1. Yehova uyero lembang’o ma juko cwinyjo pi jadubo m’uloko cwinye?

 YEHOVA utie ngo kende kende Jacwic mwa, kadi Jamii cik mwa man Japoklembe, ento etie bende Wegwa m’i polo m’umaruwa. (Zab. 100:3; Isa. 33:22) Ka wadubo ire man waloko cwinywa i andha, ebedo ngo kende kende ku copo mi timo iwa kisa, ento bende kud ava mi time. (Zab. 86:5) Eyero lembe ma e ma juko cwinyjo nikadhu kud i bang’ jabila Isaya: “Kadok dubo mu bedo kwar ngbo, gibibedo tar calu pei.”​—Isa. 1:18.

2. Ukwayu watim ang’o tek wamito wakwo ku kwiyocwiny ku jumange?

² Calu ma waleng’ ungo, wan ceke wayero wec man watimo lembe ma kiero jumange. (Yak. 3:2) Re eno ubenyutho ngo nia dong’ wacopo kwo ngo kugi ku kwiyocwiny. Wacopo kwo kugi ma ber tek wabeponjo nibedo dhanu ma timo kisa. (Rie. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Tek ng’atu moko uyero kunoke utimo iwa nyathi lembe moko m’uton i iwa, Yehova ubekwayuwa nia wawek ire. (Kol. 3:13) Umito watim kumeno, pilembe Yehova de ubeweko kier mwa ku berocwinye, ke mi “ma gwei.”​—Isa. 55:7.

3. Wabiweco iwi lembang’o i thiwiwec maeni?

³ I thiwiwec maeni, wabiweco iwi ayi ma wacopo lubo ko lapor mi kisa pa Yehova kadok waleng’ ungo de. Dubo ma kani ma wacikara ninyutho pire ni judong cokiri? Pirang’o  Yehova ubekwayuwa nia watim kisa ni jumange? Man wacopo nwang’u ponji ma kani i kum lapor mir umego ku nyimego ma gineno can pi dubo mi jumange?

4. (a) Jakristu ucikere nitimo ang’o tek etimo dubo ma pek? (b) Judong cokiri gitie ku rwom ma kani kinde ma gibeweco ku jadubo pi dubo pare?

⁴ Tek ng’atu moko utimo dubo ma pek, wacikara ninyutho pi lembene ni judong cokiri. Jukwanu kit dubo ma kumeno i 1 Jukorintho 6:9, 10. Dubo ma pek utie dubo m’uturo cik pa Mungu lee. Tek Jakristu moko utimo kit dubo ma kumeno, ecikere nirwo i bang’ Yehova pi lembene man ninyutho pi dubone ni judong cokiri. (Zab. 32:5; Yak. 5:14) Judong cokiri gitie ku rwom ma kani pi lembuno? Yehova kende re m’utie ku copo mi timo kisa iwa cuu mandha, ke nikadhu kud i ukungu mi lam mi jamgony. * Re emiyo ni judong cokiri rwom mi neno nimakere ku Lembagora ka nyo ng’atu m’udubo copo bedo asu i cokiri kunoke ngo. (1 Kor. 5:12) Kud i kind lembe ma gitimo saa maeno moko utie ninwang’u dwokowang’ penji m’ulubo e: Nyo ng’atuni ular upangu pi dubone i wang’e? Nyo epimo niumo wi dubo pare? Nyo etimo dubone pi kare ma lee? Lembe mange ma pire tek ni e: Ang’o m’unyutho nia eloko cwinye i andha? Nyo gin moko nuti m’unyutho nia Yehova utimo ire kisa?​—Tic. 3:19.

5. Tic ma judong cokiri gibetimo miyo bero ma kani?

⁵ Kinde ma judong cokiri gibeweco karacelo ku jadubo, lembakeca migi utie nitundo i kum yub ma rom ku m’udaru makere i polo. (Mat. 18:18) Lembuno miyo bero ma kani ni cokiri? Ukwayu jukoy cen jadubo m’uloko ngo cwinye kud i cokiri kara kud enyoth rombe pa Yehova ma pigi tek. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Yub maeno copo konyo bende jadubo niloko cwinye kara enwang’ kisa pa Yehova. (Luka 5:32) Judong cokiri girwo pi jadubo m’uloko cwinye man gikwayu Yehova ukonye eyik kindgi m’unyothere kude.​—Yak. 5:15.

