1. Ahị ọdahile oyina iJihova à tị́ ya ha alịhọbịrị ịlẹ kị yẹda?

 NANANA nyori iJihova à ri Ọngọ Họhị, Ọngọ Ya Ehile Hahị bala Ọngọleje Nyahị lẹ, o ri Adahị olepwoohe ọlẹ kọ la ọháha ịnyịnyị. (Eje. 100:3; Ayị. 33:22) Ụka kahị ha ọhọbịrị bọ́ọ kahị tị yẹda bwu ọkịlẹtụ nyahị, ọ la ọngịrị bala ọ-kaa charịnya nyọka hịnyọhi hahị. (Eje. 86:5) IJihova ya ahị ọdahile ọnyịịla ọlẹ hahị bwula ọlọmwụ Ayịsaya nyori: “Ó-ri ká ịngịhyẹ-ẹ́ chịnụ ịrị jaabwọ ká ịwọ kaa chị ang ịrị wẹwẹ, m̀ tị̀ ka yịlẹẹnụ kanụ ka la owuru lala owu olewu-lewu.”—Ayị. 1:18.

2. Kori kahị ka la okpunyi bala angịkịla aalẹ, ẹlịyẹ ahị tị́ ka họ pyii?

² Chajị nyọlẹ kahị la kpẹẹkpẹẹ ka lẹ, ahị wuu kaa ya ẹla bala ọ-họ ẹla ọlẹ kọọ wụ́ angịkịla ẹjẹ. (Jem. 3:2) Ọọwa á tị du kahị ka jẹ́-ẹ ri igu ọlam-ọlam balaa ka lẹ ka. Ahị ka jẹ́-ẹ họ ịnyị kori kahị kaa hịnyọhi. (Etu 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Kori ká ọngọhẹ-ẹ́ ya ẹla lee ọ-họ ẹlẹhẹ ọ-pyịnyẹng ọlẹ kọ wụ́ụhị ẹjẹ, iJihova tịtọ kahị ka hịnyọhi. (Kol. 3:13) Ọ chịla kahị ka họ ịnyị. Chajị iJihova lịlọmwụ dọmwụ kaa hịnyọhi hahị gbagbịla.—Ayị. 55:7.

3. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

³ Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka kụ ẹhị yẹ abwọlẹ ká angịnyị ehe ịlẹ kị́ la kpẹẹkpẹẹ-ka ka jẹ́-ẹ gbịla iJihova bwula ọ-hịnyọhi ha angịkịla. Ịhọbịrị iyina ahị tị́ ka ya je angịgbahị nya ọjịra-jịra pyii? Ịyẹ tị́ du ká iJihova tịtọ kahị ka hịnyọhi ha  angịkịla? Myịmyị, ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ẹga nya aanahị ịlẹ kị yẹ akama yẹẹyẹẹ ọọlajị nya ịhọbịrị nya angịkịla?

4. (a) Ụka ká ọnchẹ nya iJihova ọhẹ á họ ọhọbịrị ọtụka, ẹlịyẹ ọ tị́ ka họ pyii? (b) Ụkụrwọ oyina angịgbahị à tị́ la ka họ ụka kị ta ọlọhọbịrị?

