1. Cikulaheso cika ua hana Yehova kuli vaze ve ku liveya ku vipi viavo?

 YEHOVA ua pua Sakatanga uetu, mukua ku hana Masiko, Ngazi kaha ua pua Tatetu ua cilemo. (Visa. 100:3; Isaya 33:22) Yehova, ka kele lika na mpoko ya ku tu ecela nga tua liveye na mutima uose, vunoni ua kala na cizango ca ku lingamo mpundu. (Visa. 86:5) Kaha ku hitila muli kapolofeto Isaya, Yehova ua kulahesele ngueni: “Vutuhu vipi vienu via tili ngengu, vika vuka to ngue mema a ku konda.”—Isaya 1:18.

2. Nga tu tonda ku yoya mu ciyulo na vakuetu, vika tua pande ku linga?

² Omo lia ku hona ku tantuluka cetu, tue ku handeka ni ku linga viuma vie ku vavalesa ku mitima ya vakuetu. (Tia. 3:2) Vunoni nga tu pua vakua ku ecela, tu ka likuata vusamba vua cili na Yehova. (Visi. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Kaha ambe nga tua livulumuina umo na mukuavo ha koma ka kandende lika, Yehova ua tonda tu liecele. (Kolo. 3:13) Tua kala na vusunga vua ku lingamo, muomu Yehova ue ku ecela “cikumakuma.”—Isaya 55:7.

3. Vika tu simutuila mu cilongesa cino?

³ Mu cilongesa cino, tu simutuila ha vati vantu va ku hona ku tantuluka va hasa ku tambuluisa ku ecela ca Yehova. Vupi vua cifua cika vu tua pande ku vuhetesa ku vakuluntu? Omo lia vika Yehova ua tonda tu ecele vakuetu? Vika tu hasa ku lilongesa  ku vamo vamuanetu na vandumbuetu va yandele cikuma omo lia vupi vua vakuavo?

4. (a) Nga umo ngamba ua Yehova a vulumuna vupi vua kama, vika na pande ku linga? (b) Citeli cika vakuluntu va kala naco, nga Mukua Kilistu a vulumuna vupi vua kama?

⁴ Nga Mukua Kilistu a linga vupi vua kama, tua pande ku vu hetesa ku vakuluntu mu cikungulukilo. Vimo vipi via cifua caco, tu hasa ku vuana ku 1 Kolintu 6:9, 10. Nga muntu na lingi vupi vua kama, na tsihi Masiko a Njambi. Ngeci mukemuo, nga Mukua Kilistu na lingi vumo vupi, na pande ku vundila kuli Yehova Njambi a mu ecele na ku lekako vakuluntu mu cikungulukilo. (Visa. 32:5; Tia. 5:14) Citeli cika va kala naco vakuluntu? Ku hitila mu nkombelo, Yehova ikeye lika ua kala mpoko ya ku tu ecela mu vutuntu ku vipi vietu. * Kaha ku hitila mu Mbimbiliya, Yehova ua hana mpoko ku vakuluntu ya ku hangula nga mukua vupi a tualelelaho ku kala mu cikungulukilo ni kuahi. (1 Kol. 5:12) Linga va hase ku puisamo eci citeli caco, vakuluntu ve ku lihakela kapandi ka ku uana vikumbululo ku vihula ngeci muevi: Vuno muntu uaco, na lingile vupi ku cizango ni? Vuno ua kele na vutumbe vuaco ni? Vuno ntsimbu yose, ua kele na ku hilukila vupi vuaco ni? Muntu uaco, ali na ku muesa ngecize na liveye mu vutuntu ni? Vuno kuli vimo vi muesa ngecize Yehova na mu ecela ni?—Vili. 3:19.

5. Vivezikiso vika vie ku izamo ku cipanga ci ve ku linga vakuluntu?

⁵ Vakuluntu mu ve ku tumama na muntu na lingi vupi vua kama, vutumbe vuavo vue ku pua ku linga cihangula cize ca linga laza Yehova. (Mat. 18:18) Vati cihangula ci va linga vakuluntu ci hasa ku kuasa cikungulukilo cose? Ci hasa ku kuasa cikuma cikungulukilo, nga mukua vupi ka liveyele va mu uisa. (1 Kol. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Ku lingamo, halumo ci hasa ku kuasa mukua vupi ku liveya ku vupi vueni na ku tambula ku ecela ca Yehova. (Luka 5:32) Kaha mu nima yaco, vakuluntu va hasa ku vundila neni na ku mu kuasa ku hiluisa vusamba vueni na Yehova.—Tia. 5:15.