6. Tek jukoyo ng’atu moko kud i cokiri, nyo asu Yehova romo timo ire kisa? Kekor.

⁶ Wakemak nia judong cokiri ginwang’u nia jadubo moko uloko ngo cwinye. Saa maeno jubikoye cen kud i cokiri. Tek eturo cik pa gavmenti ke, judong cokiri gibijiyo ngo uboko i wiye pi lembe ma rac m’etimo. Yehova uweko judong gavmenti gipok lembe man gimii matira ni ng’atu moko ci m’uturo cik, kadok ng’atune ulok cwinye kunoke ngo. (Rum. 13:4) Re i ng’eye, tek ng’atune unwang’u nia gin m’etimo utie rac man ewilo paru ku timo pare, Yehova tie ayika niweko ire. (Luka 15:17-24) Yehova copo timo ire kisa kadok nwang’u etimo dubo ma pek lee de.​—2 Kei. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Wacopo timo kisa ni ng’atu m’udubo iwa pi thelembe ma kani?

⁷ Watie ku foyofoc lee pilembe tie ngo wan re ma wang’iyo nia Yehova utim kisa ni jadubo! Re lembe moko nuti ma watie ku ng’iyong’ic mi timo. Etie lembang’o? Ka ng’atini utimo iwa dubo ma pek, saa moko ecopo dokwayu nia watim ire kisa, saa mange ke ecopo kwayu ngo. Kadok ekway kunoke ngo de, waromo ng’iyo nitimo ire kisa kara kud wabed kud  adegi man akece i kume. Ku lemandha, lembuno copo ting’o nindo man ekwayu kero ma lee, asagane ka lembene utimowa rac lee. Otkur ma Wiw (mi français) mi nindo 15, dwi mir 9, 1994 uyero kumae: “Kan itimo kisa ni jadubo moko, eca nyutho ngo nia ibecwaku dubo. Ni Jakristu, timo kisa thelembe tie niweko lembe i cing’ Yehova, ma nwang’u itie ku genogen nia ebiyiko lembene cuu. Etie Japoklembe ma pwe iwi ng’om zoo, man ebipoko lembe pwe, ke tap i saane.” Pirang’o Yehova ubekwayuwa nia watim kisa man wawek pokolembe i cinge?

8. Pirang’o timo kisa ni jumange utiye ayi ma wanyutho ko foyofoc ni Yehova?

⁸ Ng’atu ma timo kisa, tie won foyofoc. I lapor moko acel ma Yesu umiyo, eporo Yehova ku rwoth moko m’uweko banja ma lee ni jaratic pare acel m’ubino mbe kucopo mi culo. Ento, jaratic maeno utimo ngo kisa ni jaratic moko m’ubino ku banja pare mi sente ma nok. (Mat. 18:23-35) I lapor maeno, Yesu umito ponjowa ku lembang’o? Kan andha watie ku foyofoc pi kisa ma dit ma Yehova unyutho iwa, eno bicwalu wan bende nitimo kisa ni jumange. (Zab. 103:9) Otkur ma wiw moko uyero pi lembuno kumae: “Kadok nwang’u wabed waweko lembe wang’ rukani ni dhanu wandwa de, re jucopo pore ngo nyanok de ku kisa ma dit man bero ma Mungu utimo iwa nikadhu kud i bang’ Kristu.”

9. Yehova timo kisa ni ng’a? (Matayo 6:14, 15)

⁹ Ng’atu ma timo kisa, en de jubitimo ire kisa. Yehova timo kisa ni ju ma timo kisa. (Mat. 5:7; Yak. 2:13) Yesu unyutho lembuno kamaleng’ kinde m’ebino ponjo julub pare ku kite m’umito girwo ko. (Som Matayo 6:14, 15.) Con, Yehova unyutho lembe ma rom eno ni jaratic pare ma Yob. Yob ugam uwinjere ma rac mandha kinde ma Elifaz, Bildad man Zofar ma jurimbe giyero ire wec m’ucobo cwinye. Yehova uyero ire nia erwo pigi. I ng’ey ma Yob urwo pigi, ka dong’ Yehova umiyo ire mugisa.​—Yob 42:8-10.

