1. Uw e ke yib fare tow’ath rodad riy nrayog ni ngaud nonad?

 RE N’EY nrayog ni ngaud nonad e aram reb e tow’ath ni ke yib rok Got. Nap’an ni yugu ni sunmiy e bin som’on e girdi’ ni aram Adam, ma rayog ni nga i non ngak e Chitamangin ni bay u tharmiy. Ku rayog ni nge sunmiy yu bugithin nib beech. I fanay Adam e re tow’ath nem ni nge rin’ e maruwel ni kan pi’ ngak ni aram e nge tunguy fithingan urngin e gamanman. (Gen. 2:19) Kub gel e felfelan’ ni tay ko yay nth’abi som’on ni non ngak yugu reb e girdi’ ni aram Efa ni leengin!​—Gen. 2:22, 23.

2. Uw rogon ni kan darifannag e thin ni yima yog kakrom, ma uw rogon ni yibe darifannag e chiney?

² De n’uw nap’an nga tomuren min darifannag e re tow’ath ney. I bannag Satan ni Moonyan’ Efa, ma re ban nem e k’aring e girdi’ ni ngar denengad ma dakur flontgad. (Gen. 3:1-4) De maruwel Adam ko re tow’ath ney ni immoy rok nib fel’ rogon u nap’an ni yon’ e kireb rok nga daken Efa ni kub muun Jehovah ngay. (Gen. 3:12) Me Kain e bannag Jehovah u tomuren ni thang e fan rok Abel ni walagen. (Gen. 4:9) Boch nga tomuren me yog Lamek nreb i owchen Kain boch e thin ni be dag ni girdi’ ko ngiyal’ ni immoy riy e yad ba ta cham. (Gen. 4:23, 24) Uw rarogon e girdi’ e ngiyal’ ney? Gad ma guy e pi tayugang’ ko am ndarur magagawongad ni ngaur yaba’gad u fithik’ e girdi’ ni yoor. Ma yooren e kachido e ngiyal’ ney e bay boch e thin nib kireb riy. Piin bitir ni yad ma un nga skul e yad ma rung’ag e yaba’ ni ma yog yugu boch e girdi’ u skul, maku  arrogon e piin yad ma un ko maruwel. Re n’ey ni boor e girdi’ e ngiyal’ ney ni yad ma yaba’ e be dag ni kari gel e kireb ko re fayleng ney.

3. Mang e ba t’uf ni ngad kol ayuwgad riy? Mang e gad ra weliy ko re article ney?

³ Faanra dab da kol ayuwgad, ma rayog ni nge mecham ngodad ni ngaud rung’aged e thin nib kireb ma gad tabab i yog. Gadad e piin Kristiano e gad baadag ni ngad felfelan’naged Jehovah, ere aram fan ndab ud uned i yog e thin nib kireb. Gad baadag ni ngad fanayed e biney e tow’ath ni bay rodad ni aram e thin ni gad ma yog u reb e kanawo’ nib puluw, ni aram e ngad pininged e sorok ngak e Got rodad. Gad ra weliy ko re article ney rogon ni ngad rin’ed e re n’ey (1) u nap’an e machib, (2) u nap’an e muulung, ngu (3) nap’an e numon ni gad ma tay u reb e rran ngu reb. Machane som’on e ngad weliyed fan nib ga’ fan u wan’ Jehovah e thin ni gad ma yog.

4. Mang nib ga’ fan u wan’ Jehovah e thin ni gad ma yog nrogon ni be yog e Malaki 3:16?

⁴ Mu beeg e Malaki 3:16. Rayog ni ngam lemnag reb i fan nra tay Jehovah nga lan fare “ke babyor rok” fithingan e piin yad ma dag ko thin rorad ni bay madgun u wan’rad ma yad be lemnag fithingan, fa? Thin ni gad ma yog e be dag e n’en bay u gum’ircha’dad. I gaar Jesus: “L’uguney e ma weliy e n’en ni ke sugnag lanin’uy.” (Matt. 12:34) N’en gad ma mel’eg ni ngad weliyed murung’agen e be m’ug riy gelngin feni t’uf Jehovah rodad. Ma baadag Jehovah ni nge par e piin yad ma t’ufeg u lan e bin nib beech e fayleng ndariy n’umngin nap’an ni yad ba felfelan’.

