1. Ntia lukwikulu Yehova kahanaka kwe bô basumukaka mpe basobaka mabanza?

 NI BU sa ti Yehova ni Mvangi’eto, ni Yandi hanaka misiku, mpe Mfundisi’eto yena, Tata’eto diena mpe dia luzolo. (Mik. 100:3; Iza. 33:22) Bu tuyirikaka masumu mamufwemesaka mpe bu tusobaka mabanza na bunsungu bwabwansoni, ka bâka kwa na lenda ko dia tu lemvokela, kâ mbo kazoloko mu sila bo. (Mik. 86:5) Mu nzila ya mbikuri Izaya, na luzolo lwalwansoni Yehova watuhana lukwikulu ti: ‘Tala ti masumu meno ma mbwaki ya ngolo mena, mbo matituka ma mpembe ntiana neige.’​—Iza. 1:18.

2. Tala ti tuzololo mu bâ mu tidzunu na bantu bakaka, nti tufweti sa?

² Mu bungu ti bantu ba masumu twena, beto bansoni mbo tutâka mpe mbo tuyirikaka misamu mifwemesaka bantu bakaka. (Zaki 3:2) Kâ, ka wuta zolo tâ ko ti ka tulendi’â tabâ na tindiku tia ngolo ko na bawu. Mbo tulenda tala ti tulongokele mu lemvokela. (Bin. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Tala ti muntu wutuyirikiri musamu wa fioti wutufwese, Yehova zololo ti tamulemvokela. (Kol. 3:13) Misamu mia mbote miamingi mie neto mu sila bo. Diangana, Yehova mbo katomo lemvokelaka.​—Iza. 55:7.

3. Ngano nti tutaluzula mu timoko ti?

³ Mu timoko ti, mbo tutaluzula ka bwe bantu ba masumu balendi landila tifu tia lemvokela tia Yehova. Ntia masumu tufweti kwe zonzela kwe bakuluntu? Mu bungu dia nti Yehova katutindisilaka mu lemvokela bampwana’eto? Mpe nti tulendi longoka mu bifwani bia mpangi za kwikama zamona mpasi mu bungu dia misamu mia mpasi mia ba yirika bantu bakaka?

4. a) Mu ntangu tisari tia Yehova tiyirikaka masumu ma manene, nti kafweti sa? b) Ngano bakuluntu ntia dema dibâka nawu bu bamokaka na muntu wuyirikiri masumu?

⁴ Masumu ma manene bafweti ma zonzelaka kwe bakuluntu. Masumu makaka ma manene mbo bazonzelaka mo mu 1 Bisi-Korente 6:9, 10. Muntu wusiri masumu ma manene, musiku wa Nzambi kadieti mu mpila ya mbi. Tala ti Mukristo masumu ma manene kayirikiri, fweti pusana kwe Yehova mu lusambulu, mpe fweti kwe monekena bakuluntu ba mu timvuka. (Mik. 32:5; Zaki 5:14) Ngano bakuluntu ntia dema di bâka nawu? Ni Yehova kwa we na lenda dia tomo lemvokela masumu, mpe mbo katulemvokelaka mu nzila ya nkûlulu. * Kâ Yehova, wahana dema kwe bakuluntu dia bonga nzengolo mu nzila ya Matsonoko tala ti muntu wusumukini wulendi tatamana mu bâ mu timvuka. (1 Kor. 5:12) Mu misamu mi bayirikaka mu lenda mu sila bo, mbo badingaka mu baka mvutu za biyuvu ebi: Ngano masumu mandi waya kaweyi mo? Ngano wadingiri mu swekela bantu bakaka masumu mandi? Ngano tûka ntama kakwe yiriki masumu mo? Mpe biyôkele mfunu, ngano bidimbu bie kô bita songela ti muntu wo watomono soba mabanza? Ngano bidimbu bie kô bita songela ti Yehova wamulemvokele?​—Bis 3:19.

5. Ntia ndandu zimonekaka mu tisalu ti salaka bakuluntu?

⁵ Bakuluntu bu babwabanaka na muntu wusumukini kani diawu ni mu tula ha nzengolo yi babongele ku mazulu. (Mat. 18:18) Mu ntia mpila musamu wo wunatinaka timvuka ndandu? Mu bungu ti musamu wo mbo wukengerelaka timvuka ngatu bantu basumukini ka banatandi nsobolo za mbi kwe bisari bia kwikama bia Yehova. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Tite 3:10, 11) Musamu wo mpe wulendi bakisa muntu wusumukini mu soba mabanza na mu baka mulemvo wa Yehova. (Like 5:32) Bakuluntu mbo basambirilaka muntu wusobele mabanza bu balombaka kwe Yehova mu mu bakisa mu vutu bâ na tindiku tia mbote na Yandi.​—Zaki 5:15.

