1. En adiera mane ma Ruoth Solomon nowacho e Eklesiastes 7:20?

 RUOTH Solomon nowacho kama: “Onge ng’at makare e piny ma timo mana gik mabeyo kendo ma ok tim richo.” (Ekl. 7:20) Mano en adier! Waduto wan joricho. (1 Joh. 1:8) Kuom mano, waduto wadwaro ni Nyasaye kod dhano wetewa owenwa kethowa.

2. Wawinjoga nade sama osiepwa moro oweyonwa kethowa?

² Onge kiawa ni inyalo paro kinde ma nichwanyo osiepni moro. Nyaka bed ni ka nifwenyo mano, nidwaro rieyo weche e kindu, omiyo, nikwaye ng’wono. Niwinjo nade ka ne osiepnino ong’wononi? Nyaka bed ni nibedo gi chuny mokue. Kendo koro ne imor!

3. Gin penjo mage ma wadwaro nono e sulani?

³ Waduto wadwaro ni wabed gi osiep motegno gi Jehova. Kata kamano, nitie kinde ma watimoga gik ma chwanye. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Jehova oikore weyonwa kethowa? Yo ma Jehova weyonwago richowa opogore nade gi yo ma wan waweyonego jomamoko kethogi? To gin jomage ma Jehova nyalo weyonegi kethogi?

4. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Jehova oikore weyonwa richowa?

⁴ Muma wacho ni Jehova oikore weyonwa richowa. Ka ne Jehova ofwenyore ne Musa e Got Sinai, nowuoyo gi Musa  kokalo kuom malaika moro konyise niya: “An Jehova, an Jehova, an Nyasaye mang’won kendo ma kecho ji, ma iye ok wang’ piyo, kendo mogundho gi hera mosiko kod adiera, ma nyiso ji gana gi gana hera mosiko, ma weyo ne ji kethogi, gi richogi.” (Wuok 34:6, 7) Jehova en Nyasaye ma jahera, ong’won, kendo oikore weyo ne ji richogi.​—Neh. 9:17; Zab. 86:15.

5. Ka luwore gi Zaburi 103:13, 14, yo maber ma Jehova ong’eyogo dhano chwalega mondo otim ang’o?

⁵ Nikech Jehova e Jachuechwa, ong’eyo gik moko duto kuomwa. Parie wachno! Ong’eyo gimoro amora kuom ng’ato ang’ata e piny kae. (Zab. 139:15-17) Omiyo, ong’eyo nyawo duto ma ne wayudo kuom jonyuolwa. Bende, ong’eyo ni wan gi kido moko sani nikech gik mosetimore e ngimawa. Yo maber ma Jehova ong’eyogo dhano chwalega mondo otim ang’o? Mano chwalega mondo okech dhano ahinya.​—Zab. 78:39; som Zaburi 103:13, 14.

6. Jehova osenyiso nade ni oikore weyonwa richowa?

⁶ Jehova osenyiso ni oikore weyo ne ji richogi. Ong’eyo maber ni Adam norwakowa waduto e kum mar richo kod tho. (Rumi 5:12) Onge gima wan wawegi wanyalo timo mondo wawuog e kuong’no. Bende, ok wanyal golo jomamoko e kuong’no. (Zab. 49:7-9) Kata kamano, nikech Nyasachwa ma jahera kechowa, noloso chenro mar gonyowa e kuong’no. En chenro maneno? Mana kaka Johana 3:16 wacho, Jehova nooro Wuode ma miderma mondo othonwa. (Mat. 20:28; Rumi 5:19) Yesu nobilonwa tho mondo ogony jogo duto ma keto yie kuome. (Hib. 2:9) Onge kiawa ni Jehova nowinjo malit ahinya ka noneno Wuode mohero ka tho, tho mar wichkuot! Ka di ne bed ni Jehova ok oikore weyonwa richowa, di ne ok oyie mondo Wuode othonwa.