5. (a) Uw rogon nib peth e liyor rodad ko thin gad ma yog? (b) Mang e thingar da nanged u rogon e thin ni gad ma yog nrogon ni be m’ug ko sasing?

⁵ Rogon ni gad ma non e rayog ni nge dugliy ko ra m’agan’ Jehovah ko liyor ni gad ma tay ngak fa danga’. (Jas. 1:26) Bay boch e girdi’ nde t’uf Got rorad ni yad ma non u fithik’ e damumuw, mab gel e thin ni yad ma yog, ma kub tolang e thin rorad. (2 Tim. 3:1-5) Dubdad ni ngad boded e girdi’ ni aray rogon, ya gad baadag ni nge m’agan’ Jehovah ko thin ni gad ma yog. Machane gur, ra felfelan’ Jehovah ngodad ni faanra ba sumunguy e thin ni gad ma yog u nap’an e muulung ara machib, machane ba gel e thin ni gad ma yog ko girdi’ u lan e tabinaw rodad u nap’an ndanir guydad  maku danir rung’ag e n’en gad be yog, fa?​—1 Pet. 3:7.

6. Mang e n’en nib manigil ni buch ni bochan e ba fel’ e thin ni ma yog Kimberly?

⁶ Nap’an ni gad ra fanay e re tow’ath ney nib fel’ rogon, ma aram e gad be dag ni gadad boch e tapigpig rok Jehovah. Gad ra rin’ e re n’ey ma aram e gad be ayuweg e girdi’ u toobdad ni ngar guyed e n’en nib thil u ‘thilin e en ni be pigpig ngak Got nge en nder pigpig ngak.’ (Mal. 3:18) Ireray e n’en ni buch rok reb e walag nib pin ni ka nog Kimberly ngak. * Bay reb e rugod ni yow nga class nni tayrow nga taabang ni ngar ngongliyew ban’en ni fan ko skul rorow. Tomuren nra ngongliyew e skul rorow u taabang me guy fare rugod nib thil Kimberly ko tin ka bay e bitir. Der ma yog ban’en nib kireb u murung’agen be’, mab sumunguy e thin rok, ma der ma yaba’. Ri ngat e re rugod nem ngak Kimberly, me boch nga tomuren me m’agan’ ngay ni ngar filew e Bible. Ri ma felfelan’ Jehovah u nap’an ni gad ra non u reb e kanawo’ nra k’aring e girdi’ ni ngar adaged ni ngar filed murung’agen!

7. Mang e ga baadag ni ngam rin’ ko tow’ath rom ni ke pi’ Got ni aram e thin ga ma yog?

⁷ Gad gubin ni gad baadag ni ngaud nonad u reb e kanawo’ ni yira pining e sorok riy ngak Jehovah me chugurnagdad ngak e pi walag. Ere chiney e ngad weliyed rogon nrayog ni ngad ululgad ni ngad daged e kanawo’ nrayog ni ngan folwok riy u ‘rogon e thin ni gad ma yog.’

8. Mang kanawo’ e ke dag Jesus nrayog ni ngad folwokgad riy u rogon ni ma non ko girdi’ u nap’an e machib?

⁸ Nap’an nra k’aring be’ e damumuw ngom mag non u fithik’ e sumunguy nge tayfan. Nap’an ni i machib Jesus, ma unog ni ir be’ ni ma unum ma ma abich nib pag rogon, ma ma maruwel rok Moonyan’, ma der ma tayfan e Sabbath, maku ma darifannag Got. (Matt. 11:19; 26:65; Luke 11:15; John 9:16) Yugu aram rogon ma de fulweg Jesus lungurad u fithik’ e damumuw. Ku arrogodad ni faanra ke yog e girdi’ e thin nib gel ngodad, ma susun e ngad boded Jesus ndab da fulweged lungurad u fithik’ e damumuw. (1 Pet. 2:21-23) Machane de mom ni ngad rin’ed e re n’ey. (Jas. 3:2) Ere mang e rayog ni nge ayuwegdad?

