Ir al contenido

Ir al índice

KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 15

A nda choa̱ bʼejnai josʼin nokjoai

A nda choa̱ bʼejnai josʼin nokjoai

“Tjandiaalai je chjota xi makjainle kao je énli” (1 TIM. 4:12).

KJOAJNDA 90 Kʼoainganʼiolee xíngiaa

XI TÍNCHJA̱NI a

1. Ánni nga maniná nokjoaa.

 JE Jeobá kui kjoanda kitsjoaná nga maná nokjoaa. Kʼianga jekoannda Adán tokjoan koan kinchja̱ kʼoa koan tsakjákaonajmí je Jeobá. Xijekoan, sa nkjín sa nkjín én kinchja̱ kʼoa kui xi tsakasenkao nga koan kitsjoajaʼaínle ngatsʼi cho̱ xi tjín (Gén. 2:19). Kʼoa nʼiojin tsjoa kisʼe kon nga koan tsakjákaonajmí je Eva, xi chjoónle koanni (Gén. 2:22, 23).

2. Jósʼin tjíosíchjén chjota saʼnda nichxin kjoatse je kjoanda xi tjínná nga maná nokjoaa.

2 Nga koanskanni alikui ndasʼin kisichjén je chjota je kjoanda xi kitsjoaná Niná nga maná nokjoaa. Je Na̱i énndiso kisichjén nga tsakʼanachale je Eva, kʼoa xi totʼatsʼe énndiso jebi chjotajée maa (Gén. 3:1-4). Je Adán alikui koanle kisichjén je kjoanda xi tsakʼaile nga koanle kinchja̱ nga̱ jé Eva kao Jeobá tsakánele jmeni xi kisʼin (Gén. 3:12). Je Caín kʼoati tsakʼéndisole Jeobá kʼianga jekisikʼien je Abel, xi ndsʼe̱ koanni (Gén. 4:9). Kʼianga jeki nichxin je Lamec xi ya kitjenni ntje̱le Caín kui nʼio kisikʼaxki̱ jokji kjoatsʼen tjín nichxin kʼianga tsakʼejna (Gén. 4:23, 24). Kʼoa jóchon nichxin xi tiyoaa ndʼaibi. Je chjota xi xángʼa tjínle alikui fini ninga chʼao tso én nchja̱ jinle chjota. Kʼoa me to ngayeje película xi kui síchjén je én xi chʼao tso. Kʼoa kʼoati nʼio chʼao tso én xi nchja̱ je xti ya ndʼiaskuela kao ya tʼaxále chjota. Jebi kui bakó nga sa chʼao sa chʼao kjimachon sonʼnde.

3. Jméni xi koa̱n tsa tsín si̱kuindaa yaoná kʼianga kui én xi chʼao tso kuinóʼyá, kʼoa jmé xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.

3 Kʼiatsa kjitʼa kui kuinóʼyá je én xi chʼao tso chanjin kʼoati kuixoán tsanda ñá tsa tsín si̱kuindaa yaoná. Nga mená ndasʼin kuiyoaa ngixko̱n Jeobá ñá xi chjotale Cristo maa, alikui koa̱n nga énchi̱nga̱ kuinókjoaa, tosaa kui xi mená nga je Jeobá chʼa̱sjejeyaa nga kuinókjoaa. I̱ kjoaʼmiya jebi kui chótʼayajiaan jósʼin chʼa̱sjengʼaa je Jeobá kʼianga ʼmiyasoán, kʼianga mangián kjoajtín kʼoa kʼianga chjakaonajmiá xíngiaa. Kuila títjon kataʼyaa ánni nga mandosinnile je Jeobá josʼin nokjoaa.

