1. ¿Ajkia kichijki ma tikamanaltikaj?

 JEHOVÁ tlauel techiknelia, uan yeka kichijki ma tikamanaltikaj. Kema kichijchijki Adán, ya nima pejki kamanalti iuaya toTata Jehová. Nojkia, uelki kiijtoua sekinok yajyankuik tlajtoli, uan nopa kipaleuik ma kintokaxtlali nochi tlapialmej (Gén. 2:19). ¡Uan tlauel yolpajki kema uelki monojnotsa iuaya Eva, katli elki isiua! (Gén. 2:22, 23).

2. ¿Kenijkatsa uejkajkia amo kuali kiteuijkej nopa nemaktli tlen Jehová techmakatok, uan tlake pano ipan ni tonali?

² Nopa nemaktli tlen Jehová kinmakak maseualmej, pejkej amo kuali kitekiuiaj. Satanás kikajkayajki Eva, uan pampa kiampa kichijki nama tielij titlajtlakolejkej (Gén. 3:1-4). Kema Adán tlajtlakolchijki kintlajtlakoltik Eva uan Jehová, kiampa kinextik amo kipatiitayaya pampa ueliyaya kamanalti (Gén. 3:12). Caín, istlakatik kema Jehová kitlatsintoki kanke itstoya iikni Abel (Gén. 4:9). Kema panok se keski xiuitl, Lamec, se iteipaixui Caín, kiijtok miak tlamantli tlen amo kuali kichiuayayaj maseualmej (Gén. 4:23, 24). ¿Uan tlake pano ipan ni tonali? Políticos amo pinauaj kiijtosej tlajtoli tlen sokiyo ininixpa sekinok, ipan películas tlauel kitekiuiaj tlajtoli tlen sokiyo, yeka ouij tijmatij tijpantisej se kampa amo kiampa kamanaltij, uan ipan escuelas uan kampa titekitij miakej nojkia kiampa kamanaltij. Kej tikitaj, maseualmej amo kuali kitekiuiaj ininkamanal, ni kinextia ipan ni tonali ayokmo kuali monejnemiltiaj.

3. ¿Tlake ueliskia panos tlaj amo timomokuitlauiaj, uan tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

³ Tlaj amo timomokuitlauiaj uelis timomatisej tijkakisej tlajtoli tlen sokiyo, uan nopa kichiuas teipa nojkia kiampa  ma tikamanaltikaj. Tojuantij tijnekij tijyolpakiltisej Jehová, yeka amo tikijtouaj tlajtoli tlen sokiyo, uan tijchiuaj kampeka tikamanaltisej kej kinamiki. Ipan ni tlamachtili tikitasej kenijkatsa uelis tijmatisej tlaj Jehová kipaktia tlen tikijtouaj kema titlajtolmoyauaj, kema tiauij tlanechikoli uan kema tikamanaltij ininuaya sekinok. Achtoui, ma tikitakaj kenke Jehová kineki kuali ma tikamanaltikaj.

4. Kej kiijtoua Malaquías 3:16, ¿kenke Jehová kineki kuali ma tikamanaltikaj?

⁴ (Xijpoua Malaquías 3:16). ¿Kenke Jehová kiijkuiloskia inintoka ipan se amochtli katli kamanaltij kej ya kipaktia uan kimakasij kiixpanosej? Pampa tlen tikijtouaj kinextia tlen eltok ipan toyolo. Jesús kiijtok: “Se tlakatl kamati tlen eltok ipan iyolo” (Mat. 12:34). Uajka, tlen tikijtouaj uelis kinextis tlaj tikikneliaj Jehová. Uan ya kineki nochi katli kiikneliaj ma itstokaj ipan yankuik Tlaltipaktli.

5. 1) ¿Kenijkatsa mouika kej tikamanaltij uan kej titlaueyichiuaj? 2) Kej nesi ipan tlaixkopinkayomej, ¿tlake amo kinamiki tijchiuasej kema tikamanaltisej?

⁵ Tlen tikijtouaj uelis kichiuas ma kiseli Jehová kej tijueyichiuaj o amo (Sant. 1:26). Miakej maseualmej katli amo kiikneliaj Jehová, kema kamanaltij tekualankanojnotsaj, amo kuali tenankiliaj uan moueyimatij (2 Tim. 3:1-5). Tojuantij amo kema tijnekiskiaj kiampa tijchiuasej. Tijnekij Jehová nochipa ma yolpaki ika tlen tikijtouaj. Ximoiljui ipan ni tlamantli: ¿Kuali kiitas tlaj se toikni tlauel kuali tenojnotsa ipan tlanechikoli uan ipan tlajtolmoyaualistli, uan kema asi ichaj kinkualankanojnotsa ichampoyouaj? (1 Ped. 3:7).

