1. Gin weche mage ma jiwo chuny ma Jehova nyiso joricho moloko chunygi gadier?

 KATA obedo ni Jehova e Jachuech, Jachiw-Chik, kendo Jang’ad Bura, en bende e Wuonwa ma jahera manie polo. (Zab. 100:3; Isa. 33:22) Sama wakethone mi waloko chunywa gadier, oikore weyonwa. (Zab. 86:5) Kokalo kuom janabi Isaya, Jehova nowacho weche moko ma jiwo chuny ahinya. Nowacho kama: “Kata obedo ni richou kwar ka remo, ginibed ma rachar ka pe.”​—Isa. 1:18.

2. Ka po ni wadwaro siko ka wan gi kuwe gi jowetewa, en ang’o monego watim?

² Nikech warem, nitie seche ma wechewa kod timbewa nyaloga chwanyo jomamoko. (Jak. 3:2) Mano ok nyis ni ok wanyal mako osiep machiegni gi jowetewa. Wanyalo mako osiep kodgi kendo bedo gi kuwe kodgi ka wapuonjore weyonegi kethogi. (Nge. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Sama jowetewa ochwanyowa nikech weche matindo tindo, Jehova dwaro ni wawenegi. (Kol. 3:13) Nitie gimomiyo onego watim kamano. Jehova ng’wononwaga “e yo malach.”​—Isa. 55:7.

3. En ang’o ma wabiro nono e sulani?

³ E sulani, wabiro nono kaka dhano ma joricho nyalo luwo ranyisi mar Jehova mar weyo ne ji kethogi. Gin richo mage monego wane ni jodongo ong’eyo? Ang’o momiyo Jehova jiwowa ni wawe ne jowetewa kethogi? To ang’o ma wanyalo puonjore kuom Jokristo wetewa moseyudo chandruoge madongo nikech ketho mag jomamoko?

4. (a) Sama jatich Jehova otimo richo moro maduong’, en ang’o ma nyaka otim? (b) En ting’ mane ma jodong-kanyakla nigo sama giyalo ng’at motimo richo?

⁴ Dwarore ni jodongo ong’e richo maduong’ ma ng’ato otimo. Moko kuom richo kaka mago yudore e 1 Jo-Korintho 6:9, 10. Richo madongogo kethoga chike Nyasaye. Sama Jakristo moro otimo richo maduong’, dwarore ni okwa Jehova ng’wono e lamo, kendo odhi onyis jodong-kanyakla richono. (Zab. 32:5; Jak. 5:14) En ting’ mane ma jodongo nigo? Jehova kende e ma nigi ratiro mar weyo ne ng’ato kethone chuth, to mano nyalore kokalo kuom misango mar Yesu. b Kata kamano, Jehova osemiyo jodongo ting’ mar ng’ado ka be jaricho moro nyalo siko e kanyakla, kata ka be onego ogole oko. (1 Kor. 5:12) Moko kuom penjo ma jodongo biro nono sama ng’ato otimo richo gin kaka: Be ng’atno notimo richono goyiem? Be nochano timo richono koso noporene? Dibed ni nosebedo kotimo richono nyadinwoya kendo kuom kinde mogwaro? To maduong’ie moloyo, be nitie gima nyiso ni oseloko chunye gadier? Be nitie gimoro amora ma nyiso ni Jehova oseweyone kethone?​—Tich 3:19.

5. Gin gueth mage ma wayudoga nikech ting’ ma omi jodongo?

⁵ Sama jodongo yalo kes mar ng’at motimo richo moro maduong’, dwarogi maduong’ en ng’ado bura ma chalre gi moseng’ad e polo. (Mat. 18:18) Ere kaka chenrono konyoga kanyakla? Okonyoga e neno ni jaricho motamore loko chunye gadier ogol e kind rombe mag Jehova mogeno ahinya. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Bende, chenrono nyalo konyo jaricho loko chunye gadier kendo yudo ng’wono mar Jehova. (Luka 5:32) Jodongo lemoga e lo jarichono ka gikwayo Jehova mondo okonye oduok winjruok maber kode.​—Jak. 5:15.