6. Tala ti bakaturi muntu mu timvuka, ngano Yehova lendi mu lemvokela? Bangula.

⁶ Ngano nti biyôka tala ti muntu ka wusobele’â mabanza ko bu kabwabana na bakuluntu? Mu bungu dia musamu wo mbo bamukatula mu timvuka. Tala ti musiku wa hata kadieti, bakuluntu ka bamukengerela ko mu misendo mi nata ndiatulu’andi ya mbi. Yehova mbo kahanaka nzila kwe guvernema ya fundisa na ya semba muntu wudiataka misiku mia hata​—ni bu kasoba mabanza peleko kâni. (Rom. 13:4) Kâ tala ti muntu wubakuri ti misamu mi kabele yirikaka mia mbi miena, tomono soba mabanza mpe bikiri misamu mio, Yehova wa kubama wena mu mu lemvokela. (Like 15:17-24) Musamu wo wa matieleka wena ni bu sa ti masumu mandi ma nguria ma manene mena.​—2 Nta. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Mu ntia mpila tulendi lemvokela muntu wutuyirikiri musamu wa mbi?

⁷ Diangana mbo tutomo tondaka mu zaba ti ka twena na dema ko dia bonga nzengolo ha tibuka tia Yehova mu lemvokela muntu wusumukini! Kâ musamu we kô tufweti bongela nzengolo. Musamu wango ni we? Ntangu zakaka, muntu wulendi tuyirika musamu wa mbi wa ngolo, mpe ha manima wulendi kwizi tulumba  mulemvo​—ntangu zakaka lendi lembo wa lomba. Kâ mu misamu mio tulendi mu lemvokela bu tusola mu lembo bambukila misamu mio na mu lembo bâ na nkesi mu yandi. Na mabanza ma delakana tulendi tâ ti ntangu na ngolo zifwanakane, nsungula tala ti musamu wu batuyirikiri wutomono tu fwemesa. Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 15 septembre 1994, mbo yitâka ti: “Bu lemvokelaka muntu wusiri masumu ka wuzololo’â tâ ko ti masumu mandi ta hanina nzila. Kwe Mukristo, lemvokela kuzololo tâ, bika musamu ha moko ma Yehova. Yehova ni Mfundisi yiyôkele mu nza, mpe mbo kayirika musamu na buderede bwabwansoni mu ntangu yifwanakane.” Mu bungu dia nti Yehova katutindisilaka mu lemvokela na mu bâ na lukwikulu ti Yandi mbo kayirika musamu na buderede bwabwansoni?

8. Mu bwe tifu tia lemvokela tisongeleka ti mbo tutondaka tiari tia lemvokela tia Yehova?

⁸ Bu tulemvokelaka mbo tusongelaka ti mbo tutondaka tiari tia lemvokela tia Yehova. Mu tifwani timosi, Yezu wafwanakasa Yehova na mfumu yimosi yayamburila ngamba’andi mfuka yi kafweti mu futa. Kâ ngamba yi balemvokela ka songela tiari tia lemvokela kwe mpwana’andi ko, yeri mu defaka mbongo za fioti. (Mat. 18:23-35) Ntia musamu Yezu katulongesa? Tala ti mbo tutondaka tiari tia lemvokela ti tu songelaka Yehova mbo tubâ na nsatu ya lemvokela bampwana’eto. (Mik. 103:9) Nzo ya Zangama ya Munkengi yazonzela musamu wo bu yatâ ti: “Ni bu tulemvokela bampwana’eto mbala zazingi, ka zidelakana na mbala zazansoni ko zi tu lemvokelaka Nzambi’eto mu nzila ya Yezu Kristo.”

9. Kwe nani Yehova kasongelaka tiari tia lemvokela? (Matie 6:14, 15)

⁹ Bô balemvokelaka mbo babalemvokela. Yehova mbo kasongelaka tiari tia lemvokela kwe bô basongelaka tio kwe bampwana’awu. (Mat. 5:7; Zaki 2:13) Yezu watomo wa singasa bu kalongesa kwe milongoki miandi ka bwe bafweti sambirila. (Tanga Matie 6:14, 15.) Mbo tulongokaka mpe musamu wo mu mpila Yehova yi kazonzela kwe tisari tiandi Yobe. Muntu wo wa kwikama watomo fwema mu mpila ya ngolo ya mu zonzela Elifaze, Bildade, na Zofare. Yehova walomba kwe Yobe kasambila mu bungu dia bantu bo. Bu kamana ba sambirila, Yehova wasakumuna Yobe.​—Yobe 42:8-10.