7. Moko kuom joma Muma nyisowa ni Jehova noweyonegi richogi gin jomage?

⁷ Nitie ranyisi mang’eny e Muma mag joma Jehova noweyonegi richogi. (Efe. 4:32) Be ing’eyo ng’ato ang’ata ma Jehova nong’wonone? Samoro iparo Ruoth Manase. Ruodhno notimo richo madongo ahinya e wang’ Jehova. Nolamo nyiseche manono kendo nojiwo jomamoko mondo otim  kamano. Nochiwo nyithinde kaka misango ne nyiseche manono. Noketo nyaka sanamu e hekalu maler mar Jehova. Muma wacho kama kuom Manase: “Notimo gik maricho ahinya e wang’ Jehova mondo owang’go iye.” (2 We. 33:2-7) To e ma ka ne Manase oloko chunye gadier, Jehova noweyone richone, kendo nodwoke e kom-lochne. (2 We. 33:12, 13) Samoro iparo bende Ruoth Daudi ma notimo richo madongo ahinya, moriwo nyaka terruok kod nek. To e ma ka Daudi noyie ni nojaricho mokwayo ng’wono, Jehova noweyone. (2 Sa. 12:9, 10, 13, 14) Ee, wanyalo bedo gadier chuth ni Jehova oikore weyonwa richowa. Mana kaka wabiro neno, yo ma Jehova weyonego ji richogi opogore gi yo ma dhano weyonego jowetegi kethogi.

8. Ang’o momiyo Jehova e Jang’ad Bura maberie mogik?

⁸ Jehova e “Jang’ad Bura mar piny ngima.” (Cha. 18:25) Jang’ad bura maber onego bed ni ong’eyo chik e yo maber. Mano e kaka Jehova chalo, nikech mopogore gi bedo Jang’ad Bura, en Jachiw-Chik. (Isa. 33:22) Kodok korka pogo ber gi rach, onge ng’ama inyalo pim gi Jehova. En ang’o machielo ma dwarore kuom Jang’ad Bura maber? Dwarore ni ong’e weche duto e wi kes moro ka pok ong’ado bura. Mano e kaka Jehova chalo. Omiyo, en e Jang’ad Bura maberie mogik.

9. Sama Jehova ng’ado ka be obiro weyo ne ng’ato kethone, gin weche mage ma ononoga?

⁹ Mopogore dhano, Jehova en Jang’ad Bura ma nigi nyalo makare chuth mar ng’eyo weche duto ma dwarore e kes moro amora. (Cha. 18:20, 21; Zab. 90:8) Ok ochuno ni nyaka one gimoro gi wang’e kata owinj gi ite e ka ong’e kore maber. Ong’eyo gik ma chwalowaga sama watimo gik moko. Ong’eyo ngimawa, dendwa, pachwa, kaachiel gi kaka ne wapon. Bende, Jehova nyalo ng’eyo gima ni e chunywa. Ong’eyo nyaka gombo mag ng’ato ka ng’ato. Onge gimoro amora ma nyalo pondo e wang’ Jehova. (Hib. 4:13) Omiyo, sama Jehova weyo ne ng’ato richone, ong’eyo gimoro amora kuom ng’atno.

10. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni kinde duto Jehova ng’adoga bura e yo makare? (Rapar mar Chik 32:4)

¹⁰ Kinde duto Jehova ng’adoga bura e yo makare. Ok obuon-ga ng’ato ang’ata. Sama oyiero ka be obiro weyo ne ng’ato kethone, ok ong’iga kaka ng’atno chalo, mwandu ma en-go, humbe, kod lony moko ma en-go. (1 Sa. 16:7; Jak. 2:1-4) Onge ng’ama nyalo chuno Jehova kata miye asoya mondo owe ne ng’ato richone. (2 We. 19:7) Ok ong’ad bura nikech ich-wang’. (Wuok 34:7) Kuom adier, Jehova ng’adoga bura maberie mogik nikech ong’eyo gimoro amora kuomwa.​—Som Rapar mar Chik 32:4.