6. Ka po ni ogol ng’ato e kanyakla, be pod inyalo ng’wonne? Ler ane.

⁶ To nade ka jaricho moro ok nyis ni oloko chunye gadier sama jodongo yale? Ka po ni en kamano, biro chuno ni ogole oko mar kanyakla. To ka po ni oketho chike mag piny, jodongo ok bi temo geng’e mondo kik sirkal kume. Jehova oyie mondo sirkande mag pinyni ong’ad bura kendo okum ng’ato ang’ata ma ketho chikegi, bed ni ng’atno oloko chunye gadier kata ooyo. (Rumi 13:4) Kata kamano, ka pach ng’atno bang’e oduogo moloko chunye gadier kendo oweyo richoge chuth, Jehova oikore ng’wonone. (Luka 15:17-24) Mano e gima timorega kata ka po ni richoge ne dongo ahinya.​—2 We. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. En yo mane ma wanyalo weyonego jaricho ma okethonwa?

⁷ Wamor ng’eyo ni ok en ting’wa ng’ado ka be Jehova biro weyo ne ng’ato richone kata ooyo. Kata kamano, nitie wach moro ma dwarore ni wang’adie paro. Mano en wach mane? Nitie sama ng’ato nyalo chwanyowa, kata nyalo bedo ni otimonwa gimoro marach ahinya, kae to bang’e okwayowa ng’wono. To nitie kinde ma jomamoko ok kwaga ng’wono. Wanyalo ng’ado ni wabiro weyo ne ng’at ma kamano kethone kuom weyo ma ok wamakone sadha kata bedo gi mirima kode. Adiera en ni timo kamano  nyalo kawo kinde, kendo nyalo dwarore ni watim kinda ahinya, to moloyo ka po ni kethono nohinyowa ahinya. Mnara wa Mlinzi ma Septemba 15, 1994 nowacho kama: “Sama iweyo ne ng’ato kethone, mano ok nyis ni iyie gi kethono. Jakristo ma weyo ne jowetene kethogi nyiso ni oweyo wachno e lwet Jehova. Jehova e Jang’ad Bura makare mar piny gi polo, kendo obiro ng’ado bura e yo makare e kinde mowinjore.” Ang’o momiyo Jehova jiwowaga ni wawe ne jowetewa kethogi kendo ni wawe weche e lwete?

8. Ere kaka weyo ne jowetewa kethogi nyisoga ni wamor gi ng’wono ma Jehova osenyisowa?

⁸ Weyo ne jomamoko kethogi nyiso ni wamor gi ng’wono mar Jehova. E ngero moro ma Yesu nogoyo, nopimo Jehova gi ruoth moro ma noweyo ne achiel kuom wasumbnine gowi maduong’ ma ne ok onyal chulo. Kata kamano, misumbano notamore weyo ne misumba wadgi gowi moro matin ma nobandhe. (Mat. 18:23-35) En wach mane ma Yesu ne puonjowa? En ni ka po ni wamor gi ng’wono maduong’ ma Jehova osenyisowa, wabiro ikore weyo ne jowetewa sama gikethonwa. (Zab. 103:9) Gaset mar The Watchtower nowacho higni moko mokalo kama: “Kata bed ni waseweyo ne jowetewa kethogi nyadidi, ok nyal pim mano gi kaka Jehova oseweyonwa kethowa kod kaka osenyisowa ng’wono kokalo kuom Kristo.”

9. Gin jomage ma Jehova kechoga? (Mathayo 6:14, 15)

⁹ Joma weyo ne jowetegi ibiro wenegi kethogi. Jehova kechoga joma kecho jowetegi. (Mat. 5:7; Jak. 2:13) Yesu nonyiso wachno maler ka nopuonjo jopuonjrene kaka onego gilem. (Som Mathayo 6:14, 15.) Mano bende e puonj ma Jehova nomiyo Ayub e kinde machon. Elifaz, Bildad, kod Zofar nowacho ne Ayub weche maricho ahinya ma nochwanyo Ayub. Jehova nonyiso Ayub mondo olemnegi mondo Jehova owenegi. Bang’ ka Ayub noselemonegi, Jehova noguedhe.​—Ayub 42:8-10.

