Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

SEMANA 15

¿Ambakiti ejemplujtsï máeski imani ambe jingoni engajtsï uandajka?

¿Ambakiti ejemplujtsï máeski imani ambe jingoni engajtsï uandajka?

“Jíndee tʼu ma ejemplu para jakajkuticha chiiti uandakuechani jimbo” (1 TIM. 4:12).

PIREKUA 90 Ju je uinhaperperantani máteru ka máteruni jingoni

AMBE ENGACHI EXEAKA a

1. ¿Né úski eskachi uaaka uandani?

 JIMBOKAJTSÏNI Tata Diosï Jeoba xénchasïnga ústi eskachi uaaka uandani. Indeni intsïmperakua jimbo, orheta acheeti Adáni úspti uandontskuarheni imeeri Taati auandarhu anapu jingoni enga kueraanhapka. Ístu úpirindi újtsïkurhiani jimbanhi uandakuechani ka inde ambe jarhuatapirindi nombri jatsikuani animalichani (Gén. 2:19). Ka kánikua sési pʼikuarherapti enga primeru xanhari uandontskuarhepka imeeri xáni sési jásï témbani jingoni enga Eba arhinheenga (Gén. 2:22, 23).

2. ¿Nénaksï no sési úraskia kʼuiripuecha uandakuani ióntki ka iásï?

2 Peru inde regalu sóntku ueenanhaspti no sési úranhani. Satanasi chkuanderakuspti Ebani ka indeni ambe jimbo, kʼuiripuechachi pekadoriska ka nóteruchi perfektueskia (Gén. 3:1-4). Adáni no sési uandaspti enga ísï Ebani kulparipka ka Tata Diosï Jeobani imani ambe jimbo enga ima mismu no sési úpka (Gén. 3:12). Kaíni chkuanderakuspti Tata Diosï Jeobani enga na uándikupkia imeeri ermanu jémba Abelini (Gén. 4:9). Tátsekua Kaíniri uájpa enga Lameki arhinheenga, poesia ma úntaspti enga xarhateenga na enga xáni no sési jánhaskuarhipka imani tiempuni jimbo (Gén. 4:23, 24). ¿Ka ambechi exesïni ini jurhiatikuecha jimbo? Politikuechaksï no sáni kʼuratsesïndi no sési jásï ambe uandani kʼuiripuechani japarini. Pelikulecharhujtu no sési ambe uandanhasïndi. Ka májkueni úkuarhisïndi eskuelecharhu ka ánchikuarhitarhisï. Iámindu i ambe xarhatasïndi na enga xáni no sési jakaia parhakpini.

3. ¿Ambechi uaa úkuarhinchani engachi no jingontku jámaska, ka ambechi exeni jaua ini jorhenguarhikua jimbo?

3 Engachi no jingontku jámaska úpiringachi pʼindeni kurhaani no sési járhati uandakuechani ka juchajtuchi ueenani úraani. Kristianuechachi uékasïnga Tata Diosï Jeobani jaiapanherantani. Ísï jimbo, nóchi jatsiska para no sési jásï ambe uandani ka jánguarhintanchi imani ambe uandani enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosï Jeobani. Ini jorhenguarhikua jimbochi exeaka nénachi uaa ambakiti ambe uandani aianhpikuarhu, tánguarhikuecharhu o engachi máteruecha jingoni uandontskuarheni jauaka. Joperu antesi, ju je exeni andisï xáni jukaparhakue para Tata Diosï Jeoba ambe engachi uandajka.

