1. De emwi nọ ya ima mwẹ ọyẹnmwẹ nọ sẹ otọ ẹko?

 E JEHOVA hoo ne ima gha sọyẹnmwẹ. Vbọ ya ima kha vberriọ? Rhunmwuda, orhiọn nọhuanrẹn ọghe Jehova ẹre ọ ya ọmwa mwẹ ọyẹnmwẹ. (Gal 5:22) Na gha rhie ne emwa ọvbehe ẹre oghọghọ ye sẹ na gha ghee emwa ọvbehe obọ. Rhunmwuda ọni, ma ghaa rhiegbe ye iwinna ikporhu sayọ, ma na vbe gha gualọ odẹ ughughan ne ima khian ya ru iyobọ ne etẹn ne ima gba ga, ma ghi gha mwẹ ọyẹnmwẹ nọ sẹ otọ ẹko.​—Iwinna 20:35.

2-3. (a) Zẹvbe nọ rre ebe Galatia 6:​4, de emwi eva nọ gha ya ima gha sọyẹnmwẹ vbe ugamwẹ e Jehova? (b) De emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

² Vbe ebe Galatia 6:​4, ukọ e Pọl keghi gi ima rẹn emwi eva nọ khian ya ima gha sọyẹnmwẹ. (Tie ẹre.) Nokaro, ọre ne ima rhiegbe ye ugamwẹ e Jehova vbene ẹtin ima sẹ. Deghẹ ima na gha hia vbene ẹtin ima sẹ vbe ugamwẹ e Jehova, te ọ khẹke ne ima gha sọyẹnmwẹ. (Mat 22:​36-38) Nogieva, ọ ma khẹke ne ima gha ya egbe ima gie emwa ọvbehe. Emwi ke emwi ne ima sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova, ọ khẹke ne ima gha kpọnmwẹ ọnrẹn, rhunmwuda obọ ọre, ẹre emwi hia ne ima mwẹ ke rre. Sokpan ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, ọ mwẹ odẹ eso ne emwa ya hia sẹ ima vbe iwinna ikporhu, ọ khẹke ne ima gha ghọghọ, rhunmwuda te iran ya emwi ne Osanobua ya we iran, rhie urhomwẹ nẹẹn, ẹi re te iran ba ru ẹre na mieke na gha ghee iran gidi, ra rhunmwuda umamwẹ ọghe egbe iran. Ọ khẹke ne ima ruẹ emwi vbe obọ iran, ne ima gha te ya gha gu iran suan.

³ Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi nọ gha ru iyobọ ne ima deghẹ ima na gha roro ẹre wẹẹ, ma i hia sẹ vbe ugamwẹ  e Jehova. Ma gha vbe guan kaẹn vbene ima khian ya gha loo ẹre ẹse, ighẹ emwi ne Osanobua ya we ima kevbe emwi ne ima gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe emwa ọvbehe.

4. De emwi nọ gha sẹtin ya egbe wọọ etẹn eso? Ru igiemwi yọ.

⁴ Etẹn eso i ghi sẹtin ru emwi ne iran ka ru vbe ugamwẹ e Jehova, rhunmwuda iran khian ọmaẹn nẹ kevbe wẹẹ egbe i ghi re egbe, ọna sẹtin wa ya egbe wọọ iran. Ọna ọre emwi nọ sunu daa e Carol. Ọ ka ga vbe eke na na gualọ iyobọ etẹn. Vbe uwu ẹghẹ na, orhunmwu 35 ẹre ọ gu ruẹ e Baibol, ọ na vbe ru iyobọ ne nibun vbe uwu iran ya do ya egbe fiohan ne Jehova, iran na vbe dinmwiamẹ. Iwinna ikporhu ọghe Carol wa gele biẹ ọmọ esi! Sokpan ọ keghi suẹn gha khuọnmwi, ọ ma ghi sẹtin gha kpa hin owa rre. Ọ khare wẹẹ, “I rẹnrẹn wẹẹ rhunmwuda ne I na khuọnmwi, emwi ne I ru vbe ugamwẹ e Jehova i khian sẹtin sẹ vbe ọghe etẹn nikẹre, sokpan I na ye gha roro ẹre wẹẹ avbe etẹn na maan sẹ mwẹ. I i ghi sẹtin ru emwi nibun ne I te hoo ne I ru vbe ugamwẹ e Jehova, ọna keghi wa ya egbe wọọ mwẹ.” E Carol wa hoo nọ ru vbene ẹtin ẹnrẹn sẹ vbe ugamwẹ e Jehova. Ma wa gele tian rẹn ye ọna! Ma wa rẹn wẹẹ, e Jehova wa vbe gbọyẹmwẹ yọ, rhunmwuda Osa nọ mwẹ ẹnina ẹre nọ.

