1. Yinki kepesaka beto kiese mingi?

 YEHOVA zola ti beto vuanda na kiese. Beto mezaba yau samu kiese kele mosi ya mbuma ya mpeve ya nlongo na yandi. (Bag. 5:22) Lokola kiese ya kupesa kevuandaka mingi kuluta ya kubaka, beto kevuandaka na kiese mingi ntangu beto kekukipesaka mpenza na kisalu ya kusamuna mpe ntangu beto kesadisaka bampangi na beto na mitindu mingi.—Bis. 20:35.

2-3. (a) Mutindu Bagalatia 6:4 memonisa yau, yinki kele mambu zole yina lenda sadisa beto beto tanina kiese na beto na kisalu ya Yehova? (b) Yinki beto ketadila na disolo yayi?

² Mutindu Bagalatia 6:4 memonisa yau, ntumua Paulo metubila mambu zole yina kesadisa beto beto tanina kiese na beto. (Tanga.) Ya ntete, lukanu na beto fueti vuanda ya kupesa Yehova bima na beto yina meluta mbote. Kana beto mepesa yandi bima na beto yina meluta mbote na kutadila makoki na beto, beto kevuanda na kiese. (Mat. 22:36-38) Ya zole, beto fueti manga kukifuanikisa na bantu yankaka. Yavuanda yinki mambu beto kele na dikoki ya kusala na kutadila mavimpi na beto, formasion, to makoki na beto, beto fueti monisa butondi na Yehova. Kutu, nionso yina beto kele na yau mekatukaka nde na yandi. Na ndambu yankaka, kana bayankaka kele ngolo kuluta beto na mitindu yankaka ya kusamuna, beto fueti vuanda na kiese na mutindu bakena kusadila makoki na bau samu na kukumisa Yehova, kasi ve na kusadilaka yau samu na kumonisa ti bameluta bayankaka to samu na bamfunu na bau mosi. Na kisika ya kusosa kukifuanikisa na bau, beto fueti baka malongi na nzila na bau.

³ Na disolo yayi, beto kemona yina lenda sadisa beto kana beto kena kukimona ti beto kele ya kulemba samu beto kele ve na dikoki ya kusala nionso yina beto zola na kisalu na beto. Beto ketadila diaka mutindu beto lenda sadila mbotembote makoki yina beto lenda vuanda na yau mpe malongi yina beto lenda baka na bifuani ya bantu yankaka.

4. Yinki mambu yina lenda sala ti beto lemba nzutu? Pesa kifuani mosi.

⁴ Mingi kati na beto lenda vuanda ve na dikoki ya kusala nionso yina beto kesepela kusala na kisalu na beto samu na Yehova samu beto mepusana na bamvula to beto kele na maladi, mpe yau kesalaka ti beto lemba nzutu. Yau nde kuminaka Carol. Yandi vuandaka na mumeseno ya kusamuna na kisika yina nsatu vuandaka ngolo. Na ntangu yango, yandi tuadisaka bandongokolo ya Biblia 35 mpe yandi sadisaka bantu mingi bakukipesa na Nzambi mpe babaka mbotama. Carol vuandaka baka mambote mingi na kisalu ya kusamuna! Na manima mavimpi na yandi vuandaka diaka mbote ve, mpe yandi kumaka lutisa bantangu na yandi mingi na yinzo. Carol metuba: “Mezaba ti lokola munu kena kubela mingi, mukele diaka ve na dikoki ya kusala yina bayankaka lenda sala, kasi munu kena kukimona ti mukele diaka ve ya kukuikama lokola bau. Mukele diaka ve na dikoki ya kusala nionso yina munu kele na nsatu ya kusala, mpe yau kesalaka ti munu lemba nzutu.” Carol kele na nsatu ya kusala nionso yina yandi lenda samu na Yehova. Yau nde kele diambu ya mbote ya kusala! Beto lenda ndimisama ti Nzambi na beto yina kele na ntima ya kiadi kele na kiese samu na nionso yina Carol kena kusala na kutadila makoki na yandi.

5. (a) Kana beto kele ya kulemba nzutu samu beto lenda sala ve nionso yina beto kele na nsatu ya kusala, yinki beto fueti zimbakana ve? (b) Mutindu bafoto kena kumonisa yau, yinki mutindu mpangi ya bakala salaka ntangu nionso yina yandi lenda na kisalu ya Yehova?

