1. Eshilipaleko lilipi Jehova a yandja kovanyoni ovo ve livela ombedi?

 NONANDE Jehova oye Omushiti wetu, Omuyandjimhango nOmutokoli, oku li yo Tate yetu womeulu omunahole. (Eps. 100:3; Jes. 33:22) Ngeenge twa nyona kuye nokulivela ombedi shili, ita dulu ashike oku tu dimina po, ndele okwa halelela yo oku shi ninga. (Eps. 86:5) Jehova okwa yandja eshilipaleko tali hekeleke okupitila momuprofeti waye, Jesaja, a ti: “Omatimba eni nande naa tilyane ngaashi ohonde, otaa ka toka ngaashi outokele weemhawe.”​— Jes. 1:18.

2. Oshike tu na okuninga, ngeenge otwa hala okukala nekwatafano liwa navamwe?

² Molwaashi inatu wanenena, atushe ohatu popi nokuninga oinima oyo hai udifa nai vamwe. (Jak. 3:2) Ndele osho inashi hala okutya itatu dulu okukala nekwatafano liwa navo. Ohatu dulu, ngeenge otwe lihongo okudimina po. (Omayel. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Ngeenge otwa ningafana nai moinima inini, Jehova okwa hala tu diminafane po. (Kol. 3:13) Otu na etomheno liwa loku shi ninga. Komesho yaaishe, Jehova ohe tu dimine po ‘omatimba mahapu’ nehalo liwa.​— Jes. 55:7.

3. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

³ Moshitukulwa eshi, ohatu ka kundafana nghee ovanhu inava wanenena tava dulu okuhopaenena Jehova mokudimina po vakwao. Omanyono elipi tu na okulombwela ovakulunhuongalo? Omolwashike Jehova te tu ladipike tu kale hatu dimine po vamwe? Noshike hatu lihongo kovamwatate novamwameme vamwe ovo va udifwa nai neenghono komanyono avamwe?

4. (a) Oshike omupiya waJehova e na okuninga, ngeenge okwa nyono enyono la kwata moiti? (b) Onghandangala ilipi ovakulunhuongalo hava dana, ngeenge tava kundafana nomunyoni?

⁴ Omanyono oo a kwata moiti oku na okulombwelwa ovakulunhuongalo. Oihopaenenwa yomanyono a tya ngaho, otai hangwa mo 1 Ovakorinto 6:9, 10. Omunhu, oo a nyona sha kwata moiti, oha teya neenghono omhango yaKalunga. Ngeenge Omukriste okwa nyono enyono la tya ngaho, oku na okwiilikana kuJehova Kalunga nokuya kovakulunhuongalo vomeongalo lavo. (Eps. 32:5; Jak. 5:14) Onghandangala ilipi ovakulunhuongalo tava dana? Jehova oye ashike e na oufemba wokudima po omatimba filufilu, nohe shi ningi pakanghameno lekuliloyambo. Kakele kaasho, Jehova okwe lineekelela ovakulunhuongalo oshinakuwanifwa shokutokola ngeenge omunyoni oku na okutwikila okukala meongalo, ile hasho, tave shi ningi tava wilikwa kOmishangwa. (1 Kor. 5:12) Opo va dule okuninga ngaho, tete ova pumbwa okumona omanyamukulo komapulo taa shikula: Mbela okwa nyonena owina? Mbela okwa pangela omhangela komesho yefimbo yoku shi ninga? Mbela okwa endulula enyono olo lwoikando? Naasho sha fimanenena, mbela ope na osho tashi ulike kutya okwe livela ombedi shili? Ope na osho tashi ulike kutya Jehova okwe mu dimina po?​— Oil. 3:19.

5. Oilonga yovakulunhuongalo ohai eta omanangeko noupuna elipi?

⁵ Ngeenge ovakulunhuongalo tava kundafana nomunyoni, elalakano lavo okuhanga etokolo la faafana naalo la tokolwa nale meulu. (Mat. 18:18) Ongahelipi elongekido olo hali etele eongalo ouwa? Ohali shilipaleke kutya omunyoni, oo ine livela ombedi notashi dulika a yahameke eedi daJehova di na ondilo, ke na vali okutwikila okukala meongalo. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Tit. 3:10, 11) Otali dulu yo okukwafela omunyoni e lidilulule noku mone ouwa mediminepo laJehova. (Luk. 5:32) Ovakulunhuongalo ohava ilikanene omunyoni, oo e livela ombedi, nokupula Jehova e mu kwafele a tungulule vali ekwatafano laye naye.​— Jak. 5:15.