6. ¿Tlake panok pampa Kimberly amo kitekiuiyaya tlajtoli tlen sokiyo?

⁶ Tlaj tojuantij tijchiuaj kampeka kuali tikamanaltisej, maseualmej kimatisej ajkia inijuantij kitekipanouaj toTeotsij uan ajkia amo (Mal. 3:18). Tlaj amo tikijtouaj tlen sokiyo, tijnextisej tijtekipanouaj Jehová. Ma tikitakaj tlake kipanok tosiuaikni  Kimberly. b Se tonali kema kichiuayaya se tekitl iuaya katli momachtiyaya, nopa ichpokatl kiitak Kimberly amo eliyaya sanse kej sekinok, pampa amo teijilnamikiyaya, amo kiijtouayaya tlajtoli tlen sokiyo uan kuali tenojnotsayaya. Yeka kinejki kimatis kenke kiampa eliyaya, uan teipa nojkia momachtik Biblia. Jehová tlauel yolpaki kema sekinok nojkia kinekij kiixmatisej pampa tijchiuaj kampeka kuali tikamanaltisej.

7. ¿Tlake tijnekij tijchiuasej ika tlen tikijtouaj?

⁷ Nochi tijnekij tijuejkapantlalisej Jehová ika tlen tikijtouaj uan ma techpaleuia kuali timouampojchiuasej ininuaya toikniuaj. Yeka, ma tikitakaj tlake techpaleuis nojua kuali ma tikamanaltikaj uan kiampa tikinpaleuisej sekinok.

8. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Jesús kema titlajtolmoyauaj?

⁸ Xijnexti tijpia kuali moyolo uan titlatlepanita kema mitskualankanojnotsaj. Kema Jesús itstoya ipan Tlaltipaktli, kiistlakauijkej pampa kiijtojkej tlauel tlakuayaya uan tlauel tlaiyaya, kitekipanouayaya Diablo, amo kitlepanitayaya tonali sábado uan kitlaijiljuiyaya toTeotsij itoka (Mat. 11:19; 26:65; Luc. 11:15; Juan 9:16). Maske kiampa kiijtojkej, ya amo kema tekualankanojnotski. Tlaj se akajya nojkia kiampa kichiuas, ma tijchiuakaj kej Jesús uan amo ma tijkualankanojnotsakaj (1 Ped. 2:21-23). Kemantika tlauel ouij tijmatisej amo nima tikualanisej (Sant. 3:2). Yeka, ¿tlake techpaleuis kema kiampa techpanos?

9. ¿Tlake techpaleuis amo nima tikualanisej kema titlajtolmoyauaj?

⁹ Tlaj kema titlajtolmoyauaj se akajya techkualankanojnotsa, moneki amo san timosentlalisej ipan tlen kiijtoua. Se toikni katli itoka Sam, kiijtoua: “Nimoiljuia nopa maseuali moneki kikakis tlen melauak uan uelis kipatlas inemilis”. Nojkia, uelis se akajya kualani kema tiasij ichaj pampa uelis ipan nopa tonali amo kuali momachilia. Kema tijpantisej se maseuali katli tlauel kualantok, uelis tijchiuasej kej tosiuaikni Lucía. Uelis tikiljuisej Jehová ma techpaleui amo tikualanisej uan amo tikijtosej yon se tlamantli tlen kinextis amo titeikneliaj yon titlatlepanitaj.

10. Kej kiijtoua 1 Timoteo 4:13, ¿tlake tijnekij tijchiuasej?

¹⁰ Xijchiua kampeka kuali titlamachtis. Maske Timoteo kuali tlamachtiyaya, ya kiitak nojua monekiyaya kichiuas kampeka kuali tlamachtis (xijpoua 1 Timoteo 4:13). ¿Tlake techpaleuis kuali titlamachtisej?  Moneki kuali timokualchijchiuasej. Tlauel techpaleuis tlaj timomachtiaj pilamochtsi Ximomachti kuali titlapouas uan kuali titlamachtis uan tlaxeloli “Kuali ma titlamachtikaj” tlen pilamatsi Tlen tijchiuasej ipan tlanechikoli Kej Timonejnemiltiaj uan Titlajtolmoyauaj. Tlaj kuali timomachtisej, techpaleuis amo tlauel ma timajmauikaj.

11. ¿Tlake kichijtokej se keskij toikniuaj pampa kinekij kuali tlamachtisej?