⁵ Kana na bantangu yankaka nge kena kukimona ti nge melemba nzutu samu makoki na nge mesuka, kukiyuvusa, ‘Yinki Yehova kena kulomba na munu?’ Yehova zola ti nge sala yina nge lenda na kutadila makoki yina nge kele na yau bubu yayi. Kanisa na diambu yayi: Mpangi mosi ya nketo ya bamvula 80 kena kukimona ti yandi melemba nzutu samu yandi lenda diaka ve kusala mingi na kisalu ya kusamuna mutindu yandi vuandaka sala yau ntangu yandi vuandaka na bamvula 40. Yandi kena kukanisa ti atako yandi kena kusala yina yandi lenda, yakena kusepedisa ve Yehova. Kasi yakele kedika? Kanisa samu na diambu yango. Kana mpangi yango ya nketo salaka nionso yina yandi lenda ntangu yandi vuandaka na bamvula 40 mpe yandi kena kutatamana kusala yina yandi lenda atako yandi mekuma na bamvula 80, yandi kena kubika ata fioti ve kupesa yina yandi lenda. Kana beto mebanda kukimona ti kisalu na beto kena kusepedisa mpenza ve Yehova, beto fueti kukibambuka ti Yehova nde mezaba yina fueti sepedisa yandi. Kana beto kena kusala nionso yina beto lenda, Yehova kevuanda na kiese mingi samu na beto!—Fuanikisa Matayo 25:20-23.

6. Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani ya Maria?

⁶ Yakevuanda pete samu na beto ya kuvuanda na kiese kana beto kena kutula makanisi na beto na yina beto lenda sala na kisika ya kutula makanisi na beto na yina beto lenda sala ve. Beto tadila kifuani ya mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Maria, yina kena kuniokuama na maladi mosi yina kena kupesa yandi ve makoki ya kusala yina yandi lenda na kisalu ya kusamuna. Na ebandeli, yandi vuandaka kukitungisa mpe yandi vuandaka kukimona mfunu ve. Kasi ntangu yandi kanisaka na kifuani ya mpangi mosi ya nketo ya kimvuka na yandi yina vuandaka leka kaka na mfulu samu yandi vuandaka maladi, Maria bakaka nzengolo ya kusadisa yandi. Maria metuba: “Munu bakaka bankubukulu ya kusamuna kintuadi na yandi na nzila ya telefone mpe ya letre. Konso ntangu yina beto vuandaka sala kintuadi, munu vuandaka vutuka na yinzo na kiese mpe munu vuandaka kukimona mbote na mutindu munu vuandaka na dikoki ya kusadisa mpangi na munu ya nketo.” Beto diaka beto lenda buela kiese na beto ntangu beto kena kutula makanisi na yina beto kele na dikoki ya kusala kasi ve na yina beto kele ve na dikoki ya kusala. Kasi bosi kana beto kele na dikoki ya kusala mingi to kana beto kena kununga kusala mbote na mambu yankaka na kisalu ya Yehova?

7. Yinki malongi ya mfunu yina ntumua Petelo pesaka Baklisto?

⁷ Na letre na yandi ya ntete, ntumua Petelo kindisaka bampangi na yandi basadila makoki yina bavuandaka na yau samu na kukindisa bampangi na bau Baklisto. Petelo sonikaka: ‘Na kitezo yina konso muntu mebakaka dikabu, beno sadila yau samu na kusadilana lokola bakapita ya mbote ya ntima ya nlemvo ya nene ya Nzambi.’ (1 Pi. 4:10) Beto fueti kukipekisa ve kusadila makoki nionso yina beto kele na yau samu na kubanga ti bantu kekuma na kimpala to bakelemba nzutu. Kana beto kena kusala ve yina beto lenda sala samu beto kena kukitungisa na mutindu bantu yankaka kekukimona, beto kepesa ve Yehova yina beto lenda.

8. Na kutadila 1 Bakorinto 4:6, 7, samu na yinki beto fueti manga kukuma na lulendo samu na makoki yina beto kele na yau?