6. Mbela Jehova ota dulu ngoo vali okudimina po omunhu, ngeenge okwa kondwa? Shi yelifa.

⁶ Natu tye nee omunhu ine livela ombedi, eshi a ka kundafana novakulunhuongalo. Pomhito oyo, oku na okukondwa mo meongalo. Ngeenge okwa nyona omhango yoshilongo, ovakulunhuongalo itave ke mu amena koilanduliko. Jehova okwa pitika omapangelo opanhu a tokole nokuhandukila keshe, oo ta nyono omhango, kutya nee okwe livela ombedi, ile hasho. (Rom. 13:4) Natango, ngeenge omunhu lwanima okwe lialuluka nokulivela ombedi shili, Jehova ote ke mu dimina po nehalo liwa. (Luk. 15:17-24) Osho otashi shiiva nokuli, nonande okwa nyona enyono la kwata moiti neenghono.​— 2 Omaf. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Omeityo lilipi hatu dulu okudimina po, oo a nyona kufye?

⁷ Itashi hekeleke tuu okukala tu shii kutya katu na oshinakuwanifwa shokutokola, ngeenge Jehova oku na okudimina po omunyoni, ile hasho! Natango, ope na oshinima shimwe osho twa pumbwa okutokola. Oshike osho mbela? Peemhito dimwe, otashi dulika umwe a nyone kufye enyono la kwata moiti, opo nee otashi dulika e tu pe ombili noku tu pule tu mu dimine po. Omafimbo amwe, otashi dulika omunhu aha ninge ngaho. Ashike nande ongaho, ohatu dulu okuhoolola okudimina po omunhu meityo olo kutya inatu mu kwatela onghone noinatu  mu handukila. Paulelalela, osho otashi dulika shi pule efimbo nosho yo eenghono, unene tuu ngeenge oshe tu udifa nai neenghono. Oshungonangelo yOshiingilisha yo 15 Septemba 1994 oya ti: “Ngeenge owa dimine po omunyoni, osho inashi hala okutya owa dima po omanyono aye. Okudimina po kOmukriste osha hala okutya okweefela filufilu oinima momake aJehova. Oku li Omutokoli omuyuki meshito alishe noha tokola alushe pauyuki pefimbo la wapala.” Omolwashike Jehova te tu ladipike tu kale hatu dimine po nokweefela oinima momake aye?

8. Ongahelipi okukala hatu dimine po taku ulike kutya otwa pandula onghenda oyo Jehova he tu ulikile?

⁸ Okukala hatu dimine po ohaku ulike kutya otu na olupandu. Mefaneko limwe, Jesus okwa yelekanifa Jehova nomwene, oo a li a kufila po umwe womovapiya vaye oikolo ihapu, oyo a li ita dulu okufuta. Ashike omupiya oo ka li a kufila po omupiya, oo a li e na oikolo yaye inini. (Mat. 18:23-35) Jesus ote tu hongo shike? Ngeenge otwa kala shili tu na olupandu li na sha nonghenda inene oyo Jehova he tu ulikile, otashi ke tu linyengifa tu dimine po vakwetu. (Eps. 103:9) Oshungonangelo imwe yomido opo da di ko oya ti: “Nonande otu kale hatu dimine po vakwetu lwoikando ihapu, itashi dulu okuyelekwa noikando oyo Kalunga he tu dimine po metwokumwe nekuliloyambo laKristus.”

9. Oolyelye Jehova ha ulikile onghenda? (Mateus 6:14, 15)

⁹ Ovo hava dimine po vakwao navo otava diminwa po. Jehova oha ulikile onghenda ovo hava ulikile vakwao onghenda. (Mat. 5:7; Jak. 2:13) Jesus okwe shi yelifa nawa, eshi a li ta hongo ovahongwa vaye nghee ve na okwiilikana. (Lesha Mateus 6:14, 15.) Ohatu lihongo oshilihongomwa sha faafana mwaasho Jehova a li a lombwela Job. Omulumenhu oo omudiinini, okwa li a udifwa nai neenghono keendjovo dikukutu dovalumenhu vatatu, Elifas, Bildad naSofar. Jehova okwa li a lombwela Job e va ilikanene. Konima eshi Job e shi ninga, Jehova okwa li e mu nangeka noupuna. — Job 42:8-10.

