1. Kansi Yehova otisimikizhyila cinji ngati talapa mofumila pansi pamtima?

 OLO kuti Yehova ni Nyamalenga wasu, wotipasa malamulo koma soti Woweluza wasu, yove ni Ausuwasu acikondi. (Sal. 100:3; Yes. 33:22) Ngati tamulakwila nolapa mofumila pansi pamtima, otikhululukila. (Sal. 86:5) Kupitila mwa mneneli Yesaya, Yehova otisimikizhyila kuti: “Olo kuti macimo ŵanu ankhale asweta monga ni milopa, akatuŵe monga ni thonje.”​—Yes. 1:18.

2. N’cinji cingatiyavye kuti tinkhale pa ushamwali wotang’a na ŵanthu ayakine?

² Pofwana kuti tiliye ungwilo, tonse tulaŵila olo kucita vinthu vamene vukhumudwisha ayakine. (Yak. 3:2) Kansi izi zutanthauza kuti n’zosakwanishika kunkhala nao pa ushamwali wotang’a? Yai. Tingankhale nao pa ushamwali wotang’a ngati tukhululukilana na mtima wonse. (Miy. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Ngati takhumudwishana pa tunthu tutontho-tutontho, Yehova ofuna kuti tikokhululukilana. (Akol. 3:13) Tili na cifukwa comvwika cocitila izi cifukwa yove otikhululukila pa vinthu vikulu-vikulu vatumulakwila.​—Yes. 55:7.

3. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

³ M’nkhani ino, tilaŵizhyane mwatingatolele cisanzo ca Yehova pa nkhani yokhululukila ayakine. Tilaŵizhyane soti makonsho aŵa: Kansi ni macimo yotyani yatingauzhye akulu?  Ndaŵa yanji Yehova otilimbikisha kuti tikokhululukila ŵanthu ayakine? Ndipo tingaphunzilenji kufumila pa cisanzo ca akwasu na azilongosi amene ekumana na mavuto akulu cifukwa ca vocita va ŵanthu ayakine?

4. (a) Kansi Mkhristu ofunika kucitanji ngati wacita cimo ikulu? (b) Kansi akulu ali na udindo wanji posamalila nkhani ya Mkhristu wamene wacita cimo ikulu?

⁴ Ngati Mkhristu wacita cimo ikulu, tufunika kuuzhya akulu. Ayakine mwa macimo akulu-akulu, opezeka pa 1 Akorinto 6:9, 10. Mkhristu akacita cimo ikulu niye kuti waphwanya malamulo a Mulungu. Ngati zoteti zacitika ofunika kusenga Yehova kuti amukhululukile noulula kwa akulu. (Sal. 32:5; Yak. 5:14) Ni Yehova tyala wamene ali na mphamvu yokhululukila macimo kupitila mu nsembe ya dipo. * Olo n’tetyo, wapasa akulu udindo wopeleka cigamulo cakuti Mkhristu wamene wacita cimo apitilizhye kunkhala mumpingo olo acosewe. Ove ocita izi poseŵenzesha mfundo za m’Malemba. (1 Akor. 5:12) Kuti akulu akwanishe kucita izi ofunika kupeza mayankho a makonsho aŵa: Kansi Mkhristu uyu ecita cimo mwadala? Kansi enzofisa cimo yake? Kansi wankhala ocita cimo iyi kwa nthawi itali? Kansi pali umboni woonesha kuti walapa mofumila pansi pamtima? Kansi pali umboni woonesha kuti Yehova wamukhululukila?​—Mac. 3:19.

5. Kansi mpingo upindula tyani na nchito yakucita akulu?

⁵ Posamalila nkhani ya Mkhristu wamene ecita cimo ikulu, colinga ca akulu cunkhala kupanga cigamulo cokatizhyana na cifunilo ca Mulungu. (Mat. 18:18) Kansi makonzedwe aya yopindulisha tyani mpingo? Yoteteza mpingo cifukwa munthu wamene ofuna lini kulapa ocosewa kuti asasonkhezele ayakine kutolela nkhalidwe yake. (1 Akor. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Yoyavya soti munthu wamene ecita cimo ikulu kuti alape nokhululukiwa na Yehova. (Luka 5:32) Akulu opemphela naye nosenga Yehova kuti amuyavye kunkhala naye soti pa ushamwali.​—Yak. 5:15.

