1. Cipo cedu cokukwanisa kuvereketa cakavha kwapi?

 KUKWANISA kwedu kuvereketa icipo cotakapuwa ndi Mwari wedu ano rudo. Adhamu paakapera kusikwa, iyena wakakwanisa kushandisa magama kuti abhuisane na Baba wake wo kudenga. Waizokwanisa kuenderera mberi eciengejera magama mapsa. Adhamu wakashandisa cipo ici co kukwanisa kuvereketa pa basa raakagajwa rokudura mazina zvinyama. (Genesi 2:19) Iyena wakadakara maningi paakakwanisa kubhuya pa hwendo hwokutanga no mundhu umweni, mukaji wake wainga akaseja maningi, Evha!—Genesi 2:22, 23.

2. Cipo cokuvereketa ciri kushaishwa kushandiswa kudini kuvha ku mazuva okare mbhera nyamasi uno?

² Ngokukasika cipo ici co kuvereketa cakashaishwa kushandiswa. Sathana wakananga manyepo kuna Evha, manyepo aya akaita kuti vandhu vaite ushaishi no kutama kukwana. (Genesi 3:1-4) Adhamu wakashaisha kushandisa cipo ici, paakarevera manyepo Evha pamwepo na Jehovha apo paakapera kuita ushaishi. (Genesi 3:12) Kaini wakanyepa kuna Jehovha paakapera kuuraya hama yake Abheri. (Genesi 4:9) Pakufamba ko nguva, umwe wo mubarihwana wa Kaini waidanijwa Rameki, wakatara ndumbo yainanga ngo kuuraya mundhu kwaainga akaita pa nguva yaaipona. (Genesi 4:23, 24) Mazuva ano, vandhu vari kushandisavo kudini cipo ici cokuvereketa? Tinovona vatungamiriri vo nyika vecishandisa magama okutuka mu ndau jakazara vandhu. Cimwenizve, zviri kunesa maningi kuwana mavhidhiyo acina mavereketero okutuka nyamasi uno. Vajiji vari kuzwa masoko okutuka kushikora, vasharuka vari kumazwavo pavanonga vari kubasa. Zvokadi kamare, kuwanika ko mavereketero okutuka mu ndau jese mu nyika, zviri kukhombija kuti nyika iyi iri kuenderera mberi yecishatisisa.

3. Ngozvapi zvatinodikana kungwarira kuita, perapo ngozvapi zvatinozobhuya pa musoro uu?

 ³ Kudari tikatama kungwarira, kangaije tingatopurukira masoko okutuka zvoita kuti titangevo kumashandisa mu upenyu hwedu. Zvokadi, inga Makristu tinoda kudakajisa Jehovha, izvi zvinobatanija zvakawanda kusiyapo basi kutama kubhuya magama okutuka. Tinoda kushandisa cipo ici co kuvereketa mu njira yaushoni, kuti tikuje Mwari wedu. Pa musoro uu, tinoda kuvona kuti tingazviitisa kudini (1) mu basa ro kucumaera, (2) pamusongano jo ungano, (3) mu mabhuyo edu o njiku ngo njiku. Asi pakutanga, ngatende tivone kuti ngenyi Jehovha anoneseka ngo zvatinobhuya.

4. Mukuzwirana na Malakia 3:16, ngenyi Jehovha anoneseka ngo zvatinovereketa?

⁴ Verenganyi Malakia 3:16. Makamborangarira thangwe rokuti ngenyi Jehovha waizotara mu “buku ro bzicerecejo” mazina o vese vayana vakakhombija kuti vanomuthya ngo mavereketero avo no kureremeja zina rake? Zvatinovereketa zvinovonesa zviyana zviri mu mwoyo medu. Jesu wakati: “Muromo unovereketa zvakazara mu mwoyo.” (Mateu 12:34) Zvatinosana kuvereketa zvinovonesa manera atinoda Jehovha. Perapo Jehovha anoda kuti vese vaya vanomuda vadakare kwenda no kwenda mu nyika imbza.

5. (a) Kunamata kwedu kwakabatana kwapi no zvatinovereketa? (b) Inga zviri kukhombijwa pa foto, ngozvapi zvatinodikana kungwarira maningi patinonga tecivereketa?

⁵ Manera atinovereketa anovonesa kuti Jehovha anozoashira kana kuti haiwa kunamata kwatinomuita. (Jakobo 1:26) Vandhu vamweni vacikadi Mwari vanobhuya mu njira yokunyangajwa, yo hasha no yo kujikuja. (2 Timoti 3:1-5) Zvokadi kamare, itusu atidi kuita inga ndivona. Tinoda kudakajisa Jehovha ngo mavereketero edu. Waro kunanga kuti Jehovha anozodakara ndisu kudari tikashandisa magama okupfava no o unyasha patinonga tiri pa musongano jo Cikristu no patinonga teciita basa ro kucumaera, asi no mbhuri yedu tobhuya ngo njira yo hasha no icikaripi yo rudo?—1 Pedhru 3:7.