⁴ Ahị ka ya je angịgbahị nya ọjịra-jịra ụka ká ọngọhẹ á họ ọhọbịrị ọtụka. Ụma nya ịhịbịrị ịtụka ịlịnyị juwa ụ-ụpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 6:9, 10. Ịhọbịrị ịtụka ri ehile nya Ohe ọ-bịrị ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ nyịlẹhị-ịlẹhị. Kori ká ọngịnyị nya ịKịrayịsị ọhẹ á họ ọhọbịrị ọlịnyị, ọ ka raabwọ bịlẹ ọ-hịnyọhi bwu ẹga nya iJihova pyii bala o-ya je angịgbahị nya ọjịra-jịra pyii ịnyịnyị. (Eje. 32:5; Jem. 5:14) Ụkụrwọ oyina angịgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ la ka họ? IJihova ụbwọọmwụ à la ọngịrị nyọka hịnyọhi ịhọbịrị gbanggbang lẹ, ọ tị kaa hịnyọhi ịhọbịrị nyahị ọọlajị nya iya ọkịlaakịla nya ịKịrayịsị. * IJihova tị ya ụkụrwọ ju angịgbahị nya ọjịra-jịra ụ-ụbwọ nyọka cheje bwu Ụpwụ Ịgọgọ kori ká ọlọhọbịrị á ka kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra. (1 Kọr. 5:12) Nyọka jẹ́-ẹ họ ẹlẹwẹ myị́, ang ọhẹ ọlẹ kị kaa họ ri ọ-ka mwahị nya ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla ịlẹ: Ọngọọwa me obyi nyọka họ ọhọbịrị ọọwa? Ọ maga nyọka tụ́ ọhọbịrị ọọwa kpịbaa hi angịkịla? Ọ kịnyaa la ọ-mẹ ẹla ọọwa họ ịnyịnyịịnyị? Ọ gụgụ wuu, ọ la gbagbịla nyori ọ tọọ olujwo nyọlẹ kọ họ ọhọbịrị ba iJihova bala ọ-mẹjẹ nyori ọ tịtọ nyọka ri oligu Nyamwụ myịmyị? Ang ẹjẹẹ ọhẹ ji ọlẹ kọ mẹjẹ gede-gede nyori iJihova hịnyọhi họọ lẹ?—Ụkụr. 3:19.

5. Apyobwuna oyina à tị́ ji ẹpwụ nya ụkụrwọ ọlẹ ká angịgbahị kaa họ?

⁵ Ụka ká angịgbahị nya ọjịra-jịra á ta ọlọhọbịrị, ang ọlẹ kị ka hu kụ́ ịlahị ri ọ-ka cheje ụma ọlẹ kị chị e-epwoohe ene-ene lẹ. (Mat. 18:18) Ányị ọjịra-jịra à tịị bwu yé apyobwuna bwu iwe-ahụrụ ọwẹ? Ọ kaa chewu ke ọjịra-jịra bwula ọ-họ ká ọlọhọbịrị ọlẹ kọ myị yẹda ka, á ka kịnyaa ọọjịra-jịra bala ọ-kpa akama wẹ anchẹ nya iJihova ịlẹ kị họ́ọ lụmẹ ka. (1 Kọr. 5:6, 7, 11-13; Tay. 3:10, 11) Ọ tị ka da ọlọhọbịrị ụbwọ myị́ ịnyịnyị nyọka yẹda ká iJihova ka hịnyọhi họọ. (Luk. 5:32) Angịgbahị nya ọjịra-jịra kaa raabwọ chajị nya ọlọhọbịrị ọlẹ kọ yẹda bala ọ-bịlẹ iJihova kọ ka dọọ ụbwọ ri oligu Nyamwụ myịmyị.—Jem. 5:15.

6. Kori kị gba ọngịnyị kpehe hi ọjịra-jịra, iJihova ka jẹ́-ẹ hịnyọhi họọ myị́ wẹẹ? Ịyẹ tị́ du kahị ya ịnyị?

⁶ Ó ri ká ọngịnyị á yẹda ụka ká angịgbahị-ị́ tọ awụlẹ balọọ ka aalẹ, ị ka gba ọngọọwa kpehe hi ọjịra-jịra. Kori kọ tị bịrị ehile nya igomenti, angịgbahị nya ọjịra-jịra á ka chewu koo hi akama ọlẹ kọ ka yẹ ọọlajị nya abwẹla ọtịpyọ nyamwụ ka. IJihova ya ẹga da ká alegbeju ka la ọngọngọhe ọlẹ kọ bịrị ehile eje bala ọ-yọọ akama ịnyịnyị, kori ká ọngọọwa á yẹda lee ọ́ yẹda ka. (Rom. 13:4) Tị wẹẹ, kori ká ọngọọwa á wẹ ka jẹ́ ụka ohyẹẹkpẹ nyori ẹla ọlẹ kọ họ tịpyọ kpụ ọ yẹ irya ọkụkụ bala abwẹla nyamwụ da aalẹ, iJihova nwụlanọ nyọka hịnyọhi họọ. (Luk. 15:17-24) Ọ kaa họ ịnyị ịlẹhị kori ká ịhọbịrị nyamwụ-ụ́ tịpyọ abwọ myị́ abwọ wẹwẹ.—2 Ego. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Ụgbẹyị oyina ahị tị́ ka bwu hịnyọhi ha ọngọlẹ kọ họ ẹla ọtịpyọ baahị?