PARA TATA DIOSÏ JEOBA KÁNIKUA JUKAPARHAKUESTI AMBE ENGACHI UANDAJKA

Ambe engachi uandajka, ¿ambe xarhatasïni eska jarhaska juchaari mintsitarhu? (Exea je párrafuechani 4 ka 5). d

4. Eska na arhijka Malaquías 3:16, ¿andisï Tata Diosï Jeoba jukaparharajki ambe engachi uandajka?

4 (Arhinta je Malaquías 3:16). ¿Andisï Tata Diosï Jeoba karapirini librurhu ma imeecheri nombrichani engaksï uandakuecha jingoni xarhatajka eskaksï janhanharhisïnga ka eratsentasïnga Tata Diosïri nombrini? Ambe engachi uandajka xarhatasïndi ambe enga juchaari mintsitarhu jaka. Jesúsi uandaspti: “Inde ambesï uandanhaj[ti] enga mintsitarhu uinirini jarhajka” (Mat. 12:34). Ísï jimbo, ambe engachi uandajka xarhatasïndi na engachi xáni xénchajka Tata Diosï Jeobani ka ima uékasïndi eska imeecha engaksï xénchajka irekaaka para méntkisï jimbanhi parhakpinirhu ma.

5. a) ¿Na xáni jukaparharasïni Tata Diosï Jeoba ambe engachi uandajka paraka jaiapanhentaaka engachi kʼéri ambe arhini jauaka? b) Eskaksï na xarhatajka imajenicha, ¿ambechi jatsiski para no úni paraka Tata Diosï Jeoba sési pʼikuarheraaka imani ambe jingoni engachi uandajka?

5 Paraka Tata Diosï Jeoba jiókuarhiaka engachi kʼéri ambe arhiaka, ima exesïndi ambe engachi uandajka (Sant. 1:26). Uánikua kʼuiripuecha engaksï no xénchajka Tata Diosï Jeobani, no sésiksï uandontskuarhesïndi, ikiakuarhisïndiksï ka kʼéramakuarhini (2 Tim. 3:1-5). Méntkuchi no sáni uékasïnga ísïini eska imeecha. Sánderu sési, uékasïngachi eska Tata Diosï Jeoba sési pʼikuarheraaka imani ambe jingoni engachi uandajka. ¿Joperu sési pʼikuarheraa nemani jingoni enga sési uandontskuarhejka tánguarhikuecharhu ka aianhpikuarhu, peru imeo uinhamarhikuani ka no sési arhiani imeeri familiarhu anapuechani? (1 Ped. 3:7).

6. ¿Ambe úkuarhispi jimboka Kimberly no no sési jásï ambe uandasïreenga?

6 Engachi sési uandontskuarheska, máteruechaksï exeati eska no májkueniska “ima enga marhuakujka Tata Diosïni ka ima enga no marhuakujka” (Mal. 3:18). Engachi ísï újka, xarharaati eskachi jucha marhuakusïnga Tata Diosï Jeobani. Ju je exeni ambe enga úkuarhinchapka pirenchi ma enga Kimberly b arhinhajka. Enga ima ka imeeri kompaniera jémba ma májku kʼériksï úpka ánchikuarhita ma, imeeri kompaniera exespti eska Kimberly máteru jásï kʼuiripu máespka. No arhinchpesïreendi, sési uandajpisïreendi ka no no sési jásï ambe uandasïreendi. Imeeri kompaniera uékaspti míteni andisï ísï jámeeni ka tiempu jingoni uékaspti jorhenguarhini Biblieri ambe. ¡Tata Diosï Jeoba kánikua sési pʼikuarherasïndi engaksï máteru kʼuiripuecha uékajka andaparhakuerani jurhimbikuarhu jimbokachi jucha no no sési jásï ambe uandasïnga!

7. ¿Nénajtsï uékasïni úraani chaari uandakuechani?

7 Iáminduechachi uékasïnga eska ima ambe engachi uandaaka kʼéri ambe arhiaka Tata Diosï Jeobani ka eskajtsïni jarhuataaka erachicheri amigueni. Ísï jimbo, ju je exeni máru ambe engachi uaaka úni parachi ambakiti ejemplu máeni imani ambe jingoni engachi uandajka.