11. Yo ma Jehova weyonego ji richogi opogore nade gi yo ma dhano weyoga ne jowetegi kethogi?

¹¹ Joma nondiko Ndiko mag Dho-Hibrania nong’eyo ni yo ma Jehova weyonego ji richogi opogore ahinya gi yo ma dhano nyalo weyonego jowetegi kethogi. Buk moro nolero ni jondikogo ne tiyoga gi wach moro e dho Hibrania, “mitiyogago kiwuoyo kuom yo ma Nyasaye kende e ma weyonegago joricho kethogi, kendo en wach ma ok nyal tigo kiwuoyo kuom yo ma dhano morem nyalo weyonego dhano wadgi richone.” Jehova kende e ma nyalo  weyo ne jaricho kethone chuth. Sama Jehova oweyonwa richowa, gin ber mage ma wayudoga?

12-13. (a) Gin ber mage ma ng’ato yudo sama Jehova oweyone richone? (b) Sama Jehova oweyonwa richowa, oketo richowago mabor kodwa ma romo nade?

¹² Sama wan gadier ni Jehova oweyonwa richowa, wabedo gi “kinde mag yueyo,” tiende ni, wabedo gi paro mokue kod chuny maler. Mago ber ma wayudo mana ka “Jehova owuon” e ma oweyonwa richowa to ok dhano moro amora. (Tich 3:19) Sama Jehova oseweyonwa richowa, oyienwaga bedo osiepene kendo, mana ka gima ne pok wachwanyega.

¹³ Bang’ ka Jehova oseweyonwa richowa, ok ochak oparnwa wachno kendo kata kumowa nikech richo achiel-achielno. (Isa. 43:25; Jer. 31:34) Jehova ketoga richowa mabor kodwa “mana kaka wuok chieng’ bor gi podho chieng’.” b (Zab. 103:12) Sama waparo kuom okang’ ma Jehova weyonwagago richowa, mano miyoga chunywa pong’ gi erokamano kendo wamiye luor matut. (Zab. 130:4) Kata kamano, gin jomage ma Jehova nyalo weyonegi richogi?

14. Chop kae, ang’o ma wasepuonjore e wi gimomiyo Jehova nyalo yiero ka be obiro weyo ne ng’ato richone?

¹⁴ Mana kaka wasepuonjore, Jehova ok wenwaga richowa mana nikech richono duong’ kata tin. Jehova en Jachuech, Jachiw-Chik, kendo Jang’ad Bura makare. Otiyoga gi gik mong’eyo kuomwa sama oyiero ka be obiro weyonwa richowa. Gin ang’o ma Jehova nonoga ka pok oyiero ni obiro weyo ne ng’ato richone kata ooyo?

15. Ka luwore gi Luka 12:47, 48, achiel kuom gik ma Jehova nonoga sama odwaro yiero ka be obiro weyo ne ng’ato richone en mane?

¹⁵ Achiel kuom gik ma Jehova nonoga en ka be jaricho nong’eyo ni gima notimo ne rach. Yesu nowacho wachno maler e Luka 12:47, 48. (Som.) Ng’at ma timo goyiem gima ong’eyo maber ni rach kendo Jehova osin-go, timo richo maduong’. Jehova nyalo ng’ado ni ok obi ng’wono ne ng’at  ma kamano. (Mar. 3:29; Joh. 9:41) Seche moko wanyaloga fwenyo ni gimoro ma ne wasetimo ne rach. E chal ma kamano, be Jehova nyalo weyonwa richowa? Ee, onyalo! Mano kelowa e wach machielo ma bende Jehova nonoga.

