1. Asuh öp ṙinātö-ellōn ngòh tarik nö in Yāvē yēḵ ò nö kô-en nö halööktit re?

 VAMĪLEN hī an Yāvē, anga-aṅ inrē kamëtö chööngö, tö akaha inrē nö kamhôṅka. (Sal. 100:3; Isa. 33:22) Lökten nö anga-aṅ tö mihôiṅ nö aṙēlen hī. Hěnghöre yöng hī an inrē ngaich hangenlōn inrē anga-aṅ tö hī. Lökten yēḵ hī öi vaichköreṙen, ngaich yēḵ hī holtö ellōn re halööktit re ngaich ilööṙen anga-aṅ nö aṙēlen hī. (Sal. 86:5) Löktö in pròfět Isayā anga-aṅ inrē nö kētö ṙinātö-ellōn hī, ngaich kūichhöt e anga-aṅ, “Pòrô nup tökööl yīö nö sā töngāṅv elmat ngaich anū-ö min nö isoh sā tö kënngöre tacham.”—Isa. 1:18.

2. Yēḵ ngam innôlö hī nö hòṅ vai, hòṅ asuh öp inlahen hī öi in höö?

² Ṙōlheuh in ayī-ö öi miṙivngölōn yip holre pò hī öi töthet. (Yāk. 3:2) Yēḵ hī pöri öi kö aṙēlen höö ngaich vai min ngam innôlö hī tö höö. (Inch. 17:9; 19:11; Mët. 18:21, 22) Pön lōnu ang Yāvē, yēḵ hī öi haṙivlōn tö tī höö ngaich hòṅ ilööṙen ayī-ö aṙēlen höö. (Kòl. 3:13) Pò ò nö ngatī inlahen inrē. Kūichi angū-ö inrē nö imat ngam Paipöl tö hī öi hōtu ‘kö aṙēlen höö.’—Isa. 55:7.

3. Asuh nup min mikahkūö hī in ngih ātiköl?

³ Mikahtökūöre in min öi in ngih ātiköl tö hī öi sitih inlahen asīnken Yāvē öi aṙēlen yip holre. Hěnghöre mikahtökūöre inrē min ayī-ö, asuh nup i fālen tömihôiṅ nö vënyu nö in yip minṙöinylen ngaich kūöyòh ang Yāvē nö lōnu tö  hī öi aṙēlen yip tahëng. Haköp inlahen më prötör sistör in min tö mumṙivilōn tö tī yip tahëng, ngaich sitih inlahen cha-a nö aṙēlen cha. Ngaich haköplu inrē min ayī-ö in cha tö hī yēḵ hī aṙēlen yip tahëng ngaich asuh min nup inkòlô taneūngen hī.

4. (a) Yěn ōt öp tö fāluṙen, ngaich hòṅ sitih inlahen anga-aṅ? (b) Hòṅ asuh öp fësla yip minṙöinylen?

⁴ Yēḵ hī öi akahalōn tö öp tö fāluṙen, ngaich hòṅ vë-eny nang yip minṙöinylen ayī-ö. Ōt nun minë fālen tö vënyu in ngam 1 Kòrin 6:9, 10. Yēḵ öp tarik nö kēkö öp tökiröng fālen ngaich hameuktöre anga-aṅ nö öt milēḵṙen tö minë chööngö Yāvē. Lökten anga-aṅ nö hòṅ vë-ekūö Yāvē nö havëkö inṙě-ěl re, ngaich vë-eny nang yip minṙöinylen inrē. (Sal. 32:5; Yāk. 5:14) Mihôiṅ hòng yip minṙöinylen nö aṙēlen yip tarik? Höng Yāvē an tö aṅhavin, tömihôiṅ inrē nö kētö inṙēlö öp tarik. Pön löktö im tö kitaknyu mahām Kristū nö mihôiṅ nö kētö inṙēlö ò. * Kē-ěkūö më minṙöinylen pöri ang Yāvē tö ngam la-en, tö cha nö lökngörit im Paipöl nö kēḵ minë fësla tö inlahen cha yěn ha-uknyö ngam tarik nö ṙā-ang el ngam māṅ hēk hö-ö. (1 Kòr. 5:12) Ngaich yēḵ më minṙöinylen nö kēḵ fësla, ngaich hòṅ chumkūöṙen cha-a tö në intöönö, tö sā ngam tarik yěn fāluṙen, höng tölngenre hòng anga-aṅ? Hēk hayunngö ngam fālen re hòng anga-aṅ? Hēk marô-òten hòng inrē nö kēken ngam fālen? Ngaich chumkūöṙen inrē më minṙöinylen nö ngëichkö inlahen ò, yēḵ ò hòng nö kô-en nö halööktit re. Ōt hòng inrē tö meukö inlahen ò nö aṙēlöng tö Yāvē.—Inl. 3:19.