5. (a) Vbọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn deghẹ ima i ghi sẹtin ru emwi ne ima te hoo ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova? (b) Zẹvbe nọ rre avbe efoto na, de vbene ọtẹn na he ya ru vbene ẹtin ẹnrẹn sẹ vbe ugamwẹ e Jehova?

⁵ Deghẹ egbe zẹdia wọọ ruẹ rhunmwuda wẹẹ ui ghi sẹtin ru emwi ne u ka ru vbe ugamwẹ e Jehova, nọ egbuẹ wẹẹ, ‘De emwi ne Jehova hoo ne I ru?’ E Jehova hoo ne u gha ru vbene ẹtin ruẹ sẹ. Gia kha wẹẹ ọtẹn nokhuo ọkpa nọ rre ukpo 80 i ghi sọyẹnmwẹ, rhunmwuda ẹi ghi sẹtin kporhu vbene ọ ka gha ru ẹre vbe ọ rre odẹ ukpo 40. Agharhemiẹn wẹẹ ọtẹn nokhuo na hia vbene ẹtin ẹnrẹn sẹ, te ọ ye roro ẹre wẹẹ e Jehova i gbọyẹmwẹ ye ugamwẹ ne irẹn rhie nẹẹn. Sokpan ẹmwata gele nọ ra? Muẹn roro. Deghẹ ọtẹn na hia re vbene ẹtin ẹnrẹn sẹ vbe ọ rre odẹ ukpo 40 kevbe wẹẹ, ọ ye vbe ru vberriọ vbe ọ rre odẹ ukpo 80, ọni rhie ma wẹẹ ọ ye ya ekhọe hia ga e Jehova. Deghẹ ima na gha roro ẹre wẹẹ emwi ne ima sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova ma sẹ nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn, ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ khian tae deghẹ ugamwẹ ima ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn, ẹi re ima. Ma ghaa hia vbene ẹtin ima sẹ vbe ugamwẹ e Jehova, ọ gha wẹẹ ima ọbevbaru.​—Yae taa Matiu 25:​20-23.

6. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Maria?

⁶ Ma gha sẹtin gha sọyẹnmwẹ vbe ugamwẹ e Jehova deghẹ ima na gha rhie aro tua emwi ne ima sẹtin ru, ẹi emwi ne ima i sẹtin ru. Gia guan kaẹn Maria, emianmwẹ ma gi ọtẹn nokhuo na rhiegbe ye iwinna ikporhu sayọ. Iro na ka wa han rẹn. Ọ na vbe gha roro ẹre wẹẹ irẹn i mwẹ esa ne irẹn gu agbọn ye. Sokpan ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa vbe iko ọghẹe nẹi sẹtin kpa hin e bẹd rre. E Maria ghi mu ẹmwẹ ọnrẹn roro, ọ na ghi wẹẹ irẹn gha ru iyobọ nẹẹn. Ọtẹn nokhuo Maria khare wẹẹ, “I keghi ru emwamwa ne imẹ vbe ọtẹn nokhuo na gha ya etẹlifoni kevbe elẹta kporhu. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya winna kugbe, ẹko ghi wa gha sẹ mwẹ ọyẹnmwẹ rhunmwuda I vbe sẹtin ru iyobọ ne ọtẹn mwẹ.” Erriọ ọyẹnmwẹ khian vbe gha sẹ ima deghẹ ima na rhie aro tua emwi ne ima sẹtin ru, ẹi emwi ne ima i sẹtin ru. Vbọ khẹke ne ima ru deghẹ ima sẹtin ru emwi nibun vbe ugamwẹ e Jehova, ra ọ mwẹ ako eso ne ima na wa hia vbe ugamwẹ e Jehova?