16. Loko chuny gadier tiende en ang’o, to ang’o momiyo dwarore ni walok chunywa mondo Jehova owenwa richowa?

¹⁶ Gimachielo ma Jehova nonoga en ka be jaricho moro oloko chunye gadier. Loko chuny gadier tiende en ang’o? Tiende en “loko pachwa, yo ma wanenogo gik moko, kod dwachwa e wi wach moro.” Oriwo winjo malit kendo ywago ang’e nikech gik maricho ma ne watimo, kata nikech gik ma nonego watim to ne ok watimo. Ng’at moloko chunye gadier winjoga malit, ok mana nikech richo motimo kende, to bende nikech nyawo ma nomiyo otimo richono. Par ni Ruoth Daudi kod Ruoth Manase notimo richo madongo. Kata kamano, Jehova noweyonegi nikech ne giloko chunygi gadier. (1 Ru. 14:8) Ee, mondo Jehova owenwa richowa, nyaka one gik ma nyiso ni waloko chunywa gadier. Kata kamano, winjo malit bang’ timo richo kende ok oromo. Nitie okang’ machielo ma nyaka wakaw. c Mano kelowa e wach machielo ma bende Jehova nonoga.

17. Loko timbewa oriwo ang’o, to ang’o momiyo dwarore ni watang’ ahinya kik wadog e richowa machon? (Isaya 55:7)

¹⁷ Gimachielo ma Jehova nonoga en ka be waseloko timbewa. Ng’at ma dwaro ni Jehova owene richone nyaka we timbege machon kendo ochak dak e kit ngima ma Jehova dwaro. (Som Isaya 55:7.) Nyaka olok pache kod chunye mondo koro pach Jehova e motaye. (Rumi 12:2; Efe. 4:23) Nyaka ong’ad e chunye ni ok obi dok e yorene machon kendo. (Kol. 3:7-10) Yie ma wan-go kuom misango ma Yesu nochiwo e ma keto ne Jehova mise mar weyonwa richowa. Kokalo kuom misangono, Jehova biro weyonwa richowa koneno ka kuom adier  watimo kinda mondo wawe timbewa machon.​—1 Joh. 1:7.

18. Ang’o ma wasepuonjore e sulani e wi yo ma Jehova weyonego ji richogi?

¹⁸ Wanwo ane machuok weche moko mwasepuonjore e sulani. Jehova weyonwaga richowa e okang’ malach. Onge ng’at minyalo pim kode e weyo ne ji richogi. Ang’o momiyo wawacho kamano? Mokwongo, kinde duto oikore weyo ne ji richogi. Mar ariyo, ong’eyowa iye gi oko. Ong’eyo gik moko duto kuomwa kendo onyalo ng’eyo gadier ka be wawinjore yudo ng’wono mare. Mar adek, sama Jehova oweyonwa richowa, oweyonwagi chuth, ma chal mana ka gima pok ne wachwanyega. Mano miyo wabedo gi chuny maler kendo wabedo osiepene kendo.

19. Kata obedo ni warem kendo pod wabiro timo richo, ang’o momiyo wanyalo bedo mamor?

¹⁹ Adiera en ni pod wabiro dhi nyime timo richo nikech warem. Kata kamano, nitie weche ma nyalo hoyowa ahinya ma yudore e Insight on the Scriptures, Buk 2, ite mar 771. Wechego wacho kama: “Nikech Jehova ng’won, ong’eyo nyawo mag jotichne, kendo ong’eyo ni nonyuolwa e richo, ok onego wasik ka waparore ahinya e wi richo ma wasetimo. (Za 103:8-14; 130:3) Ka watemo matek mondo wasik ka wawuotho e yore Jehova, wanyalo siko ka wamor. (Fil 4:4-6; 1Jo 3:19-22).” To mano doko jip!

20. Ang’o mwabiro nono e sula ma luwo?

²⁰ Wamor ahinya ni Jehova oikore weyonwa richowa ka wakwayo ng’wono gadier kowuok e chunywa. Kata kamano, ere kaka wanyalo luwo ranyisi mar Jehova mar weyo ne ji richogi? Yo ma waweyonego jomamoko kethogi, chalre nade gi yo ma Jehova weyonego ji richogi, to gipogore nade? Ang’o momiyo ber ng’eyo pogruok mantiereno? Sula ma luwo biro dwoko penjogo.