10. Ang’o momiyo mako sadha hinyoga ng’ato owuon? (Jo-Efeso 4:31, 32)

¹⁰ Mako sadha hinyo ng’ato owuon. Sadha chalo gi osigo mapek, kendo Jehova dwaroga ni wagol osigono kuomwa mondo wabed gi chuny mokue. (Som Jo-Efeso 4:31, 32.) Ojiwo ng’ato ka ng’ato kuomwa kama: “We mirima, kendo kik iwe iyi owang’.” (Zab. 37:8) Luwo puonjno konyowa. Mako sadha nyalo hinyo ringrewa kod pachwa. (Nge. 14:30) Mana kaka madho sum hinyo ng’at momadheno, e kaka mako sadha biro hinyo jasadhano, to ok ng’at momakone sadha. Omiyo, sama waweyo ne jomamoko kethogi, wan e ma wayudo ohala. (Nge. 11:17) Pachwa kod chunywa bedo mokue, to mano miyo wadhi nyime tiyo ne Jehova gi kinda.

11. En ang’o ma Muma wacho e wi chulo kuor? (Jo-Rumi 12:19-21)

¹¹ Chulo kuor en mar Jehova. Jehova pok omiyowa ratiro mar chulo kuor sama ng’ato okethonwa. (Som Jo-Rumi 12:19-21.) Nikech warem kendo ok wang’eyo weche duto, ok wanyal ng’ado bura makare kaka Nyasaye. (Hib. 4:13) Bende, nitie kinde ma gima wawinjo e chunywa nyalo monowa ng’ado bura e yo makare. Jehova notayo Jakobo mondo ondik niya: “Mirimb dhano ok chop gima kare e wang’ Nyasaye.” (Jak. 1:20) Wanyalo bedo gadier ni Jehova  biro timo gima kare, kendo gikone obiro tieko ji duto ma timo ne jowetegi gik ma ok kare.

12. Ere kaka wanyalo nyiso ni wan gadier ni Jehova ng’adoga bura makare?

¹² Weyo ne jomamoko kethogi nyiso ni wan gadier ni Jehova ng’adoga bura makare. Sama waweyo weche e lwet Jehova, wanyisoga ni wan gadier ni Jehova biro golo chandruoge duto ma richo osekelo. E piny manyien mosingonwa, weche malit mosebedo ka chando chunywa ok nobedie. “Ji ok nopar gik machon, bende, gigo ok nochand chunygi kendo.” (Isa. 65:17) Kata kamano, ka ng’ato ochwanyowa malit ahinya, be yotga golo mirima kendo weyo mako ne ng’at ma kamano sadha e chunywa? Ne ane gima osekonyo jomoko golo mirima kod sadha e chunygi.

13-14. Ranyisi mar Tony gi José opuonji ang’o e wi weyo ne jomamoko kethogi?

¹³ Thoth owetewa gi nyiminewa oseng’ado mar weyo ne jowetegi kethogi kata obedo ni jogo nochwanyogi malit ahinya. Gin gueth mage ma giseyudo nikech timo kamano?

¹⁴ Higni mang’eny ka ne pok Tony c modak Philippines opuonjore adiera, nofwenyo ni ng’at moro ma ne iluongo ni José e ma nonego owadgi maduong’. E kindego, Tony ne en ja mirima mager kendo nodwaro chulo kuor. Nomak José, kendo notueye e jela nikech kethono. Ka nosegole e jela, Tony noramo ni nodhi manye monege. Mano nomiyo Tony onyiewo bunde. Bang’e, Tony nochako puonjore Muma gi Joneno mag Jehova. Owacho kama: “Ka ne apuonjora, nafwenyo ni ne dwarore ni alok kita kod timbega, to mano noriwo weyo mirima ma ne an-go.” Bang’ kinde, nobatis Tony kendo nobedo jaduong’-kanyakla. Temie paro kaka nohum ka nofwenyo ni José bende nosebatisi mobedo achiel kuom Joneno mag Jehova! Ka ne Tony gi José oromo, ne gikwakore gi mor, kendo Tony nonyiso José ni noseweyone kethone. Tony nowacho ni gima notimono nomiye mor maduong’ ma  ok pim pimre. Ee, Jehova noguedho Tony nikech noikore weyo ne José kethone.

15-16. Ranyisi mar Peter gi Sue opuonji ang’o e wi weyo ne jomamoko kethogi?