⁸ Beto kele na nsatu ya kusadila mbotembote makoki na beto, kasi beto fueti keba ti beto kuma ve na lulendo samu na yau. (Tanga 1 Bakorinto 4:6, 7.) Na kifuani, nge lenda zaba mbotembote mutindu ya kubanda bandongokolo ya Biblia na bayinzo ya bantu. Nge fueti kukipekisa ve kusadila dikoki yango! Kasi yakele mfunu beto bika vuanda na lulendo samu na yau. Kanisa ntete yameluta mua bilumbu nge kutanaka na diambu mosi ya mbote na kisalu ya kusamuna mpe yina nataka na ndongokolo ya Biblia. Nge kele na nsatu mingi ya kutubila yau na grupe na beno ya kisalu ya kusamuna. Ntangu nge mekutakana kintuadi na bampangi ya grupe na beno, mbala mosi mpangi mosi ya nketo kena kutubila diambu yina salamaka ntangu yandi pesaka zulunalo mosi. Yandi, yandi pesaka kaka zulunalo; kasi nge, nge bandaka ndongokolo. Yinki nge kesala? Nge mezaba ti bantu ya grupe na beno kebaka mpenza lukindusu na disolo na nge, kasi nge lenda baka nzengolo ya kuvingila diluaku yankaka samu na kutubila yau, samu nge zola ve ti mpangi yango ya nketo yina pesaka kaka zulunalo yandi bika kukimona ti nge meluta yandi. Yakevuanda diambu mosi ya kimpombo kana nge mesala yau. Kasi na nionso, kubika ve kutuadisa bandongokolo ya Biblia. Nge kele na dikabu mosi—sadila yau!

9. Yinki mutindu beto fueti sadila makabu na beto?

⁹ Beto zimbakana ve ti makoki yina beto lenda vuanda na yau kele makabu yina mekatuka na Nzambi. Beto fueti sadila makoki yango samu na kutunga kimvuka, kasi samu na mambote na beto mosi kaka ve. (Fil 2:3) Ntangu beto kena kusadila ngolo mpe makoki na beto samu na kusala luzolo ya Yehova, beto kevuanda na bamfunu ya kusepela—yakele ve samu beto kena kusala mingi kuluta bantu yankaka to beto kena kumonisa ti beto meluta bau, kasi nde samu beto kena kusadila makabu na beto samu na kukumisa Yehova.

10. Samu na yinki yakele ve diambu ya mbote ya kukifuanikisa na bantu yankaka?

¹⁰ Kana beto keba ve, beto lenda kubua na ntambu  ya kufuanikisa ngolo na beto na bulembu ya bantu yankaka. Na kifuani, mpangi mosi ya bakala lenda sala diskur mosi ya mbote. Yau nde kele ngolo na yandi. Kasi na ntima na yandi, yandi lenda mona mpamba mpangi mosi ya bakala yina kele na mukakatano ya kusala badiskur. Kasi mpangi yina kele ve na makoki ya kusala badiskur lenda vuanda na makoki ya kumonisa kikadulu ya kuyamba banzenza, kulonga bana na yandi, to kuvuanda na vema na kisalu ya kusamuna. Beto kele mpenza na butondi ya kuvuanda na bampangi mingi ya babakala mpe ya banketo yina kele na makoki mpe bakena kusadila makoki yango samu na kusadila Yehova mpe kusadisa bantu yankaka!

11. Samu na yinki beto fueti sosa kulanda kifuani ya Yesu?

¹¹ Atako beto fueti manga kukifuanikisa na bantu yankaka, beto lenda baka mambote na kulongukaka bifuani ya bampangi yankaka ya kukuikama. Samu na kumonisa yau, beto tadila kifuani ya Yesu. Atako beto kele ve bantu ya kukoka lokola Yesu, beto lenda baka mambote na nzila ya bikadulu na yandi ya kitoko mpe na mambu ya kitoko yina yandi salaka. (1 Pi. 2:21) Ntangu beto kena kusala nionso yina beto lenda samu na kulanda mbotembote kifuani na yandi, beto kekuma bisadi ya makoki ya Yehova mpe beto kevuanda ngolo na kisalu na beto ya kusamuna.

12-13. Yinki dilongi beto lenda baka na nzila ya ntinu Davidi?

¹² Na Mpova ya Nzambi, beto kekuta bifuani ya babakala mpe ya banketo ya kukuikama yina beto fueti landa atako bavuandaka na banzimbala. (Ebr 6:12) Kanisa na ntinu Davidi yina Yehova bokidilaka ‘muntu yina kena kupesa ntima na munu kiese’ to mutindu mbangudulu yankaka ya Biblia mebangula yau, “mutindu ya muntu yina kesepedisaka munu mingi.” (Bis. 13:22) Davidi vuandaka ve muntu ya kukoka. Na yau, yandi salaka banzimbala ya nene. Atako plina, yandi kele kifuani ya mbote samu na beto. Samu na yinki? Samu ntangu basembaka yandi, yandi sosaka ve kukinungisa. Kutu, yandi ndimaka malongi ya ngolo yina yandi bakaka mpe yandi monaka mpenza kiadi ya ngolo samu na mambu yina yandi salaka. Yau salaka ti, Yehova nlemvukila yandi.—Nk. 51:3, 4, 10-12.

