Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 15

Kodi Imwe Ndimwe Citsandzo Cadidi Pakulonga?

Kodi Imwe Ndimwe Citsandzo Cadidi Pakulonga?

“Pangiza kuti wathema kutowezerwa na anthu akukhulupirika, kubulukira pakulonga.”—1 TIM. 4:12.

NYIMBO 90 Tiwangisane

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Mbani adatipasa luso yakulonga?

 YAHOVA atipasa luso yakulonga. Munthu adatoma kucitwa, Adhamu, akhaphatisira mafala toera kucedza na Babace wakudzulu. Iye akhathimizirambo luso yace yakulonga mu ndzidzi ukhapfundza iye mafala mapswa. Adhamu aphatisira luso ineyi toera kuthula madzina pinyama pyonsene. (Gen. 2:19) Kusiyapo pyenepi, Adhamu atsandzaya kakamwe pidatoma iye kulonga na nkazace wakubalika kakamwe, Eva.—Gen. 2:22, 23.

2. Kodi kulonga kwaphatisirwa tani mwakuipa kale, pontho kusaphatisirwa tani mwakuipa cincino?

2 Mwakukhonda dembuka, luso yakulonga yadzaphatisirwa mwakuipa. Sathani Dyabo alonga uthambi kuna Eva, pontho uthambi unoyu wacitisa anthu kudawa mbakhala akusowa ungwiro. (Gen. 3:1-4) Adhamu aphatisira mwakuipa muoni wace wakulonga pidapambizira iye Eva na Yahova thangwi ya madawo adacita iye. (Gen. 3:12) Kaini alonga uthambi kuna Yahova pidamala iye kupha m’bale wace, Abheli. (Gen. 4:9) Mukupita kwa ndzidzi, Lameki alonga mafala anapangiza kuti anthu akhacita pyauphanga kakamwe mu ndzidzi wace. (Gen. 4:23, 24) Ndiye tanimbo lero? Ife tisaona atsogoleri a ndale mbaphatisira mafala akuipa mwakusowa manyadzo. Kusiyapo pyenepi, mphyakunentsa lero kugumana mavidhyu akuti asaphatisira mafala adidi. Anapiana asabva mafala akuipa kuxikola, pontho akulu asabva mafala akuipa kubasa. Mwakutsukwalisa, kuphatisirwa kakamwe kwa mafala akuipa kusapangiza kuti makhaliro na njira yakulonga pyaipa kakamwe.

3. Tisafunika kucita mphole-mphole nanji, pontho tinadinganji mu nsolo uno?

3 Tingakhonda kucita mphole-mphole, tinabvesera kakamwe mafala akuipa mbatitoma kuaphatisira. Mwandimomwene, ninga Akristu, ife tisafuna kukomeresa Yahova, pontho pyenepi pisaphataniza kucalira kulonga mafala akuipa. Ife tisafunika kuphatisira mwadidi muoni wakulonga toera kusimba Mulungu wathu. Mu nsolo uno, tinaona kuti tinacita tani pyenepi (1) mu utumiki, (2) pa misonkhano ya mpingo na (3) m’makani athu a ntsiku na ntsiku. Mbwenye cakutoma tendeni tione kuti Yahova asaona tani pinthu pinalonga ife.

NJIRA INAONA YAHOVA PINTHU PINALONGA IFE

Kodi mafala anu asapangiza tani pinthu piri muntima mwanu? (Onani ndima 4-5) *

4. Mwakubverana na Malakiya 3:16, Yahova asaona tani pinthu pinalonga ife?

4 Lerini Malakiya 3:16. Kodi imwe mwabvundzika kale kuti thangwi yanji Yahova asalemba ‘m’bukhu yace madzina a ale anafunika kukumbukirwa,’ akuti mafala awo asapangiza kuti asan’gopa pontho asanyerezera dzina yace? Mafala athu asapangiza pinthu piri muntima mwathu. Yezu alonga: “Mulomo usalonga pire pidadzala muntima.” (Mat. 12:34) Pinthu pinalonga ife pisapangiza khala tisafuna Yahova peno nkhabe. Pontho Yahova asafuna kuti ale ananfuna atsandzaye na umaso kwenda na kwenda mu dziko ipswa.

