyol kyoj chmabʼil. ¿Tiquʼn? In tzaj tqʼamaʼn ermana Juliet jlu: «At maj kwest tuʼn t-xi nqʼoʼne jun nyole kyoj chmabʼil tuʼnju in kubʼ nximane qa nya tbʼanel qe moqa mintiʼ in pon ik tzeʼn kye txqantl erman». ¿Axpe jlu in kubʼ t-ximana? Qa ikju, bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa taj Jehová tuʼn t-xi qqʼoʼn aju mas tbʼanel te. c In nok tqʼoʼn toklen tkyaqilju in bʼant quʼn tuʼn t-xi qqʼoʼn jun qyol maske in qo tzaj xobʼ.

QʼONKUYA JUN TBʼANEL TECHEL AJ TYOLINA KYUKʼIL TXQANTL

16. ¿Alkyeqe yol mintiʼ tuʼn kyajbʼen quʼn?

16 «Miʼn che yasune» (Efes. 4:31). Ik tzeʼn ma tzʼel qnikʼ tiʼj, mintiʼ tuʼn kyyolin okslal tiʼj nya bʼaʼn yol. Pero jakulo tzʼok qbʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj txqantl ex mintiʼ in nok qqʼoʼn kwent tiʼj, tuʼntzunju nim toklen tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ. Jun techel, mintiʼ tuʼn qyolin nya bʼaʼn tiʼj kykostumbr xjal, tiʼj kyyajil nix tiʼj kytnam. Ax ikx, nya qaj tuʼn tkubʼ kynaʼn txqantl nya bʼaʼn kyuʼn qyol. In tzaj tqʼamaʼn jun ermano jlu: «At maj o txi nqʼamaʼne junjun tiʼchaq tuʼn kytzeʼn txqantl, pero ateʼ junjun o kubʼ kynaʼn nya bʼaʼn tuʼn. Atzun jaʼlo, ya mintiʼxix in bʼant wuʼne tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn nxuʼjile weye toj alkye ambʼil o txi nqʼamaʼne junjun yol nya toj tumel tiʼj ex kyiʼj txqantl».

17. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Efesios 4:29, ¿tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn t-xi qqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj txqantl?

17 Yolina kyiʼj yol jaku tzʼonin kyiʼj txqantl. Mas bʼaʼn tuʼn t-xi tqʼamaʼna tbʼanel yol kye txqantl twitzju tuʼn tyolina nya bʼaʼn kyiʼj (kjawil uʼjit Efesios 4:29). Nya qaj tuʼn qok ik tzeʼn kye aj Israel. Attoq nim tiquʼn tuʼn t-xi kyqʼoʼn chjonte, pero mintiʼ bʼant jlu kyuʼn. Sino e ok ten yolil nya bʼaʼn ex ax jlu bʼant kyuʼn txqantl. Tej t-xi kyqʼamaʼn lajaj xjal i eʼx keʼyil txʼotxʼ nya bʼaʼn tqanil, «kykyaqil e ok ten yolil mya bʼaʼn tiʼj Moisés» (Núm. 13:31–14:4). Pero qa ma txi qqʼamaʼn tbʼanel yol kye txqantl, jaku tzʼonin kyiʼj. Qo ximen tiʼj tmeʼjel Jefté. Nimlo onin tiʼj tuʼn kukx tajbʼen te Jehová tej t-xi kyqʼamaʼn tamiw tbʼanel yol te (Juec. 11:40). Tqʼama Sara jlu, aju ma qo yolin tiʼj toj taqikʼ 13: «Aj t-xi qqʼamaʼn tbʼanel yol kye txqantl, in qo onin kyiʼj tuʼn tkubʼ kynaʼn qa kʼujlaʼn qe tuʼn Jehová ex qa at kyoklen toj ttnam». Tuʼntzunju, bʼaʼn tuʼn tajbʼen alkyexku ambʼil tuʼna tuʼn t-xi tqʼamaʼna tbʼanel yol kye txqantl.

18. Aj qximen tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Salmo 15:1 ex 2, ¿tiquʼn il tiʼj tuʼn t-xi qqʼamaʼn ax tok yol toj tkyaqil ambʼil, ex tzeʼn in bʼant jlu quʼn?