JE JEOBÁ KUENTA SʼÍN JOTSO ÉN XI NOKJOAA

Kao kui én xi nokjoaa ʼyanile jotjín je ni̱ma̱ná (Chótsenlai párrafo 4, 5) h

4. Tojo tso Malaquías 3:16, jómani ʼyaa nga kuenta sʼín Jeobá jmeni xi bixoán.

4 (Tʼexkiai Malaquías 3:16). b Ánni nga jngo libro bʼétʼani Jeobá je jaʼaínle chjota xi kʼoasʼin bakóni kao jotso én xi nchja̱ nga tsokjónke kʼoa xi síkjaʼaitsjenjin je jaʼaínle. Kuinga jmeni xi bixoán kui bakó jotjín jinni̱ma̱ná. Je Jesús i kitso: “Je xi nʼio tjínle ni̱ma̱ná, kui xi nchja̱ni ndsoʼbaa” (Mat. 12:34). Jmeni xi bixoán nga chobanajmiá yaa bakoñá jokji tsjoachaa je Jeobá. Kʼoa je Jeobá kui xi mele nga koatio ngantsjai nichxin je xi tsjoake kʼianga jeʼndenaxó koa̱n sonʼnde.

5. 1) Jósʼin bʼetʼale jotso én xi nokjoaa kao josʼin ʼyaxkoán je Jeobá. 2) Tojosʼin matsen je sén xi faʼaitʼa, jméni xi tjínnele kʼoéchjoalee yaoná nga katasasénkon Jeobá josʼin nga nokjoaa.

5 Je Jeobá kuenta sʼín jmeni xi bixoán, nga̱ kui xi kuitsoni tsa sa̱sénle josʼin tiʼyaxkoán kʼoa tsa mai (Sant. 1:26). Kʼianga nchja̱ je chjota xi tsín je Jeobá síxále toxkia fákaoná, alikui sínkjínʼaná kʼoa ngʼakon (2 Tim. 3:1-5). Alikui mená kʼoasʼiaan josʼín je chjota xi kʼoasʼín. Tosaa kui xi mená nga tsjoa katasʼe kon je Jeobá jobixoán nga nokjoaa. Tonga a tsjoa sʼe̱ kon je Jeobá kʼiatsa tokʼia nda sʼin jngo chjota kʼianga satío kjoajtín kʼoa kʼianga tsoyason, tonga tsa toxkia fákaoni je familiale kʼianga toje tjío (1 Ped. 3:7).

6. Jósʼin kichomani nga tsín chʼao tso én xi nchja̱ je Kimberly.

6 Kʼiatsa nda tso én kuinókjoaa, je chjota skoee ʼyani xi “síxále Niná kʼoa kao xi tsín síxále” (Mal. 3:18). Kui xi tsonile nga skoe̱ chjota nga je Jeobá tinixálee. Kataʼyala jokoan jngo tichjaa xi Kimberly ʼmi. c Kʼianga ñatjen tsakʼénda xo̱nle kao jngo tsoti xi ñatjen fi skuela, je tsoti jebi tsabe nga tsín kʼoasʼín je Kimberly josʼín je xti xi ngikʼa. Alikui xínkjín síkʼaxki̱, nda chjota kʼoa alikui chʼao tso én nchja̱. Tsoti jebi koanmele tsabe ánni nga kʼoasʼínni je Kimberly, kʼoa nga jeki nichxin tsakʼinyale Biblia. Je Jeobá nʼio tsjoa sʼe kon kʼianga kui kotʼayani Énle Niná je chjota nga be nga nda tso je én xi nokjoaa.

7. Jósʼin meli si̱chjáin je kjoanda xi kitsjoali Niná nga mali nokjoai.

7 Kui xi mená nga je Jeobá kʼoasjengʼa én xi nokjoaa kʼoa nga miyoná katama je ndsʼee. Kataʼyala kʼa je kjoafaʼaitsjen xi koasenkaoná nga tosi tonda kui én xi nda tso kuinókjoaa.

NDA CHOA̱ TʼEJNAI KʼIANGA ʼMIYASUIN

Je Jeobá kui xi mele nga ndʼé si̱koaa je chjota kʼianga ʼmiyasoán (Chótsenlai párrafo 8, 9)