5. (a) Pinthu pinalonga ife pisakhuya tani ulambiri wathu? (b) Ninga pinapangizwa pa foto, thangwi yanji tisafunika kucita mphole-mphole na mafala athu?

5 Njira inalonga ife inapangiza khala Yahova anakomerwa na ulambiri wathu peno nkhabe. (Tiya. 1:26) Anango mwa anthu akuti nkhabe kufuna Mulungu asalonga mwaukali, mwakusowa cilemedzo na mwakudzikuza. (2 Tim. 3:1-5) Mwandimomwene ife nee tisafunika kulonga ninga anthu anewa. Mafala athu asafunika kukomeresa Yahova. Kodi Yahova anakomerwa na ife khala tisalonga mafala adidi pa misonkhano na pakumwaza mphangwa, mbatilonga mafala akuipa na akusowa ufuni kuna anthu a pabanja pathu?—1 Ped. 3:7.

6. Ndi pinthu pipi pidacitika thangwi ya njira yadidi yakulonga ya Kimberly?

6 Ife tingaphatisira mwadidi muoni wakulonga tinapangiza kuna anango kuti tisalambira Yahova. Ife tisaphedza anthu anakhala dhuzi na ife toera aone kusiyana kwa ‘ule anatumikira Mulungu na ule anakhonda kuntumikira.’ (Mal. 3:18) Ndi pyenepi pidacitika kuna mulongo anacemerwa Kimberly. * Iye akhadapaswa basa kuxikola toera kucita pabodzi na ndzace wakuxikola. Pidamala iwo kuphata basa pabodzi, ndzace adzindikira kuti Kimberly akhali wakusiyana na anyakupfundza anango. Iye nee akhalonga mwakuipa anango, akhalonga munjira yadidi, pontho akhaphatisira mafala adidi. Ndzace wakuxikola, adzumatirwa kakamwe na pyenepi mbatawira kupfundza Bhibhlya. Yahova asakomerwa kakamwe tingalonga munjira yakuti inacitisa anango kufuna kupfundza undimomwene!

7. Musafunika kucitanji na muoni wakulonga udakupasani Mulungu?

7 Tonsene tisafunika kulonga munjira yakuti inapasa mbiri Yahova, pontho munjira yakuti inaticitisa kukhala cifupi na abale athu. Natenepa, cincino tendeni tidinge njira zingasi zakuti zinatiphedza toera kupitiriza kukhala ‘citsandzo cadidi pakulonga.’

KHALANI CITSANDZO CADIDI MU UTUMIKI

Kulonga mwadidi na anthu mu utumiki kusatsandzayisa Yahova (Onani ndima 8-9)

8. Tisapfundzanji na njira ikhalonga Yezu mu utumiki?

8 Longani mwakukhurudzika na mwacilemedzo mungatsalakanwa mwakuipa. Pikhali Yezu pa dziko yapantsi, anthu akhalonga kuti iye akhali wakudyesa na wakumwa kakamwe vinyu, akhaphata basa pabodzi na Dyabo, nee akhakoya Sabudu, pontho nee akhalemedza Mulungu. (Mat. 11:19; 26:65; Luka 11:15; Juwau 9:16) Ngakhale tenepo, Yezu nee akhaatawira mwakuipirwa. Ninga Yezu, ife tisafunika kutawira munjira yadidi anthu angalonga na ife mwaukali. (1 Ped. 2:21-23) Mbwenye ndi pyakunentsa kukhala akukhurudzika anthu angalonga na ife mwaukali. (Tiya. 3:2) Mphapo ninji cinafuna kutiphedza?