10. Wanyayu peko i kumwa giwa nenedi ka watie kud akece i iwa? (Juefeso 4:31, 32)

¹⁰ Bedo kud akece i ijo, tie ninegiri gijo. Yehova ubemito wawodh akece cen kud i iwa kara wanwang’ yom, kum akece ubedo ve ter ma dit m’ubenurowa. (Som Juefeso 4:31, 32.) Ebekwayuwa nia ‘wawek ng’eicwiny, man wakwer kwinyo.’ (Zab. 37:8) Etiye lembe mi rieko nitiyo ku juk maeno. Ka wabedo kud akece i kum ng’atini, eca nwang’u wabemiyo peko i kumwa man i paru mwa. (Rie. 14:30) Ka watiye kud akece i iwa, lembene miyo ngo peko ni ng’atu mange, tap calu ma ka wamadhu adra, wanwang’u pekone giwa. Re ka walund watimo kisa ni jumange, eca nwang’u wabetimo bero iwa giwa. (Rie. 11:17) Wabedo ku kwiyocwiny i paru mwa man i adundewa; man bende wamedara ku tic pa Yehova.

11. Biblia uyero ang’o pi culo kwori? (Jurumi 12:19-21)

¹¹ Culo kwor en e pa Yehova. Yehova umiyo ngo iwa twero mi culo kwor i kum ng’atu m’udubo iwa. (Som Jurumi 12:19-21.) Copo mwa ma nok man pidoic mwa mi kum mi dubo, ketho wapoko ngo lembe tap tap calu Mungu. (Ebr. 4:13) Bende, saa moko kite ma wawinjara ko wondowa man eketho wang’eyo ngo  lembe ma cuu m’umaku watim. Yehova uketho Yakobo ukiewo kumae: “Ng’eicwiny pa dhanu timo ngo bedopwe pa Mungu.” (Yak. 1:20) Cwinywa ubed tek nia Yehova bitimo ber man ebiketho pokolembe biwotho atira.

12. Wacopo nyutho nenedi nia wageno pokolembe pa Yehova?

¹² Kisa ma watimo nyutho genogen mwa iwi pokolembe pa Yehova. Ka waweko lembe i cing’ Yehova, eca nyutho nia watie ku genogen nia ebidaru lembe ceke ma reco ma dubo unyayu. I ng’om ma nyen m’eng’olo pire, ‘jubipoi ungo pi gin ma kwong’a [m’ubed utimojo rac], kadi ebiwok i pidoic de ngo.’ (Isa. 65:17) Re ka ng’atu moko utimo iwa gin m’utimowa rac lee, nyo andha ecopere iwa nikabu ng’eicwiny man akece kud i iwa? Wakewec iwi lapor mi jumoko m’ukabu ng’eicwiny man akece kud i igi.

13-14. Inwang’u ponji ma kani i kum kisa ma Tony utimo ni José?

¹³ Umego ku nyimego dupa ging’iyo nitimo kisa ni ju mange, kadok nwang’u ju timo lembe m’unyayu peko ma lee i kumgi de. Ginwang’u bero ma kani pi lembuno?

¹⁴ Oro dupa i wang’ ning’eyo lemandha, Tony * ma kwo i ng’om mi Philippines, unwang’u nia ng’atu moko ma nyinge José re m’ugam unego umin ma jadit. Saa maeno Tony ubino ng’atu ma kwiny lee man emito ecul kwor pi lembene. I kare maeno nwang’u dong’ jutwiyo José i kol pi nek m’enego. I ng’eye kinde ma jugonye, Tony ukeco nia mito enwang’e man enege cen; e eng’iewo atum pi lembene. I kind nindo maeno, Tony ucaku ponjo Biblia ku Jumulembe pa Yehova. Eyero kumae: “Anwang’u nia mito alok kite para man awodh akece cen kud i iya.” Tony utimo mediri nitundo i batizo man i ng’eye edoko jadit cokiri. Kepar kite ma iye uwang’ ko kinde m’ewinjo nia José de udoko Jamulembe pa Yehova! Kinde ma girombo, gigwakiri kud anyong’a man Tony uyero ni José nia edaru timo ire kisa. Tony uwacu nia, kisa  m’etimo eno uketho enwang’u anyong’a ma dit, ma nikoro kite m’ewinjere ko pi lembene utie tek ire. Andha Yehova umiyo mugisa ni Tony pilembe ebedo ayika nitimo kisa.

15-16. Inwang’u ponji ma kani i kum kisa ma Peter giku Sue gitimo?

