1. ¿Imaraykun rimayta atinchis?

 ¿IMAYNATAN Jehová Dios Adanta kamaran? Rimay atiqtan kamaran. Chaymi payqa Jehová Dioswan rimayta atiran, kamasqan animalkunamanpas sutinta churaran (Gén. 2:19). Chaymantapas Adanqa atiranmi munakusqan esposanwan rimayta. Chhayna kamasqa kasqankumantaqa anchatachá paykunaqa kusikuranku (Gén. 2:22, 23).

2. ¿Imaynatan ñaupa tiempopi angelkunapas runakunapas rimaranku? ¿Imaynatan kay tiempopi wakin runakunapas rimanku?

² ¿Jehová Diospa munasqanman jinachu ñaupa tiempopi wakin angelkunapas runakunapas rimaranku? Manan. Satanasqa llullakuspan Evata engañaran, chaymi llapa runakunapas juchayoq kanchis wañunchis ima (Gén. 3:1-4). Adanpas juchallikusqanmantan esposan Evata tumparan (Gén. 3:12). Cainpas wayqenta wañuchisqan qhepamanmi Jehová Diosta llullakuran (Gén. 4:9). Tiempowanqa Cainpa mirayninmanta Lamec sutiyoq runan millayta rimaran (Gén. 4:23, 24). Chaymi kay tiempopipas pasashan. Wakin político runakunaqa mana p’enqarikuspan qhelli simikunata rimanku. Chaymantapas telepi, peliculakunapi, colegiopi, llank’anapi iman qhelli ruwaykunamanta rimallankutaq.

3. ¿Imaraykun mana allin rimaykunamanta cuidakunanchis? ¿Imamantan kay yachachikuypi yachasunchis?

³ Kay tiempopiqa tukuy ladopin mana allin rimaykunata uyarinchis. Chaymi noqanchispas juj runakuna jina mana reparakuspa rimayta qallarisunman. Jehová Diosta serviqkunaqa manan qhelli simikunataqa rimananchischu. Aswanpas kallpachakunanchismi rimasqanchiswan Jehová Diosta jatunchananchispaq.  Kay yachachikuypin yachasunchis imaynatas Jehová Diosta jatunchasunman paymanta willashaspa, juñunakuykunapi kashaspa, iñiqmasinchiskunawan rimashaspapas chayta. Ñaupaqtan ichaqa yachasunchis imaraykus Jehová Diospa munasqanman jina rimananchis chayta.

4. Malaquías 3:16 nisqan jina, ¿imaraykun Jehová Dios munan rimasqanchiswan payta jatunchananchista?

⁴ (Leey Malaquías 3:16). Ñaupa tiempopi Dios sonqo runakunaqa anchatan Jehová Diosta munakuranku, chaymi kallpachakuranku rimasqankuwan Jehová Diospa sutinta jatunchanankupaq. Chayraykun Jehová Diospas paykunaq sutinta Bibliapi qelqachiran. Jesusmi niran: “Simiqa riman imachus sonqopi kashan chaytan”, nispa (Mat. 12:34). Jesuspa nisqan jina mayninpiqa sonqonchispi imachus kasqanman jinan imatapas rimanchis. Jehová Diospa munasqanman jina rimaspaqa payta munakusqanchistan rikuchinchis. Chayraykun kallpachakunanchis paypa munasqanman jina rimananchispaq. Chhaynapin wiñay kausayta qowasunchis.

5. a) ¿Imaynatan rimananchis Jehová Dios servisqanchista chaskinanpaq? b) Fotokunapi rikusqanchis jina, ¿maykunapi kashaspan kallpachakunanchis Jehová Diospa munasqanman jina rimananchispaq?

⁵ Servisqanchista Jehová Dios chaskinanpaqqa allin yuyaywanmi rimananchis (Sant. 1:26). Jehová Diosta mana serviq runakunaqa mana p’enqarikuspan millayta rimanku, jatunchakuspa imaraqmi rimankupas (2 Tim. 3:1-5). Noqanchisqa manan chhayna runakuna jinachu rimananchis. Aswanpas kallpachakunanchismi juñunakuykunapi kashaspapas, Diosmanta willashaspapas, familianchiswan kashaspapas, otaq maypiña kashaspapas Jehová Diospa munasqanman jina rimananchispaq (1 Ped. 3:7).