⁷ Ọ myịhị lẹhị lụmẹ nyọka jẹ́ nyori ó ri ụkụrwọ nyahị nyọka cheje kori ká iJihova-á ka hịnyọhi ha ọlọhọbịrị ka! Ẹlẹhẹ tị ji kahị baba nyọka cheje u-uhye nyamwụ. Ẹlịyẹ tị́? Iiwe-ahụrụ ịhyẹ, ọngịnyị ka họ ẹla ọtịpyọ ọhẹ ẹ-ẹga nyahị kpụ ọ ka yụbwọ beji bala ọ-bịlẹ ọhịnyọhi myị́. Ẹ-ẹga ịkịla, ọngọọwa á tị ka họ ịnyị ka myị́. Kori kọ lịnyị, ahị ka jẹ́-ẹ chụ  nyọka hịnyọhi bala ọ-maga nyọka ju agbama ta ọngọọwa ka. Ịlẹhị lẹ, ọ-họ ịnyị ka ye ụka chẹẹ bala ahị ọ-maga nyịlẹhị-ịlẹhị myị́, ọgụgụ wuu kori ká ẹla ọọwa á jụ́hị yẹẹyẹẹ. Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Ohikichu 15, 1994, yẹkẹẹ: “Kori ká hịnyọhi ha ọlọhọbịrị, ọ́ mẹjẹ nyori à myọnụ ju ọhọbịrị ọọwa ka. Ọngịnyị nya ịKịrayịsị ọlẹ kọ hịnyọhi dahịhile nyori iJihova ka cheje ọkpẹẹkpẹẹ u-uhye nya ẹla ọọwa. Ọwa à ri ọngọleje ọkpakpa nya alodehe wuu lẹ, ọ tị ka cheje ọla kpakpa hahị ụka kọ pwoku pyii lẹ.” Ịyẹ tị́ du ká iJihova juhi ọhụ nyọka hịnyọhi bala ọ-dahịhilọọ nyori ọ ka cheje ọlẹ kọ pwoku?

8. Ányị ọ-hịnyọhi à tị́ mẹjẹ nyori ahyẹẹrwẹrwa nya iJihova myịhị lẹhị?

⁸ Ọ-hịnyọhi mẹ ẹla ọ-myịhị lẹhị jẹ. Ẹ-ẹpwụ nya oja ọkpịta ọhẹ, iJisọsị chụ iJihova ka pwoku ayịbaba ọlẹ kọ pehi uri ọtụka-ọtụka ga ha ọnchẹ nyamwụ ọhẹ nyọlẹ kọ jụ́ uri ọọwa nwụ̀ myị́ ka. Ma, ọnchẹ ọọwa á tị myị yẹ ahyẹẹrwẹrwa nya ọnchẹ ọlẹ kọ kpọọ uri ọ-pyịnyẹng ka. (Mat. 18:23-35) Ẹlịyẹ iJisọsị à tị́ wẹẹ mẹjẹ́ẹhị? Kori ká ahyẹẹrwẹrwa ọtụka ọlẹ ká iJihova mẹjẹ ẹ-ẹga nyahị á myịhị lẹhị ịnyịlẹhị aalẹ, ọ ka guhi gbịla nyọka hịnyọhi ha angịkịla. (Eje. 103:9) Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji da ẹla ọwẹ wụlẹ ị-ịlẹ la ẹka lụmẹ-lụmẹ kẹkpẹ: “Ugbabwọ ịmányị tị́ ịlẹ kahị hịnyọhi ha angịkịla á ka jẹ́-ẹ meme la ụka ịmányị tị́ ịlẹ ká Ohe kaa hịnyọhi ha ọngọngọọng nyahị bwula iya ọkịlaakịla nya iJisọsị ẹnẹnẹhẹ kaka.”