¹⁵ I oro 1985, kinde ma Peter giku Sue gin’i coko i Ot Ker, mbwang’ kumeni bomb ma dit umoc i wigi. Unwang’ere nia ng’atu moko re m’uciko bombne i Ot Ker! Sue unwang’u ret ma lee man lembene unyotho wang’e ku ithe. Retne uketho piny de dong’ eng’wiyo ngo. * Wang’ ma pol Peter giku Sue gipenjiri nia, ‘Eni kit dhanu ma nenedi ma copo timo lembe ma rac kumeni!’ Oro dupa i ng’eye, jutwiyo ng’atu m’uciko bombne man jung’olo nia ebibedo i kol pi kwo pare zoo. Kinde ma jupenjo Peter giku Sue pi ning’eyo ka nyo gitimo kisa ni ng’atune, giyero kumae: “Yehova uponjowa nia, nibedo ku kwinyo man akece i kum ng’atini, tie lembe ma nyayu peko i kumwa, i kite ma wawinjara ko man i paru mwa. Pieno, niai ma wanwang’ara ku peko eni, wakwayu Yehova ukonywa kud wabed ku ng’eicwiny man akece i iwa kara wakwo ma ber ku kwiyocwiny.”

¹⁶ Nyo saa ceke ebino igi yot nitimo kisa ni ng’atune? Ungo. Gimedo kumae: “Saa moko ka Sue ubesendere pi ret m’enwang’u, lembene tugo ng’eicwiny kendo i iwa. Re wamedera ngo niparu pi lembene akeca, e ng’eicwiny mwa kadhu pio. Ku lemandha, wacopo yero nia, nindo moko ka ng’atu m’uciko bomb eca bidoko umegwa, wabifoyo lee man wabijole. Lembe maeni uponjowa nia, cik mir ukungu mi Biblia miyo bedagonya; eketho kawoni watie agonya i yo dupa ma nwang’u waparu de ngo! Wanwang’u bende jukocwiny nia, ceng’ini eni Yehova bidaru peko ceke.”

17. Inwang’u ponji ma kani i kum kisa ma Myra utimo?

 ¹⁷ Nyamego Myra ung’eyo lemandha nwang’u dong’ etie kud awiya ario. Won ot pare ujolo ngo lemandha. I ng’eye won ot parene utimo abor man eweke kud awiya ario. Myra uwacu kumae: “Awinjara tap kite ma dhanu dupa giwinjiri ko ka ng’atu ma gimaru utimogi rac: Cwinya utur, anwang’ara ni ng’atu ma jugeno ngo, adong’ ku can, kud ang’eyang’o, ku kwinyo man anwang’u nia eca zoo tie kosa para.” Kadok gier migi ulal de, re asu ebewinjo litho ma won ot pare uweke ko. Myra udok umedo kumae: “Abedo asu kud ang’abacwiny man ku kwinyo pi dwi ma dupa, man adok anwang’u nia lembene ucaku benyotho winjiri para ku Yehova man ku dhanu mange.” Myra uwacu nia kawoni dong’ eweko ng’eicwiny m’ebino ko man dong’ ekwayu ngo nia lembe unen i wang’ won ot pare m’uweke. Etie ku genogen nia nindo moko ebitimo ni Yehova. Lembuno ukonyo Myra niketho wiye zoo i kum lembe mi nindo m’ubino. Eponjo awiya pare ario de gidoko jurutic pa Yehova. Tin dong’ etie kud anyong’a nitimo ni Yehova karacelo kud awiya pare man wedi pare.

18. Watie ku genogen ma kani iwi Yehova, Japoklembe m’usagu zoo?

¹⁸ Etie lembe mir anyong’a ning’eyo nia tie ngo wan re ma wang’iyo kite m’umaku jupok ko lembe iwi ng’atini! Yehova bitiyo cuu iwi lembe maeno, kum etie Japoklembe m’usagu zoo. (Rum. 14:10-12) Watie kugenogen nia ebipoko lembe pwe nimakere ku cik pare mi gin ma ber ku gin ma rac. (Tha. 18:25; 1 Ub. 8:32) Ebitimo ngo gin moko nyanok de ku gondiri!

19. Yehova Japoklembe ma pwe bitimo ang’o?

¹⁹ Wabekuro kud ava nindo ma Yehova bikabu iye lembe ceke ma reco ma dubo unyayu. Saa maeno, litho ma wabenwang’u, i kum man i paru mwa ceke bithum mi magwei. (Zab. 72:12-14; Nyu. 21:3, 4) Jubipoy pigi kendo ngo. Ma fodi nindo maeno ma wang’u ijo k’utundo ngo, wabedwoko foyofoc ni Yehova pilembe emiyo iwa copo ma walub ko lapor pare mi timo kisa.