10. Mu bwe tutimwisinaka mpasi bu tulundaka diki? (Bisi-Efeze 4:31, 32)

¹⁰ Mpasi tutimwisaka bu tulundaka diki. Yehova mbo kazoloko ti tabika diki mu baka tidzunu. (Tanga Bisi-Efeze 4:31, 32.) Mbo katulombaka mu bika nkesi na mu yambula diki. (Mik. 37:8) Tamana landa malongi mo, mbo matubakisa. Tamana lunda diki, tulendi bebesa tikolela tieto. (Bin. 14:30) Bu tulundaka diki, mpasi kwa tutimwisaka, mpe muntu wutusiri bubi ka mona buma ko, ntiana kwa beto tunwini poison, ka yimusa tima ko. Kâ, bu tulemvokelaka bampwana’eto, ntiana kwa beto tutatihana tima tia mbote. (Bin. 11:17) Mabanza meto na mutima’eto mbo bibâka mu tidzunu mpe mbo tukwendaka ku matu mu tisalu tia Yehova.

11. Ngano Bibila bwe ditâka mu bungu dia tifu tia karisa mbi mu mbi? (Bisi-Rome 12:19-21)

¹¹ Yehova kwa lendi zenga mambu. Yehova ka tu hana nswa ko wa karisa mbi mu mbi tala ti muntu wutuyirikiri musamu wa mbi. (Tanga Bisi-Rome 12:19-21.) Mu bungu ti bantu ba masumu twena, mpe  ndilu ze neto mu misamu mi tulendi banza, ka twena na lenda ko dia tomo zenga musamu buna bufwanakane ntiana bu lendi wa zengela Nzambi. (Ebr. 4:13) Ntangu zakaka, mbanzulu zeto zilendi tu wubakasa, mpe wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu zaba ka ntia musamu wa mbote tulendi yirika. Yehova watâ kwe Zaki katsoneka ti: ‘Muntu wubakaka nkesi ka wusalaka tisalu tia sungama ko ha meso ma Nzambi.’ (Zaki 1:20) Tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kasa miamiansoni mifwanakane, mpe mbo kayirika musamu mu buderede.

12. Bwe tulendi songela ti lukwikulu lwe neto mu buderede bwa Yehova?

¹² Mulemvo mbo wusongelaka ti lukwikulu lwe neto mu buderede bwa Yehova. Bu tubika musamu ha moko ma Yehova mbo tusongela ti lukwikulu lwe neto mu Yehova mu yirika mbi yayansoni ya nata masumu. Mu nza ya môna ya tu kanisina Nzambi, misamu mia mpasi mi tubanzaka ‘ka bavutu’â mia bambukila ko; mpe ka mivutu’â kwiza ku mutima ko.’ (Iza. 65:17) Kâ bu batomo tu fwemesaka, ngano tulendi lenda mu lembo bâ na nkesi mpe na diki ku mutima? Tataluzuleno bifwani bia bantu balenda mu sila bo.

13-14. Nti longokele mu musamu wutariri mulemvo mu tifwani tia Tony na José?

¹³ Mpangi zeto zazingi zayizi bonga nzengolo ya lemvokela ni bu sa ti mu ntangu yi babayirika musamu wa nkatika wa mbi. Ngano ntia ndandu babaka bu basila bo?

¹⁴ Ntete kabatika mu longoka matieleka, Tony, * bâka ku Philippine, wayizi bakula ti yaya’andi bahonda kwe bakala dimosi di beri tâka nkumbu José. Muna ntangu yîna, Tony miangu miamingi mieri nandi mpe wazolo ti kakarisa mbi mu mbi. José bamukanga mpe bamutûla ku boloko mu bungu dia musamu wu kayirika. Ha manima, bu bayizi dukisa José ku boloko, Tony wayizi dia ndefi ya mu dinga mpe ya mu honda. Wasumba buta ngatu kalenda mu mu honda. Kâ, mu ntangu yo, Tony wabatika mu longoka Bibila na Mbangi za Yehova. Têle ti: “Bu ndieri kwe longoke, nayizi bakula ti nafweti soba  bifu biani mpe nafweti bika diki diani.” Ntangu bu yeri kwe yôke, Tony wayizi batusu mpe ha manima bayizi mu noma mukuluntu mu timvuka. Banza’eti mpila ya yituku Tony bu kawâ ti José wayizi bâ Mbangi ya Yehova ya batusu! Ba bole bu babwabasana, babumbasana, mpe Tony watâ kwe José ti yandi kalemvokela. Tony watâ ti mulemvo wu kasongela wamunatina nsayi yayingi yi kalendi lembo bangula. Wa matieleka, Yehova wasakumuna luzolo lweri na Tony mu lemvokela.

15-16. Mu musamu wutariri mulemvo nti longokele mu tifwani tia Peter na Sue?