9. Ninji cinafuna kutiphedza toera kulonga mwacilemedzo pakumwaza mphangwa?

9 Munthu angalonga mwakuipa na imwe mu ndzidzi unamwaza imwe mphangwa, wangisirani toera mukhonde kutawira mwakuipirwa. M’bale m’bodzi anacemerwa Sam, alonga: “Ine ndisayesera kukhala na maonero akuti mwanaciro nyumba asafunika kudziwa undimomwene, pontho kuti anakwanisa kucinja.” Midzidzi inango mwanaciro nyumba asalonga mwakuipa na ife basi ene thangwi tafika mu ndzidzi wakukhonda thema. Mulongo unango anacemerwa Lucia angamwazira mphangwa munthu wakuti ali wakuipirwa, iye asacita phembero mwacigwagwa, mbaphemba Yahova toera am’phedze kukhala wakukhurudzika, pontho toera akhonde kuntawira mwakuipa peno mwakusowa cilemedzo. Ife tinakwanisambo kutowezera citsandzo cace tingagumana munthu wakuti ali wakuipirwa m’basa yakumwaza mphangwa.

10. Mwakubverana na 1 Timoti 4:13, tisafunika kuwangisira toera kucitanji?

10 Khalani mpfundzisi wadidi. Timoti akhali m’mwazi mphangwa waluso, ngakhale tenepo iye akhafunika kupitiriza kuthimizira maluso ace akupfundzisa. (Lerini 1 Timoti 4:13.) Tinakwanisa tani kukhala apfundzisi adidi mu utumiki? Tisafunika kukhunganyika mwadidi. Ife tiri na mabukhu na mavidhyu mazinji akuti anakwanisa kutiphedza toera kukhala apfundzisi adidi. Imwe munakwanisa kugumana mphangwa zakuthimizirika m’bhruxura yakuti Wangisirani Toera Kuleri Mwadidi na Kupfundzisa na khundu yakuti “Pfundzisani Mwaluso mu Utumiki” inagumanika mu Programu ya Misonkhano ya Umaso Wathu Wacikristu na Utumiki. Kodi imwe musaphatisira mabukhu anewa? Tingakhunganyika mwadidi, tisalonga mwakukhonda gopa na mwacinyindiro.

11. Kodi Akristu anango adzakhala tani apfundzisi adidi?

11 Ife tinakwanisambo kukhala apfundzisi adidi tingaona pinacita anango mu mpingo mbatipfundza kubulukira kwa iwo. Sam adalongwa mu ndima 9, asabvundzika kuti ninji pinacitisa Akristu anango kukhala apfundzisi adidi. Iye asabvesera mwadidi iwo angapfundzisa, buluka penepo asacitambo pibodzi pyene. Mulongo anacemerwa Talia asabvesera mwadidi abale aluso angacita nkhani zapakweca toera kudziwa kuti anafokotoza tani pinthu pyakuti anthu kazinji kene asapibvundza mu utumiki.

KHALANI CITSANDZO CADIDI PA MISONKHANO

Kuimba na ntima onsene pa misonkhano kusasimba Yahova (Onani ndima 12-13)

12. Ndi pinentso pipi pinathimbana na anango?

12 Ife tonsene tinakwanisa kuphedzera toera misonkhano ikhale yakuwangisa tingaimba pabodzi, pontho tingapereka mitawiro yakukhunganywa mwadidi. (Masal. 22:22) Kuna anango pisakhala pyakunentsa kuimba peno kutawira pa misonkhano. Kodi pyenepi pisacitikambo kuna imwe? Khala ndi tenepo, kudziwa pidaphedza anango toera akwanise kuimba na kutawira pa misonkhano kunakuphedzanimbo.

13. Ninji cinafuna kukuphedzani toera kuimba na ntima onsene pa misonkhano?

13 Imbani na ntima onsene. Cinthu cakufunika kakamwe cinatikulumiza toera kuimba pa misonkhano yathu ndi toera kusimba Yahova. Mulongo unango anacemerwa Sara asanyerezera kuti nee asakwanisa kuimba mwadidi. Mbwenye iye asafuna kusimba Yahova na nyimbo. Toera kucita pyenepi, iye aona kuti ndi pyakuphedza kakamwe kukhunganyika nyimbo kunyumba ninga munakhunganyika iye makhundu anango a misonkhano. Iye asaimba mwakubwereza-bwereza nyimbo mbawangisira toera kuona kuti mafala a nyimbo asabverana tani na pinthu pinafuna kupfundzwa pa misonkhano. Iye alonga: “Pyenepi pisandiphedza toera kunyerezera kakamwe mafala m’mbuto mwakudzudzumika khala ndisakwanisa kuimba mwadidi peno nkhabe.