¹¹ Nojkia, tlauel techpaleuis kuali ma titlamachtikaj, tlaj tikitaj kenijkatsa tlamachtiaj toikniuaj uan tijchiuaj kej inijuantij. Sam, katli tikijtojkej ipan párrafo 9, ya kuali kiita tlen kichiuaj se keskij toikniuaj katli kuali tlamachtiaj. Kuali kintlakakilia uan kichiua kampeka tlamachtis kej inijuantij. Tosiuaikni Talía tlauel kuali kintlakakilia toikniuaj katli kuali tlamachtiaj kema kiixtomaj se tlamachtili. Nopa kipaleuia ma kiyeko kenijkatsa kiixtomas se keski tlamachtili tlen maseualmej kinekij kimatisej.

12. ¿Tlake ouij kimatij kichiuasej se keskij toikniuaj?

¹² Nochi uelis titlapaleuisej ipan tlanechikoli kema tiuikasej uan kuali titlanankilisej (Sal. 22:22). Se keskij toikniuaj kimatij ouij uikasej uan tlanankilisej, ¿nojkia kiampa mitspano? Tlauel mitspaktis tijmatis tlen kichijkej se keskij toikniuaj.

13. ¿Tlake techpaleuis tiuikasej ika miak pakilistli?

¹³ Xiuika ika miak pakilistli. Ma tikilnamikikaj tiuikaj ipan tlanechikoli pampa tijnekij tijueyichiuasej Jehová. Ma tikitakaj tlen kichiua se tosiuaikni katli itoka Sara. Maske ya kiijtoua amo kuali uika, kineki kiueyichiuas Jehová. Yeka, kema mokualchijchiua tlen moixtomas ipan tlanechikoli, nochipa uika nopa uikatl tlen nopaya nesi. Kiompauia uan kiita kenijkatsa mouika ika tlen moixtomas. Ya kiijtoua: “Tlen nijchiua nechpaleuia ma nimosentlali ipan tlen kiijtoua nopa uikatl uan amo kej niuika”.

14. Tlaj tipinaua, ¿tlake mitspaleuis titlanankilis ipan tlanechikoli?

¹⁴ Xijchiua kampeka nochipa titlanankilis. Miakej toikniuaj ouij kimatij tlanankilisej. Talía, katli tikijtojkej ipan párrafo 11, kiijtoua: “Maske amo kakisti tlaj nimajmaui, nochipa niuiuipika kema nikamanalti kampa miakej itstokej. Yeka, tlauel ouij nijmati nitlanankilis”. Maske kiampa kipano, ya kichiua kampeka tlanankilis. Kema mokualchijchiua tlen timomachtisej ipan tlanechikoli, nochipa kiilnamiki tlaj ya achtoui tlanankilis, moneki amo uejkauas uan kiijtos san tlen kinamiki. Ya kiijtoua: “Amo nikijtoua miak tlamantli  yon nikijtoua tlajtoli tlen ouij, nopa tlauel kipaleuia katli kiyakana tlanechikoli”.

15. ¿Tlake moneki tikilnamikisej kema titlanankiliaj?

¹⁵ Nojkia, itstokej se keskij toikniuaj maske amo pinauaj uan kinpaktia kamanaltisej, amo tlanankiliaj. ¿Kenke kiampa kichiuaj? Se tosiuaikni katli itoka Juliet, kiijtoua: “Kemantika tlauel nipinaua nitlanankilis, pampa nimoiljuia amo ueli nikixtoma tlen ouij uan sekij tlauel kuali tlanankiliaj”. ¿Nojkia kiampa mitspano? Xikilnamiki Jehová san kineki ma tijchiuakaj kampeka titlanankilisej. c ToTeotsij tlauel kipatiita kema tijchiuaj kampeka titlanankilisej, maske kemantika tiuiuipikaj.

16. ¿Tlake amo kinamiki tikijtosej?

¹⁶ Amo xitetlaijiljui (Efes. 4:31). Kej ya tikitakej, se Cristo itokilijka moneki amo kiijtos tlajtoli tlen sokiyo. Maske amo moneki kiampa tikamanaltisej, kemantika uelis tijyolkokosej se akajya, maske uelis timoiljuisej amo teyolkokoua tlen tikijtouaj. Yeka, kuali ma tikitakaj tlake tikijtouaj. Se neskayotl, amo ma tikijtokaj tlen amo kinamiki tlen se akajya katli eua ipan seyok altepetl o pampa momajtok kichiua tlen tojuantij amo. Nojkia, amo tijnekij tikijtosej tlen kinyolkokos sekinok o kichiuas amo kuali ma kiyolmatikaj. Se toikni kiijtoua: “Kemantika nijtlaijiljuia se akajya pampa nimoiljuia uetskasej ika tlen nikijtos. Maske kiampa nimoiljuia, kemantika niteyolkokojtok. Kej panotiajtok tonali, nijchijtok kampeka ayokmo kiampa nikamanaltis, pampa kema san niitstok iuaya nosiua, ya nechiljuia kema niteyolkokok o nijyolkokok”.