18 Yolina tiʼj ax tok yol toj tkyaqil ambʼil. Qa mintiʼ in xi qqʼamaʼn axix tok yol, mlay tzalaj Jehová qiʼj tuʼnju in nel tikʼun nikʼaj yol (Prov. 6:16, 17). Maske bʼaʼn in nela toj kywitz xjal tuʼn kynikʼan yol, atzun qe qaj tuʼn tten qximbʼetz ik tzeʼn te Jehová (kjawil uʼjit Salmo 15:1, 2). Ax tok, mlaylo txi qqʼamaʼn jun nikʼaj yol, pero jaku kubʼ qewin jun tqanil kywitz txqantl ex nya bʼaʼn jlu.

In tzalaj Jehová qa ma qo yolin kyiʼj yol jaku che onin kyiʼj txqantl. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 19).

19. ¿Tiʼ juntl tiʼ bʼaʼn tuʼn tok qxqʼuqin qibʼ tiʼj?

19 Miʼn yolina kyiʼj txqantl (Prov. 25:23; 2 Tes. 3:11). Tqʼama Juliet aju ma qo yolin tiʼj toj taqikʼ 15 qa in tzaj tbʼis aj kyyolin txqantl nya ax tok yol tiʼj. Tqʼama jlu: «Aj tok nbʼiʼne qa in yolin jun xjal kyiʼj txqantl, in tzaj nbʼise ex ya mintiʼ in nok qeʼ nkʼuʼje tiʼj xjal lu. ¿Tzeʼn jaku tzʼel nnikʼe tiʼj qa mlay yolin nya bʼaʼn wiʼje?». Qa in nok tkeʼyina qa in yolin jun xjal kyiʼj txqantl, bʼaʼn tuʼn tyolina tiʼj juntl tiʼ mas tbʼanel (Col. 4:6).

20. ¿Tiʼ in kubʼ t-ximana tuʼn t-xi tbʼinchaʼna?

20 In qo anqʼin kyxol xjal mintiʼ in che ajbʼen te Jehová ex in che yolin kyiʼj nya bʼaʼn yol. Pero nya qaj tuʼn qok ik tzeʼn kye, sino qaj tuʼn tjaw qnimsaʼn Jehová kyukʼil qyol. O tzaj tqʼoʼn ambʼil qe tuʼn qyolin ex nim kyoklen qyol toj twitz. Qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tjaw qnimsaʼn Jehová kyuʼn qyol toj pakbʼabʼil, kyoj chmabʼil ex aj qyolin kyukʼil txqantl, qo tzajel tkʼiwlaʼn. Aj tel tiʼn Jehová tkyaqil nya bʼaʼn twitz Txʼotxʼ, mas nya kwest kʼelel te qe tuʼn tjaw qnimsaʼn kyuʼn qyol (Jud. 15). Akux in pon ambʼil lu, qbʼincham ik tzeʼn tqʼama salmista: «Bʼaʼnwt tzʼela nyole [...] tuj twitza, aya Nman» (Sal. 19:14).

BʼITZ 121 Il tiʼj tuʼn qjakʼunte qibʼ

a O tzaj tqʼoʼn Jehová jun tbʼanel oyaj qe, aju tuʼn qyolin. Pero chʼixme kykyaqil xjal mintiʼ in najbʼen oyaj lu kyuʼn toj tumel. Qa ikju, ¿tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn tonin qyol kyiʼj txqantl ex tuʼn ttzalaj Jehová tiʼj? ¿Tzeʼn jaku tzʼel qnikʼ tiʼj qa in tzalaj Jehová kyiʼj qyol aj qpakbʼan, aj qten kyoj chmabʼil ex aj qyolin kyukʼil txqantl? Kxel qqʼoʼn tzaqʼwebʼil kyiʼj xjel lu toj xnaqʼtzbʼil lu.

b Ma che kubʼ chʼixpet junjun bʼibʼaj.

c Kkanetel mas tqanil tuʼna toj xnaqʼtzbʼil «Qnimsanktz Jehová kyxol erman», aju etz toj uʼj Aju Xqʼuqil te enero te 2019.

d TQANIL KYIʼJ TILBʼILAL: In tzaj tqʼoj jun erman tuʼnju nya toj tumel in xi ttzaqʼweʼn jun xjal te. Mintiʼ in tzalaj jun erman akux in bʼitzin toj chmabʼil. In yolin jun ermana nya ax tok yol kyiʼj txqantl.