1. Jehovah nih aa ngaichihmi sualnak a tuahmi hna kha zeidah a kamh hna?

 JEHOVAH cu a kan Sertu, Nawlbia Petu le Biaceihtu a si lengah dawtnak a ngeimi vancung kan Pa zong a si. (Salm 100:3; Isa. 33:22) Amah ralchanh in sualnak kan tuah ko nain lungtak tein kan i ngaihchih tikah a kan ngaihthiam khawh i ngaihthiam zong a kan duh. (Salm 86:5) Jehovah nih a profet Isaiah hmangin hitin bia a kan kamh: “Nan sualnak cu a sen in sen hna hmanh sehlaw, hawrha bantuk thiang in kaan kholh hna lai.”—Isa. 1:18.

2. Midang he a ṭhami pehtlaihnak ngeih kan duh ahcun zeidah kan tuah awk a si?

² Mitlinglo kan si caah kan dihlak in midang lung a fahtermi bia kan chim i thil kan tuah. (Jeim 3:2) Asinain mah cu midang he a ṭhami pehtlaihnak kan ngei kho lai lo tinak a si lo. Ngaihthiam dingin kan i zuam ahcun a ṭhami pehtlaihnak kan ngei kho ko. (Ptb. 17:9; 19:11; Matt. 18:21, 22) Pakhat le pakhat thil hmete ruang i kan lung kan i fahter tikah Jehovah nih i ngaithiam hna seh ti a kan duh. (Kol. 3:13) Cutin i ngaihthiam awkah a ruang ṭha zong a um. Mah lengah Jehovah nih “khulrang in” a kan ngaihthiam.—Isa. 55:7.

3. Hi capar ah zeidah kan i ruah lai?

³ Hi capar ah mitlinglo a simi nih Jehovah ngaihthiamnak kha zeitindah kan i zohchunh khawh timi kong kan i ruah hna lai. Zei bantuk sualnak dah Khrihfa upa sinah kan phanhpi awk a si? Zeicah Jehovah nih midang kha ngaithiam hna seh  ti a kan duh? Midang palhnak ruangah harnak a tongmi unau cheukhat sinin zeidah kan cawn khawh?

4. (a) Jehovah sal pakhat nih sualnak ngan a tuah tikah zeidah a tuah awk a si? (b) Khrihfa upa nih sualnak a tuahmi pakhat an ton tikah zei rian dah an ngeih?

⁴ Unau pakhat nih sualnak ngan a tuah tikah Khrihfa upa sinah kan chimh hna awk a si. Cu bantuk sualnak phun kha 1 Korin 6:9, 10 ah langhter a si. Sualnak ngan tuah cu Pathian nawlbia buar a si caah a ṭhalo tukmi a si. Khrihfa pakhat nih cu bantuk sualnak a tuah ahcun thlacamnak in Jehovah Pathian sinah ngaihthiam a hal awk a si i Khrihfa upa sinah a chimh hna awk a si. (Salm 32:5; Jeim 5:14) Khrihfa upa cu zei rian dah an ngeih? Jehovah lawng nih tling tein sualnak ngaihthiam khawhnak nawl a ngei i tlanhnak man cungah i hngat in kan sualnak kha a kan ngaihthiam. * Asinain sualnak a tuahtu cu Khrihfabu chungin chuah ding, chuah lo ding ti kha Baibal in biakhiahnak tuah awkah Jehovah nih Khrihfa upa kha rian a pek hna. (1 Kor. 5:12) Mah an rian tlamtling tein ṭuan khawh awkah an tuah khawhmi lam pakhat cu a tanglei biahalnak hna i a phi kha an kawlnak thawngin a si: Hramhram in sualnak a tuahmi a si maw? A palhnak kha thuh awkah aa zuam maw? Mah sualnak ngan kha atu le atu a tuah maw? A biapi bikmi cu lungtak tein aa ngaihchih kha a langhter maw? Jehovah nih a ngaihthiam ti a langhtermi thil a um maw?—Lam. 3:19.

