1. Bbo adi hwè bbʉ ko dho nari ká e addu?

 YOVA jirie ri ko e hwè na. Ko chu føri dho nari kʉ hwè kʉ kedhó roho takatifu dzá tunda kana ddi ri. (Gal. 5:22) Ritsi le bbʉ nari nǎ hwè e bbo ritsi le ba nari djolu, føri dzá lodho ko adi hwè ba bbo ko di lod’radha dhi njínji kpakpanga na ndirigoti ko di ko djoi tsotso kó njonjo chulu ró.​—Mdo. 20:35.

2-3. (a) Wagalatia 6:4 ridho nari bbai, ri ká kʉ aro kʉ ná ngba lo ka ndi kó ko tsotso ko b’o kodhó hwè ronga Yova dzá njí kana ri? (b) I lo nǎ ká ko si loti ngba lo djo?

² Wagalatia 6:4 ridho nari bbai, mutume Paulo ndingʉe ko tsotso ka ndi kó ko b’o kodhó hwè ronga d’e ná aro kʉ ná lo. (Azø.) Ya kwanza, ringani ko njinjí Yova dho ko thí nǎ ro krʉ. Njati rie ni ko adi njínji ke dho ko thí nǎ ro krʉ ri ró, ko ka ko e hwè na. (Mt. 22:36-38) Ya pili, ringani ko bbá nja ndrŭ na ko ko ddi nari tso. Njati rie kodhó afya ma, ko ba ná formasio ma, ko kʉ na ná nja uwezo ma na dzá lodho ko adi ritsi nji ngba ngatsi ma ri ró, ko krʉ dho ringani ko di mbai po Yova dho. Dhonalo, kodhó kʉ ná ritsi krʉ ko adi ba ke dhó ro. Ro njati rie nja ndrŭ churie lod’radha pli ma ko djolu ri ró, ringani ko ba hwè følo dho dhonalo, kpa adi njínji ndima dhó kpakpanga na ndima bbʉ na madha Yova dho, ro nga ndima dho ri, inga ndima dhó faida nedha dho ri. Kpa na ko ko ddi nari rɨngana, ringani ko ba somo kpadhó loroji nǎ ro.

³ I lo nǎ ko si ko tsotso ká addu ma ka ndi ko nari nja, njati rie ko ji ko njí lod’radha dhí njí kana ná lo njini nzɨ ko dho nari adi ko thi bʉ ri ró. Ko si ko ká ka ko njinjí bblo ngbaribbai ma ko kʉ na ná ufundi na ndirigoti nja ndrŭ dhó loroji nǎ ro ko ka ko ba ná somo ma nja ddi.

4. Ko thí ká ka ndi bʉni addudho? Abbʉ ddikpa loroji.

⁴ Ko kana nja ndrŭ nzá ka ndima njinjí bbo Yova dzá njí kana ndima jieri ndima njiri na ngatsi ngó dzá lodho inga dhe dzalodho ri, ná føri ka ndi liri ko thí di bʉni bʉ. Føri ngʉe Carol bangʉeni na ná lo. Le bangʉe pendeleo ndi rá lod’ra bbo uhitaji kʉ ná ngana. Fø saa na ledhó funzo ngʉe 35 ndirigoti le kongʉe bí kʉ ná ndrŭ tsotso nja ndima ba batiso d’e. Carol bangʉe matokeo bbo lod’radha dhi njí kana! Føri goti dhe kongʉe le naridho le dingʉe abba bicha nzɨ ndi ro vʉ ro. Carol pori: “Ma churi ma ró dhe dzá lodho ma nzá ka ma njí ritsi ro nja ndrŭ bbai ri, ro ma ma mbu nzɨ tøni chí kpa tøni chí nari bbai ri. Ma nzá ka ma njí krʉ ma ka ma jie ma njí ná ritsi ro ri, ná føri dho ma thí adi bʉni bʉ.” Carol adi riji ndi njí ngba ndi ka ndi njí ná ritsi krʉ Yova dho. Bbʉbbʉ dhé, føri kʉ ma le ka le má Carol dho ná lo! Ko ka ko uri nari kʉ, kodhi zølo dhi Mungu nanga adi jini bbo Carol njínji ndi dho ndi thí nǎ ro krʉ naridho.

5. (a) Ri ká ngani ko no addu nga njati ko thí di bʉni ko njínji sese Yova dho nari dho ró? (b) Ji djó ko rinja naribbai, le-djo ká ra anzi ngbaribbai Yova dho ndi njínji ndi thí nǎ ro krʉ nari na?

