1. Kulita ni Chilumbununyi 7:20, umwenemwene uka ambile Mwanangana Solomone?

 MWANANGANA Solomone yasoneka ngwenyi: ‘Hano hashi kuheshi mutu niumwe yoze wakulinga chipema ni kuvulumuna ka.’ (Chilu. 7:20) Maliji wano kali amwenemwene! Tulieswe twakuvulumuna. (1 Yoa. 1:8) Kashika, yetweswe tunafupiwa ukonekeno wa Zambi ni wa akwetu.

2. Kuchi muwivwa nyi sepa lie makukonekena ni mbunge yeswe?

² Kota unewuluka tangwa limwe muze walemekene umwe sepa lie ku mbunge. Mba ululieke yuma ni kufunga usepa, yiumwita ukonekeno. Kuchi wevwile muze sepa lie akukonekenene ni mbunge yeswe? Walivwile kanawa hamwe ni uwahililo!

3. Yika mutushimutwina ha mutwe uno?

³ Tunazange hanga Yehova apwe sepa lietu mupema, alioze ha mashimbu amwe mutuhasa kwamba hanji kulinga yimwe yize muyimuvwisa yikola ku mbunge. Mba kuchi mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, Yehova kanazange lume kutukonekena? Kalisa muka uliko muze Yehova akutukonekena ni muze yetu mutukonekena umwe mutu? Nawa, aya waze Yehova mahasa kukonekena?

4. Yika yinatwehe shindakenyo ngwetu, Yehova kanazange kutukonekena?

⁴ Mbimbiliya yakutwaha shindakenyo ngwo, Yehova kakuzanga  kutukonekena. Muze Yehova alisolwele kuli Mose ku Mulundu wa Sinai kupalikila muli mungelo, yamba ngwenyi: “Yehova, mwe Yehova, Zambi mukwa keke, mukwa vumbi, makoke kutenuka, wakulumbama ni utu wa zango ni umwenemwene. Kakufunga utu wa zango hali tununu twa atu, kakukonekena uhenge ni uvulumunyi ni shili.” (Kutuhu. 34:6, 7) Yehova kali Zambi mukwa-keke yoze wakuzanga kukonekena yivulumunyi waze akulikonyeka.—Nehe. 9:17; Samu 86:15.

5. Kulita ni Samu 103:13, 14, yika Yehova akulinga mumu lia kunyingika kanawa atu?

⁵ Yehova kanatunyingika kanawa mumu kali Sakatanga yetu. Chili kuyuka chinene ha kunyingika ngwo, Yehova kananyingika kanawa hita mutu hano hashi. (Samu 139:15-17) Kashika, iye kakuhasa kumona uhenge weswe uze twahingile kuli yisemi jetu. Kananyingika nawa kanawa yize yalingiwile ku mwono wetu mba tupwe ni utu uze tuli nawo musono. Yika Yehova akulinga mumu lia kutunyingika kanawa? Iye kakutusolwela keke.—Samu 78:39; tanga Samu 103:13, 14.

6. Yika Yehova alingile yize yinasolola ngwo kakuzanga kutukonekena?

⁶ Yehova hanasolola ngwenyi, kakuzanga kutukonekena. Kananyingika ngwenyi, mumu lia yitanga yipi ya Alama, yetweswe tuli mushi lia shingo ya shili ni kufwa. (Roma 5:12) Kukushi chuma nichimwe chize mutuhasa kulinga hanga tulilamwine yetwene ku shili ni kufwa hanji kulamwina akwetu. (Samu 49:7-9) Alioze, Zambi yetu wa zango hanasolola keke ni kulinga yimwe hanga atutusule. Yika yenayo? Mukanda wa Yoano 3:16 unasolola ngwo, Yehova katumine Mwanenyi wa wika hanga atufwile. (Mateu 20:28; Roma 5:19) Yesu kafwile hanga atusule ku shingo lia kufwa waze eswe akufuliela muli iye. (Hepre. 2:9) Mutapu uze Yesu afwile wevwishile Yehova yikola yinji ku mbunge! Kashika, nyi Yehova keshi kuzanga kutukonekena kachi kakechele Mwananyi hanga atufwile.