6. Nga muntu va mu uisa mu cikungulukilo, vuno tangua va ka mu ecela ni? Lombololenu.

⁶ Vati co nga omo a tumama na vakuluntu muntu uaco ka liveye? Nga ka liveyele, va na pande ku mu ku uisa mu cikungulukilo. Ca ku muenako, nga Mukua Kilistu a tsiha limo lisiko lia nguvulu, vakuluntu ka ve ku lihaka mu cimpande mu ku mu ohiela. Yehova ua tavesa vanguvulu ku kala na mpoko ya ku sompesa na ku hana kasitiku ku muntu uose ouo a tsiha masiko a nguvulu ambe na liveye ni kuahi. (Loma 13:4) Mumo lika vene, nga muntu a muesa ngecize na liveye na mutima uose kaha na aluluka ku vipi vieni, Yehova ue ku kala na cizango ca ku ecela muntu uaco. (Luka 15:17-24) Ambe nga vupi vuaco vua kama cikuma.—2 Miz. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Mu njila ika tua pande ku ecela muntu na tu vulumuina?

⁷ Mua vusunga, capua ku vezika ca kama ku tantekeya ngecize kati yetu tua pande ku hangula iya na pande ku tambula ku ecela ca Yehova! Vunoni ambe ngoco, kuli cimo cuma ci tua pande ku hangula. Cuma cika? Vintsimbu vimo, muntu a hasa ku vulumuna na ku lomba ku ecela. Kaha vintsimbu vikuavo co, muntu uaco ke ku pinga ku ecela. Ambe ngoco, tua pande ku hangula ku ecela, ca ku hona ku mu tulikila nkulundundu. Vunoni ce ku ambata ntsimbu ya kama ku ecela, cikumakuma nga via tu vavala mua kama ku mutima. Vutala vua 15 ya Setembro ya 1994, vua handekele nguavuo: “Nga tu na ecela muntu na tu vulumuina,  eci ka ca lombolokele ngecize tua tava vupi vua na lingi kuahi. Vunoni Mukua Kilistu ue ku ecela, ue ku seza cimpande caco mu mavoko a Yehova. Kaha Yehova mu ku pua ngazi ua mavu ose, a ka sungamesa viuma mu ntsimbu ya cili.” Omo lia vika Yehova ua tonda tu ecele vakuetu kaha na ku tsiliela ngecize a ka sungamesa viuma mu vutantuluke?

8. Vati ku ecela vakuetu ce ku muesa ngecize tue ku santsela ku cikeketima ce ku tu muesa Yehova?

⁸ Ku ecela capua ku muesa ku santsela. Mu cimo cisimo ca tele, Yesu ua setekesele Yehova na umo muangana ue celele likongo lia kama lia umo ngamba yeni. Vunoni ngamba uaco, ka ecelele umo ngamba mukuavo ua mu levalele kamo kambongo ka kandende. (Mat. 18:23-35) Vika Yesu ua tondele ku tu longesa? Nga tue muesa ku santsela ku ku ecela ca Yehova, netu tua pande ku ecela vakuetu. (Visa. 103:9) Imo miaka ku nima, Vutala vua handekele nguavuo: “Ambe nga tu ecela vakuetu mu vintsimbu via vingi, na limo litangua liahi ku ecela caco ci ka lisetekesa na ku ecela ca Yehova kaha na cikeketima ce ku tu muesa ku hitila muli Kilistu.”

9. Yehova ue ku muesa cikeketima kuli veya? (Mateo 6:14, 15)

⁹ Vakua ku ecela navo va ka vecela. Yehova ue ku muesa cikeketima kuli vaze naua ve ku muesa cikeketima. (Mat. 5:7; Tia. 2:13) Yesu ua muesele vusunga vuaco, mua longesele vandongesi veni ku vundila. (Tandenu Mateo 6:14, 15.) Ku laza, Yehova ua lomboluele cimpande caco ku tuala hali ngamba yeni Yombi. Ou yala ua lutsilielo, va mu handekele mezi a ku vavala ku mutima ku vamala vatatu, Elifaze, Mbilindande na Zofale. Ngeci Yehova ua lekele Yombi a kundike vamala vaco mu civundilo. Kaha Yombi mua lingilemo, Yehova ua mu vezikisile.—Yombi 42:8-10.