AMBAKITI EJEMPLU MÁE JE AIANHPIKUARHU

Tata Diosï Jeoba sési pʼikuarherasïndi engachi sési kaajka kʼuiripuechani aianhpikuarhu. (Exe je párrafuechani 8 ka 9).

8. ¿Nénachi uaa májkueni úni eska Jesúsi engachi aianhpini jámani jauaka?

8 Sési uandontskuarhekua je ka janhanharhikua jingoni engaksïni máteruecha no sési ambe arhiaka. Enga Jesúsi Echerirhu japka, kʼuiripuechaksï chkuanderakua ambe uandaspti imeeri ambe. Uandasptiksï eska ima achamasï máespka enga xáni ʻtʼireenga ka enga xáni itsïmeenga binuʼ, eska Noambakitini marhuakusïreenga, eska no janhanharhisïreenga sábaduni ka eska no sési uandasïreenga Tata Diosïri ambe (Mat. 11:19; 26:65; Luk. 11:15; Juanu 9:16). Joperu Jesúsi no méni no sési mókukuarhispti. Engajtsïni nema no sési arhiaka, jatsiskachi para májkueni úni eska Jesúsi ka no jámani májkueni úkuantani (1 Ped. 2:21-23). Ísïisti eska ménichani úkua jukasïnga pʼíngukuarhini (Sant. 3:2). ¿Ambejtsïni jarhuataa parachi pʼíngukuarhini?

9. ¿Nénachi uaa pʼíngukuarhini engachi aianhpini jámani jauaka?

9 Engaksïni nema no sési arhiska aianhpikuarhu, asï pakara je indeni ambe eratsentani. Erachi ma enga Sam arhinhajka uandasïndi: “Jánguarhintasïnga eratseni eska ima kʼuiripu uétarhinchasïnga kurhaani jurhimbikueri ambe ka eska uaaka mójtakukuarhini”. Jamberi ístu kʼuiripu ma uaati ikiani jarhani jimboka no sési ambe nitamakuarhixaka. Engajtsïni kurhachiska nema enga ikiani jauaka, uaakachi májkueni úni eska pirenchi ma enga Lucía arhinhajka: kómarhini Tata Diosï Jeobani parachi arhini eskajtsïni jarhuataaka pʼíngukuarhini ka parachi no uandani imani ambe enga no sési jaka o enga no sési pʼikuastaaka kʼuiripuni.

10. Eska na arhijka 1 Timoteo 4:13, ¿ambechi jatsiski para úni?

10 Jánguarhinta je ambakiti jorhentpiri máeni. Timoteo kánikua sési aianhpisïreendi, joperu útasï uétarhinchasïreendi sánderu ambakiti jorhentpiri máeni (arhinta je 1 Timoteo 4:13). ¿Nénachi uaa sánderu ambakiti jorhentpiricheni? Jatsiskachi para sési prepararikuarhini. Ka uánikua ambechi jatsika engajtsïni jarhuataaka, pori ejemplu foietuni Ju je sánderu sési arhintani ka jorhentpini ka partini “Ju je sánderu ambakiti jorhentpiricheni” enga Programa para ánchikuarhini tánguarhikuarhu Kristianuecheri Irekua ka Aianhpikua jimbo jaka. ¿Sésichi úraxaki ini ambe? Engajtsï sési prepararikuarhiska, sánderujtsï no chéaka ka sánderujtsï seguru uandaaka.

11. ¿Ambe jarhuataaski máru erachichani paraksï sánderu sési jorhentpini?

11 Máteru ambe engachi uaaka úni parachi sánderu ambakiti jorhentpiricheni, jindeesti exeni ambe engaksï újka kúnguarhikuarhu anapu erachicha ka májkueni úni. Sam engachi párrafu 9 jimbo uandaka, exesïndi ambe engaksï újka máteru erachicha paraksï sési jorhentpini ka jánguarhintasïndi ísï jorhentpini eska imeecha. Ísï jimbo, jingontku kurhajchaasïndi para imajtu májkueni úni. Pirenchi ma enga Talía arhinhajka, jingontku kurhajchaasïndi imani erachichani engaksï sési arhijtsïkpijka. Ka i ambe jarhuatasti para úni sési aianhpini ka ístu para jarhuataani kʼuiripuechani kurhanguni ima amberi engaksï imeecha uandajka.