10. Omolwashike okukwata onghone kwa nyika oshiponga? (Ovaefeso 4:31, 32)

¹⁰ Okukwata onghone okwa nyika oshiponga. Jehova okwa hala tu mone ouwa oo hau di mokuhakwata onghone. (Lesha Ovaefeso 4:31, 32.) Okwe tu ladipika a ti: “Efa ehandu, u dje mo monya.” (Eps. 37:8) Ohatu mono ounongo mokushikula omayele oo. Okukwata onghone otaku dulu okunyona po oukolele wetu wopalutu nowopamadiladilo. (Omayel. 14:30) Okukwata onghone kwa tya ngaho itaku ka yahameka oo e tu udifa nai. Osho osha faafana ashike nongeenge twa nwa oudiyo kutya ofye hatu kala hatu yahama, ndele havamwe. Ponhele yaasho, ngeenge otwa dimine po vamwe, otashi ke tu etela ouwa. (Omayel. 11:17) Ohatu ka kala tu na ombili yopamadiladilo nohatu ka twikila noilonga oyo hatu longele Jehova.

11. Ombiibeli oya popya shike shi na sha nokushunina vamwe owii? (Ovaroma 12:19-21)

¹¹ Ehandu olaJehova. Jehova ine tu pitika tu shunine umwe owii, ngeenge e tu ninga nai. (Lesha Ovaroma 12:19-21.) Molwaashi otu na omangabeko noihatu tale ko oinima monghedi ya wanenena, itatu dulu okutokola oinima monghedi ya yuka ngaashi Kalunga. (Heb. 4:13) Nomafimbo amwe, ohatu efa omaliudo etu a nwefe mo etokolo letu liwa. Jehova okwa nwefa mo Jakob a shange ta ti: “Omunhu oo ha handuka diva iha katuka metwokumwe nouyuki waKalunga.” (Jak. 1:20)  Ohatu dulu okukala twa tomhwa kutya Jehova ota ka ninga osho sha yuka nokushilipaleka kutya otwa wanifilwa ouyuki.

12. Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya otwe lineekela mouyuki waJehova?

¹² Okudimina po ohaku ulike kutya otwe lineekela mouyuki waJehova. Ngeenge otwa kala hatu efele oinima momake aJehova, ohatu ka ulika kutya otwe lineekela kutya ota ka kufa po ouyahame aushe, oo wa etifwa kenyono. Mounyuni waye mupe oo a udaneka, oinima ii oyo twa ningilwa ‘itai ka dimbulukiwa vali, nongaashi kape na ou te i diladila vali momutima waye.’ (Jes. 65:17) Ndele ngeenge otwa udifwa nai neenghono, mbela ohatu dulu ngoo shili okukala inatu mu handukila noku mu kwatela onghone? Natu ka taleni nghee vamwe va li va dula okuninga ngaho.

13-14. Oshike hatu lihongo koshihopaenenwa shedimine po shaTony naJosé?

¹³ Ovamwatate novamwameme vahapu ova tokola okudimina po, nonande ova li va udifwa nai neenghono keenghatu davamwe. Osho oshe va etela omanangeko noupuna elipi?

¹⁴ Tony, * wokoPhilippines, okwa popya kutya fimbo ine lihonga oshili, okwa li a mona kutya omumwainamati, ou a kula, okwa li a dipawa komulumenhu wedina José. Pefimbo opo, Tony okwa li omuhandunhu noha longo oikulumuna nokwa li a tokola oku mu shunifila owii. José okwa li a kwatwa po nokutulwa modolongo omolwoshimbuluma osho. Lwanima, José okwa li a mangululwa mo modolongo, na Tony okwa li a ana kutya ote ke mu konga noku mu dipaa. Okwa li a landa ondjebo omolwelalakano olo. Tony okwa li a hovela okukonakona Ombiibeli nEendombwedi daJehova. Okwa popya a ti: “Eshi nda li handi konakona, onde lihonga kutya onda pumbwa okulundulula oikala yange nosho yo eenghatu dange, naasho osha kwatela mo okupangela ehandu lange.” Mokweendela ko kwefimbo, Tony okwa ka ninginifwa, nolwanima, okwa ka nangekwa po e li omukulunhuongalo. Diladila nghee sha li she mu kumwifa, eshi a ka uda kutya José naye okwa ninginifwa e li omupiya waJehova! Eshi va li va shakena, ova li ve lipapatela, na Tony okwa lombwela José kutya okwe mu dimina po. Tony okwa popya kutya onghatu ya  tya ngaho yokudimina po oya li ye mu etela ehafo linene, olo a li ita dulu okupopya kombinga yalo. Jehova okwa nangeka noupuna Tony, eshi a dimina po nehalo liwa.

15-16. Oshike hatu lihongo koshihopaenenwa shediminepo shaPeter naSue?