6. Ngowapi wakava muviyo waushoni hambzaji Kimberi pavakashandisa ushoni cipo cavo cokuvereketa?

⁶ Kudari tikanasa kushandisa ushoni cipo  ici cokuvereketa, tinovonesa kamare kuti tiri vanamati va Jehovha. Tinozobesera vese vakatitendeneja kuti vanase kuvona kamare musiyano wo vaya “vanoxandira Mwari no vanoramba kumuxandira.” (Malakia 3:18) Izvi ndizvona kamare zvakaitika no hambzaji imweni inodanijwa Kimberi. * Hambzaji Kimberi vakagajwa kuti vaende koshanda no mudoni wavo wo kushikora. Pavainga vapera kushanda vese, mudoni wavo wo kushikora wakavona kuti hambzaji Kimberi vainga vakasiyana no vajiji vamweni. Ivona vainga vacikabhuyi zvakashata ngo pamusoro po vamweni, vaibhuya ngo njira yakanaka no kutama kushandisa magama okutuka. Mudoni wo kushikora wa hambzaji Kimberi wakashamaisika maningi ndizvona, zvomuita kuti pakufamba ko nguva ade kujija Bhaibheri. Jehovha anodakara maningi patinobhuya ngo njira inoita kuti vandhu vanonga vakatitendeneja vade kujija ngo pamusoro pake!

7. Ngozvapi zvatinoda kuita no cipo catakapuwa ndi Mwari cokuvereketa?

⁷ Tese hedu tinoda kubhuya ngo njira inoviisa rukujo kuna Jehovha no kutikhwedeja phedo no hama no hambzaji jedu. Ngo kudaro, wari uno ngatende tibhuye ngo njira nganani jatingaenderera ndijona mberi teciva “muezaniso . . . pa kuvereketa.”

8. Jesu wakagaja muezaniso wapi pakushandisa cipo co kuvereketa mu basa ro kucumaera?

⁸ Bhuyanyi ngo njira yo unyasha no yo nderemejo pamunonyangajiswa. Paaita mushando wake, Jesu wakarevehwa ngo vandhu kuti waimwisa maningi doro, waihisa, waibesehwa ndi Sathana, acaireremeja Sabudu, perapo wainga ecishora Mwari. (Mateu 11:19; 26:65; Ruka 11:15; Johani 9:16) Hina, Jesu azivi kuvadavira ngo magama o kutuka. Inga ndi Jesu, itusu narini atidi kuvadaviravo ngo njira yokutuka. (1 Pedhru 2:21-23) Zvokadi kamare, kukhombija mugariro uu azvizivi kureruka. (Jakobo 3:2) Waro zvicinyi zvinozotibesera?

9. Ngozvapi zvingatibesera kuti tingwarire mavereketero edu mu basa ro kucumaera?

⁹ Kudari tikasongana no mundhu anobhuya ngo njira icikaripi yaushoni patinonga teciita basa ro kucumaera, ngatieje kutama kuva vandhu vanonyangajwa. Hama imweni inodanijwa Sami yakati: “Ndinoeja kurangarira kuti mundhu uu anoda kuzwa masoko akanaka no kuceukija kuti iyena angakwanisa kuita cinjo.” Nguva jimweni mune wo muzi angatova hake akanyangajwa ngo kuti taguma pa nguva yakashata. Patinonga tecibhuisana no mundhu anonga akanyangajwa, tinodikana kuita zvakaitwa ngo hambzaji imweni inodanijwa Rusiya. Iyona yakananga kuti tinodikana kuita mukumbiro wakafupika, tecikumbira kuti Jehovha  atibesere kuramba takagajana no kutiita kuti titame kudavira ngo njira yakashata no icikaripi yo nderemejo.

10. Mukuzwirana na 1 Timoti 4:13, ngo capi cinodikana kuva cido cedu?

¹⁰ Ivanyi mujijisi waushoni. Timoti wainga mucumaeri waushoni, asi waidikana kuenderera mberi eciitisa nane kuti ave mujijisi waushoni. (Verenganyi 1 Timoti 4:13.) Tingaitisa kudini kuti tive mujijisi waushoni patinonga tecicumaera? Tinodikana kunasirira ushoni. Tinodakara maningi ngokuti tino mathurusi akasiyana-siyana angatibesera kuti tive vajijisi vaushoni. Mungawana masoko anobesera mubhurushura Itisanyi nane kuverenga no kujijisa no padivi rinoti “Zvishandisenyi mu Basa ro Mumunda” rinowanika pa Cokutarira co Musongano, Upenyu Hwedu hwo Cikristu no Mushando. Muri kunasa kubesereka ngo kushandisa mathurusi aya here? Patinonasa kunasirira, atizothyi asi tinozobhuya no kuthemba kwese kamare.