7. De ibude ne ukọ e Pita rhie ne Ivbiotu e Kristi?

⁷ Vbe ebe nokaro ne Pita gbẹn, ọ keghi tama etẹn ne iran gha ya ẹse ọhẹ ne Osanobua ya we iran, ya rhie igiọdu ne etẹn ne iran gba ga. Ọ khare wẹẹ: “Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ dọmwadẹ  ọghẹe mwẹ emwi ne Osanobua ya we ẹre, wa loo ẹre ya ru iyobọ ne egbe zẹvbe ọguọmwadia esi ne Osanobua mwẹ itohan nọ ma te khẹke daa.” (1 Pit 4:10) Ọ ma khẹke ne ima gha mu ohan wẹẹ ima gha loo ẹse ọhẹ ne Osa ya we ima, ọ gha ya emwa gha gbọvo ima, ra ọ sẹtin vbe gbe orhiọn iran mu otọ. Deghẹ ima i loo ẹse ọhẹ ne Osanobua ya we ima vbe odẹ nọ ghi maan sẹ, ọni rhie ma wẹẹ ima i hia vbene ẹtin ima sẹ vbe ugamwẹ e Jehova.

8. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Kọrinti 4:​6, 7, vbọzẹ nọ ma na khẹke ne ima gha ya emwi ne Osanobua ya we ima ghagha?

⁸ Ọ khẹke ne ima gha loo ẹse ọhẹ ọghe ima vbe odẹ nọ ghi maan sẹ, sokpan ọ khẹke ne ima gha begbe ne ọna ghẹ do gha ya ima hio. (Tie 1 Kọrinti 4:​6, 7.) Vbe igiemwi, u sẹtin wa gha fi ọgọ vbọ gha de ọghe na do suẹn gha gu ọmwa ruẹ e Baibol. Deghẹ ọni ọre emwi ne Osa ya we ruẹ, gha loo ẹre! Sokpan ọni ma rhie ma wẹẹ, te u khian ghi wa yae gha ghagha. Gia kha wẹẹ, u kporhu ma ọmwa, ọ na vbe wẹẹ ne u do gha gu irẹn ruẹ e Baibol. U na wa gha hoo ne u tama etẹn ni rre ẹbu ne uwa koko yo ikporhu. Sokpan u ghi sẹ eke ne iran ye, u na miẹn wẹẹ ọtẹn nokhuo ọkpa gha ta vbene irẹn ya rhie ebe ne ọmwa hẹ vbe ikporhu. Te ọtẹn nokhuo na rhie ebe ne ọmwa; vbene uwẹ na suẹn gha gu ọmwa ruẹ e Baibol. Nian, de emwi ne uwẹ khian ghi ru? U rẹnrẹn wẹẹ u gha ta ọghuẹ, ọ gha rhie igiọdu ne etẹn ni rre ẹbu nii. Sokpan u sẹtin tae vbe ẹghẹ ọvbehe, ne ọtẹn nokhuo nii ghẹ do gha roro ẹre wẹẹ u hia sẹ irẹn, ọni sẹtin gbe orhiọn ọnrẹn mu otọ. U gha ru vberriọ, emwi esi ẹre u ru. Sokpan ọni ma rhie ma wẹẹ, ui khian ye gha gualọ emwa ne u khian gha gu ruẹ e Baibol. Ọni ọre ẹse ọhẹ ne Osa ya we ruẹ​—ye gha loo ẹse na!

9. De vbene ọ khẹke ne ima ya gha loo emwi ne Osanobua ya we ima?

⁹ Ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, emwi ke emwi ne ima sẹtin ru, Osanobua ẹre ọ yae ru ima ẹse. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha loo avbe ẹse ọhẹ na, ya ru iyobọ ne etẹn ni rre iko, ẹi re ne ima yae gha gualọ umamwẹ ọghe enegbe ima. (Fil 2:3) Ma ghaa loo ẹrhiọn ọghe ima kevbe emwi ne Osanobua ya we ima, ya ru ahoo ọghẹe, te ima khian gha ghọghọ. Rhunmwuda te ima loo ẹre ya rhie urhomwẹ gie Jehova, ẹi re te ima yae rhie ẹre ma wẹẹ, ma maan sẹ emwa ọvbehe.