AMBAKITI EJEMPLU MÁE JE TÁNGUARHIKUECHARHU

Kʼéri ambechi arhisïnga Tata Diosï Jeobani engachi tsípikua jingoni pirejka tánguarhikuecharhu. (Exe je párrafuechani 12 ka 13).

12. ¿Ambeksï úkua jukanchasïni úni máru tánguarhikuecharhu?

12 Iáminduechachi uaaka jarhuajpeni tánguarhikuecharhu engachi pireska ka engachi komentariska (Sal. 22:22). Máru erachichaksï úkua jukanchasïndi pireni ka komentarini tánguarhikuecharhu. ¿Chájtu májkueni úkuarhinchasïni? Jiájkani, seguru eskajtsï uékaaka míteni ambe enga jarhuataakia máteruechani paraksï nóteru chénia.

13. ¿Ambeksïni uaa jarhuatani parajtsï tsípikua jingoni pireni tánguarhikuecharhu?

13 Ju je tsípikua jingoni pireni. Miá je eska ma ambe enga sánderu jukaparhakueka engachi jimbo pirejka, jindeeska parachi kʼéri ambe arhini Tata Diosï Jeobani. Ju je exeni ambe enga újka pirenchi ma enga Sara arhinhajka. Nájkiruka ima uandajka eska no xáni ambakiti bosi ma kámasïnga, uékasïndi kʼéri ambe arhini Tata Diosï Jeobani pireparini. Ísï jimbo, enga prepararikuarhijka para tánguarhikuecha, ístu prepararikuarhisïndi pirekuecha jingoni. Praktikariuasïndi ka jánguarhintasïndi exeni na enga terukuntajka ambe enga arhijka pirekua imani ambe jingoni enga jorhenguarhini jauaka tánguarhikuarhu. Ima uandasïndi: “I amberini jarhuatasïndi parani jingontku jarhani ambe enga arhijka pirekua ka no na engani pirejka”.

14. Engajtsï no xáni uandarika, ¿ambeksïni uaa jarhuatani parajtsï komentarini tánguarhikuecharhu?

14 Pʼinde je komentarini. Máru erachichaksï úkua jukanchasïndi komentarini. Talía engachi párrafu 11 jimbo uandaka, uandasïndi: “Nájkirukani no kurhachakukuarhijka, kánikua chésïnga engani máteruechani japarini uandajka. Ísï jimbo, kánikua úkua jukanchasïnga komentarini”. Peru inde ambe no pʼíngusïndi. Enga ima prepararikuarhijka para tánguarhikuecha, exesïndi eska jatsisïnga para mókuntani kurhamarhikuani ka eska no uétarhisïnga kánikua ambe uandani. Ima uandasïndi: “Engani mókuntajka ambe enga kurhamarhikua uandajka ka no kánikua ambe uandani, sési jarhasti, jimboka indeni ambesï uékajti ima enga nitamatarani jarhajka jorhenguarhikuani”.

15. ¿Ambechi jatsiski para miántani komentariuecheri ambe?

15 Ménichani, asta ima erachicha engaksï no chéjka uandani úkua jukanchasïndiksï komentarini. ¿Andi? Pirenchi ma enga Juliet arhinhajka uandasïndi: “Ménichani úkua jukanchasïnga komentarini jimbokani ísï eratsesïnga eskaksï juchiiti komentariuecha arisku jarhasïnga ka eskaksï no xáni ambakitisïnga”. ¿Chájtu májkueni úkuarhinchasïni? Enga ísïika, miá je eska Tata Diosï Jeoba uékasïnga eskachi jánguarhintaaka komentarini. c Ima kánikua jukaparharasïndi engachi komentarijka nájkirukachi chénisï pʼikuarherajka.