7. Yilweza yika yize yinasolola ngwo Yehova kanazange chinji kutukonekena?

⁷ Mu Mbimbiliya munazale too ni yilweza ya atu waze Yehova akonekenene. (Efwe. 4:32) Mutu muka yoze walianga kunyonga?  Kota wanyonga chitangu hali Mwanangana Manase. Lunga yono kalingile shili ya mutapu weswe. Kanakawayila tuzambi a mahuza ni kukolweza akwo hanga no achilinge. Kashihile ana jenyi ni kwahana ngwe yitapo kuli tuzambi a mahuza. Iye nawa yasa hamba mu tembele yisandu ya Yehova. Mbimbiliya yinambe hali Manase ngwo: “Walingile yipi yinji kumeso ja Yehova kumwihia ku utenu.” (2 Sango 33:2-7) Alioze, muze Manase alikonyekene ni mbunge yeswe, Yehova yamukonekena. Yehova yamufunyisa nawa ha wanangana. (2 Sango 33:12, 13) Kota wanyonga nawa hali Mwanangana Ndawichi, yoze neye wavulumwine chinji kuli Yehova ha kulinga utanji ni kushihisa lunga liambala. Alioze, muze alikonyekene ni mbunge yeswe ni kutayiza upi wenyi, Yehova yamukonekena. (2 Samue. 12:9, 10, 13, 14) Yilweza yino yaali yinasolola pundu ngwo, Yehova kanazange chinji kutukonekena. Nawa ngwe chize mutumona, ukonekeno wa Yehova unalise chinji ni wa atu.

8. Mumu liaka mutuhasa kwamba ngwetu, Yehova kali Sopi mupema kuhiana eswe?

⁸ Yehova kali “Chisopa-milonga wa akwa hashi eswe.” (Uputu. 18:25) Sopi mupema katamba kunyingika kanawa shimbi. Mutuhasa kwamba ngwetu, Yehova kali Sopi mungunu, mumu iye mwe watuhele shimbi jize jili mu Mbimbiliya. (Iza. 33:22) Kukushi niumwe yoze unanyingika chipema ni chipi kuhiana Yehova. Chitanga chikwo chika chize Sopi mupema atamba kupwa nacho? Iye katamba kunyingika kanawa yuma yeswe hakutwala ku chimwe chikuma, shimbu kanda achikwata chiyulo. Yino ye Yehova akulinga, kashika kali lume Sopi upema.

9. Yika Yehova akuhengwola mba akonekene umwe mutu?

⁹ Kulisa ni ngaji ja atu, Yehova kananyingika yuma yeswe hakutwala ku hita chikuma. (Uputu. 18:20, 21; Samu 90:8) Ngaji ja atu kakupatula milonga kulita ni yize akumona hanji kwivwa. Alioze Yehova kalisa, iye kananyingika kanawa yize yakutwala mutu kulinga yimwe, ngwe yitanga yize ahingile kuli yisemi, fumbo lize atambwile, kuze akolelele ni yuma yikwo nawa. Chikwo nawa, kakunyingika yize yili mbunge ya mutu. Iye kakunyingika kanawa yize yakututwala kulinga yuma yimwe. Kutuchi kuhasa kuswekela Yehova chuma nichimwe. (Hepre. 4:13) Kashika, muze Yehova akukonekena umwe mutu, iye kakuchilinga mumu kananyingika yuma yeswe hali mutu wacho.

10. Mumu liaka mutuhasa kwamba ngwetu, upatwilo wa Yehova wapwa ungunu? (Shimbi Yamuchiali 32:4)

¹⁰ Yehova keshi katonde nawa upatwilo wenyi ungunu. Yehova keshi kukonekena mutu mumu lia lufuma, utotombo, kupwa pichi hanji mumu lia kupwa chileza. (1 Samue. 16:7; Tia. 2:1-4) Kutuchi kuhasa kushinjila Yehova kulinga yimwe chipwe kumufweta mbongo ja mbenga. (2 Sango 19:7) Yiyulo yenyi keshi kuyikwata chamukwachila. (Kutuhu. 34:7) Kwamba pundu, Yehova kali ngaji mupema kuhiana eswe, mumu kanatunyingika kanawa nawa kananyingika yuma yeswe yize yakulingiwa ku mwono wetu.—Tanga Shimbi Yamuchiali 32:4.