5. Asuh öp yanöölen hī yēḵ më minṙöinylen nö kēḵ fësla?

⁵ Yēḵ yip minṙöinylen nö meukkūö öp tarik tö fāluṙen ngaich yěn kēḵ fësla cha-a, ngaich sā ngam fësla ngam Tēv Yāvē cha-a nö asīnken ò. (Mët. 18:18) Yēḵ cha pöri nö kēḵ fësla nö ha-uknyö ngam tö fāluṙen tarik nö ṙā-ang el ngam māṅ, ngaich laklen ngam māṅ cha-a, hēk öt lökngöre inrē yip aṅ el ngam māṅ tö ngam fālen. (1 Kòr. 5:6, 7, 11-13; Tai. 3:10, 11) Ngaich in ngam töngatī fësla min nö yanöölen ngam tö fāluṙen inrē angū-ö, pô ò nö hōtu nö halööktit re ngaich hēk havantöre nö in Yāvē. (Lūk. 5:32) Ngaich vë-elkui ngam tarik inrē më minṙöinylen hòṅ ò nö havanlö ngam innôlö re nö in Yāvē.—Yāk. 5:15.

6. Mihôiṅ hòng ang Yāvē nö aṙēlen öp tarik tö ha-uknyu? Mikahtö elnang hī.

⁶ Yēḵ më minṙöinylen nö meuk inlahen ngam tarik tö fāluṙen nö öt halööktit re, ngaich ha-uknyu anga-aṅ nö ṙā-ang el ngam māṅ. Ngaich yēḵ ò inrē nö tiṙōlngö chööngö ngam panam ngaich öthō më minṙöinylen nö laklen ò. Pön Yāvē kamëtö chööngö më mahayöng. Yěn ōtre fumlalngö chööngö ngam panam ngaich teūngen cha-a min tö sācha, pòrô öp tarik inrē öre nö halööktit re hēk hö-ö. (Rōm. 13:4) Ngaich yēḵ öp tarik pöri nö unôichngöre nö fē-ělre tö ngam fālen re ngaich halööktit re ngaich öthō Yāvē nö öt aṙēlen ò. (Lūk. 15:17-24) Söönen pöri ang Yāvē nö aṙēlen ò yēḵ ò nö kirööngen fālen.—2 Kin. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Yēḵ öp hol hī nö fāluṙen nö in hī, ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö?

⁷ Ötkô in öi yahlö mufē tö ngòh tarik tö fāluṙen yěn aṙēlöng hēk yěn hö-ö pön höng eltī Yāvē ngam inṙē-ěl. Tö ngö manah hòng ngaich angū-ö tö hī hòng ṙāngen re? Pi-a lohten öp tarik nö fāluṙen nö in meh hēk mumṙivngölōn meh inrē. Yěn pòrô öp tarik nö  havëkö inṙē-ěl re nö in meh hēk hö-ö, sön më-eṅ öm löktö in re tī öm aṙēlen ò. Pòn el tī meh ngam inlahen meh yěm hòṅ köptī tö ngam lanīnö re hēk yěm hòṅ aṙēlen ò. Pöm öt lööṙen öm havaichngöre tö öp fālen ò. Vënyu nang in ngam Chūökamahati-E, Septempör 15, 1994. Ngö ṙô angū-ö: “Yēḵ meh aṙēlö öp tarik, ngaich rö-ö angū-ö nö tö ngö manah tö meh om höng höhölōn tö ngam fālen ò, pöm höng ṙālen e öm höng eltī Yāvē. Lökten ayī-ö öi ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö tö heuveū-en nö Kamhôka. Ngaich anga-aṅ min in nup yamih ṙētak nö halööktit u.” Kūö yòh ang Yāvē nö lōnu tö hī öi aṙēlen yip tahëng ngaich ṙālen ngam kinṙôka nö eltī ò?