14. Khala imwe ndimwe wakugopa, ninji cinafuna kukuphedzani toera kutawira pa misonkhano?

14 Tawirani ndzidzi onsene pa misonkhano. Kutawira pa misonkhano pisakhala pinthu pyakunentsa kakamwe kuna anango. Mulongo Talia adalongwa mu ndima 11, alonga: “Ine ndisagopa kakamwe ndingafuna kulonga pamaso pa anthu anango, mbwenye anthu nkhabe kundidzindikira thangwi fala yanga ndi yakuthowa. Natenepa ndisanentseka kakamwe toera kutawira pa misonkhano.” Mbwenye pyenepi nee pisacitisa kuti mulongo Talia akhonde kutawira pa misonkhano. Mu ndzidzi unakhunganyika iye misonkhano, asakumbuka kuti ntawiro wakutoma usafunika kukhala wacigwagwa, pontho wakubverana na mbvundzo udacitwa. Iye alonga: “Pyenepi pisabveka kuti ntawiro wanga ungakhala wacigwagwa na wakukhonda nentsa uli mwadidi, thangwi ndi pyenepi pinafuna m’bale anatsogolera khundu ya mibvundzo na mitawiro.”

15. Tisafunika kukumbukanji thangwi ya kutawira pa misonkhano?

15 Ngakhale Akristu akuti nee ndi amanyadzo peno akugopa, midzidzi inango anakwanisa kunyinyirika toera kutawira pa misonkhano. Thangwi yanji? Mulongo anacemerwa Juliet alonga: “Midzidzi inango ine ndisanyinyirika toera kutawira pa misonkhano thangwi ndisanyerezera kuti ntawiro wanga nee ndi wakufunika kakamwe, pontho nee ndi wadidi.” Mbwenye kumbukani kuti Yahova asafuna kuti tipereke mitawiro yadidi kakamwe ninga munakwanisa ife. * Iye asakomerwa kakamwe tingawangisira toera kutawira pa misonkhano, maseze midzidzi inango tisagopa.

KHALANI CITSANDZO CADIDI M’MAKANI ANACEDZA IMWE NTSIKU NA NTSIKU

16. Ndi mafala api asafunika ife kucalira?

16 Calirani ntundu onsene wa “mafala akudzidzida.” (Aef. 4:31) Ninga pidalonga ife mu ndima 2, Nkristu cipo asafunika kulonga mafala akuipa. Mbwenye pana njira inango yakuphatisira mafala akudzidzida yakuti tisafunika kucita nayo mphole-mphole. Mwacitsandzo, ife tisafunika kucita mphole-mphole toera tikhonde kulonga mwakuipa anthu a makhaliro anango, a madzindza anango peno a madziko anango. Kusiyapo pyenepi, ife nee tisafunika kutsukwalisa anango na mafala akutikana. M’bale unango alonga: “Midzidzi inango ndikhanyerezera kuti mafala akhalonga ine ndi adidi na akusekesa, mbwenye mwandimomwene iwo akhatsukwalisa anango. Mu pyaka pizinji, nkazanga andiphedza kakamwe mukundipanga pakhundu kuti mafala akhalonga ine nee akhali adidi, pontho akhatsukwalisa iye na anango.”

17. Mwakubverana na Aefesi 4:29, tisafunika kucitanji toera kuwangisa anango?

17 Longani mafala akuwangisa anango. Simbani anango m’mbuto mwa kuasumula peno kudungunya. (Lerini Aefesi 4:29.) Aizraeli akhali na mathangwi mazinji toera kupereka takhuta, mbwenye kazinji kene iwo akhadungunya. Ife tingadungunya kazinji kene, tinacitisambo anango kutoma kudungunya. Kumbukani kuti mphangwa zakuipa zidalonga amuna khumi adaenda kaona dziko, zacitisa ‘Aizraeli onsene kutoma kudungunyira Mose.’ (Num. 13:31–14:4) Mbwenye tingasimba anango, pinakwanisa kuphedza tonsene toera kukhala akutsandzaya. Thangwi ya kusimbwa na axamwali ace, mwana wa Yefite awangiswa kakamwe toera kupitiriza kuphata basa idapaswa iye. (Aton. 11:40) Sara adalongwa mu ndima za nduli, alonga: “Tingasimba anango, tisaacitisa kupibva kuti asafuniwa na Yahova, pontho ndi akufunika mu gulu yace.” Natenepa, ndzidzi onsene sakani njira toera kusimba abale na alongo.