5. Khrihfa upa rianṭuannak in zei ṭhatnak dah a chuak?

⁵ Khrihfa upa le sualnak a tuahtu an i ton tikah an hmuitinh cu vancung ah a phan cangmi kha vawleicung ah phanh ve dingin aa khatmi biakhiahnak tuah kha a si. (Matt. 18:18) Mah timhtuahnak in Khrihfabu nih zeitindah ṭhatnak an hmuh? Mah nih aa ngaichih lomi sualnak a tuahtu kha Khirhfabu chungah a um nakhnga lo le a sunglawimi Jehovah salle caah thil ṭihnung a chuah nakhnga lo Khrihfabu kha a huhphenh. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Titas 3:10, 11) Cun sualnak a tuahtu kha i ngaihchih awk le Jehovah ngaihthiamnak in ṭhathnemhnak hmuh awk zongah a bawmh. (Luka 5:32) Khrihfa upa nih aa ngaichihmi caah thla an campiak lai i thlaraulei ah a ngan a dam ṭhan nakhnga Jehovah sinah bawmhnak an halpiak lai.—Jeim 5:15.

6. Mi pakhat cu bu chungin chuah a si ahcun Jehovah nih a ngaithiam kho rih lai maw? Fianter.

⁶ Khrihfa upa nih an tonmi mah unaupa nih a sualnak kha aa ngaichih lo hei ti u sih. Cu bantuk thil sining ah Khrihfabu chungin chuah a si lai. Cozah phunglam pakhat a buar ahcun Khrihfa upa nih a sualnak kha thuhpiak in an huppheng lai lo. Jehovah nih cozah nawlngeitu pawl kha an nawlbia a buarmi mi pakhatkhat kha aa ngaihchih asiloah aa ngaihchih lo hmanhah biaceih in dantatnak nawl a pek hna. (Rom 13:4) Asinain a hnuah mah pa nih a palhnak kha i hngal in a ruahnak le a tuahsernak hna a thlen ahcun Jehovah nih a ngaihthiam lai. (Luka 15:17-24) A sualnak cu a ngan tukmi a si hmanhah ngaihthiam a si lai.—2 Chan. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Kan cungah sualnak a tuahmi pakhat kha zeitindah kan ngaihthiam khawh?

⁷ Jehovah nih sualnak a tuahmi mi pakhat kha a ngaihthiam lai maw ti kha kanmah nih biakhiah a hau lo ti kan hngalh caah zeitluk lunglawmh awk dah a si! Asinain biakhiahnak tuah a haumi pakhat a um. Mah cu zeidah a si? Thil sining cheukhat ah mi pakhat nih kan cungah sualnak nganpi a tuah caah ngaihthiam a kan hal men lai. Asinain a dang thil  sining ahcun ngaihthiam a kan hal men lai lo. Cutin a si hmanhah amah kha ngaihthiam in a cungah thinhun lo dingin bia kan khiah khawh. A hleiin kan lung a kan fahter tukmi a si ahcun ngaihthiam awkah a caan lak le fakpi in i zuam a hau men lai. 1994, September 15, Vennak Innsang [Myanmar] ah hitin a ti: “Sualnak a tuahmi pakhat na ngaihthiam tikah a sualnak kha zei rel loin na um tinak a si lo. Khrihfa caah mi ngaihthiam timi cu thil sining kha Jehovah kut ah zumhnak he ap kha a chim duhmi a si. Jehovah cu van le vawlei ah a ding bikmi biaceihtu a si i aa tlakmi caan ah ding tein bia a ceih lai.” Jehovah nih i ngaihthiam ding le thil sining kha ding tein biaceih awkah amah kut ah ap dingin zeicah a kan forh?