¹⁵ Mu 1985, Peter na Sue ku lukutakanu babâ ku Nzo ya Nsambululu mu ntangu ya kubuka tingundu. Muntu watûla tingundu mu kati dia Nzo ya Nsambululu! Sue wayizi baka mputa zazingi zabebesa meso mandi na makutu mandi tii lumbu ti. Wahombesa mpe lenda dia wâka nsunga. * Peter na Sue mbo beri vulu tiyulaka ngano ntia muntu walenda mu yirika musamu wa mbi wa mpila yo?’ Muntu wayirika musamu wo, keri’â Mbangi ya Yehova ko, bayizi mu kanga mpe bamuzengela boloko dia luzingu lwalwansoni. Bu babayula tala ti balemvokela bakala dio, Peter na Sue batâ ti: “Yehova mbo katulongesaka ti tifu tia lunda diki na nkesi, tikolela tieto tibebesaka. Ku mbatukulu ya misamu mio tayizi lomba kwe Yehova katubakisa mu tûla diki na nkesi ha ndeko na mu tatamana mu nata luzingu lwa tidzunu.”

¹⁶ Ngano, ka wabâ musamu wa mpasi ko kwe bawu mu lemvokela? Ka ntangu zazansoni’â ko. Bavutulu tâ ti: “Ntangu zakaka Sue bu kamonaka mpasi mu bungu dia mputa zandi, mbo tubâka mu nkesi. Kâ ka tutûlaka mabanza meto ko mu musamu wo, buna nkesi zeto mbo zikulu zimbakanaka. Na bunsungu bwabwansoni, tulendi tâ ti muntu wo kamana kwizi bâ Mbangi ya Yehova mbo tumubwana. Tifwani tio titulongese ti mitieno mia Bibila mbo mituhanaka nguria timpwanza; mbo mitukûlaka mu misamu miamingi  mi tulendi lembo banza! Lukwikulu lwe neto mpe ti ntamana Yehova mbo kakatula mpasi zazansoni.”

17. Mu musamu wutariri mulemvo nti longokele mu tifwani tia Myra?

¹⁷ Myra wayizi zaba matieleka mu ntangu yi keri wa kwela mpe yi keri na bala bole ba fioti. Bakala diandi ka diatambula matieleka ko. Ntangu bu yayôka, wayizi sa bunsuza mpe wayambirika kanda. Myra têle ti: “Mu ntangu bakala diani kasa tu yambirika meno na bala beto ba bole, nayizi mona misamu mi monaka bantu babingi ba bayirikaka bubi. Mu bungu dia musamu wo nayizi fwema, nayizi timona buzoba, nayizi mona mpasi, nayizi nionga, nayizi tisemba mpe nayizi bâ mu nkesi.” Ni bu sa ti makwela mafwa, musamu wo mpasi kwa wumumwisaka. Myra wavutu tâ: “Natatamana mu bâ na lwaka mpe na nkesi tûka ngonda zazingi, mpe nayizi bakula ti mabanza mo tindiku tiani na Yehova meri bebesaka, mpe na bantu bakaka.” Bwawu bu Myra wabika nkesi zandi, mpe kena na mabanza ma mbi ko mu bungu dia bakala diandi dia ntama. Tivuvu tibâka nandi ti lumbu bakala dio mbo kapusana kwe Yehova. Myra lenda dibâka nandi dia tûla mabanza mandi mu misamu mia ku matu. Yandi kaka wayizi sansa bala bandi ba bole ngatu basarila Yehova. Lumbu ti Myra nsayi ye nandi ya sarila Yehova na bala bandi mpe na makanda ma bala bandi.

18. Ntia lukwikulu lulendi bâ neto mu Yehova bu kena Mfundisi yiyôkele?

¹⁸ Diangana mbo tubâka mu tidzunu, bu tuzabaka ti ka twena na dema ko dia bonga nzengolo yitariri mpila yi bafweti fundisila bantu! Bu kena Mfundisi yiyôkele Yehova Yandi beni kipa musamu wo wa mfunu. (Rom. 14:10-12) Tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kafundisa tintwari na mitieno miandi mia lunga mitariri mbote na mbi. (Mba. 18:25; 1 Mit. 8:32) Diangana, kani kabwe ka yirika musamu ko wukondo buderede!

19. Ngano Yehova we na buderede bwa lunga nti kasa?

¹⁹ Na timina diadiansoni tukêlaka ntangu Yehova yi kakatula misamu miamiansoni mia mbi mia nata masumu. Mu ntangu yîna, mputa zazansoni zatunatina misamu mio mbo ziwasa. (Mik. 72:12-14; Nza. 21:3, 4) Ka tuvutu’â mia bambukila ko. Ntete ntangu yo ya mbote yatula, mbo tutondaka Yehova mu lenda di katuhana dia landa tifwani tiandi tia lemvokela.