10. Omo lia vika ku kala na nkulundundu capua ku livulumuna? (Efeso 4:31, 32)

¹⁰ Ku kala na nkulundundu ce ku tu vulumuna etu vavene. Yehova ua tonda tu ivue ciyulo ce ku iza mu ku litundisa nkulundundu. (Tandenu Efeso 4:31, 32.) Ngeci ua tu mamuna ngecize tu ‘likele ku vutenu, kaha na ku seza matoto.’ (Visa. 37:8) Ku kava eci cimamuna, ci hasa ku tu kuasa mua kama. Ku kala na nkulundundu, ci hasa ku tu vulumuna ku muvila na mu visinganieka. (Visi. 14:30) Ku kala na nkulundundu ka ce ku vulumuna uze muntu na tu vulumuina, vunoni ci na pu ngue ku nua vusungu na ku lavelela ngecize muntu uaco a tse ikeye. Ngeci mukemuo, ku ecela ci na pu vene ngue ku lihana vuana etu vavene. (Visi. 11:17) Kaha tue ku hasa ku uana ciyulo ca muntima na ku hasa ku tualelelaho ku pangela Yehova.

11. Vika ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha ku lingula? (Loma 12:19-21)

¹¹ Ku lingula ca kundama kuli Yehova. Yehova ka tu hanene mpoko ya ku lingula nga umo muntu a tu vulumuina. (Tandenu Loma 12:19-21.) Mu ku linga ka tua tantulukile, ka tu hasa ku linga viuma mu vutantuluke ngeci mua Njambi. (VaHe. 4:13) Kaha vintsimbu vimo, cifua ci tue ku livuilamo ce ku tanganesa cifua ci tue ku muenamo viuma. Yehova ua huiminine Tiango ku soneka ngueni: “Vutenu vua yala ka vu lingi vuviuke vua Njambi.” (Tia. 1:20) Tu kalenu na vusunga ngecize Yehova a ka sungamesa viuma na ku linga cose ku kale vuoloke vua ku tantuluka.

12. Vati tu hasa ku muesa ngecize tua tsiliela mu vuoloke vua Yehova?

¹² Ku ecela, ca muesa ngecize tua kulahela mu vuoloke vua Yehova. Mu ku seza viose mu mavoko a Yehova, tue ku muesa ngecize tua kulahela nguetu Yehova tangua a ka manusula  vuhenge vuose vueza omo lia vupi. Mu mavu a tu kulahesa Yehova, ku vavala na vusiua ‘ka tu ka vi vuluka naua “cipue ku heta ku visinganieka.” (Isaya 65:17) Vati co nga va na tu vulumuina mua kama, vuno citava ku litundisa nkulundundu na matoto ku mutima ni? Tu talenu vi va lihitile navio vamo.

13-14. Vika mua lilongesa kuli Tony na José ku tuala ha ku ecela?

¹³ Cingi ca vamuanetu ve ku hangula ku ecela vakuavo, ambe nga vilinga via vantu vaco vie ku vavalesa ku mutima. Vivezikiso vika va uanamo vamuanetu vaco mu ku lingamo?

¹⁴ Tony * ua ku Filipinas, tele kanda a lilongese vusunga, va mu lekele nguavo mukuluntu ueni, va mu tsihile kuli umo yala ua lizina José. Ha ntsimbu yaco, Tony ua puile mukua vutenu cikuma, mukua vukenia, ngeci ua tondele ku lingula. Vapulisha va kuatele José na ku mu soka mu kamenga omo lia mulonga uaco. Mu nima ya ntsimbu, omo José va mu tundisile mu kamenga, Tony ua tondele ku linga cose linga a mu uane na ku mu tsiha. Ua landele vene na vuta omo lia vutumbe vuaco. Vunoni mu nima yaco, Tony ua putukile ku lilongesa Mbimbiliya na Vakaleho va Yehova. Ivene ua handekele ngueni: “Nja lilongesele ngecize nja pandele ku alulula cifua ca muno uange kaha na ku likela ku lingula. Mu nima yaco, va mu mbatizile, na ku pua mukuluntu mu cikungulukilo. Tony ua komokele cikuma, mua tantekeyele ngecize José neni ua pua Mukaleho ua Yehova! Kaha mu va liuanene, va li vumbatelele na ku leka José ngueni, nji na ku ecela. Tony ua handekele naua ngueni: “Ndzolela i nja vuile mu ku ecela José nomo mua ku i lumbonona muahi. Mua vusunga, Yehova ua vezikisile Tony omo lia ku ecela mukuavo.

15-16. Vika mua lilongesa hali va Peter na mpueyeni Sue ku tuala ha ku ecela?