8. Kūöyòh öi hòṅ aṙēlen yip tahëng?

⁸ Yēḵ hī öi aṙēlen yip holre, inmeuktö hī angū-ö öi ha-öinyö Yāvē. Hěng ök ihih istorī vahënyö Yēsū. Hěng tak ök rācha ngaich ök mahalanṙen nö aṙēlöng minë hötṙeh ò, pò ò nö öt löhnyen u. Hö-ö pöri ök mahalanṙen nö aṙēlö öp hötṙeh öp hol re ngam tö rahëichyen hötṙeh nö in ò. (Mët. 18:23-35) Asuh öp haköp hī öi in ngih istorī? Sā inlahen ngam rācha an Yāvē nö ṙòngnyökūö ellōn re nö aṙēlen hī. Ngaich yēḵ hī öi ha-öinyö Yāvē nö aṙēlen minë tökööl hī ngaich ngatī inlahen ayī-ö öi hòṅ aṙēlen yip tahëng. (Sal. 103:9) Vayö ṙô ök ihih Chūökamahati nö vë-eny, “Pòrô öi ṙōlkataheuh aṙēlö yip holre, öthěng heuh pöri öi sāta in Yāvē, pön löktö im tö kitaknyu mahām Kristu ang Yāvē nö örheūheu nö aṙēlen hī.”

9. Achiö yip tö aṙēlöng tö Yāvē? (Mëtiv 6:14, 15)

⁹ Yip ma-aṙēlö holre, aṙēlöng min cha-a. Yēḵ hī min hameuktö miṙēḵlōn re i tahëng hēk aṙēlen cha ngaich öthō min Yāvē nö öt aṙēlen hī. (Mët. 5:7; Yāk. 2:13) Ngatī ṙô ök inrē Yēsū nö haköpten yik haköptöre. (Vë-evkūö Mëtiv 6:14, 15.) Köplōn öm inrē töm inlahen Yōp ik sā yik hol ò tö lūöi tak hē Elipöch, Piltöt Sōpör nö chuh in ò, ngaich ötlēkö ṙô re nö in ò, haṙivngölōn ò inrē. Sön pöri ang Yāvē nö ngöṙô nö in Yōp nö vë-elkui cha. Ik sā Yōp nö ngatī inlahen hēk aṙēlen cha inrē ngaich kě-ěvkūö anga-aṅ tö Yāvē tö ngam inkôlò.—Yōp 42:8-10.

10. Yēḵ hī öi haköp ngam lanīnöre ngaich asuh min öp kanihngen hī? (Efisös 4:31, 32)

¹⁰ Yēḵ hī öi köptī tö ngam lanīnö ngaich höng kanihngen hī angū-ö. Yēḵ hī öi höng köptī töm lanīnö öi in öp holre ngaich sā tö langan chehen angū-ö nö elkuilōn hī. (Vë-evkūö Efisös 4:31, 32.) Lökten ang Yāvē nö angū-ö chö-öny nö ngöṙô nö in hī, “ṙāngö tanainyö re, ṙāngö lānīnö re inrē.” (Sal. 37:8) Kô-en nö tövai nö inlēnö, yēḵ hī min öi höng ellōn hang öi līn in öp holre, sā amòk öp pòisön min ayī-ö ngaich höng kanihngen hī angū-ö. Örheūheu min ayī-ö öi höng haṙivlōn hēk ötlöng inrē min ngam el alaha hī. (Inch. 14:30) Yēḵ hī pöri öi aṙēlen yip tahëng ngaich yanöölen hī angū-ö. (Inch. 11:17) Teūngen ayī-ö tö ngam lanāmö elkuilōn re hēk vai inrē min ngam el alaha hī. Ṙamlōn inrē min ayī-ö hēk kuchiken inrē öi ilinökölōn Yāvē.

11. Kūöyòh öi ötkô havahalvah re? (Rōma 12:19-21)

¹¹ La-en Yāvē ön ngam invahalvah. Öt kě-ěkūö hī ang Yāvē tö hī öi in ngam invahalvah hēk kētö sācha inrē. (Vë-evkūö Rōma 12:19-21.) Öt het in lökten ayī-ö öt fūra mikahkūö töm lāinyngen. Ngaich öt sā inlahen Yāvē inrē öi löngö tī öi kahôka. (Hep. 4:13) Ngaich pi-a inrē ṙung ayī-ö öi haṙivlōn öi in yip holre ngaich mihôiṅ öi vaichö kahë tö fësla. Lökten ang Yāvē nö lökten in Yāköp ṙô nö kūichhöt e, “Pò ngam lanīnö ngòh tarik  nö öt ṙūönyö ngam lanöökö ngam Tēv.” (Yāk. 1:20) Lökten ayī-ö ui havahalvah re pöi hòṅ ṙātö-ellōnre tö Yāvē nö inup yamih min ṙētak nö öthō min nö öt kahòklö kui hī.