9. Mang e ra ayuwegdad ni ngad gagiyegnaged rogon e thin ni gad ma yog u nap’an e machib?

⁹ Nap’an nra yog be’ e thin nib gel ngom u nap’an e machib, mag guy rogon ndab mu damumuw ngak. I yog reb e walag ni pumoon ni ka nog Sam ngak ni gaar, “Gu ma guy rogon ni nggu lemnag feni ga’ fan ni nge fil facha’ e tin riyul’ u murung’agen Got, mu kug guy rogon ndab gu pagtalin nrayog ni nge thilyeg e ngongol rok.” Yu ngiyal’ e rayog ni nge damumuw facha’ ni bochan e de puluw e ngiyal’ ni ka darod nga tafen. Nap’an ni gad ra mada’nag be’ ni ke damumuw, ma rayog ni ngad rin’ed e n’en ma rin’ reb e walag nib pin ni ka nog Lucia ngak. Rayog ni ngad meybilgad ngak Jehovah nib ngoch nap’an nga dogned ngak ni nge ayuwegdad ndab da damumuwgad ma dab  dogned e thin nib gel ara ban’en nra m’ug riy ni gad be darifannag facha’.

10. Mang e susun ni ngad nameged nrogon ni be yog e 1 Timothy 4:13?

¹⁰ Mu guy rogon ni ngam salap i fil ban’en ko girdi’. Timothy e ir reb e Kristiano nib salap ko machib, machane ka bay boch ban’en nib t’uf ni nge mon’og riy. (Mu beeg e 1 Timothy 4:13.) Uw rogon nrayog ni ngad salapgad i fil ban’en ko girdi’ u nap’an e machib? Ba t’uf ni ngad fal’eged rogodad nib fel’ rogon. Gad ba felfelan’ ni boor ban’en ni kan ngongliy nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad mon’oggad u rogon ni gad ma fil ban’en ko girdi’. Bay boch ban’en nra ayuwegem u lan fare brochure ni Mmon’og u Rogon ni Ngam Skulnag Be’ nge n’en bay u tan fare thin ni “N’en Nrayog ni Ngam Rin’ u Nap’an e Machib” u lan fare ke babyor ni Tin Ma Rin’ e Piin Kristiano nge Machib ni Yad Ma Tay​—Babyor ni Fan ko Muulung. Ga be fanay e n’en bay ko gal ke babyor ney, fa? Nap’an ni gad ra fal’eg rogodad nib fel’ rogon, ma aram e ra war boch e marus rodad me gel boch e pagan’ rodad u nap’an ni gad be non ko girdi’.

11. Uw rogon ni ke yag ni nge mon’og boch e Kristiano u rogon ni yad ma fil ban’en ko girdi’?

¹¹ Ku rayog ni ngad mon’oggad u rogon ni gad ma fil ban’en ko girdi’ ni faan gad ra fil boch ban’en rok boch e walag u lan e ulung. Sam ni faan kan weliy murung’agen e ma fith ir ko mang fan ni bay boch e walag nri yad ba salap i fil ban’en ko girdi’. Ma fal’eg e motoyil nga rogon ni yad ma fil ban’en ko girdi’ me guy rogon ni nge folwok rorad. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Talia ngak ni ma fal’eg i yaliy rogon ni ma pi’ e pi walag ni pumoon ni yad ba salap e welthin rorad ni fan ko yoor. Re n’ey e ke ayuweg ni nge nang rogon ni nge weliy fan boch ban’en nib ga’ ni ma fith e girdi’ u nap’an e machib.

12. Mang e magawon rok boch e girdi’?

¹² Rayog ni ngad ayuweged e muulung rodad ni nge yan nib fel’ rogon ni faan gad ra un ko tang ma gad be pi’ boch e fulweg ni kad fal’eged nib fel’ rogon. (Ps. 22:22) Bay boch e girdi’ nib mo’maw’ ngorad ni ngar uned ko tang ara ra pied e fulweg u nap’an e muulung. Ireray e magawon rom, fa? Faanra ireray, ma ga ra adag ni ngam nang e n’en ke ayuweg boch e girdi’ ni ngar gelgad ko biney e magawon.