10. Vbọzẹ nọ ma na khẹke ne ima gha ya egbe ima gie emwa ọvbehe?

¹⁰ Adeghẹ ima ma na begbe, ma ghi do gha ya emwi ne ima sẹtin ru, taa emwi ne emwa ọvbehe i sẹtin ru. Vbe igiemwi, ọtẹn nokpia sẹtin wa rẹn vbene a ya ya ọta guan hẹ, ọni ẹre irẹn na fi ọgọ. Ọ sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, irẹn maan sẹ  ọtẹn nokpia ọvbehe, nẹi mobọ gua ya ọta guan. Sokpan ọtẹn nẹi gua mobọ ya ọta guan na, sẹtin rẹn vbene a ya mu ọghọ ye emwa egbe hẹ, a sẹtin vbe miẹn wẹẹ, ọ wa vbe koko ivbi ẹre ẹse, kevbe wẹẹ ọ vbe yo ikporhu vbe ẹghẹ hia. Ma ghọghọ wẹẹ, ma mwẹ etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo nibun, ni loo ẹse ọhẹ ne Osa ya we iran, ya ga e Jehova, erriọ iran vbe yae ru iyobọ ne emwa ọvbehe!

11. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima ya egbe taa e Jesu?

¹¹ Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma khẹke ne ima gha ya egbe ima gie emwa ọvbehe, ma gha wa miẹn emwi nibun ruẹ, vbe igiemwi ọghe emwa ni ya ekhọe hia ga e Jehova. Vbe igiemwi, gi ima guan kaẹn Jesu. Ọmwa nọ gbae ẹre Jesu khin, ọrheyerriọ, ma gha sẹtin ya egbe taa uyinmwẹ esi ọghẹe kevbe odẹ nọ ya gha ru emwi. (1 Pit 2:21) Ma ghaa hia vbene ẹtin ima sẹ, ne ima gha ya egbe taa e Jesu, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gu obọ e Jehova sayọ, ma ghi vbe gha mwẹ alaghodaro, vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.

12-13. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Ọba e Devid?

¹² E Baibol guan kaẹn igiemwi ọghe ikpia kevbe ikhuo ni ya ekhọe hia ga e Jehova, agharhemiẹn wẹẹ emwa ni ma gba ẹre iran ghaa khin, ma gha sẹtin ya egbe taa iran. (Hib 6:12) Gia guan kaẹn Ọba e Devid. E Jehova ghi guan kaẹn Ọba e Devid, ọ na wẹẹ, “ọmwa ekhọe” irẹn ẹre Devid khin. E Baibol ọkpa ghi zẹdu ako na, ọ na wẹẹ, “ọmwa nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn mwẹ ẹsẹsẹmwẹse.” (Iwinna 13:22) Ọmwa nọ ma gba ẹre Devid ghaa khin. Uhiẹn, ọ wa ru orukhọ eso ni wegbe. Ọrheyerriọ, ọmwa ne ima gha sẹtin ya egbe taa ẹre nọ. Vbọzẹ? Rhunmwuda vba gbe ẹre hin ọkhọ rre, ọ ma gha gualọ emwi nọ gha mu na. Nọghayayerriọ, ọ keghi miẹn ọnrẹn yi, ọ na vbe gbe I ma rẹn ye orukhọ nọ ru. Rhunmwuda ọni, e Jehova keghi yabọe.​—Psm 51:​3, 4, 10-12.

¹³ De vbene ima khian ya sẹtin ya egbe taa e Devid hẹ? Nọ egbuẹ wẹẹ: ‘Deghẹ a na gbe mwẹ hin ọkhọ rre, I rherhe miẹn kue wẹẹ, I gele rri abe ra? Ra te I gualọ emwi ne I khian mu na? Mẹ kha wẹẹ emwa ọvbehe ẹre ọ si ẹre ra? Mẹ ya abakuru mwẹ waan ne egbe ra?’ U na vbe gha tie okha ọghe eguọmwadia e Jehova ọvbehe ni rre Baibol, u sẹtin vbe nọ egbuẹ avbe ọta na. ‘Egbe ọlọghọmwa ne iran ghaa ye, ẹre imẹ vbe ye ra?’ ‘De uyinmwẹ esi ne iran ghaa mwẹ?’ U ghi vbe nọ egbuẹ wẹẹ: ‘De vbene I khian ya sẹtin ya egbe taa ọguọmwadia e Jehova na hẹ?’