¹⁵ Mo 1985, Peter naSue ova li pokwoongala mOlupale lOuhamba, eshi pa li pa holoka oshiponga shinene. Omulumenhu umwe okwa li a tela oboma meni lOlupale lOuhamba. Sue okwa li a yahamekwa neenghono, naasho oshe mu ningifa omupofi nomupulupulu. Oshe mu ningifa yo aha ude vali omadimba. Peter naSue ohave lipula alushe kutya ‘omunhu a tya ngahelipi oo a longa oilonga i fike opo?’ Konima yomido dihapu, omutamanekwa, oo ehe fi omupiya waJehova, okwa li a kwatwa po nokutulwa modolongo okukalamwenyo kwaye akushe. Eshi Peter naSue va pulwa ngeenge ova dimina po omulumenhu oo, ova ti: “Jehova ohe tu hongo kutya okukala twa handuka nokukwata onghone otaku nyono po oukolele wetu wopalutu, wopamaliudo nowopamadiladilo. Onghee hano, eshi opo sha li sha ningwa, otwa li twa pula Jehova e tu kwafele tuha kale twa handuka notuha kwate onghone, opo tu kale twa hafa mokukalamwenyo kwetu.”

¹⁶ Mbela osha kala alushe shipu okudimina po omulumenhu oo? Haalushe. Ova weda ko va ti: “Omafimbo amwe, ngeenge Sue ta ehama omolwoshiponga osho a li a mona, ohashi tu handukifa. Ashike ihatu kala hatu diladila kombinga yaasho. Onghee omaliudo oo ohaa kana po diva. Ohatu dulu okupopya tashi di komutima kutya ngeenge omuteli oo woboma fiku limwe okwa ningi omumwatate, ohatu ke mu tambula ko. Oshimoniwa eshi oshe tu honga kutya ngeenge owa tula moilonga omafinamhango Ombiibeli oto kala wa manguluka. Shikwao vali, otae tu mangulula meenghedi dihapu, odo inatu diladila. Ohatu dulu yo okuhekelekwa mokukala tu shii kutya Jehova mafiku ota ka yukifa oinima.”

17. Oshike hatu lihongo koshihopaenenwa shediminepo shaMyra?

¹⁷ Myra okwa hangwa nale a hombolwa noku na ounona vavali, eshi e lihonga oshili. Omushamane  waye ka li a tambula ko oshili. Mokweendela ko kwefimbo, okwa li a ya moluhaelo, ndele ta fiye po oukwaneumbo. Myra okwa ti: “Eshi omushamane wange a fiya nge po pamwe nounona vetu vavali, onda li nda wililwa po komaliudo ngaashi vahapu hava kala ve udite, ngeenge va kengelelwa kovaholike vavo, okuhe shi itavela, oluhodi, elivelombedi, okulipa oushima nehandu.” Nonande ova hengafana, natango Myra okuudite ouyahame, eshi a kengelelwa komushamane waye mukulu. Myra okwa weda ko a ti: “Onda kala ndi na oshisho nonda handuka oule weemwedi, naasho osha li sha kuma ekwatafano lange naJehova nosho yo navamwe.” Myra okwa popya kutya paife ina handuka vali noina halela vali omushamane waye wonale oinima ii. Oku na eteelelo kutya fiku limwe ona ka ehene popepi naJehova. Paife, Myra ota yandje elitulemo konakwiiwa. Okwa dula okutekula ounona vaye vavali va ninge ovapiya vaJehova, e li oye aeke. Kunena, Myra ota hafele okulongela Jehova pamwe nounona vaye nosho yo omaukwaneumbo avo.

18. Elineekelo lilipi hatu dulu okukala tu na muJehova e li Omutokoli a shiya ko?

¹⁸ Itashi hekeleke tuu okukala tu shii kutya katu na oshinakuwanifwa shokuufa kutya omunhu oku na okutokolwa ngahelipi! Jehova oye ta longo po oshilonga osho sha fimana, e li Omutokoli a shiya ko. (Rom. 14:10-12) Ohatu dulu okukala nelineekelo filufilu kutya ota tokola alushe metwokumwe nomifikamhango daye da wanenena di na sha naasho sha yuka nosho yo naasho sha puka. (Gen. 18:25; 1 Eeh. 8:32) Ke na fiku a ninge osho inashi yuka.

19. Ouwa ulipi hatu ka mona, eshi Jehova ta ka tokola pauyuki?

¹⁹ Otwa teelela neenghono efimbo olo, eshi Jehova ta ka kufa po filufilu oinima aishe ii oyo ya etifwa kokuhawanenena kwovanhu nosho yo koulunde. Pefimbo olo, omauyahame e tu aeshe opalutu nosho yo opamaliudo otaa ka velulwa fiyo alushe. (Eps. 72:12-14; Eh. 21:3, 4) Itatu ke a dimbuluka vali. Ofimbo twa teelela efimbo olo litunhula li fike, ohatu pandula neenghono, eshi Jehova e tu shita hatu dulu oku mu hopaenena mokudimina po vamwe.