11. Makristu amweni akaitisa kudini kuti ave vajijisi vaushoni?

¹¹ Tingavavo vajijisi vaushoni ngo kuvona zvinoitwa ngo vamweni mu ungano no kujijira ndivona. Hama Sami vanangwaya, vaijivhunjisa kuti Makristu amweni aizviitisa kudini kuti ave vajijisi vaushoni. Ivona vainasa kupurukira ushoni pavaijijisa no kueja kuvatevejera. Hambzaji Tariya vakajijira manera okubhuya shwiro jinodakarihwa maningi ngo vandhu mu basa ro kucumaera, ngo kunasa kuteya njeve hama jinoruzivo pajinonga jeciita hurukuro.

12. Ngozvapi zvineso zvinosongana no vamweni?

¹² Tese tingakwanisa kubesera kuti musongano jedu jinase kubuda ushoni ngo kubesera pa kuimba no kupa mupinguro jakanasa kunasirihwa pa musongano. (Nduyo 22:23) Vamweni vanovona zvecinesa kuimba no kupekeja mupinguro pa musongano. Kunanga kuti zvinomuneseravo? Kudari ndizvona, munozodakajihwa ngo kuziva zvakabesera vamweni kuti vanyise kuthya kwavo.

13. Ngozvapi zvingamubesera kuti muimbe ngo mwoyo wese pa musongano?

¹³ Imbanyi ngo mwoyo wese. Ciro cinosisira maningi patinoimba ndumbo jedu jo umwari pa musongano, ngo co kukuja Jehovha. Hambzaji imweni inodanijwa Sara aijivoni inga mundhu anokwanisa ushoni kuimba. Iyona inoda kukuja Jehovha ngo kuimba ndumbo. Kuti ikwanise kuita izvi, yakavona zvecibesera maningi kutanga kujijira ndumbo noiri kumuzi kwayo inga manera ainoita pakunasirira mativi amweni o musongano. Iyona inojijira ndumbo iji no kueja kuvona kuzwirana ko masoko o ndumbo no zvinoda kuzojijwa pa musongano. Iyona yakati: “Izvi zvakandibesera kuti ndibatikane pa masoko haiwa pa kukwanisa kwangu kuimba.”

14. Kudari munonesehwa kupa mupinguro pa musongano, zvicinyi zvingamubesera?

 ¹⁴ Nguva jese ipanyi mupinguro. Zvokadi kamare izvi zvinonesa maningi kuno vamweni. Hambzaji Tariya vambonangwaya vakasanangura kuti: “Ndinothimwa-thimwa maningi kupa mupinguro pano vamweni pikija havo kuti ivona avatokwanisi kuzvivona ngo kuti izwi rangu rakathiva. Ngo kudaro, kupa mupinguro zvinondinesera maningi.” Hambzaji Tariya avazivi kusiya kupa mupinguro. Pavanonga vecinasirira musongano ivona vanorangarira kuti mupinguro wokutanga unodikana kuva wakafupika unoenda pa fundo kamare. Ivona vakati: “Izvi zvinoreva kuti inini ndinodikana kupa mupinguro wakafupika, wakareruka, unoenda pa fundo ngo kuti izvi ndizvona zvinoda hama inonga yecitungamirira diviro.”

15. Ngozvapi zvatinodikana kuceukija ngo pamusoro po kupa mupinguro?

¹⁵ Pikija Makristu amweni acina nyowa pa kupa mupinguro, nguva jimweni vangatothya kupa mupinguro. Ngenyi? Hambzaji imweni inodanijwa Jhuriyeta yakasanangura kuti: “Nguva jimweni ndinothya kupa mupinguro, ngo kuti ndinojizwa kuti mupinguro wangu wakareruka nokutizve auvangisi.” Ceukijanyi kuti Jehovha anoda kuti mupe mupinguro wiyana wamunokwanisa kupa. * Iyena anodakara maningi patinokwanisa kuita zvese zvatinokwanisa kuti tipe mupinguro pikija kuti nguva jimweni tinothya.