11. Mumu liaka mutuhasa kwamba ngwetu, ukonekeno wa Yehova unalise ni wa atu?

¹¹ Atu waze asonekene Yisoneko ya Hepreu kanyingikine ngwo, ukonekeno wa Yehova walisa ni wa atu. Ha yihela yimwe, ayo kazachishile liji lia Hepreu lize umwe mukanda unambe ngwo, “kakulizachisa chinji hanga asolole ukonekeno wa Zambi hali chivulumunyi.  Liji lino kuliatalile ha ukonekeno wa atu uze hi ungunu ko nyi twautesa ni wa Zambi.” Yehova wika mwe uli ni uhashi wakukonekena pundu chivulumunyi yoze walikonyeka. Mba yika ukonekeno wa Yehova unalumbunuka kuli yetu?

12-13. (a) Yika mutuzuka nyi Yehova matukonekena? (b) Shina Yehova kakutupatwila kulita ni shili yize hanatukonekena?

¹² Muze twakutayiza ngwetu Yehova katukonekena, ‘twakuhuzuluka’ ni kupwa ni sambukila ya ku mbunge ni mbunge yitoma. Ukonekeno wa mutapu au kuushi kukatuka kuli atu, alioze wakukatuka wika kuli Yehova. (Yili. 3:19) Muze Yehova akutukonekena, iye kakututayiza nawa tupwe masepa jenyi ni kuvulama shili yize twalinga.

¹³ Nyi Yehova matukonekena yimwe shili, iye kechi keza katupatwila nawa mumu lia shili yacho. (Iza. 43:25; Jere. 31:34) Iye kakumbila shili yetu “kusuku ngwe chize chapwa ku chitokelo ni ku chivumbuko.” * (Samu 103:12) Muze twakunyonga ha utohwe wa ukonekeno wa Yehova, mbunge jetu jakuzala too ni usakwililo hamwe ni vumbi. (Samu 130:4) Mba iya yoze Yehova mahasa kukonekena?

14. Yika twalilongesa hakutwala ku chize Yehova akutukonekena?

¹⁴ Ngwe chize twamona, ukonekeno wa Yehova kuwatalile ha unene wa shili. Twamona nawa ngwetu, amu Yehova ali Sakatanga yetu, Ngaji, nawa yoze watuhele shimbi jize twakukaula, kali ni ulite wa kusakula shimbu lize makonekena mutu. Yikuma yika yize Yehova akutala mba akonekene mutu yoze wavulumuna?

15. Kulita ni Luka 12:47, 48, chuma chika chize Yehova akutala mba akonekene mutu?

¹⁵ Chuma chimwe chize Yehova akutala, chili kunyingika nyi chivulumunyi te kananyingika ngwenyi yize analingi yili yipi. Yesu kasolwele zwalala chikuma chino ha maliji waze ali ha Luka 12:47, 48. (Tanga.) Nyi mutu matesa kulinga chuma chize ananyingika ngwenyi chili chipi kumeso ja Zambi, acho kanalingi shili yinene. Mutu wacho Yehova mahasa kwecha kumukonekena.  (Marku 3:29; Yoa. 9:41) Alioze, ha mashimbu amwe, twakunyingika ngwetu chuma chize twalinga chili chipi. Shina Yehova mahasa kutukonekena ha chikuma ngwe chino? Ewa, mahasa! Yino yakulingiwa mumu Yehova kakutala nawa ha chikuma chikwo.