8. Jósʼin chjénngiaa je choa̱ xi tsakʼéjnaná je Jesús kʼianga ʼmiyasoán.

8 Ndʼé katamai kʼoa takolai kjoaxkóntokon kʼiatsa ʼya xi chʼao kuitsoli. Kʼianga tsakʼejna Jesús i̱ Sonʼnde, énndiso kisʼene, kʼoatsakʼinle nga nʼio tsakjen kʼoa nga nʼio tsakʼi vino, nga xále Na̱i kisʼin, nga tsín tsabexkón nga xoto kʼoa nga Niná kinchja̱ʼaonle (Mat. 11:19; 26:65; Luc. 11:15; Juan 9:16). Ninga kʼoatsakʼinle je Jesús alikui kʼoakitsongajaoni. Kʼianga ʼya xi chʼao kuitsoná kʼoati sʼiaan jokisʼin je Jesús, alikui koa̱n nga kʼoati kʼuínlee tsanda ñá (1 Ped. 2:21-23). Tonga ñʼai maná nga chjoéxkoá yaoná (Sant. 3:2). Jméni xi koasenkaoná nga koa̱nná chjoéxkoá yaoná.

9. Jméni xi koa̱n sʼiaan nga tsín toxkia kuinókjoakoaa je chjota nga ʼmiyasoán.

9 Kʼiatsa ʼya xi chʼao kuitsoná kʼianga tiʼmiyasoán, alikui koa̱n nga tokui kjuinñá jokatsoná. Jngo ndsʼee xi Sam ʼmi itso: “Kui sikjaʼaitsjenjian nga machjén nga katanrʼoé je Énle Niná je chjota kʼoa nga koa̱n sikʼantjaiya yaole”. Tsakui nichxin tokʼiakjoán kuichoaa ndʼiale chjota nga tsín ndatjín kon kʼoa tsa to kuinchja̱ti. Kʼiatsa jtile je chjota xi sa̱téjiaan, koaan kʼoati sʼiaan josʼín jngo tichjaa xi Lucía ʼmi. Kʼoatso nga bʼétsʼoale je Jeobá nga katabasenkao ánni nga tsín kʼoati kuitsonile je chjota tsanda je, nga tosa koakole kjoaxkóntokon.

10. Tojo tso 1 Timoteo 4:13, jméni xi tjínnená sʼiaan.

10 Nda takoyai je Énle Niná. Je Timoteo nʼio nda koanle kitsoyason je Énle Niná, ninga kʼoalani, tosi tonda kisindaya yaole josʼin kitsoya (tʼexkiai 1 Timoteo 4:13). d Jméni xi sʼiaan nga ngisa nda koakoyaa je Énle Niná. Tjínnele nga nda kuiyondaa. Kʼoa nkjín koya tjíoná xi koa̱n si̱chjén, tobʼelañá je folleto Tosi tonda nda tʼexkiai kʼoa nda takoyai, kʼoa kao Xo̱n xi tjítʼa jme xi chotʼayá ya kjoajtín: Tʼatsʼe chjotale Cristo kao Xále Niná ya jñani “Nda koakoyaa Énle Niná” tso. A tinichjénñá xo̱n jebi. Kʼiatsa tongini kuiyondaa, alikui tinanda kuijkónñá kʼoa jchañá jokuixoán.

11. Jméni xi tjíobinyakao kʼa je ndsʼee nga ngisa kjimale nda tjíotsoya.

11 Ijngosa koya xi koasenkaoná nga nda kʼuínyaa je Énle Niná kʼiaa nga kuenta sʼiaan josʼin tsoya je ndsʼee xi tjío ya jinjtín kʼoa chjénngiaa josʼin bakóya. Je Sam, xi sa jekabʼaxki̱ ya párrafo 9, kui kuenta sʼín jméni xi binyakao je ndsʼee nga nda tsoya je Énle Niná. Nʼio nda nrʼoéle kʼoa kjenngile josʼin bakóya. Jngo tichjaa xi Talía ʼmi, nʼio nda basénño je kjoanokjoaya xi tsjoá je ndsʼee ya jinjtín, kʼoa kui xi tíbasenkao nga ngisa kjimale josʼin fákaoni Énle Niná je chjota nga tsoyason.

NDA CHOA̱ TʼEJNAI KʼIANGA BIYOJTIÁN

Kʼoasʼin chʼasjengʼañá je Jeobá kʼianga kao kjoatsjoa jndaa nga biyojtián (Chótsenlai párrafo 12, 13)

12. Jméni xi ñʼai ma kʼale je ndsʼee kʼianga biyojtián.

12 Kʼianga satíoná kjoajtín, bʼainganʼioñá ngatsʼiaa nga jndaa kʼoa nga tongini nikatíonda je comentarioná (Sal. 22:22). Tjínkʼa xi ñʼai male nga se kʼoa nga tsjoá comentariole kʼianga satíoná kjoajtín. Tsa kʼoati maa tsanda ñá, kuenta sʼiaan jmeni xi tjíobinyakao kʼa je ndsʼee.