9. Oowo iJihova à tịị mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ? (ỊMatiyu 6:14, 15)

⁹ Angị hịnyọhị ka yé ọ-hịnyọhi. IJihova kaa mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ẹ-ẹga nya angịlẹ kịị yẹ ahyẹẹrwẹrwa. (Mat. 5:7; Jem. 2:13) IJisọsị họ ẹla ọwẹ la gbagbịla ụka kọ mẹjẹ angịjụgbẹyị nyamwụ jaabwọ kị ka raabwọ. (Wa ịMatiyu 6:14, 15.) Ahị jẹ́ ẹla ọlịnyị-ịnyị bwu ẹla ọlẹ ká iJihova byi iJobu ọnchẹ nyamwụ. Ẹla ọtịpyọ ọlẹ ká alẹng ịta ịlẹ ká ẹnyị nyaa ri Elifasị, iBilidadị bala iSofa ya u-uhye nya ọlabwẹla ọnyịịla ọwẹ jwọọ yẹẹyẹẹ. IJihova byi iJobu nyị raabwọ chajị nyaa. Nyọlẹ ká iJobu họ ịnyị kpá, iJihova wahị kụrwọọ.—Job. 42:8-10.

10. Ụgbẹyị oyina ẹla ọ-kpa ẹ-ẹpwụ à tịị kpa akama wahị? (Ala Efesọsị 4:31, 32)

¹⁰ Ẹla ọ-kpa ẹ-ẹpwụ kaa kpa akama wahị. Agbama lala olo olilo ọtụka, iJihova tịtọ kahị ka yé okpunyi ọlẹ ká ọngịnyị kaa la ụka kahị tụụbwọ hi agbama ojuju. (Wa Ala Efesọsị 4:31, 32.) Ọ juhi ọhụ yẹkẹẹ: “Ā ju agbama ka, tụụbwọ hi ikẹjẹ-awụrụ ọgbụrụ-gbụrụ.” (Eje. 37:8) Kori kahị kpa ẹla ọmẹjẹ ọwẹ họ ụkụrwọ, ọ ka dahị ụbwọ. Ẹla ọ-kpa ẹ-ẹpwụ ka jẹ́-ẹ kpa akama wahị o-olegu bala ịnyịrọ myị́. (Etu 14:30) Ụka kahị kpa ẹla nya ọngọkịla ẹ-ẹpwụ, ọ́ kaa kpa akama ọhẹ kịla ọngọọwa ka, jaabwọ ká ịngịhyẹ ka họ ọngọọwa ka kori kahị hu ẹhwa nwà. Ọkọkọ nyọọwa, ụka kahị hịnyọhi ha angịkịla, ịlọhị ahị wẹẹ họ há lẹ. (Etu 11:17) Ahị kaa yé okpunyi nya ọkịlẹtụ bala ọ-kịnyaa kịlahị myị́ ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nyahị ha iJihova.

11. Ẹlịyẹ ịBayịbụụ à tị́ ya u-uhye nya ẹla ọ-họ kwiwa? (Ala iRom 12:19-21)

¹¹ Ọ-họ kwiwa ji ẹpwụtụbwọ nya iJihova. IJihova á ya ọngịrị juhi ụ-ụbwọ nyọka họ ẹla kwiwa ẹ-ẹga nya ọngọlẹ kọ họ ẹla wụ́ụhị ẹjẹ ka. (Wa Ala iRom 12:19-21.) Chajị nyọlẹ kahị jẹ́ ẹla gbuu ka ká irya nyahị-ị́ myịmyị la kpẹẹkpẹẹ ka lẹ, áhị ka jẹ́-ẹ cheje nya ẹla ọlẹ kọ ka la kpakpa jaabwọ ká iJihova jẹ́-ẹ họ ka. (Hib. 4:13) Myịmyị ụka ọhẹ, irya ọkụkụ nyahị ka dahị lụgbaa dudu kọ ka lujwo hahị nyọka jẹ́ ẹla ọlẹ kọ pwoku kahị ka họ. IJihova kpa  iJemsi da ụpwụ bwula olegu ịgọgọ nyamwụ yẹkẹẹ: “Agbama ojuju nya ọngịnyị ehe á kaa họ ẹla pwoku abwẹla ọnyịịla nya Ohe Oluhye myị́ kpong-kpong ka.” (Jem. 1:20) Ahị ka jẹ́-ẹ la ahị ọdahile nyori iJihova ka họ ẹla opwoku bala ọcheje ọ-la kpakpa pyii lẹ.