16. Kulikonyeka yika chinalumbunuka, nawa mumu liaka twatamba kulikonyeka mba Yehova atukonekene?

¹⁶ Chikuma chikwo chize Yehova akutala, chili kunyingika nyi chivulumunyi kalikonyeka ni mbunge yeswe. Kulikonyeka ni mbunge yeswe yika chinalumbunuka? Chinalumbunuka “kwalumuna manyonga ni yitanga.” Chinalumbunuka nawa ngwo, mutu wacho mevwa yikola ku mbunge ha yuma yipi yize alinga hanji ha kwecha kulinga yuma yipema yize te atamba kulinga. Mutu yoze walikonyeka ni mbunge yeswe, keshi kwivwa wika yikola ku mbunge mumu lia shili yize alinga, alioze mumu lia kwecha hanga usepa wenyi ni Yehova uzeye ni kumutwala kulinga shili yacho. Twiwulukenu ngwetu, Mwanangana Manase ni Ndawichi kalingile shili yinene, chipwe chocho, Yehova yaakonekena mumu kalikonyekene ni mbunge yeswe. (1 Mia. 14:8) Pundu lume, Yehova kakutukonekena nyi mamona ngwenyi, twalikonyeka ni mbunge yeswe. Alioze, kwivwa yikola ku mbunge ha shili yize twalinga kuchakumbanyine. Twatamba kulinga nawa yimwe. * Kuli nawa chikuma chikwo chize Yehova akutala.

17. Kwalumuka yika chinalumbunuka, nawa mumu liaka chili chilemu nyi tunazange kwehuka kufunyina shili yize twalingile? (Izaia 55:7)

¹⁷ Chuma chikwo chilemu chize Yehova akutala, chili kwalumuka. Kwalumuka chinalumbunuka ‘kumbila ndako jipi.’ Chekwamba, mutu malumuna yitanga yenyi ha kwecha yuma yipi ni kulinga yuma yize Yehova akuzanga. (Tanga Izaia 55:7.) Mutu wacho katamba kwalumuna mutapu wenyi wa kunyonga hanga ulite ni wa Yehova. (Roma 12:2; Efwe. 4:23) Iye katambile wika kwecha kulinga yuma yipi, alioze katamba nawa kusa tachi hanga ehuke manyonga api. (Kolo. 3:7-10) Tunanyingika ngwetu, kufuliela ha chitapo cha ukule wa Kristu, che chakutwala  Yehova mba atukonekene ni kututomesa ku shili yetu. Alioze, Yehova matukonekena kupalikila mu chitapo chacho, nyi mamona ngwenyi tunase tachi hanga tweche mwono wa luchisa.—1 Yoa. 1:7.

18. Yika twamona hakutwala ku ukonekeno wa Yehova?

¹⁸ Tuhitululenu hakehe yikuma yilemu yize twamona ha mutwe uno. Twamona ngwetu, Yehova kali mukwa-kukonekena yoze unahiane eswe. Mumu liaka mutuhasa kwamba chocho? Chitangu, iye kakuzanga kutukonekena mashimbu eswe. Chamuchiali, kanatunyingika kanawa kuhiana mutu mweswawo. Nawa kukushi niumwe yoze manyingika ngwenyi, twalikonyeka ni mbunge yeswe kuhiana iye. Chamuchitatu, twamona ngwetu muze Yehova akutukonekena, iye kakujimuna shili yetu liakulu. Chino chakutukwasa kupwa ni mbunge yitoma hamwe ni utayizo wenyi.

19. Chipwe ngwe tuli yihenge nawa mutununga ni kulinga shili, mumu liaka mutuhasa kuwahilila?

¹⁹ Mumu lia kupwa yihenge, nihindu mutununga ni kulinga shili. Alioze, mutuhasa kuwana utakamiso ha maliji waze ali mu Perspicaz Volume 1, lifwo 210, anambe ngwo: “Yehova kali mukwa-keke nawa kananyingika kanawa ulelu wa tuvumbi twenyi. Kashika, ayo katambile kununga ni kwivwa yikola ku mbunge mumu lia upi uze wakwiza ku shili yize ahingile. (Samu 103:8-14; 130:3) Nyi malinga yize mahasa hanga atwame kulita ni shimbi ja Yehova, o mahasa kuwahilila. (Fwili. 4:4-6; 1 Yoa. 3:19-22).” Maliji wano kali a utakamiso!

20. Yika mutushimutwina ha mutwe uze muhataho?

²⁰ Tunasakwilila chinji Yehova ha kunyingika ngwetu, nyi mutulikonyeka ni mbunge yeswe, iye mahasa kukonekena shili yeswayo twalinga. Mba kuchi mutuhasa kwimbulula mutapu uze Yehova akukonekena? Mu mulali uka mutapu uze Yehova akukonekena unalifu ni wa yetu? Mba mu mulali uka unalise? Mumu liaka kunyingika kalisa wacho chili chilemu? Mutukumbulula yihula yino ha mutwe uze muuhataho.