13. Jméni xi koasenkaoli nga kao kjoatsjoa kuijndái kʼianga biyojtián.

13 Kao kjoatsjoa tijndái. Kuenta sʼiaan nga kui xá jndañá nga satíoná kjoajtín nga je Jeobá chʼasjengʼaa. Kataʼyala jotso jngo tichjaa xi Sara ʼmi. Ninga kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga tsín nda se, kui xi mele nga kʼoasjengʼa je Jeobá. Kʼianga tongini bʼejnanda jmeni xi kjoaʼa ya kjoajtín, kʼoati kuenta sʼín je kjoajnda xi faʼaitʼa je xo̱n xi chotʼayá. Kotʼaya josʼin jnda kʼoa síngósonkao jmeni xi tso je kjoajnda kʼoa kao jmeni xi chótʼaya ya jinjtín. Tichjaa jebi itso: “Nga kuenta sʼian jotso je kjoajnda, kui xi basenkaona nga tsín tokui fiña josʼin se”.

14. Jméni xi koasenkaoli kʼiatsa nokjuin nga bʼai comentarioli nga satío kjoajtín.

14 Tʼai comentarioli. Tjínkʼa ndsʼee xi nʼio ñʼai male kʼianga kʼoasʼín. Je Talía, xi sa jekanikʼaxkiaa ya párrafo 11, itso: “Ninga tsín tsen sʼian, nʼio tsokjoan kʼianga nchja jñani nkjín chjota tjín. Kuinga nʼio ñʼai manina kʼianga tsjoa comentariona”. Ningalani ñʼai male je tichjaa tojo tsjoá comentariole. Kʼianga tongini bʼejnanda kui kuenta sʼín nga tokuikjoan tjínnele kʼoakuitso jmeni xi skónangi je ndsʼee kʼoa nga tochoakjoan én kuinchja̱. Je tichjaa itso: “Ndatjín nga tochoakjoan én nchja kʼoa nga tokuikjoan kʼoaxian jmeni xi kjonangi je ndsʼee, nga̱ kʼoasʼin tjínnele kʼoee je comentarioná”.

15. Jméni xi tjínnele kuenta sʼiaan kʼianga bʼé je comentarioná.

15 Tonga kʼoati tjín je ndsʼee xi likui tsokjón, tonga alikui tso kon nga tsjoá comentariole. Ánni nga kʼoamani. Jngo tichjaa xi Juliet ʼmi itso: “Sakʼoa ñʼai mana nga nchja kʼianga satío kjoajtín nga̱ kʼoasʼin sikjaʼaitsjen nga tsín síxkón tso je comentario xi tsjoa”. Tsa kʼoatisʼin nikjaʼaitsjain tsanda ji, kuenta tʼiain nga je Jeobá kui xi mele nga kʼoénelee yaoná jokji tjen kʼoakoa̱nná. e Nga̱ je Jeobá chjí be nga bʼenelee yaoná nga bʼé je comentarioná ninga sakʼoa ñʼai maná.

NDA CHOA̱ TʼEJNAI KʼIANGA NOKJOANAJMÍ

16. Jmé énni xi tsín koa̱n kuinókjoaa.

16 Alikuijin nokjoai je én xi síkiʼaonná (Efes. 4:31). Tojosʼin tiʼyaa, jngo chjotale Cristo alikui koa̱n nga chʼao tso én kuinchja̱. Tonga tsa tsín chóxkónlee yaoná sakʼoajin kui kuinókjoaa je én xi sikiʼaon xíngiaa. Tobʼelañá, alikui koa̱n nga chʼaosʼin si̱kʼaxkiaa je chjota xi kjaʼaísʼin ngale, xi kjaʼaí ntje̱ kitjenni kʼoa xi xin naxinandále. Kʼoa kʼoati tsín koa̱n nga kui én kuinókjoaa xi sikiʼaon kʼoa xi chʼao kʼoe kon je xíngiaa. Jngo ndsʼee xi i̱ tso: “Sakʼoa nchja énská kʼoa kʼoasʼin sikjaʼaitsjen nga tsín jme xi koa̱nle nga tosíkijnoná, tonga síkiʼaonni je xíngiaa. Jokji tífaʼato nó, nʼio tíbasenkaona je chjoónna nga tisikʼantjaiya yaona, nga̱ kʼoatsona jñani sakʼoa tsín nda xian, nga tsín nda sikʼaxkia je kʼoa tsa xi kjaʼaí chjota”.