12. Ányị ahị tị́ ka mẹjẹ nyori ahị dahịhile eje ọ-la kpakpa nya iJihova?

¹² Ọ-hịnyọhi mẹjẹ nyori ahị dahịhile eje ọ-la kpakpa nya iJihova. Bwula ọ-tụụbwọ hi ẹla myị́ ẹla ju iJihova ụ-ụbwọ, ahị mẹjẹ nyori ahị dahịhile iJihova nyọka nwụ̀ ang ịtịpyọ ịlẹ wuu ká ọhọbịrị ju ọmwụ nyaa họ. Ẹ-ẹpwụ nya odehe onyeewe ọlẹ kọ chehe, áhị ka “kpịtịya nya ang onyogo” ịlẹ kị jụ́ụhị wuu “lee ọ-ka me irya chajị nyaa myịmyị” ẹnẹnẹhẹ kaka. (Ayị. 65:17) Ma ụka ká ọngịnyị-ị́ họ ẹla ọlẹ kọ jụ́ụhị yẹẹyẹẹ, ọ kaa chịkpẹẹ lụmẹ nyọka tụụbwọ hi agbama bala ọ-kpa ẹla nya ọngọọwa ẹ-ẹpwụ ka? Kụ ẹhị yẹ jaabwọ ká angịhyẹ jẹ́ họ ịnyị myị́ wẹẹ.

13-14. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ u-uhye nya ọ-hịnyọhi bwu oja nya Tony bala José?

¹³ Iru nya aanahị alẹng bala anyang cheje nyọka hịnyọhi nanana nyori ẹla ọlẹ ká angịkịla họ jwaa yẹẹyẹẹ. Apyobwuna iyina ị tị yé nyọlẹ kị họ ịnyị?

¹⁴ La ẹka lụmẹ-lụmẹ kẹkpẹ ene ká Tony * kọ kụ́ Philippines wẹ ka ri Olibeenu nya iJihova, ọlẹng ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri José nwụ ọọnịna nya Tony ọlẹng ọgbahị. Ụka ọọwa, Tony ri ọngọ ju agbama lụmẹ, lẹ ọ tịtọ nyọka họ kwiwa ịnyịnyị. Ị wu José ju agba chajị nya ẹla ọlẹ kọ họ wẹẹ. Nyọlẹ kọ nọ chẹẹ kị gbọọ kpehe bwu ube nya agba, Tony ya ọwa nyị ka mwahị nyamwụ bala ọ-nwọọ ịnyịnyị pyii lẹ. Ọ ra ọkọnị chajị nyọọwa. Ọọwa lẹ, Tony à domwụ nyọka jẹ́ ịBayịbụụ bala Alibeenu nya iJihova lẹlẹ. Ọ yẹkẹẹ: “Bwula ịBayịbụụ ọlẹ kam wẹẹ jẹ́, m̀ yẹ nyori m̀ baba nyọka nwụ̀ abwẹla nyam họ. Ọọwa ri m̀ ka tụụbwọ hi agbama ojuju nyam ịnyịnyị.” Nyọlẹ kọ nọ pyịnyẹng, Tony hu enyi Ohe bala ọ-wẹ ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ị-ịlahị nyọọwa. Kụ irya jaabwọ kọ lọọ ẹbyẹbyị kaka ba, ụka kọ jẹ́ nyori José nyị ri ọnchẹ nya iJihova ọlẹ kọ hu enyi Ohe ịnyịnyị lẹ! Ụka ọlẹ kịịwa angị imimiiye tọ awụlẹ, ị wu awụlẹ bajẹ ọlam-ọlam. Tony  byi José nyori ọwa nyị hịnyọhi họọ lẹ. Tony ya nyori ọ yé ọkẹkẹnị ọtụka-ọtụka ọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ chabwọ nyamwụ myị́ ka nyọlẹ kọ hịnyọhi ha José. IJihova wahị kụrụ Tony nyọlẹ kọ nwụlanọ nyọka hịnyọhi ịlẹhị.