¹⁵ Mu 1985, muanetu Peter na mpueyeni Sue, omo va kele mu ciuano mu Ndzivo ya Vuangana va vuile lika njalala. Nkuma umo yala ua hakelemo imo mbomba. Ndumbuetu Sue, ua tundisilemo vupuputa na  vusinda-matuitui. Cikuavo naua, ka kele na ku ivua lizimba lia viuma. * Muanetu Peter na mpueyeni, vintsimbu vimo va kele na ku lihunga nguavo, iya honi ua lingile vupi vua ku fua ngeci? Mu nima ya miaka ya ingi, yala uaco va mu kuatele na ku mu soka mu kamenga mu muono ueni uose. Kaha omo ve huile muanetu Peter na mpueyeni, nga va konekelele uze yala, va kumbuluile nguavo: “Yehova ntsimbu yose ue tu longesa ngecize ku kala na matoto na ku tulika nkulundundu ci hasa ku tu kokela visoti via vingi via cihindu. Kaha tua lombele Yehova a tu kuase linga kati tu kale na matoto ambe ku tulika kulundundu na ku yoya muono ua ndzolela.”

¹⁶ Vuno ca va puilile ca casi ku ecela ni? Mua vusunga kuahi. Va Peter va vuezeleko naua nguavo: “Va Sue mu ve ku putuka ku vavala, matoto etu e ku hiluka. Vunoni tue ku lihakela kapandi linga kati tu singanieke ha visoti viaco. Ngeci mukemuo, na matoto aco e ku zimangana vuasi-vuasi. Ku handeka vusunga, ou muntu uaco nga tangua a ka pua muanetu, tu ka mu tambula na mavoko avali. Evi viuma via tu solokelele, via tu muesa ha toma ngecize vitume via mu Mbimbiliya vie ku tu patula mu vinjila via vingi ku hiana na muze mu tua singanieka. Kaha naua, ce ku tu lembezieka ku tantekeya ngecize vuovuno Yehova a ka sungamesa vuhenge vuose.”

17. Vika mua lilongesa hali ndumbuetu Myra ku tuala ha ku ecela?

¹⁷ Myra, mua lilongesele vusunga, tele ua somboka laza kaha ua kala na vana vavali. Yalieni ka tavele ku lilongesa vusunga. Mu nima ya ntsimbu yalieni ua lingile vupangala na ku seza vusoko. Myra ngueni: “Omo yaliange ua nji sezele na vana vetu vavali, nja lizivile ngue mu ve ku livua vavengi nga va na vende vungungu. Nja lisimuokele, ku komoka, ku linienga, ku liveya, ku livua mulonga na matoto.” Vutuhu vulo vua tsa, vungungu vua yalieni kasi vue ku mu vavala ku mutima. Myra ua vuezeleko naua ngueni: “Visinganieka viaco via nji pindisile mu vingonde via vingi  kaha nja muene ngecize vua kuatele ku vusamba vuange na Yehova na ku vakuetu.” Ua vuezeleko naua ngecize, ka kele naua na matoto ni ku tu lika nkulundundu yose oyo ku tuala hali yalieni ua laza. Kaha ua tsiliela ngecize yala uaco tangua a ka likuata vusamba vua cili na Yehova. Myra ue ku tuala mana ku viuma via ku lutue. Vutuhu ua lela vana vose vavali lika lieni, vunoni ua va kuasa ku pua vangamba va Yehova. Lelo lino ndumbuetu Myra ue ku ivua ndzolela ya ku pangela Yehova na vana veni vavali na masoko avo.

18. Lukulahelo luka tua kala naluo hali Yehova mu ku pua ngazi ua ku hiana?

¹⁸ Mua vusunga ku tantekeya ngecize ka tua kele na citeli ca ku sompesa vantu, ce ku tu tundisa vulemu! Mu ku pua ngazi ua ku hiana, Yehova ikeye a ka tala eci cimpande ca seho. (Loma 14:10-12) Tuli na vusunga vua ku sula ngandza ngecize Yehova a ka sompesa vantu kuliya na vitume vieni via ku tantuluka. (Njen. 18:25; 1 Vam. 8:32) Na limo litangua liahi a ka linga vuhenge!

19. Vika Yehova a ka puisamo mu ku pua ngazi ua ku tantuluka?

¹⁹ Tua lavelela na ndzolela yose omo Yehova a ka manusulako vuhenge vuose vueza omo lia ku hona ku tantuluka na vupi. Ku ntsimbu yaco, vitamba viose via mu visinganieka na via ku muvila va ka vi kanguisa. (Visa. 72:12-14; Ku-So. 21:3, 4) Ka vi ka hiluka naua mu visinganieka. Omo tua lavelela ntsimbu yaco i hete, tue ku santsela cikuma kuli Yehova mu ku tu hana vuhasi vua ku mu tambuluisa ku tuala ha ku ecela vakuetu.