18. Mwakubverana na Masalmo 15:1, 2, thangwi yanji tisafunika kulonga undimomwene, pontho pyenepi pisaphatanizanji?

18 Longani undimomwene. Ife nee tinakwanisa kutsandzayisa Yahova khala tisalonga uthambi. Iye asaida ntundu onsene wa uthambi. (Mis. 6:16, 17) Maseze anthu azinji lero asanyerezera kuti kulonga uthambi nee ndi kwakuipa, ife tisacalira kulonga uthambi thangwi Yahova asalonga kuti ndi kwakuipa. (Lerini Masalmo 15:1, 2.) Ife nee tisafunika basi ene kucalira kulonga uthambi, mbwenye tisafunikambo kucalira kucita pinthu pyakuti pinacitisa anango kunyerezera pyakuipa.

Tingacinja makani akuipa mbatilonga makani adidi tinakomeresa Yahova (Onani ndima 19)

19. Ndi cinthu cipi cinango cinafunika ife kucalira?

19 Calirani kulonga psweda. (Mis. 25:23; 2 Ates. 3:11) Juliet adalongwa mu ndima zidamala, alonga kuti asapibva tani angabva munthu mbakalonga anango psweda. Iye alonga: “Kubvesera psweda kusanditsukwalisa, pontho kusandicitisa kukhonda kunyindira munthu unoyu analonga psweda. Thangwi ine nkhabe kupidziwa khala iye anendambo kandilonga psweda kuna munthu unango.” Mungadzindikira kuti makani anacedza imwe akukhala psweda, cinjani makani anu mbamutoma kulonga pinthu pyakuwangisa.—Akol. 4:6.

20. Tisafunika kuwangisira toera kucitanji na mafala athu?

20 Nakuti tikukhala mu dziko yakuti anthu azinji asalonga mafala akuipa, ife tisafunika kuwangisira kakamwe toera kulonga mafala akuti anatsandzayisa Yahova. Kumbukani kuti mafala ndi muoni udatipasa Yahova, pontho iye asafuna kuti tiaphatisire mwadidi. Iye anatipasa nkhombo tingawangisira toera kulonga munjira yakuti inansimba mu utumiki, pa misonkhano na m’makani anacedza ife ntsiku na ntsiku. Yahova angadzafudza dziko ino yakuipa, pinadzakhala pyakukhonda nentsa kunsimba na mafala athu. (Yuda 15) Ndzidzi unoyu mbudzati kufika, khalani akutonga toera kutsandzayisa Yahova na ‘mafala anabuluka pamulomo panu.’—Masal. 19:14.

NYIMBO 121 Tisafunika Kukhala Akudzitonga

^ ndima 5 Kulonga ndi muoni wadidi kakamwe udatipasa Yahova. Mwakutsukwalisa, anthu azinji nee asaphatisira muoni unoyu ninga munapifunira Yahova. Ninji cinafuna kutiphedza toera mafala athu akhale adidi na akuwangisa mu dziko ino yakuti makhaliro ndi akuipa kakamwe? Tinatsandzayisa tani Yahova na mafala athu pakumwaza mphangwa, pa misonkhano na pakucedza na anango? Nsolo uno unatawira mibvundzo ineyi.

^ ndima 6 Madzina anango acinjwa.

^ ndima 15 Toera kudziwa pizinji thangwi ya kutawira pa misonkhano, onani nsolo wakuti “Simbani Yahova mu Mpingo” mu Ncenjezi wa Janeiro 2019.

^ ndima 61 FOTO TSAMBA: M’bale ali kulonga mwaukali na mwanaciro nyumba wakuti aipirwa; m’bale ali kunyinyirika toera kuimba pa misonkhano; pontho mulongo ali kulonga psweda.