¹⁵ E higa mar 1985, ka noyudo Peter gi Sue odhi e chokruok ma ne itimo e Od Romo moro, mbom moro nomuoch ka chokruogno dhi nyime. Ng’at moro e ma noketo mbom e i Od Romono! Sue nohinyore marach. Masirano nohinyo wengene kod itene ahinya. Bende, nolalo nyalone mar ng’ueyo gik moko. d Peter gi Sue ne siko ka penjorega niya: ‘Mano ng’at ma chal nade ma ne nyalo timo gima rach kamano?’ Higni mang’eny bang’e, ng’at ma ne ochiko mbomno, ma bende ne ok en achiel kuom Joneno mag Jehova, nomak motue e jela kuom ngimane duto. Ka nopenj Peter gi Sue ka be ging’wono ne ng’atno, ne giwacho niya: “Jehova puonjowaga ni kik wamak sadha kendo kik wabed jo mirima, nikech gigo nyalo hinyo ringrewa, chunywa, kod pachwa. Kuom mano, mapiyo bang’ ka ne masirano osetimore, ne wakwayo Jehova mondo okonywa kik wabed gi mirima kata mako sadha, to okonywa mondo wanan anana.”

¹⁶ Be osebedonegi mayot ng’wono ne ng’at ma notimo timno? Nitie kinde ma wachno pod chandogiga. Gidhi nyime wacho kama: “Sa asaya ma Sue obedo matuo nikech gima notimoreneno, mirima makowaga. Kata kamano, ok waketga pachwa e wi wachno ahinya, to mano konyowaga mondo wawe mirima. Bende, wanyalo wacho koa e chunywa ni ka po ni ng’at ma noketo mbomno chieng’ moro obedo Janeno mar Jehova, wabiro rwake gi chunywa duto. Gima notimoreno osepuonjowa ni puonj mag Muma ketowaga thuolo. Kuom adier, puonjgo oseketowa thuolo moloyo kaka ne waparo! Gimachielo ma hoyowaga en ng’eyo ni machiegnini Jehova biro golo chandruoge duto ma sani wakaloe.”

17. Ranyisi mar Myra opuonji ang’o e wi weyo ne jomamoko kethogi?

 ¹⁷ Myra nopuonjore adiera ka nosekende monyuolo nyithindo ariyo. Jaode to ne ok orwako adiera. Bang’ kinde, jaodeno nodonjo e chode kendo nojwang’o Myra kod nyithinde. Myra wacho kama: “Ka ne jaoda oweya gi nyithindwa ariyo, nawinjo malit ahinya nikech nahere ahinya to koro nondhoga. Nabwok, dhoga nomoko, naywago ang’e, naketo ketho kuoma, kendo mirima nomaka.” Kata obedo ni kendgino nokethore, pod Myra ne nigi lit mang’eny ka noparo kaka jaode nondhoge. Myra dhi nyime wacho kama: “Lit ma ne an-go e chunya nodhi nyime kuom dweche moko, kendo nafwenyo ni litno ne ketho winjruokna gi Jehova kaachiel gi winjruokna gi jomamoko.” Myra tinde wacho ni noseweyo mirimbe kendo ok omako sadha kata matin ne chwore ma nondhogeno. Ogeno ni chieng’ moro obiro puonjore mobed Janeno mar Jehova. Myra sani oketo pache kuom kinde mabiro. Nokonyo nyithinde ka en janyuol achiel mi gibedo jotich Jehova. E kindegi, Myra mor ahinya tiyo ne Jehova kaachiel gi nyithinde ma bende sani nigi joutegi ma tiyo ne Jehova.

18. En wach mane ma wanyalo bedogo gadier chuth kuom Jehova ma en Jang’ad Bura maduong’ moloyo?

¹⁸ To mano kaka wamor ng’eyo ni wan waonge gi ting’ mar ng’ado kaka ibiro ng’ad ne ng’ato bura. Mano en tij Jehova nikech en e Jang’ad Bura maduong’ moloyo. (Rumi 14:10-12) Wanyalo bedo gadier chuth ni kinde duto Jehova biro ng’ado bura ka luwore gi chikene makare mag gik mabeyo kod gik maricho. (Cha. 18:25; 1 Ru. 8:32) Ok onyal timo gimoro amora ma ok kare!

19. En ang’o ma bura makare mar Jehova biro chopo?

¹⁹ Warito gi siso chieng’ ma Jehova biro golo chandruoge duto ma yudo dhano nikech richo. E kindeno, gik moko duto ma chandowa kendo ma kelonwa lit ibiro gol chuth. (Zab. 72:12-14; Fwe. 21:3, 4) Ok wanachak wapar gigo kendo. Ka pod warito mondo kinde ma jaberno ochopi, wadhiuru nyime nyiso ni wamor gi nyalo ma Jehova osemiyowa mar luwo ranyisine mar weyo ne jomamoko kethogi.