15-16. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ u-uhye nya ọ-hịnyọhi bwu oja nya Peter bala Sue?

¹⁵ La 1985, Peter bala Sue juwa ọọjịra-jịra u-Ube nya Ịpyị-Adịrahụ ụka ká ịbọmbụ ọtụka-ọtụka ọhẹ kpụ̀. Ọlẹng ọhẹ à ya ịbọmbụ ọọwa kpịbaa ụ-ụwa lẹ! Ang họ Sue yẹẹyẹẹ kpụ̀ ọ la akama ẹ-ẹga nya ọyị ọyẹyẹ bala ẹla owowo ọlẹ kị ka jẹ́-ẹ họọ uda myị́ kaka. Ọ́ myịmyị jẹ́-ẹ wu oru nyang kaka. * Peter bala Sue kaa kụ irya ụka lụmẹ-lụmẹ nyori, ‘Ụma nya ọngịnyị ọlányị à tị́ byẹjẹ họ ang onyobyi ọlịịwẹ?’ Ẹka lụmẹ-lụmẹ kịlahị, ị wu ọngọlẹ kọ họ ẹla ọọwa bala ọcheje nyọka yọọ ju agba ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyamwụ wuu, ọngọọwa á tị ri ọnchẹ nya iJihova ka. Ụka ọlẹ kị tọ Peter bala Sue wo kori kị hịnyọhi ha ọlẹng ọọwa lẹ, ị yẹkẹẹ: “IJihova mẹ ang jẹ́ẹhị nyori agbama ojuju bala ẹla ọ-kpa ẹ-ẹpwụ ka kpa akama wahị ị-ịnyịrọ, olegu bala irya nyahị myị́. Lẹ, nyọlẹ ká ẹla ọwẹ họ kpá bwaa, ahị bịlẹ iJihova nyọka dahị ụbwọ hịnyọhi chajị kahị ka kịnyaa la ọhịhị nyahị ẹ-ẹpwụ nya okpunyi.”

¹⁶ Ọ chịkpẹẹ haa lụmẹ nyọka hịnyọhi ha ọlẹng ọwẹ? Ụ-ụka wuu ka. Ị yẹkẹẹ: “Ụka ọhẹ ká Sue á juwa yẹ akama ọọlajị nya ang ịlẹ kị họọ wẹ, ahị kaa ju agbama myịmyị. Ma áhị kaa kịnyaa la ọ-kụ irya u-uhye nya ẹlẹwẹ ka, lẹ ọkịlẹtụ kaa pwọọhị kpuru ahyaahị. Ahị dọmwụ ka jẹ́-ẹ ya bwu ọkịlẹtụ nyahị nyori kori ká ọlẹng ọwẹ á wẹ ka ri ọọnahị ẹnẹhẹ wẹẹ, ahị ka yoo myị la abwiye-abwiye. Ẹlẹwẹ mẹjẹ́ẹhị nyori itiwe nya ehile ịla ịBayịbụụ họ ahị kaa la ịlọhị ịnyịlẹhị; ị gbahị kpehe a-agbẹyị lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kahị dọmwụ ka yahị me ka! Ahị myịmyị kaa yé ẹjẹ ọkpụ́kpụ́ nyọlẹ kahị jẹ́ nyori iJihova ja ka nwụ̀ ang ịtịpyọ ịwẹ wuu họ lụka o-kpii.”

17. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ u-uhye nya ọ-hịnyọhi bwu oja nya Myra?