17. Tojo tso Efesios 4:29, jósʼin koa̱n kuinyakoaa kʼoa kʼoainganʼiolee je xíngiaa.

17 Kui én tinókjoai xi kuinyakao kʼoa xi tsjoánganʼiole xi ngikʼa. ʼNdele nga to xíngiaa si̱kʼaxkiaa, tosa kui kʼoakʼuínlee jñani nda sʼín (tʼexkiai Efesios 4:29). f Alikui kʼoati sʼiaan jokisʼin je chjota israelita. ʼNdele nga tsjoále kjoanda je Jeobá tosaa to tsakjayojéetʼale ngantsjai. Kʼoa nga jngo xi kʼoakisʼin chaan kʼoati kisʼin xi ngikʼa. Tobʼelañá, je chjota xi kinikasén nga kikotsenché naxinandá, te koan xi tsín nda tso én kichokao, kʼoa xi totʼatsʼe chjota jebi, ngatsʼi chjota israelita tsakjayojéetʼale je Moisés (Núm. 13:31-14:4). Tonga kʼianga kʼoaʼmilee xi ngikʼa jñani nda sʼín, nda bichómani. Si̱kjaʼaitsjenla jokoan je tsotile Jefté. Jmeni xi kitsole kʼoa josʼin kitsjoanganʼiole je xtiyánchjín miyole, nʼiojin tsakasenkao nga tosi tonda je Jeobá kisixále (Juec. 11:40). Je Sara, xi sa jekanikʼaxkiaa ya párrafo 13, itso: “Kʼianga kʼoaʼmilee jñani nda sʼín xíngiaa kʼoasʼin binyakaoñá nga majinle nga tsjoake je Jeobá kʼoa nga chjíle je xá xi sʼín jinnaxinandále”. Koaan kʼoakʼuínlee tokʼiani je xíngiaa jñani nda sʼín.

18. Tojo tso Salmo 15:1, 2, ánni tjínnenile nga énkixi kuinókjoaa, kʼoa jmésani xi tsín koa̱n kʼoasʼiaan.

18 Énkixi tinókjoai ngantsjai. Tsa tsín énkixi kuinókjoaa alikui tsjoa sʼe̱ kon je Jeobá xi tʼatsaan, nga̱ je jtike tojme énndisoni (Prov. 6:16, 17). Je chjota alikui tichʼaotjín manile kʼianga bʼéndiso, tonga ñá kui xi mená nga kʼoatisʼin si̱kjaʼaitsjeen josʼin síkjaʼaitsjen je Jeobá (tʼexkiai Salmo 15:1, 2). g Ningalani tsín kuitso tokoán nga kʼoéndisoaa, tonga kʼoati tsín ndatjín tsa jme xi kʼoéma tojoni nga koa̱nkjainle xíngiaa jmeni xi kuixoán.

Tsjoa sʼe̱ kon je Jeobá kʼiatsa kui cho̱bayañá je xi ndatjín (Chótsenlai párrafo 19)

19. Jmésani xi tsín koa̱n kʼoasʼiaan.

19 Ali énndisojin nikʼabísuin (Prov. 25:23; 2 Tes. 3:11). Je Juliet, xi sa jekanikʼaxkiaa ya párrafo 15, kʼoatso nga nʼio chʼao sʼe kon kʼianga énndiso nrʼoé. Itso: “Kʼianga nrʼoele ʼyani xi énndiso tíkaníbason nʼio síkinroajen tokoan kʼoa alikui timakjainnina jmeni xi tso. Tsakui nichxin kʼoati sikʼaxki̱na tsanda an”. Kʼiatsa énndiso kuichomani jmeni xi tichobayaño, ali tikuijin chobayaño, tosa kui chobayaño je xi ndatjín (Col. 4:6).