¹³ Beto lenda baka mambote na kifuani ya Davidi na kukiyuvusaka: ‘Yinki mutindu munu ketadilaka malongi yina bakepesaka munu? Munu kezabaka banzimbala na munu na nsualu, to munu kesosaka kukinungisa? Munu kevuandaka pene ya kutemina bantu yankaka? Munu kesalaka nionso samu munu bika kuvutukila banzimbala na munu?’ Nge lenda kukiyuvusa nge mosi biuvu ya mutindu yina ntangu nge kena kutanga mambu metadila masolo ya babakala mpe ya banketo yankaka ya kukuikama yina kele na Biblia. Bakutanaka na bampasi ya mutindu mosi na yina nge kena kukutana na yau bubu yayi? Yinki bikadulu ya mbote  bamonisaka? Na konso diambu, kukiyuvusa: ‘Yinki mutindu munu lenda kokana diaka mingi na bisadi yango ya kukuikama ya Yehova?’

14. Yinki mutindu beto lenda baka mambote na kulandaka bifuani ya bampangi na beto Baklisto?

¹⁴ Beto lenda baka diaka mambote na kulandaka bifuani ya bampangi na beto Baklisto, yavuanda bantuenia mpe biboba. Na kifuani, nge lenda kanisa na mpangi mosi ya kimvuka na nge yina kena kumonisa kukuikama na yandi na ntangu ya mpasi—yalenda vuanda bakena kutula yandi mbamba, bantu ya dibuta na yandi kena kutelemina yandi, to yandi kele ve na mavimpi ya mbote? Nge kena kumona bikadulu ya mbote na mpangi yango yina nge kesepela kukudisa? Na kutadilaka kifuani na yandi ya mbote, nge lenda longuka mitindu ya mfunu ya kukanga ntima na bampasi. Beto kele mpenza na butondi na mutindu bampangi yango ya babakala mpe ya banketo kena kupesa beto bifuani ya mbote ya kukuikama yina beto lenda landa!—Ebr 13:7; Yak. 1:2, 3.

15. Yinki malongi ntumua Paulo pesaka yina lenda sadisa beto beto tatamana kusepela na kisalu na beto samu na Yehova?

¹⁵ Samu na kutula kiyenge mpe bumosi na kati ya kimvuka, mosimosi kati na beto fueti sala yina yandi lenda samu na yau. Beto tadila kifuani ya Baklisto ya siekle ya ntete. Bavuandaka na makabu mpe na biyekua mingi ya kusuasana. (1Bk. 12:4, 7-11) Kasi yavuandaka ve diambu yina lenda kotisa kuwelana mpe kukabuana. Kutu, Paulo kindisaka konso muntu yandi sala yina kele mfunu ‘samu na kutunga nzutu ya Klisto.’ Paulo sonikinaka Baklisto ya Efezo: ‘Kana konso kitini kena kusala mbotembote, yau kena kusadisa nzutu na kuyela ntangu yakena kukitunga na nzola.’ (Efe 4:1-3, 11, 12, 16) Bayina sadilaka mambu yina Paulo tubaka batulaka kiyenge mpe bumosi—yau mambu beto kena kumona bubu yayi na bimvuka na beto.

16. Yinki diambu beto fueti vuanda na nzengolo ya kusala? (Baebreo 6:10)

¹⁶ Baka nzengolo ya kumanga kukifuanikisa na bantu yankaka. Na kisika ya kukifuanikisa na bantu yankaka, longuka mambu na nzila ya Yesu, mpe sala ngolo nge landa bikadulu na yandi. Baka mambote na nzila ya bifuani ya bantu ya kukuikama na Biblia mpe ya ntangu na beto. Ntangu nge kena kutatamana kusala yina nge lenda, ndimisama ti Yehova ‘kondua ve lunungu samu yandi zimbakana kisalu na [nge].’ (Tanga Baebreo 6:10.) Tatamana kusepela na kisalu ya Yehova, mpe zaba ti yandi kele na kiese ntangu yandi kena kumona nge kena kusala nionso yina nge lenda samu na kusepedisa yandi.