6. ¿Imaraykun Kimberly hermananchispa compañeran tiempowan Biblia estudiayta qallariran?

⁶ Jehová Diospa munasqanman jina rimasunchis chayqa llapa runakunan reparanqaku Jehová Diosta servisqanchista (Mal. 3:18). Yachasun Kimberly hermananchismanta. b Juj kutinsi payqa compañeranwan kuska tareata ruwasqaku. Chaypis compañeranqa reparasqa Kimberly hermananchisqa jujniray kasqanta.  Kimberly hermananchisqa allintas jujkunamanta rimaq, manas qhelli simitapas rimaqchu. Chayta rikuspas compañeranqa tiempowan Biblia estudiayta qallarisqa. Chayta rikuspaqa anchatachá Jehová Diosqa kusikuran. Chayraykun kallpachakunanchis maypiña kashaspapas rimasqanchiswan Jehová Diosta jatunchananchispaq.

7. ¿Imaynata rimananchispaqmi llapanchispas kallpachakunanchis?

⁷ Llapanchismi kallpachakunanchis rimasqanchiswan Jehová Diosta jatunchananchispaq, hermanonchiskunatapas kallpachananchispaq. Kunanmi yachasunchis imakunas yanapawasunman rimasqanchispi allin ejemplo kananchispaq chayta.

8. ¿Imaynatan Jesuspa ejemplonta qatikusunman Diosmanta willashaspa?

⁸ Runakunaña k’amiwaqtinchispas sumaqllatan rimananchis. Wakin runakunan Jesusmanta niranku: “Qhawariychis kay runata, payqa rajrapun, machaqmi, impuesto cobraqkunaq juchasapakunaq amigonmi”, nispa. Chaymantapas sábado p’unchayta mana waqaychasqanmantan k’amiranku. Jinaspa llullakuspa niranku: “¡Diostan k’amishan!”, nispa (Mat. 11:19; 26:65; Luc. 11:15; Juan 9:16). Chhaynataña Jesusta k’amiranku chaypas manan kutipakuranchu. Noqanchispas kallpachakunanchismi Jesús jina kananchispaq. Mayninpiqa yaqapaschá Diosmanta willashaqtinchis wakin runakuna k’amiwasunchis, ichaqa manan k’araq simiwanchu kutichinanchis (1 Ped. 2:21-23). Sasaña kanman chaypas kallpachakunanchismi rimasqanchiswan Jehová Diosta jatunchananchispaq (Sant. 3:2).

9. ¿Imatan ruwananchis Diosmanta willashaspa runakuna k’amiwaqtinchis?

⁹ Diosmanta willashaqtinchis pi runapas k’amiwaqtinchisqa manan phiñakunanchischu, nitaqmi pisikallpayananchispaschu. Sam hermanonchismi nin: “Millayña wakin runakuna kankuman chaypas Diosmanta yachaspaqa cambiankumanmi”, nispa. Kay tiempopi wakin runakunaqa imaymana sasachakuykunapin tarikushanku, chaymi mayninpiqa noqanchispi phiñakuyninkuta thasnunku. Chhaynapi tarikuspaqa Jehová Diospa yanapaynintan mañakunanchis wasiyoqta sumaqllata rimapayananchispaq. Chaytan Lucía hermananchispas ruwan. Paymi nin: “Chhaynapi tarikuspaqa usqhayllan Jehová Diospa yanapayninta mañakuni. Chhaynapi sumaqllata wasiyoqta rimapayanaypaq”, nispa.

10. 1 Timoteo 4:13 nisqan jina, ¿imata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis?

¹⁰ Kallpachakusun aswan allin yachachiq kananchispaq. Timoteoqa allintan runakunaman yachachiran, ichaqa kallpachakuranmi aswan allinta yachachinanpaq (leey 1 Timoteo 4:13).  ¿Iman yanapawasunman allin yachachiq kananchispaq? Chaypaqqa allintan preparakunanchis. Chaypaqmi ichaqa Allin leeq allin yachachiq kasun nisqa folletota estudiasunman. Chaymantapas Diospaq kausasunchis juñunakuypi “Allin yachachiq kasun” nisqapi yachasqanchismi yanapawallasunmantaq. Chaykunapi yachasqanchisman jina ruwasunchis chayqa mana manchakuspan Diosmanta allinta yachachisunchis.