8. Ngaihthiamnkak nih Jehovah zaangfahnak cung kan i lawmhnak kha zeitindah a langhter?

⁸ Mi kan ngaihthiam tikah Jehovah zaangfahnak cung kan i lawmhnak kan langhtermi a si. Tahchunhnak pakhat ah Jesuh nih Jehovah kha a leiba tampi a cham kho lomi a sal a ngaithiammi bawi pakhat he a tahchunh. Asinain ngaihthiam a simi mah salpa nih a sinah leiba tlawmte a ngeimi sal pakhat cungah zaangfahnak a rak langhter lo. (Matt. 18:23-35) Jesuh nih zeidah a kan cawnpiak? Jehovah langhtermi zaangfahnak cung kan i lawmh taktak ahcun mah nih midang sualnak kha ngaihthiam awkah a kan forh lai. (Salm 103:9) Vennak Innsang nih mah kong he aa tlaiin hitin a ti: “Zumtukhat unau pawl kha voi zeizah kan ngaihthiam hna hmanhah Pathian nih Khrih thawngin a langhtermi ngaihthiamnak le zaangfahnak he cun zeitikhmanh ah an i tluk kho lai lo.”

9. Jehovah nih ahote cungah dah zaangfahnak a langhter? (Matthai 6:14, 15)

⁹ Mi a ngaithiammi cu ngaihthiam an si ve lai. Jehovah nih zaangfahnak a langhtermi hna cungah zaangfahnak a langhter ve. (Matt. 5:7; Jeim 2:13) Jesuh nih a zultu pawl thlacam ning a chimh hna lioah mah kong kha fiang tein a rak langhter. (Matthai 6:14, 15 rel.) Jehovah nih a sal Job sin a chimmi bia in mah kong kha kan hngalh khawh. Zumhfekmi Job cu Elifaz, Bildad le Zofar te nih zaangfahnak ngei loin an chimmi bia ruangah a lung a fak tuk. Asinain Jehovah nih an caah thlacampiak dingin Job kha a fial. Job nih an caah thla a campiak hna hnuah Jehovah nih thluachuah a rak pek.—Job 42:8-10.

10. Thinhun pengnak nih zeicah ṭhatlonak a chuahter? (Efesa 4:31, 32)

¹⁰ Thinhun pengnak nih ṭhatlonak a chuahter. Thinhunnak cu thilrit bantuk a si caah Jehovah nih mah kha hloh in daihnak hmu hna seh ti a kan duh. (Efesa 4:31, 32 rel.) Cucaah “thinhung in um hlah u, hrut sual hlah u” tiah a kan ti. (Salm 37:8) Mah lamhruainak kan zulh ahcun mah nih a kan bawmh lai. Thinhun pengnak nih pumsalei le lungthinlei ngandamnak kha fakpi in a hnorsuan khawh. (Ptb. 14:30) Mi pakhat cungah kan thin a hun peng ahcun amah caah ṭih a nung lo. Mah cu kanmah nih siivai kan din ahcun a caah ṭih a nun lomi bantuk kha a si. Mah canah midang kan ngaihthiam hna tikah kanmahle kanmah laksawng kan i pekmi bantuk a si. (Ptb. 11:17) Cuticun lungdaihnak kan hmu lai i Jehovah rian kha kan ṭuan khawh peng lai.

11. Phuhlamnak kong he aa tlaiin Baibal nih zeidah a chim? (Rom 12:19-21)

¹¹ Phuhlam cu Jehovah rian a si. Jehovah nih kan cungah sualnak a tuahmi hna kha dantatnak nawl a kan pe lo. (Rom 12:19-21  rel.) Kan hmuhnak cu ri a ngeimi le a tlinglomi a si caah thil sining hna kha Pathian bantukin hmaan tein bia kan ceih kho lo. (Heb. 4:13) A caan ah kan intuarnak nih a hmaan loin lam a kan hruai i a hmaanmi thil tuah awkah a harter. Jehovah nih Jeim hmangin hitin a ti: “Minung thinhunnak nih Pathian tinhmi dinnak kha a chuahter lo.” (Jeim 1:20) Jehovah nih a hmaanmi thil a tuah lai i a tlingmi dinnak in rian a ṭuan lai ti kha kan zumh khawh.