20. Jméni ñaki kʼoatjín tokuin nga kʼoasʼiain.

20 Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, me tongatsʼi je chjota nga tsín tinda síchjénni je kjoanda xi tjínle nga male nchja̱. Kuinga machjénsíni nga kʼoénelee yaoná nga kʼoasʼin si̱chjén kjoanda jebi josʼin mele Jeobá. Alikui si̱chajiaan nga jngo kjoanda xi je Jeobá kitsjoaná nga maná nokjoaa, kʼoa kuenta sʼín jmeni xi bixoán. Je Jeobá sichikontʼainná kʼiatsa nda tso én kuinókjoaa kʼianga ʼmiyasoán, nga mangián kjoajtín kʼoa nga chobanajmiá, nga̱ kʼoasʼin jchaxkónñá. Kʼianga jetjóxin jme xi chon sonʼnde, ngisaa choa ñʼai koa̱nná nga chʼa̱sjengʼaa je Jeobá kao jmeni xi kuixoán (Jud. 15). Tonga nga kjesa tjoxinjin jme xi chon sonʼnde, kʼoasʼiaan jokitso je xi kiski jngo salmo, nga kitso: “Je én xi bitjoni ndsoʼba [...], katasasénli ji Jeobá” (Sal. 19:14).

KJOAJNDA 121 Machjén nga chjoéxkoá yaoná

a Je Jeobá kui kjoanda kitsjoaná nga maná nokjoaa, tonga nʼio nkjín chjota xi tsín kʼoasʼin síchjén kjoatjao jebi josʼin mele je Jeobá. Ningalani sa chʼao sa chʼao tso én nchja̱ je chjota. Jósʼiaan nga kuinyakao xi ngikʼa je én xi nokjoaa kʼoa nga katasasénle Jeobá. Jósʼin jchañá nga sasénle Jeobá je én xi nokjoaa kʼianga ʼmiyasoán, kʼianga mangián kjoajtín kʼoa nga chjakaonajmiá xíngiaa. I kjoaʼmiya jebi chótʼayajiaan xi tʼatsʼe jebi.

b Malaquías 3:16: “Kʼianga kui nichxin, je xi tsokjónke Jeobá tsakjákaongañá xínkjín, nga jngó jngó miyole, kʼoa je Jeobá tosi tonda tsakasénñole kʼoa kinrʼoéle. Kʼoa jngo libro kichji ya ngixko̱n jñani kisʼetʼa jaʼaínle je xi tsokjónke Jeobá kʼoa xi síkjaʼaitsjenjin je jaʼaínle”.

c Alikui tsa ñaki kʼoaʼmi kʼa chjota xi bʼaxki̱ i̱bi.

d 1 Timoteo 4:13: “Kʼia ʼnda nga kjuichoa, kʼoasʼin tʼexkiai, tʼenai, takoyai”.

e Koa̱nsjaitʼasali xi tʼatsʼe jebi ya Xo̱n xi bájinkonná xi tsʼe enero 2019 jñani tso: “Chʼasjengʼaa je Jeobá ya jinjtín”.

f Efesios 4:29: “Nitojngojin én xi chʼao tso nʼósjenio ndsoʼbao, tojé én xi nda tjín xi kuinyakao, xi machjénle, jméni nga kʼoasʼin tsjoásínile kjoanda je xi nrʼoé”.

g Salmo 15:1, 2: “Ji Jeobá, ʼyáni xi koa̱n ya kʼoéjna ya ndʼianajñoli. ʼYáni xi kʼoéjna ya nindo tsjeli. 2 Jéní xi tsín jme jée tíbajngi kʼoa xi kui kʼoatísʼín xi kixi tíjna kʼoa xi ñaki énkixi tínchja̱ ya jinni̱ma̱le”.

h XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Je ndsʼee bʼékjaoʼakao jngo chjota xi jtile; jngo ndsʼee xi ñaki toʼya títso kon nga tíse kʼianga tísʼejna kjoajtín, kʼoa jngo tichjaa xi énndiso tíkaníbason.