13. Mang e rayog ni nge ayuwegem ni ngam felfelan’ ni ngam un ko tang u nap’an e muulung?

¹³ Mu felfelan’ ni ngam un ko tang. Bin th’abi ga’ i fan ni gad ma tang u nap’an e muulung e bochan ni ngad pininged e sorok ngak Jehovah. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Sara ngak nder ma lemnag nib fel’ laman ko tang. Yugu aram rogon, ma baadag ni nge pining e sorok ngak Jehovah u daken e tang. Ere nap’an nra fal’eg rogon u m’on ko muulung, maku ma fil e pi tang ni yira yon’ u nap’an e muulung. Ma yon’ e pi tang nem me guy rogon nib peth fan e thin riy ko n’en yira weliy u nap’an e muulung. I gaar, “Re n’ey e ma ayuwegeg ni nggu lemnag fan e pi thin nem ma dab kug lemnag rogon lamag ko tang.”

14. Faanra gur be’ ni ga ma rus, ma mang e ra ayuwegem ni ngaum pi’ e fulweg u nap’an e muulung?

 ¹⁴ Um pi’ e fulweg. Re n’ey e rib mo’maw’ ngak boch e girdi’. Talia ni faan kan weliy murung’agen e yog ni gaar: “Rug ma rus ni nggu non u p’eowchen e girdi’ ni yugu aram rogon nib mo’maw’ ni ngan nang ni bochan e der ma m’ug u lamag. Ere rib mo’maw’ ngog ni ngaug pi’ e fulweg.” Machane der ma pag Talia e re n’ey ni nge taleg ndabi pi’ e fulweg. Nap’an ni be fal’eg rogon ko muulung, ma ma guy rogon ndabi pagtalin ni bin som’on e fulweg e susun ni nge ngoch mab puluw ko deer ni kan fith. I gaar: “Re n’ey e be yip’ fan nde kireb ni nggu pi’ e fulweg nib ngoch mab puluw ko deer ni kan fith ni bochan e aram rogon e fulweg ni baadag e en be yarmiy e n’en yibe fil ni ngan pi’.”

15. Mang e susun ndab da paged talin u murung’agen e fulweg ni gad ma pi’?

¹⁵ Mus ko pi Kristiano ni gathi yad boch e girdi’ ni yad ba tamra’ nrayog ni bay yu ngiyal’ ndarur pied e fulweg. Mang fan? I weliy reb e walag nib pin ni ka nog Juliet ngak ni gaar, “Yu ngiyal’ e da gur ma pi’ e fulweg ni bochan e gu ma lemnag ni kaygi mom e fulweg nug ma pi’ ma gathi rib fel’.” Machane dab mu pagtalin ni baadag Jehovah ni ngad pied e fulweg u rogon nrayog rodad. * Ri ma felfelan’ u nap’an ni gad ra pi’ e fulweg u rogon nrayog rodad u nap’an e muulung ni yugu aram rogon ni yu ngiyal’ e gad ma rus.

16. Ba miti mang thin e thingar da siyeged?

¹⁶ Mu siyeg urngin mit e “thin nib kireb.” (Efe. 4:31) Kad weliyed faram nsusun e dabi un reb e Kristiano ko yaba’. Machane bay boch e thin nib kireb ni gathi rib gagiyel ni kub t’uf ni ngad kol ayuwgad ndab ud uned i yog. Bod nib t’uf ni ngad kol ayuwgad ndab u dogned boch ban’en nib kireb u murung’agen e girdi’ nib thil e yalen ara nam ni kar bad riy. Maku reb e, dubdad ni nga dogned boch e thin nra kirebnag laniyan’ be’. I yog reb e walag ni pumoon ni gaar: “Yu ngiyal’ e gu ma yog boch e thin nug be lemnag nib mak’ak’ar ma dariy ban’en nib kireb riy, machane bin riyul’ riy e de fel’ ni nggog ma ra kirebnag laniyan’ be’. Ke yoor e duw ni ma ayuwegeg leengig ni aram e ma yog ngog u nap’an ni yigoo gamow boch ban’en ni ku gog nde fel’ ni nggog ma ke kirebnag laniyan’ nge yugu boch e girdi’.”

17. Uw rogon nrayog ni ngad pied e athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’ nrogon nib puluw ko Efesus 4:29?