12. Jehovah dinnak cung kan zumhnak kha zeitindah kan langhter khawh?

¹² Ngaihthiamnak nih Jehovah dinnak cung zumhnak kan ngeihmi kha a langhter. Zeizong vialte kha Jehovah kut ah kan chiahnak thawngin sualnak ruangah a chuakmi ṭhatlonak vialte Jehovah nih a donghter dih cang lai ti kan zumh kha kan langhtermi a si. A kan kamhmi vawlei thar ahcun kan lung a kan fahtermi thil hna cu “a philh in philh an si cang lai.” (Isa. 65:17) Asinain kan lung a fah tuk tikah kan lung chungah a caam khomi thinhunnak hna hloh cu a si kho taktak hnga maw? Hloh khawh ning lam cheukhat kha zohhmanh u sih.

13-14. Tony le José hmuhtonnak in ngaihthiamnak kong he aa tlaiin zeidah na cawn khawh?

¹³ Khrihfa unau tampi nih midang tuahsernak ruangah an lung a fah tuk hmanhah ngaihthiam dingin bia an khiah. Cutin an tuah caah zei thluachuah dah an hmuh?

¹⁴ Philippines ram ah a ummi Tony * timi pa nih biatak a hngalh hlan kum tampi lioin José timi pa pakhat nih a upa a thahmi kha a hngalh. Mah lioah Tony cu a puarhrang tukmi a si caah phuhlam a rak duh. José cu a sualnak ruangah tlaih le thongthlak a rak si. Tony nih José thonginn in a chuah tikah ka kawl lai i ka thah lai tiah bia a khiah. Cucaah meithal pakhat aa cawk. Mah caan chungah Tony cu Jehovah Tehte Hna he Baibal a hun cawng. Hitin a ti: “Baibal ka cawn tikah ka thinhunnak i telin ka nunning thlen a hau ti kha ka hun hngalh.” A hnuah Tony cu tipil a ing i Khrihfabu pakhat ah Khrihfa upa pakhat in rian pek a si. José zong Jehovah sal pakhat in tipil a hung in ve ti kha Tony nih a hngalh tikah zeitluk in dah a khuaruah a har lai khi nan  mitthlam ah cuanter hmanh u! An pahnih in an i ton tikah an i kup i Tony nih José kha kaan ngaihthiam tiah a ti. Tony nih cu bantuk ngaihthiamnak nih lawmhnak nganpi a ka pek, mah kaa lawmhnak kha bia in ka langhter thiam lo tiah a ti. Tony nih lungtak tein mi a ngaihthiam caah Jehovah nih thluachuah a pek.

15-16. Peter le Sue hmuhtonnak in ngaihthiamnak kong he aa tlaiin zeidah na cawn khawh?

¹⁵ Peter le Sue cu 1985 ah Biakinn i an i pumh lioah ruahlopi in bom a rak puak. Pa pakhat nih Biakinn chungah bom a rak hmanh! Sue cu fak tuk in hliamhma a pu i mah ruangah a mit a caw i a hna zong a chet beh. Mah lengah haw zong a thei kho ti lo. * Peter le Sue nih ‘Zei bantuk minung nih dah mah bantuk thiṭhalo hi a tuah hnga?’ tiah an ruat tawn. Kum tampi a rauh hnuah Jehovah Tehte a si lomi, bom a hmanhtu pa cu tlaih a si i a nunchung thongthlak dingin bia an chahpiak. Mah pa kha nan ngaithiam kho maw tiah hal an si tikah Peter le Sue nih hitin an ti: “Thinhun pengnak le lungfahnak nih pumsalei le lungthinlei kha fakpi in a hnorsuan khawh tiah Jehovah nih a kan cawnpiak. Cucaah bom a puah hnu tlawmpal khan lungdai tein kan um khawh nakhnga thinhun peng lo dingin Jehovah sinah bawmhnak kan hal.”