11. ¿Imakunatan wakin hermanonchiskuna ruwanku aswan allin yachachiq kanankupaq?

¹¹ ¿Imakunatawanmi ruwananchis aswan allin yachachiq kananchispaq? Juj hermanonchiskunaq yachachisqantan tukuy yuyaywan uyarinanchis. Chaytan Sam hermanonchispas ruwan. Paymi nin: “Noqaqa hermanokunaq yachachisqankutan tukuy yuyaywan uyarini, jinaspa kallpachakuni paykuna jina yachachinaypaq”, nispa. Talía hermananchismi nillantaq: “Noqaqa tukuy yuyaywanmi uyarini juñunakuypi hermanokunaq yachachisqankuta. Chaymi yanapawan Diosmanta aswan allinta yachachinaypaq”, nispa.

12. ¿Ima ruwaykunatan manchakusunman?

¹² Llapanchismi juñunakuykunapiqa yanapakusunman tapuykunaman kutichispa, tukuy sonqowan takispa ima (Sal. 22:22). Ichaqa yaqapaschá wakinninchispaqqa chaykunata ruwayqa sinchi sasa kanman. Chhaynaqa, ¿iman yanapawasunman ama manchakuq kananchispaq? Wakin hermanonchiskunaq ejemplonmanta yachaymi yanapawasun. Paykunapas noqanchis jinan manchakuranku juñunakuykunapi tapuykunaman kutichiyta takiyta ima. Jehová Diospa yanapayninwanmi ichaqa chaykunata atiparanku.

13. ¿Imakunata ruwaymi yanapawasunman juñunakuykunapi kusisqa takinanchispaq?

¹³ Kallpachakusun tukuy sonqowan juñunakuykunapi takinanchispaq. Juñunakuykunapi takispaqa Jehová Diostan jatunchanchis. Yachasun Sara hermananchismanta. Paymi nin: “Noqaqa manan allintachu takini. Ichaqa kallpachakunin juñunakuykunapi takispa Jehová Diosta jatunchanaypaq. Chaypaqmi ichaqa juñunakuykunapaq preparakushaspa takikunata preparakullanitaq, jinaspa alto kunkawan chay takikunata practicani. Chaykunata ruwaymi yanapawan juñunakuykunapi tukuy sonqowan takinaypaq”, nispa.

14. ¿Imata ruwaymi yanapawasunman juñunakuykunapi tapuykunaman kutichinanchispaq?

¹⁴ Kallpachakuy juñunakuykunapi tapuykunaman kutichinaykipaq. Chayta ruwayqa yaqapaschá wakin hermanonchiskunapaqqa sinchi sasa kanman. Talía hermananchismi nin: “Noqaqa manchakunin juñunakuykunapi tapuykunaman kutichiyta. Ichaqa tukuy atisqaytan kallpachakuni pisillapipas tapuykunaman kutichinaypaq. Pisillataña tapuykunaman  kutichispapas Jehová Diostan jatunchanchis. Chayta ruwaspan juñunakuyta pusariq hermanonchiskunatapas yanapanchis”, nispa.

15. ¿Imaraykun kallpachakushanallanchis juñunakuykunapi tapuykunaman kutichinanchispaq?

¹⁵ ¿Imaraykun wakin hermanonchiskuna manchakullankumantaq juñunakuykunapi tapuykunaman kutichiyta? Juliet hermananchismi nin: “Mayninpiqa piensanin tapuykunaman kutichisqayqa mana allinchu kananpaq”, nispa. Chhaynata piensayqa manan allinchu. Manaña askhatachu rimasunman chaypas tukuy sonqomanta tapuykunaman kutichispaqa Jehová Diostan kusichinchis. c

16. ¿Imaynata rimananchispaqmi kallpachakunanchis?