12. Sitih inlahen öi mihôiṅ hameuktöre öi ṙātö-ellōnre in Yāvē?

¹² Yēḵ hī öi aṙě-ěl, ngaich hameuktöre ayī-ö öi ṙātö-ellōnre tö Yāvē min nö öthō nö öt kahòklökui hī. Yēḵ hī öi ṙālö nup taṙòkhöre öi eltī Yāvē. Hameuktöre ayī-ö öi ṙātö-ellōnre in ò tö ò min nö öthō nö öt halööktit u, pön kilēḵngôre anga-aṅ tö hī min inup tufömngöre panam nö öt köpsöṙen min minë hötṙeh mufē hī. Hēk ‘öt yih min anū-ö nö elkuilōn hī.’ (Isa. 65:17) Kô-en ön nö kanihngen hī öi ilööṙen aṙēlö öp holre, möthë yěn miṙivngölōn hī öp hol hī. Sön pöri ayī-ö mihôiṅ öi ngatī inlahen. Tā-a chěi töi haköplu öi in yip prötör sistör yip töngatī inlahen.

13-14. Asuh öp haköplö hī in Tònī i alaha ngam inṙē-ěl?

¹³ Pōyen yip ihih prötör sistör hī ma-aṙēlen yip holre yip tö haṙivlōn tī tö cha. Asuh nup inkôlò taneūngen cha?

¹⁴ Mi-iyöng Filipāins ök Tònī. * Urěhēkūö ò pöri nö Vamënyen Yāvē, tötainy anga-aṅ, veutö tanainyö inrē, ilöö fël holre. Hěng heuh anga-aṅ nö akahalōn tök Hōchē minë-eny tarik nö fëlngen ök mëm ò. Angëṅlöre ang Tònī ngaich hòṅ havahalvah ök mëm re, ngaich hachēliyö pöri ngaich ang Hōchē. Ik sā Hōchē pöri nö ṙānyu ngaich kilēngôre ang Tònī tö re min nö öt ṙālen ò. Lökten ang Tònī nö havah ök inreul pön hò fëlngen ò. Ik sā ò pöri ngaich nö haköp nö in yik Vamënyen Yāvē ngöṙô anga-aṅ, “Haköplu chū-ö tö chu öich hòṅ halööktit re ngaich ṙap ngam tanainyö re inrē.” Unôichrit e ngaich ang Tònī nö kēḵ ngam vinôkö, ngaich minṙöinylen ngaich anga-aṅ, ngaich akahalōn ngaich anga-aṅ tö Hōchē inrē nö Vamënyen Yāvē ngaich meukkūö re cha-a ngaich fūölö höö, ngaich ngöṙô ang Tònī nö in ò, “Ngaich chin öich aṙēlen meh.” Asuh ngaich öp ṙòng e? Ngöṙô ang Tònī, “Öt heuveū-eu ṙô chin öich ṙô-òvö tö ngam ṙanamlōn re öich aṙēlen Hōchē. Iṙôken ngam hanöhlö chu.” Kô-en yēḵ hī öi aṙēlö öp holre ngaich kě-ěkūö hī ang Yāvē töm töpōyen inkôlò.

15-16. Asuh öp haköplö hī in nā prötör Pītör tö sistör Sū inrē, öi im inṙě-ěl?

 ¹⁵ Töi hang inlahen ekspirīön ngòh prötör Pītör hēk töm sistör Sū. Ik samyeūheu 1985, ṙòngmö ṙönghöichṙen ngam mīting nö kēkaṙen nö el Kingtöm Hôl, lakuk köinykūö ngaich ök pöm (bomb) nö in e, pön hěng tak ök chamaplö pöm nö in e. Pala-aiṙen ang sistör Sū, angū-ö lāinyngen ò nö öt meuk öt hang inrē hēk öt kalēḵ elmeh inrē nö tong nup tö tōngö. * Nët tak cha-a nö ṙōlheuh nö fēken ngam inlahngen re, nö kūöyòh nö ngatī inlahen tī ök tarik. Samyeūheuvö rô-angen pöri ngaich ök tarik nö kē-ě ngaich kētu sācha ngaich anga-aṅ. Ngaich ik sā cha nö hatönö tö cha yěn ngaich nö aṙēlö öp tarik ngaich ngöṙô cha-a, “Hö-ö an öi köptī tö ngam lanīnö re in ò, lökten unôichrit inlahen ngam pinlāḵngen vë-ekūö Yāvē āi tö āi öi ötkô fēken ngam pinlāngen re.”