AMBAKITI EJEMPLU MÁE JE ENGAJTSÏ UANDONTSKUARHENI JAUAKA

16. ¿Ambechi no jatsiski para uandani?

16 Asï uanda je imani ambe enga no sési pʼikuastpiaka (Efes. 4:31). Eskachi na exekia, kristianu ma no méni jatsipirindi para no sési jásï ambe uandani. Joperuchi jatsiska para jingontku jámani, jimbokachi jamberi no kuenta íntskukuarheparini úpiringachi no sési pʼikuastani nemani juchaari uandakuecha jingoni. Pori ejemplu, nóchi jatsipiringa para no sési uandani ima kʼuiripuecheri engaksï máteru járhati pʼindekuechani jatsiaka, máteru jásï raseka oksï máteru paisi anapueni. Ka ístuchi no jatsipiringa para imani ambe uandani enga no sési pʼikuastaapiringa máteruechani o ikiataani. Erachi ma uandasïndi: “Ménichani imani ambe uandaspka engani eratsenga eska no no sési jarhaspka ka eska jindeespka para máteruechani terekurhitaraani, joperuni niáraspka no sési pʼikuastani nemani. Iásï nóteruni ísï uandasïngia jimbokarini juchiiti uarhiiti kánikua jarhuataska, engachi tsimarhantku jarhajka arhisïndirini engani uandajka ambe ma enga no sési pʼikuastajka imani o máteruechani”.

17. Eska na uandajka Efesu 4:29, ¿nénachi uaa jarhuataani máteruechani ka uinhaperantaani?

17 Imani ambe uanda je enga jarhuatauaka máteruechani ka uinhaperantaani. Enbesi de no sési uandani máteruecheri ambe ka arhinchaani, jánguarhinta je méntkisï felisitariuani (arhinta je Efesu 4:29). Nóchi uékasïnga ísïini eska israelitecha. Nájkirukaksï uánikua ambe jatsipka engaksï jimbo úpiringa agradesidu jarhani, méntkisïksï uandauandamini jarhasïreendi ka inde ambe úsïndi pájtampini. Pori ejemplu, engaksï 10 espiecha no sési ambe uandantapka, “iámindu israelitechaksï ueenaspti no sési ambe uandani Moisésiri ambe” (Núm. 13:31-14:4). Joperu engachi felisitariuajka máteruechani, inde ambe kánikua sési pʼikuastaasïndi. Ju je eratsentani Jeftéri uájpeeri. Kánikua jarhuatapti imani seguirini marhuakuni Tata Diosïni engaksï imeeri amiga jémbeecha sési ambe arhipka ka engaksï uinhaperantapka (Juec. 11:40). Sara engachi párrafo 13 jimbo uandaka, uandasïndi: “Engachi sési ambe arhiajka máteruechani, ísïchi pʼikuastaasïnga eska Tata Diosï Jeoba xénchaasïnga ka eska jukaparharaasïnga imeeri kúnguarhikuarhu”. Ísï jimbo, jánguarhinta je exeni na engajtsï jatini uaaka felisitariuani máteruechani.

18. Míteparini ambe enga uandajka Salmo 15:1, 2, ¿andichisï jatsi para méntkisï jurhimbitku uandantani, ka ambe arhikuekasïni i ambe?

18 Méntkisï jurhimbitku uandanta je. Engachi no ísï uaaka, Tata Diosï Jeoba no sési pʼikuarheraati juchantsïni jingoni jimboka ima kurhunhisïnga chkuanderakuani (Prov. 6:16, 17). Nájkiruka kʼuiripu no no sési exejka chkuanderani, juchachi uékasïnga ísï eratseni eska Tata Diosï Jeoba na eratsejka (arhinta je Salmo 15:1, 2). Ísïisti, nóchi méni chkuanderapiringa, joperu ístu no sési japirindi engachi no uandantapiringa iámindu ambe nomasi parakaksï kʼuiripuecha jakajkupiringa ambe ma enga no ísïika.