¹⁷ Mu non u reb e kanawo’ nra pi’ e athamgil nga lanin’uy. Mu gurnagem nga mog fel’ngin e tin ke rin’ be’ ko bin ngam gun’gun’nag. (Mu beeg e Efesus 4:29.) Piyu Israel e boor ban’en nrayog ni ngar pininged e magar riy, machane ba ga’ ni yad ma gun’gun’. Faanra yug gad be par ni gad be gun’gun’, ma rayog ni ngkud k’aringed yugu boch e girdi’ ni ngar gun’gun’gad. Dab mu pagtalin ni pi n’en nde riyul’ ni yog fa ragag i damit e k’aring “yu Israel . . . [ni ngar nonad] nib togopluw ngak  Moses.” (Num. 13:31–14:4) Machane ba ga’ angin nra yib ni faanra u dogned fel’ngin e tin be rin’ yugu boch e girdi’. Fare rugod ni fak Jefthah e ba mudugil ni yib e athamgil nga laniyan’ ni nge ulul ko maruwel ni kan pi’ ngak ni bochan e i yog e pi fager rok fel’ngin e tin be rin’. (Judg. 11:40) Sara ni faan kan weliy murung’agen e yog ni gaar, “Nap’an ni gad ra yog fel’ngin e tin be rin’ yugu boch e girdi’, ma yad ra nang ni yad ba t’uf rok Jehovah ma bay farad u lan e ulung rok.” Ere um gay boch e kanawo’ nrayog ni nga mog riy fel’ngin e tin be rin’ e pi walag.

18. Mang fan nthingar u dogned e tin riyul’ nrogon nib puluw ko Psalm 15:1, 2, ma mang e ba muun ko re n’ey?

¹⁸ Nga u mog e tin riyul’. Dabiyog ni ngad fel’gad u wan’ Jehovah ni faanra dab u dogned e tin riyul’. Ba fanenikan urngin mit e ban. (Prov. 6:16, 17) Yugu aram rogon ni boor e girdi’ e ngiyal’ ney ni yad ma lemnag nde kireb ni ngan ban, machane gadad e darud uned ko ban ni bochan e dabun Jehovah. (Mu beeg e Psalm 15:1, 2.) Riyul’ ndab ud bangad, machane susun e ku dab ud mithaged boch ban’en ndab dogned ni bochan e ngad k’aringed yugu boch e girdi’ ni ngar lemnaged boch ban’en nde puluw u murung’agen fare n’em.

19. Mang e kub t’uf ni ngad kol ayuwgad riy?

¹⁹ Mu siyeg e dugdugthin. (Prov. 25:23; 2 Thess. 3:11) Juliet ni faan kan weliy murung’agen e weliy rogon ni ma magawonnag e dugdugthin ni yima tay. I gaar: “Gu ra motoyil ngak be’ ni be weliy boch ban’en nib kireb u murung’agen yugu be’ nsusun e dab ni weliy, ma ma muleg lanin’ug me k’aringeg ni nge dabki pagan’ug ngak faen be weliy fapi n’em. Ya bin riyul’ riy e, uw rogon mug nang ni ku dabi yan i weliy murung’ageg ngak yugu be’?” Faanra ga be guy ni kan tabab ni ngan weliy ban’en nib kireb u murung’agen be’ nsusun e dab ni weliy, mag weliy ban’en nra pi’ e athamgil nga lanin’uy.​—Kol. 4:6.

20. Mang e kam dugliy u wan’um ni ngam rin’ ko thin ni ga ma yog?

²⁰ Bochan ni gad be par u ba fayleng ni boor e girdi’ riy ni yad ma yog e thin nib kireb, ma aram fan nthingar da athamgilgad u rogon nrayog rodad ni nge m’agan’ Jehovah ko thin ni gad ma yog. Dab mu pagtalin nre n’ey nrayog ni ngaud nonad e aram reb e tow’ath ni ke yib rok Jehovah, mab ga’ fan u wan’ rogon ni gad ma maruwel ngay. Nap’an ni gad ra guy rogon ni ngaud nonad u reb e kanawo’ ni yira pining e sorok riy ngak u nap’an e machib, nge muulung, nge numon ni gad ma tay u reb e rran ngu reb, ma aram e ra tow’athnagdad. Nap’an nra thang Jehovah e re fayleng nib kireb ney, ma ra mom boch ngodad ni ngaud ted fan ko thin ni gad ma yog. (Jude 15) Machane chiney ni gad be sonnag e ngiyal’ nem e ngam dugliy u wan’um ni ngaum felfelan’nag ko ‘thin ni be yib u l’ugunam.’​—Ps. 19:14.