¹⁶ Lööṙen hòng ngam inlahen cha nö aṙēlen ngam tarik? Hö-ö. Ngöṙô cha-a, “Yěn halöinyöre ang Sū töm pinlāḵngen re, ngaich fē-a āi, ngaich yīhi tanainyö inrē. Hö-ö pöri āi höng köp inlahen öi fēken e, lökten nö lām ngam elkuilōn āi. Kô-òṙô an, yēḵ öp tarik öre nö vītöre nö holmaneuk hī ngaich holtö ṙanamlōn re āi öi ha-öinytö yīhi ò. In e haköplö in tö hī yēḵ hī hang minë chööngö aṅmat ngam Paipöl ngaich mihôiṅ ayī-ö vaichngen minë töt linëken re, ngaich holtö ṙanamlōn re ayī-ö öi in minë inlahen re. Teūngen inrē āi tö nganönö re, pön nup töng yanëḵngen āi, kanihngen āi inrē ngaich öthō min Yāvē nö öt haṙënngen u.”

17. Asuh öp haköp hī in Mairā, im inṙě-ěl?

¹⁷ Töi chumkūöṙen hēk tö inlahen Mairā. Ik sā ò nö haköp ngam kanô-en, ngaich anga-aṅ nö pīhövö, nët tak kūön inrē. Ngaich sō-en ngam kanô-en pöri ngam pīhö ò. Unôichrit e ngaich anga-aṅ nö ṙā-ayö tö ngam pīhöre. Ngöṙô ang Mairā, “Ik sā ngam pīhö chu nö ṙāngen chu, ngaich haṙivlōn  chū-ö. Öt ṙātö-ellōn re pöri chū-ö, nö kūöyòh anga-aṅ nö ngatī inlahen. Hēṙu ṙung öich yīhi tanainyö ngaich haṙivlōn chū-ö inrē öich in re. Öt heuveū-eu ṙô chin öich ṙô-òvö tö ngam miṙivlōn re.” Pòrô ngaich nö marò-angen ngam inlahen ò nö ṙā-ayö tö ngam pihöre, sön pöri nöng köp ngam miṙivlōn ò. Ngöṙô hēk ang Mairā, “Chumngëṅtu rô-òten öich höng fēkö inlahen re, akahaiṙen pöri chū-ö tö ngam innôlö chu tö Yāvē tö yip tahëng inrē nö öt löng ngöre min angū-ö.” Öt köp ön töngamuh ngaich ngam kumnyahlōn Mairā tö öp pīhöre, pön maheūṅkkuvö anga-aṅ tö ò min nö öthō nö öt haköp inlahen Yāvē. Ṙātö-ellōn re anga-aṅ tö ngam Tēv nö öt löktu nö öt halööktit u. Ngaich an Mairā nöng hěngtak nö haruklö mina kūön re, haköpten cha inrē tö inlahen Yāvē. Ṙamlōn öp töngamuh, holṙen mina kūön re anga-aṅ töngamuh nö löklōn ngam Tēv Yāvē.

18. Asuh öp mihôiṅ ṙinātö-ellōn hī?

¹⁸ Iṙôken hanöhlö öi pön öt la-en hī ngam kinhôṅkkö tarik, pô Yāvē nö tökiröng nö kamhôṅka, ngaich anga-aṅ kamhôṅka min. (Rōm. 14:10-12) Pön öt haṙīköre minë chööngö ngam Tēv, lökten mihôiṅ ayī-ö öi ṙātö-ellōnre tö ò min nö lööngö tī nö kahôka. (Ran. 18:25; 1 Rā. 8:32) Pön öthō min inrē anga-aṅ nö ötlēken tarik.

19. Asuh nup min inlahen Yāvē inup yamih ṙētak?

¹⁹ Ṙòkhöre in ayī-ö tarik öi töt het. Mihôiṅ öi kēken nup la-en tö mihôiṅ nö haṙivölōn tī tö yip hol hī. Sön pöri ayī-ö töngamuh öi hòṅ hökkö ngam ṙētak tö Yāvē min nö öthō nö öt halööktit nup töng taṙòkhöre ngaich nup tölökngöre i alaha hī hēk elkuilōn hī inrē nö le-ënö tö ò. Ngaich öthō min nö yih nup kanöplōn hī tö nup tötlöng. (Sal. 72:12-14; Inm. 21:3, 4) Asā ngam ṙētak pöri nö öl nö yih, ta-a töi asīnken Yāvē öi kö aṙēlen höö.