¹⁶ Mah pa ngaihthiam ding cu an caah a fawimi a si maw? A zungzal in cun a fawi lo. Hitin an ti: “A caan ah Sue nih a hliamhma ruangah fahnak a tuar tikah kan thin a hung ṭhan. Asinain mah kong kha kan ruah peng lo caah mah kan intuarnak cu a tlau ṭhan colh. Cucaah nikhatkhat ah mah bom a hmanhtu pa cu kan unau pakhat a hung si ahcun lunglawm tein kan cohlan khawh lai tiah lungtak tein kan chim khawh. Mah hmuhtonnak nih Baibal phunglam kan zulh ahcun luatnak kan hmu lai ti kha a kan cawnpiak. Baibal phunglam nih kan ruah khawhmi lengin luatnak a kan hmuhter! A rauhhlan ah Jehovah nih ṭhatlonak vialte a hrawh dih lai timi hngalhnak nih hnemhnak a kan pek.”

17. Myra hmuhtonnak in ngaihthiamnak kong he aa tlaiin zeidah na cawn khawh?

 ¹⁷ Myra cu va a ngeih hnu le fapa pahnih a ngeih hnuah biatak a hun hngalh. Asinain a vapa nih cun biatak kha a cohlang lo. A hnuah a zuangzam i a chungkhar kha a kaltak hna. Myra nih hitin a ti: “Ka vapa nih ka fale pahnih he a kan kaltak tikah dawtmi pakhat nih hlawtmi in kaa ruat i ka lau tuk, ka zum kho lo, ka ngaih a chia, kaa ngaichih, sual kaa phaw i ka thin zong a hung.” An i ṭhen cang ko nain a vapa zuanzamnak cungah a lung a fak peng. Myra hitin a ti chap: “Thla tampi chung ka lungre a thei i ka thin a hung. Mah nih Jehovah le midang he kan i pehtlaihnak a hnorsuan ti kha ka hun hngalh.” Atu ah Myra cu a thin a hung ti lo i a va hlun cung zongah ṭhatlonak pakhatkhat tlung seh ti kha a duh ti lo. Nikhatkhat ah Jehovah a naih te lai ti tu in aa ruahchan. Myra nih hmailei kong ah lungthin a pek khawh. A fale nih Jehovah an biak nakhnga amah lawngin a zohkhenh hna. Atu ah Myra cu a fale pahnih he an chungkhar in Jehovah an biak khawh caah aa lawm tuk.

18. Biaceihtu Ngan Bik a simi Jehovah cungah zei zumhnak dah kan ngeih khawh?

¹⁸ Midang kong he aa tlaiin kanmah nih biaceih a hau lo timi hngalhnak nih lungdaihnak a kan hmuhter! Biaceihtu Ngan Bik a simi Jehovah nih mah a biapimi rian kha a ṭuan lai. (Rom 14:10-12) Pathian nih a hmaan le hmaanlo kong ah a tlingmi a phunglam ningin bia a ceih zungzal lai ti kha kan zumh khawh. (Gen. 18:25; 1 Si. 8:32) Zeitikhmanh ah a ding loin rian a ṭuan lai lo!

19. Jehovah i a tlingmi biaceihnak nih zeidah hlawh a tlinter lai?

¹⁹ Minung tlinlonak le sualnak ruangah a chuakmi ṭhatlonak vialte kha Jehovah nih a hrawh dih lai caan kha kan i ngaih tuk. Mah tikah pumsalei le lungthinlei kan hma cu zungzal in a dam cang lai. (Salm 72:12-14; Biat. 21:3, 4) Mah kong cu zeitikhmanh ah kan lung ah a chuak ṭhan ti lai lo. Mah a ṭha tukmi caan a phanh lai kan hngah lioah Pathian nih amah i zohchunh in ngaihthiam khawhnak sining a kan pek caah kan i lawm tuk.