⁵ Rie nja saa na, ni thí adi bʉni ni njínji sese Yova dho naridho ri ró, adhuri ni tso, ‘Yova ká addu nzi ma tso?’ Yova rinzi ni njínji ndi dho ni thí nǎ ro krʉ nidhó hali ka ndi u ritso ná ngatsi. Addinga i lo djo. Ddikpa 80 dhó cho kʉ ná le-ve thí bʉni, ndi nzá ka ndi njínji ki lod’radha dhi njí kana 40 ndidhó cho ngʉe ro ndi ngʉ njínji ná ngatsi ri naridho. Le riddi ni mai ndi njínji Yova dho ndi thí nǎ ro krʉ ro, føri nzɨ hwè ro bbʉ Yova thí dho ri. Ro føri ká kʉ bbʉbbʉ? Addinga di. Njati rie fø le-ve ngʉ njínji ndi thí nǎ ro krʉ 40 ndidhó cho ngʉe ná saa na ndirigoti le njínji ndi thí nǎ ro krʉ 80 ndidhó cho kʉ ro ri ró føri na mana kʉ, le nzá bba ndi thí nǎ ro krʉ ndi njínji Yova dho nari tso ro ri. Njati ko di riddi nari kʉ ko nzɨ njínji bbo ko bbʉ na hwè Yova dho ri ró, ringani ko chu nari kʉ, Yova dhé adi ndi dho ka ndi bbʉ hwè ná ritsi vʉ. Njati ko di njínji Yova dho ko thí nǎ ro krʉ ró, ke si ripo: “Ko njiri bblo!”​—Anja Matayo 25:20-23.

6. Maria dhó loroji nǎ ro ká ko ka ko ba ngba somo?

⁶ Njati ko di ko thí li ngba ko ka ko njí ná lo djo, nga nzá ko ka ko njí ná lo djo ri ró, ko si riba ri kʉ sʉsʉ ko b’o kodhó hwè ronga. Anja Maria ró dho kʉ ná le-ve dhó loroji. Fø le-ve ngʉe na ná dhe ngʉ adi le ronga tso cho nzɨ le nji lod’radha dhi njí bbo. Ya kwanza, le thí bʉngʉeni ndirigoti le ngʉ adi ndi mbu nga na mana kʉ ri. Ro le ddingʉe nga ndima dhó kutaniko nǎ, ra djó dhé ngʉ adi dhe dzá lodho ná ddikpa le-ve djo ndirigoti Maria vʉngʉeri ndi rá fø le tsotso ko. Maria pori: “Ma tayarisha ngʉe ma, ma d’ralo le na barua chulu, ndirigoti Telefone chulu. Le na ko njínji ná ddo krʉ ró ma ngʉ adi ngʉ abba ji ma nanga jini ro, ma ko madhi vena tsotso naridho.” Ko ma ka ko ndri kodhó hwè ki ddi njati ko di ko thí li ngba ko ka ko njí ná lo djo, ro nga nzá ko ka ko njí ná lo djo ri ró. Nde ri ká ka ndi e ngba njati rie ni ko njínji bbo Yova dzá njí kana inga ko chu nja njí njidha bblo ri ro?

7. Mutume Petro ká bbʉngʉe ngba bblo shauri Wakristo dho?

⁷ Mutume Petro pongʉeri ndidhó ya kwanza barua nǎ ndi djoi dho, njati rie ngba di ná zawadi na ma kpa kʉ ri ró,  kpa njinjí ri na ndiro ndima li ndima djoi kpakpa d’e. Petro ndingʉeri: “Nja ke ddiro ba zawadi nari bbai, aninji njí ri na nja ndrŭ tsotso ni kó nari chulu, ddiddi bblo Mungu dzá nzá tso ka ndi koe le djo ná zølo ronga b’o ná kpa bbai, njonjo kʉ ná chulu le dhoe ndi ni dho ro.” (1 Pe. 4:10) Ri nzá ngani ko njí kodhó zawadi na ko njínji nari do, nja ndrŭ si dda nji inga ndrŭ thí si bʉni bʉ naridho ri. Njati ko njiri fø nzá ró, ko nzá ka ko njinjí ro Yova dho ko thí nǎ ro krʉ ri.

8. Ddiddi 1 Wakorinto 4:6, 7 ridho nari bbai, ko nodha nji ko kʉ na ná zawadi djotsina nari tso ká ringani ko bbá addudho?