Tata Diosï Jeoba sési pʼikuarheraati engachi imeeri ambe uandontskuarheaka engajtsïni marhuacheaka. (Exe je párrafu 19).

19. ¿Ambe máteru ambe jingonchi jatsiski para jingontku jámani?

19 Asï jáma je chisme ambe etsakuni (Prov. 25:23; 2 Tes. 3:11). Juliet engachi párrafu 15 jimbo uandaka, uandantasïndi eskaksï chismecha kánikua no sési pʼikuastasïnga. Uandasïndi: “Engani kurhajchajka nemani chisme ambe uandani jarhani, kánikuarini no sési pʼikuastasïndi ka nóteruni mintsikasïngia imani kʼuiripuni. ¿Néna míteski eskarini no uandatseni jauaka jíndentu?”. Engajtsï uandontskuarheni jauaka nema jingoni ka exentsï eska chisme ma úkuarhixakaia, jánguarhinta je máteru ambeeri uandani, ima ambeeri enga sési jauaka (Kol. 4:6).

20. ¿Ambejtsï eratsetixaki úni chá?

20 Parhakpini ma jimbochi irekaxaka engaksï kʼuiripuecha no sési uandajka. Ísï jimbo, jatsiskachi para jánguarhintani ísï uandani eska Tata Diosï Jeoba na uéjka. Miá je eska Tata Diosïri intsïmperakua máeska ka ima kánikua jukaparharasïndi na engachi uandajka. Engachi jánguarhintaska xáni eskachi xáni uaaka parachi kʼéri ambe arhini Tata Diosï Jeobani juchaari uandakuecha jingoni aianhpikuarhu, tánguarhikuecharhu ka engachi máteruecha jingoni uandontskuarheni jauaka, imajtsïni újchakuraati. Ka enga Tata Diosï Jeoba kʼamajkuakia ini parhakpinini, sánderuchi no úkua jukanchaaka kʼéri ambe arhini imani juchaari uandakuecha jingoni (Jud. 15). Enga jamberi niáraaka inde tiempu, ju je eratsetini jarhani májkueni úni eska salmista na uandapka: “Eskaksï juchiiti penchumikuarhu anapu uandakuecha […] jindeuaka ambe engari jaiapanhentaaka, oh, Tata Diosï Jeoba” (Sal. 19:14).

PIREKUA 121 Jánguarhintaaka pʼíngukuarhini

a Tata Diosï Jeobajtsïni íntskusti ambakiti regalu ma: ústi eskachi uaaka uandani. Peru sáno iámindu kʼuiripuechaksï no ísï uandasïndi eska ima na uéjka. Ini parhakpini jimbo enga xáni no sési jánhaskuarhipani jaka, ¿ambechi uaa úni paraka ambe engachi uandaaka uinhaperpintaaka ka paraka Tata Diosï Jeoba jaiapanhentaaka? ¿Nénachi uaa seguru jarhani eska Tata Diosï Jeoba sési pʼikuarherasïnga imani ambe jingoni engachi uandajka aianhpikuarhu, tánguarhikuecharhu ka engachi uandontskuarhejka máteruecha jingoni? I jorhenguarhikua mókuntauati indeni kurhamarhikuechani.

b Máru nombrichaksï mójtakurhisti.

c Uaakajtsï sánderu ambe míteni íri ambe jorhenguarhikuarhu “Ju je kʼéri ambe arhini Jeobani kúnguarhikuarhu” enga uéraka rebistarhu Aianhpiri enerueri de 2019.

d AMBE ENGAKSÏ XARHATAJKA IMAJENICHA: Erachi ma no sési kurhakuarhixati enga máteru acheeti no sési arhini jaka. Erachi ma no tsípikua jingoni pirexati tánguarhikuarhu ka pirenchi ma chisme ma uandantaxati.