16. Magama api aticikadikani kunanga?

¹⁶ Mucashandisa “magama anotuka.” (Vaefeso 4:31) Inga zvatambonangaya, magama anotuka aadikani kuwanika pa muromo wo Mukristu. Asi kuno njira jimweni jokushadisa magama o kutuka jatinodikana kungwarira. Inga muezaniso, tinodikana kungwarira kuti titame kunanga zvakashata ngo pamusoro po zvirovejeso zvo vamweni, majinja avo no kwavanovha. Cimwenizve, atidikani kunanga zviro zvinotuka vamweni. Hama imweni yakati: “Nguva jimweni ndainanga zviro ndecirangarira kuti ndiri kutamba kana kuti azvitokhuvazi vamweni asi izvona zvainga zvicikaripi zvo rudo no kuti zvaitokhuvaza vamweni. Pa makore akapera, mukaji wangu wakandibesera maningi patainga tiri tega ngo kundivhunja kuti zvandainga ndecibhuya zvaikhuvaza iyena no kukhuvazavo vamweni.”

17. Mukuzwirana na Vaefeso 4:29, tingaitisa kudini kuti tivangise vamweni?

¹⁷ Bhuyanyi ngo njira inovangisa vamweni. Kasikanyi kusimba, kusiyapo kushora no kung’ung’uta. (Verenganyi Vaefeso 4:29.) Vaiziraeri vainga no zviro zvakawanda kuti vabonge, asi ivona nguva jese vaigara vecing’ung’uta.  Mujimu wo kung’ung’uta unopsasavo vamweni. Ceukijanyi kuti gumi ro vafei vakaviisa ripoti yakaita kuti ‘vaIsraeli vagurukutire Mosi.’ (Bziverengo 13:31–14:4) Asi kudari tikasimba vamweni tinobesera vese kuti vadakare. Tingava no cokwadi cokuti kusimbwa kwakaitwa mwana wokaji wa Jefita ngo shamwari jake, kwakamuvangisa kuita basa raakagajwa. (Vatongi 11:40) Hambzaji Sara vatambonangaya vakati: “Patinosimba vamweni tinoita kuti ivona vazwe kuti vari kudiwa ndi Jehovha no sangano rake.” Ngo kudaro, ngatipsake mukana wo kusimba vamweni ngo mwoyo wese.

18. Takacijikira pana Nduyo 15:1, 2, ngenyi tinodikana kubhuya cokwadi, zvondhozvo zvinobatanijenyi?

¹⁸ Bhuyanyi cokwadi. Atingakwanisi kudakajisa Jehovha ticikabhui cokwadi. Iyena anonyenya mushovo wese wo kunyepa. (Mazwi Akangwara 6:16, 17) Nyamasi uno, vandhu vazinji vanovona kunyepa inga zviro zvicikazivi kushata. Asi itusu tinodikana kuvona zviro ngo manera anozvivona Jehovha. (Verenganyi Nduyo 15:1, 2.) Zvokadi tinonyenya kunyepa, asi tinonyenyazve kunanga zviro zvinoita kuti vandhu vamweni vagume pambhejiso yokuti izvona ngo zvokadi kuveni andizvopi.

19. Ngocapi ciro cimweni catinodikana kungwarira?

¹⁹ Mucandhandhanisa magumbu kana mapseda. (Mazwi Akangwara 25:23; 2 Vatesaronika 3:11) Hambzaji Jhuriyeta vambonangwaya, vakasanangura manera avakambojizwa ngo magumbu ainga akamboithwa. Ivona vakati: “Kupurukira magumbu zvinorembesa, izvi zvakaita kuti nditame kuthemba mundhu waingaro ecinanga magumbu. Kusiyapo zvese izvi, ndinozvizivisa kudini kuti mundhu endhowo aazoendivo kobhuya magumbu ngo pamusoro pangu?” Kudari mukavona kuti mabhuyo amuri kuita ari kuguma pa kuva magumbu, cinjanyi mabhuyoo kuti mubhuye zvimweni zvaushoni.—Vakorose 4:6.

20. Masunga kuitenyi no cipo camakapuwa cokuvereketa?

²⁰ Tiri kupona mu nyika inoshandisa magama akashata, asi itusu tinodikana kushanda ngo simba kuti tive no cokwadi cokuti magama edu ari kudakajisa Jehovha. Ceukijanyi kuti, kuvereketa i cipo cinovha kuna Jehovha, perapo iyena anoneseka ngo manera atinoshandisa cipo ici. Iyena anozokomborera kuvangisira kwedu pa kushandisa cipo ici ngo njira yaushoni mu basa ro kucumaera, pa musongano no pamavereketero edu o njiku no njiku. Jehovha paanozoparaja mugariro wo nyika ino yakashata, zvinozotirerukira maningi kuti tikwanise kumukuja ngo mavereketero edu. (Judha 15) Asi nguva iyi icito yaguma, ivanyi makasunga kudakajisa Jehovha ngo ‘mazwi enyu.’—Nduyo 19:15.