⁸ Ringani ko njinjí Yova dho ko thí nǎ ro krʉ ko kʉ na ná zawadi na, ro ringani ko e krr ndiro nzɨ ko di nodha nji ko nji ná lo djotsina ró. (Azø 1 Wakorinto 4:6, 7.) Loroji na, ni ka ni e bblo ni chu funzo tso ngadha ro. Ri nzá ngani ni bbá fø zawadi na ni njínji nari tso ri! Ro anonga nari kʉ, ri nga kʉ bblo ni di nodha nji følo djotsina ri. Loroji na, ni ba bblo ni ngá funzo tso d’e ni ka ni njinjí na ná ufundi. Ni kʉ hwè na bbo ndiro ni tilo følo djo nidhó lod’radha dhi kikundi dho d’e. Ro ni si nidhó lod’radha dhi kikundi na ná saa na, ddikpa le-ve gazeti ndi bbʉe ndrŭ dho nari nǎ ro ndi bae ná bblo kʉ ná matokeo d’ra. Le bbʉe gazeti; ro ni ngae funzo tso. Føro ká ni ka ni njí addu? Ni chu nari kʉ, ni ba ná fø chu ka ndi li kikundi kpakpa, ro ni ka ni vʉri ni si fø lod’ra ngba thonga ná saa na, dhonalo ni nzá jiri gazeti bbʉe ná fø le-ve mbu ndi nzá bae bblo matokeo nari bbai ri. Føri kʉ bblo le kʉ ri. Ngba ma rie ró, ni dho nzá ringani ni bbá funzo ni ongoza nari tso ri. Ni kʉ na ná zawadi na anjinjí!

9. Kodhó zawadi na ká ko ka ko njinjí ngbaribbai?

⁹ Ringani ko nonga nari kʉ, ko kʉ na ná kpakpanga krʉ kʉ Mungu dhó ro ko ba ná zawadi. Ringani ko njinjí fø zawadi na nja ko li kutaniko kpakpa d’e, ro nga nodha njidha dho ri. (Flp. 2:3) Njati ko di njínji ko kʉ na ná kpakpanga na ko njí Yova ji ná lo ró, ko si hwè ba følo nǎ ro, nga ko njinjí nja ndrŭ djolu inga ko ridho ko dada nja ndrŭ djolu naridho ri. Ro ko njínji ko kʉ na ná zawadi na nja ko njí Yova nyǒ tho ná lo d’e naridho.

10. Ká addudho nja ndrŭ na ko ko ddi nari nga kʉ bblo ri?

¹⁰ Njati le e nga mwangalifu ró, le ka le di bblo le nji ná lo ddi nzɨ nja ndrŭ nji bblo ná lo na. Loroji na, ddikpa le-djo ka ndi bbʉ bblo kʉ ná hotuba. Føri kʉ ke kʉ na ná kpakpanga. Ke thí nǎ ke ka ndi di nzɨ dho hotuba adi bbʉni bblo ná le-djo nja da djolu ndi da ri. Ro njaro fø le-djo ka ndi rá  bani bblo lʉ kó ná ke, bblo ndidhó nzø zoeza ná ke ndirigoti bidii na kʉ lod’radha dhi njí kana ná ke. Ko nanga adi jini bbo dhonalo ko kʉ njonjo kʉ ná zawadi na kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na. Kpa adi njínji ndima dhó zawadi na Yova dzá njí kana ndirigoti ndima kó na nja ndrŭ tsotso d’e!

11. Yesu dhó loroji ká ringani ko dyø addudho?

¹¹ Ngba mai ko ka ko bbá nja ndrŭ na ko ko ddi nari tso ro, ko ka ko ba somo Yova dzá njí dhi nja ndrŭ dhó loroji nǎ ro. Nja ko famu følo d’e, akonja Yesu dhó loroji. Ko nzá kaka Yesu bbai ri, ro ko ka ko chu lo bbo kedhó bblo ngʉe ná sifa nǎ ro ndirigoti ke ngʉ adi nji ná lo nǎ ro. (1 Pe. 2:21) Njati ko di kedhó loroji dyø chøchø ngana ro ró, ko sie bblo njínji Yova dho ná ndrŭ ndirigoti kodhó lod’radha dhi njí sie bblo matokeo na.

12-13. Ko ká ka ko ba ngba somo Pi Daudi dhó loroji nǎ ro?

¹² Biblia nǎ kʉ, ko ka ko dyø dhó loroji ná chí tøngʉeni ná kpetsi kpa ma, isɨ ndrŭ ma na bí nzá mai ndima kangʉe ka ro. (Ebr. 6:12) Addinga Pi Daudi djo, Yova nzingʉe ke “ma thí ji ná lo nji ná ke” nja Biblia nziri “bbo dzá lo tho ma nyǒ ná ke.” (Mdo. 13:22) Ro Daudi ngʉe nzá kaka ná ke. Føri dho ke njingʉe nja bbobbo kʉ ná chenga ro maddi. Ni mai ri kʉ føro, ke kʉ bblo kʉ ná loroji ko dho. Ká addudho? Dhonalo ke dho le bbʉngʉe nizamu ná saa na, ke nzá nengʉeri ndi soni so ndi djó ri. Føri rɨngana ke ungʉe ndi dho le bbʉngʉe ná shauri u ndirigoti ke kongʉe zø ndi thí nǎ ro krʉ. Føri lingʉeri Yova njí ke zø nji.​—Zb. 51:3, 4, 10-12.