17. Kej kiijtoua Efesios 4:29, ¿kenijkatsa uelis tikinyolchikauasej sekinok?

¹⁷ Xikijto tlen teyolchikaua. Amo san xikijto tlen amo kuali kichiuaj sekinok, nochipa xijchiua kampeka titeyolchikauas (xijpoua Efesios 4:29). Amo tijnekij tijchiuasej kej israeleuanij. Maske kiselijtoyaj miak tlamantli uan monekiyaya kitlaskamatisej, inijuantij san kiijtouayayaj tlen amo kinamiki, uan teipa sekinok nojkia kiampa kichijkej. Kema nopa matlaktli tlakamej katli tlachiatoj Canaán kiijtojkej tlen amo kuali, nopa sekinok israeleuanij “pejkej kiijilnamikij Moisés” (Núm. 13:31-14:4). Kema tikiniljuiaj sekinok tlauel kuali tlen kichiuaj, inijuantij tlauel yolpakij. Ma timoiljuikaj tlen kipanok iichpoka Jefté. Tlen kiiljuijkej iuampoyouaj tlauel kiyolchikajki uan nopa kipaleuik nojua tlauel kuali ma kitekipano Jehová  (Juec. 11:40, TNM). Sara, katli tikijtojkej ipan párrafo 13, kiijtoua: “Kema tikinyolchikauaj sekinok, tikinpaleuiaj ma kiitakaj Jehová kiniknelia uan kipiaj se tekitl ipan tlanechikoli”. Uajka, ma tijchiuakaj kampeka nochipa tikinyolchikauasej sekinok.

18. Kej kiijtoua Salmo 15:1, 2, ¿kenke nochipa moneki tikijtosej tlen xitlauak, uan kenijkatsa uelis tijchiuasej?

¹⁸ Nochipa xikijto tlen xitlauak. Tlaj amo kiampa tijchiuasej, Jehová amo kuali techitas, pampa ya amo kipaktia kema se akajya istlakati (Prov. 6:16, 17). Maske maseualmej amo kenijki kiitaj kema istlakatij, tojuantij moneki timoiljuisej kej Jehová moiljuia (xijpoua Salmo 15:1, 2). Maske uelis amo tikijtosej se ueyi istlakatili, amo kinamiki tijtlatisej se keski tlamantli tlen moneki kimatisej sekinok, kiampa amo moiljuisej tikinistlakauiaj.

19. ¿Ipan tlake nojkia moneki timomokuitlauisej?

¹⁹ Amo xiteijilnamiktinemi (Prov. 25:23; 2 Tes. 3:11). Juliet, katli tikijtojkej ipan párrafo 15, kiijtoua kema se akajya kikaki teijilnamiki kichiua amo kuali ma kiyolmati. Ya kiijtoua: “Kema nijkaki se akajya teijilnamiki, tlauel nimoyolkokoua uan ayokmo nimotemachia ipan nopa maseuali. Nojkia, kichiua ma nimoiljui nechijilnamikis kema itstos ininuaya sekinok”. Tlaj kema tikamanalti ininuaya sekinok tikita peuaj teijilnamikij, xikijto seyok tlamantli o xikijto se tlamantli tlen kuali (Col. 4:6).

20. ¿Tlake timosentlalijtok tijchiuas?

²⁰ Ipan ni tonali, miakej maseualmej amo kuali kitekiuiaj nopa nemaktli tlen Jehová techmakatok. Yeka, tojuantij moneki tijchiuasej kampeka tikamanaltisej kej ya kipaktia. Ma tikilnamikikaj, toTeotsij kichijki ma tikamanaltikaj, yeka kineki ma tikijtokaj tlen kinamiki kema titlajtolmoyauaj, kema tiauij tlanechikoli uan kema tikamanaltij ininuaya sekinok. Tlaj kiampa tijchiuasej, ya techteochiuas. Kema ayokmo tiitstosej ininuaya maseualmej katli amo kuali kamanaltij, amo ouij tijmatisej tijueyichiuasej Jehová ika tlen tikijtosej (Jud. 15). Maske ayamo asi nopa tonali, ma tijchiuakaj kampeka tijchiuasej tlen kiijtok se salmista: “[Jehová,] ma mitspakti tlen nikijtoua” (Sal. 19:14).