¹⁷ Myra wẹ ka jẹ́ ẹlịlẹhị ụka ọlẹ kọ rwọrụ kpá  bala ọ-ma anyị alẹng imiiye ịlẹ kị ri anjwo wẹẹ. Ọrụmwụ á ye ẹlịlẹhị myị ka. Ọ ka nọ pyịnyẹng, ọ họ ụya bala ọ-nyẹẹkpẹ da ugbiyegu nyamwụ. Myra yẹkẹẹ: “Ụka ọlẹ ká ayịbam rụ him bala anyị nyam imiiye, ọ lam jaabwọ kọ kaa la iru nya angịnyị ịlẹ ká angị háa há pịraa ha, ang lala ejiri, ajụjụ, ijẹma ọchịchị, ịlọng ọ-kpụ abyị bala agbama.” Nanana nyori awụlẹ oyeye ọọwa wẹ ka cheju, ọ kaa jụ́ ọọnahị ọwẹ nyọlẹ ká ọrụmwụ nyẹẹkpẹ dọọ. Myra myịmyị yẹkẹẹ: “M̀ kịnyaa la ọ-ka chuko bala o-ju agbama ẹ-ẹpwụ nya ọya lụmẹ-lụmẹ. M̀ myịmyị yẹ nyori ọọwa wẹẹ gu igu oriri nyam bala iJihova tụ́ ịnya angịkịla ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ.” Myra ya lẹẹlẹẹ nyori ọwa nyị́ kpa ẹla ọọwa ẹ-ẹpwụ lee ọ-tịtọ ká ịngịhyẹ ọtịpyọ ka họ ta ọrụmwụ onyogo kaka. Ọ yẹhị rịrị nyori ọrụmwụ ọọwa ka tụ́ ju iJihova chwẹẹ ẹnẹhẹ wẹẹ. Myra jẹ́ ya irya nyamwụ wuu nọ kịlahị. Ọ da anyị nyamwụ imiiye ụbwọ wẹ ka ri anchẹ nya iJihova ụbwọọmwụ-ụbwọọmwụ la o-ji bala ọrụ ka. Lẹẹlẹẹ Myra chị ọkẹkẹnị nyọka juwa gbịgba ha iJihova bala anyị nyamwụ tụ́ ugbiyegu nyaa ịwa ịnyịnyị.

18. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka la ahị ọdahile nyori iJihova, Ọngọleje Ọgụgụ Wuu ka họ?

¹⁸ Ahị yé okpunyi yẹẹyẹẹ nyọka jẹ́ nyori a-ahị à ka cheje jaabwọ kị ka bwu la angịnyị eje ka! Chajị nyọlẹ ká iJihova ri Ọngọleje Ọgụgụ Wuu, ọ ka jụ́ ụkụrwọ ọkpọnchị ọwẹ họ. (Rom. 14:10-12) Ahị ka jẹ́-ẹ la ahị ọdahile yẹẹyẹẹ nyori ọ ka cheje ọlẹ kọ ka pwoku irya ọkpẹẹkpẹẹ nyamwụ u-uhye nya ang ọnyịịla bala ọtịpyọ ụka wuu. (Ọmwụ. 18:25; 1 Ịdị. 8:32) Ọ́ ka họ ịngịngịhyẹ ọtịpyọ ẹnẹnẹhẹ ka!

19. Ẹlịyẹ eje ọkpẹẹkpẹẹ nya iJihova à tị́ ka họ chịkpẹẹ?

¹⁹ Ahị yẹhị rịrị gbe ụka ọlẹ ká iJihova ka nwụ̀ ang ịtịpyọ ịlẹ wuu ká ọhọbịrị bala ọ-la kpẹẹkpẹẹ-ka nya angịnyị ehe ju ọmwụ nyaa họ gbanggbang. Ụka ọọwa, ajụjụ nya ugbinyịrọ bala ọkịlẹtụ ịlẹ kahị la wuu ka myị́ gboyi myị́ oyi. (Eje. 72:12-14; Ọwụ. 21:3, 4) Áhị ka kpịtịya nyaa myịmyị ẹnẹnẹhẹ kaka. Jaabwọ kahị wẹẹ godayị gbe ụka ọkpịpyọ-kpịpyọ ọwẹ kọ ka pweji, ọ myịhị lẹhị yẹẹyẹẹ nyọlẹ ká iJihova ya ẹga da hahị nyọka gbịlọọ bwula ọ-hịnyọhi.