¹³ Ko ka ko ba somo Daudi dhó loroji nǎ ro njati ko dhu i lo ko tsó ró: ‘Shauri le bbʉ ma dho nari ká ma adi nja ngba? Ma ká adi madhó kosa tso u ni inga ma ká adi riji ma soni so madhó kosa djo? Ma ká adi lod’i nja ndrŭ djo? Ma ká adi klø nji ni ndiro nzɨ ma ki ngʉ ma njie ná kosa na ro?’ Ni ka ni di fø di ná ngadhudha dhu ni tso Biblia nǎ ro ni chí tøngʉeni ná kpetsi kpa ma, isɨ ndrŭ ma na dhó loroji zø ná saa na. Kpa bangʉeni na ná lo ká kʉ ddiddi ni bani na ná lo na? Kpa ká dhongʉe ngba bblo kʉ ná sifa? Følo krʉ kana adhuri ni tsó: ‘Ma ká ka ma njiri ngba nja ma e Yova dzá fø chí tøngʉeni ná ndrŭ bbai d’e?’

14. Ko lai wakristo dhó loroji ko nja nari ká adi ngba faida bbʉ ko dho?

¹⁴ Ko ka ko ba faida ko lai wakristo dhó loroji nǎ ro maddi, kpa e ngó ma inga jadda ma ró. Loroji na, ni ká ka ni ddinga  nidhó kutaniko nǎ chí tøni kpakpalo kana ná le djo ddi? Njaro le hwini chelo dho ndrŭ ndi cho nari tso ró, familia dhó upinzani tso ró, inga ledhó afya nga kʉ bblo ri nari tso ró. Ni ká fø le dhó ni ka ni dyø ná bblo sifa ro nja ddi? Fø ke inga fø le dhó loroji ni nja nari ka ndi kó ni tsotso ni chu ngbaribbai ma ni ka ni hwini ni bani na ná kpakpalo tso ró nari d’e. Chí tøni ná fø le-djoi ma, le-vei ma na dhó loroji ko nja nari adi hwè bbʉ bbo ko dho!​—Ebr. 13:7; Yak. 1:2, 3.

15. Paulo ká bbʉngʉe ko tsotso ka ndi kó ná ngba shauri ko dho ndiro ko e hwè na Yova dzá njí kana d’e?

¹⁵ Nja ko b’o ngoi ndirigoti ddi le tso gbani nari ronga kutaniko nǎ d’e, ko kana kila mutu dho ringani ndi njinjí ndi thí nǎ ro krʉ. Akonja karne ya kwanza nǎ wakristo dhó loroji. Kpa ngʉe njonjo kʉ ná zawadi na ndirigoti njonjo kʉ ná njí na. (1 Ko. 12:4, 7-11) Ro føri nzá lingʉeri kpa di ndima ddiddi ndima kana inga kpa kana nga ndoni ndo ri. Føri rɨngana Paulo pongʉeri nja ke ddiro dho ringani ndi njí ngba ka ndi ka ndi dho ná kpakpanga “ndiro ndi chi Kristo ndí d’e.” Paulo ndingʉeri waefeso nǎ ndrŭ dho ɨ: “Njati le ndí ró kila sehemu njinjí bblo ró, føri adi rili le ndí dhidhi jidha kana ndi ndi chi ro.” (Efe. 4:1-3, 11, 12, 16) Fø rinji ná ndrŭ adi ddi le tso gbani nari ma, ngoi ma na ronga b’o kutaniko nǎ. Føri i kʉ njʉ ko adi nja kodhó kutaniko lú ná sifa.

16. Ri ká ngani ko vʉri ko njí addu? (Waebrania 6:10)

¹⁶ Anji kpakpanga ndiro nzɨ ni di ni ddi nja ndrŭ na ró. Føri rɨngana aba somo Yesu dhó loroji nǎ ro ndirigoti anji kpakpanga ni dyø kedhó sifa. Aba faida Biblia nǎ udha dhongʉe ná kpadhó loroji ndirigoti njʉ udha dho ná kpadhó loroji nǎ ro. Rie ni thí nǎ ro krʉ ni njínji Yova dho ri ró, achuri nari kʉ “Yova nga kʉ nzɨ adi chølo nji ná ke ri, ndiro ndi vi nidhó njí nga d’e ri.” (Azø Waebrania 6:10.) Ara anzi Yova dzá njí nǎ ro ni hwè ba nari na, ndirigoti achuri nari kʉ, ke nanga adi jini bbo ni njínji ndi dho ni thí nǎ ro krʉ naridho.