¹⁶ Kallpachakuy respetowan rimanaykipaq (Efes. 4:31). Jehová Diosta serviq runakunaqa manapunin qhelli simitaqa rimananchischu, nitaqmi jujkunatapas pisichananchischu. Wakin hermanonchiskunaqa yaqapaschá juj llaqtamanta kankuman otaq juj simitapas rimankuman. Chhaynaña kaqtinpas llapa hermanonchiskunatan munakunanchis, manataqmi jayk’aqpas paykunamantaqa mana allintaqa rimananchischu. Juj iñiqmasinchismi nin: “Mayninpiqa mana reparakuspan esposaytapas juj hermanokunatapas rimasqaywan k’iriq kani. Ichaqa esposaymi sumaqllata yanapawaran rimasqayta cambianaypaq, chhaynapi rimasqaywan hermanokunata kallpachanaypaq”, nispa. 

17. Efesios 4:29 nisqan jina, ¿imanispan iñiqmasinchiskunata kallpachasunman?

¹⁷ Hermanonchiskunata kallpachanapaq jina rimasun. Hermanonchiskunataqa “kusa” nispan kallpachananchis, ichaqa manapunin paykunamantaqa mana allintaqa rimananchischu (leey Efesios 4:29). Ñaupa tiempopi Israel runakunaqa imaymanamantan rimapakuranku. Juj kutinpas prometesqa allpata qhamiyaq chunka runakunaq nisqankuta uyarispan Moisés contra Josué contra rimapakuyta qallariranku (Núm. 13:31–14:4). Jefteq ususinpa amigankunan ichaqa mana chhaynachu karanku. Paykunaqa watapi juj kutita visitaspan Jefteq ususinta kallpachaqku (Juec. 11:40). Sara hermananchismi nin: “Iñiqmasinchiskunata kallpachaspan rikuchinchis paykunata munakusqanchista, Diospa llaqtanpipas ancha importante kasqankuta”, nispa. Chhaynaqa llapa iñiqmasinchiskunatan Diospa llaqtanpi yanapakusqankumanta “kusa” ninanchis.

18. Salmos 15:1, 2 textokunaq nisqan jina, ¿imaraykun sut’illanta rimananchis?

¹⁸ Sut’illanta rimay. Jehová Diosqa cheqnikunmi llullakuq runakunata (Prov. 6:16, 17). Kay tiempopi wakin runakunaqa mana p’enqarikuspan  llullakunku (leey Salmos 15:1, 2). Noqanchisqa manan paykuna jinachu kananchis. Aswanpas kallpachakunanchismi sut’illanta rimaspa Jehová Diosta jatunchananchispaq, jinaspapas manan imatapas pakananchischu.

19. ¿Imamantan cuidakunanchis?

¹⁹ Manan cuento q’epichu kananchis (Prov. 25:23; 2 Tes. 3:11). Juliet hermananchismi nin: “Noqamanqa manan gustawanchu jujkunamanta mana allinta rimayqa. Sichus reparani juj iñiqmasi jujkunamanta mana allinta rimasqanta chayqa llakikunin. Mayninpiqa piensanin noqamantapas chhaynata rimananpaq”, nispa. Chhaynaqa piwanña rimashaspapas manapunin juj iñiqmasinchiskunamantaqa mana allintaqa rimananchischu (Col. 4:6).

20. ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakushanallanchis?

²⁰ Kay tiempopi runakunaqa mana p’enqarikuspan qhelli simikunata rimanku. Noqanchisqa manapunin paykuna jinachu kananchis. Aswanpas kallpachakunanchismi Diosmanta willashaspapas, juñunakuykunapi kashaspapas, juj iñiqmasinchiskunawan rimashaspapas Jehová Diosta jatunchananchispaq. Chhaynapin Jehová Diosqa kay tiempopipas jamuq tiempopipas bendeciwasunchis. Mosoq pachapiqa ch’uya runakunan kasunchis, chaypiqa llapanchismi Jehová Diospa munasqanman jina rimasunchis (Jud. 15). Chay p’unchay chayamunankamaqa kallpachakushallasun rimasqanchiswan Jehová Diosta jatunchananchispaq (Sal. 19:14).