14. De ere ne ima khian miẹn deghẹ aro ima na gha sotọ vbe egbe etẹn ne ima gba ga?

¹⁴ Ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe obọ etẹn,  deghẹ aro ima na gha sotọ vbe egbe iran, ọ gha khọnrẹn wẹẹ igbama ra eniwanrẹn ẹre iran khin. Vbe igiemwi, u rẹn ọtẹn rhọkpa vbe iko ne u ye, nọ mwẹ ọlọghọmwa ra? A sẹtin miẹn wẹẹ, ihua ẹre, ra emwa rẹn vbe uwu ẹgbẹe zẹ ọre kpokpo, ra ọ mwẹ emianmwẹ nọ gu suan. Ọ mwẹ uyinmwẹ esi ne ọtẹn na mwẹ ne uwẹ gha hoo ne u vbe gha mwẹ ra? U gha gele mu ẹmwẹ ọtẹn na roro, ẹi mwẹ u ma miẹn odẹ nibun ne u gha ya sẹtin ya egbe taa re vbe u gha miẹn ọlọghọmwa. Ma ghọghọ wẹẹ, ma mwẹ etẹn nibun ni ya ekhọe hia ga e Jehova, ne ima gha sẹtin ya egbe taa!​—Hib 13:7; Jems 1:​2, 3.

15. De ibude ne ukọ e Pọl rhie ne ima nọ gha ya ima gha sọyẹnmwẹ zẹvbe ne ima ya ga e Jehova?

¹⁵ Ọ khẹke ne dọmwadẹ ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ọfunmwegbe kevbe akugbe gha rre iko ne ima ye. Gia guan kaẹn Ivbiotu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ. Te Osanobua wa ya emwi ughughan we iran, iwinna ughughan ẹre iran vbe gha ru vbe iko. (1 Kọr 12:​4, 7-11) Sokpan, ọna ma si ighaegbe ye uwu ẹkpo iran, ra ne iran gha gu egbe suan. Nọghayayerriọ, e Pọl keghi tama iran, ne iran gha ru emwi nọ gha ya “ikinnegbe e Kristi de igiẹ.” E Pọl tama etẹn ni rre Ẹfisọs wẹẹ: “Rhunmwuda ọni adeghẹ dọmwadẹ ọghẹe vbe uwu iran ghi winna vbene ọ kere nọ gha ru, egbe hia ghi do wan, ọ ghi vbe lekpa ahoẹmwọmwa do de igiẹ.” (Ẹfis 4:​1-3, 11, 12, 16) Rhunmwuda ne etẹn na lele ibude na, akugbe kevbe ọfunmwegbe na gha rre uwu iko. Erriọ wa vbe ye vbe ẹdẹnẹrẹ.

16. Vbọ khẹke ne ima ru? (Hibru 6:10)

¹⁶ Ghẹ gha ya egbuẹ gie emwa ọvbehe. Nọghayayerriọ, gha ya egbe taa igiemwi esi ọghe Jesu. U ghi vbe gha ya egbe taa igiemwi esi ọghe emwa ne Baibol guan kaẹn, kevbe igiemwi esi ọghe emwa ni ya ekhọe hia ga e Jehova vbe ẹdẹnẹrẹ. Ye gha hia vbene ẹtin ruẹ sẹ. Ghẹ mianmian wẹẹ, e Jehova “i re ọmwa nẹi ru emwi ẹse. Ẹi khian mianmian iwinna ne u winnaẹn.” (Tie Hibru 6:10.) Nọnaghiyerriọ, gi ugamwẹ ne u rhie ne Jehova gha ya ruẹ sọyẹnmwẹ, gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gbọyẹmwẹ ye ekhọe hia ne u ya gae.