6. Ngati munthu wacosewa mumpingo, kansi Yehova angamukhululukile? Fotokozani.

⁶ Nanga tyani ngati Mkhristu wamene ecita cimo ikulu oonesha kuti ofuna lini kulapa? Ngati zili teti, ocosewa mumpingo. Ndipo ngati waphwanya malamulo a boma, akulu omuteteza lini ku zofumapo ziipa zingamucitikile. Yehova olola maboma na oweluza kupeleka cilango kuli munthu aliyense wamene waphwanya malamulo mosasamala kanthu kuti walapa olo yai. (Aro. 13:4) Olo n’tetyo, pavuli pakuti munthu uyu wazindikila cimo yecicita nolapa mofumila pansi pamtima, Yehova omukhululukila. (Luka 15:17-24) Ocita izi olo kuti munthu uyu ecita cimo ikulu.​—2 Mbi. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Kansi kukhululukila munthu wamene watilakwila kutanthauza cinji?

⁷ Seo tiliye udindo wopangila Yehova cosankha cakuti akhululukile munthu muyakine olo yai. Olo n’tetyo, pali ziyakine zatingacite. Nthawi ziyakine munthu angatilakwile ndipo angapepese nosenga kuti timukhululukile. Koma nthawi ziyakine munthu wamene watilakwila angacite lini izi. Mulimonse mwazingankhalile, tingasankhe kumukhululukila nopewa kumusungila cakumkosi. Kulaŵila cendi, tufunika kucita khama ndipo payakine zingatole nthawi kuti ticite izi makamaka ngati watikhumudwisha ngako. Nsanja ya Olonda ya Chichewa ya September 15, 1994, yelaŵila kuti: “Kukhululukila munthu kutanthauza lini kuti wesangalala na zinthu ziipa zecikucitila. Kwa Mkhristu, kukhululukila kutanthauza kusiya nkhani yamene iyo m’manja mwa Yehova.  Yove ni Woweluza wacilungamo ndipo ooneshesha kuti cilungamo cacitika pa nthawi yoyenelela.” Ndaŵa yanji Yehova otilimbikisha kuti tikokhululukila ayakine nosiya nkhani yonse m’manja mwake?

8. Kansi kukhululukila ayakine kuonesha tyani kuti tuyamikila cifundo cikulu ca Yehova?

⁸ Ngati tukhululukila ŵanthu ayakine tuonesha kuti tuyamikila cifundo cikulu ca Yehova. M’fanizo iyakine, Yesu elinganizhya Yehova na bosi wamene ekhululukila kapolo wake nkhongole ikulu. Koma kapolo uyu ekangiwa kukhululukila kapolo muyakine wamene enze emukongolela ndalama itontho. (Mat. 18:23-35) M’fanizo iyi, Yesu etiphunzisa mfundo yakuti ngati tuyamikila cifundo cikulu ca Yehova, nase tikokhululukila ayakine. (Sal. 103:9) Nsanja ya Mulonda ya Cizungu ya August 15, 1951 yelaŵila kuti: “Mosasamala kanthu kuti tukhululukila ŵanthu mowelezhyawelezhya, zingalingane lini na mwamene Yehova otioneshela cifundo notikhululukila kupitila m’nsembe ya dipo ya Khristu.”

9. Kansi Yehova oonesha cifundo ku ŵanthu otyani? (Mateyu 6:14, 15)

⁹ Ngati tukhululukila ŵanthu ayakine, Yehova akotikhululukila. Yehova oonesha cifundo ku ŵanthu amene oonesha cifundo ku ŵanthu ayakine. (Mat. 5:7; Yak. 2:13) Yesu emvwikisha mfundo iyi peenzophunzisa ophunzila ŵake mopemphelela. (Ŵelengani Mateyu 6:14, 15.) Pa nthawi iyakine, Yehova euzhya mtumiki wake wokhulupilika Yobu mau olinganako na amene aŵa. Pa nthawi iyi, Yobu enze ekhumudwa na zokamba za Elifazi, Bilidadi na Zofari. Koma Yehova emuuzhya kuti aŵapemphelele. Yobu pecicita izi, Yehova emudalisa.​—Yobu 42:8-10.

10. Ndaŵa yanji tufunika kupewa kusungila ayakine cakumkosi? (Aefeso 4:31, 32)

¹⁰ Kusungila ŵanthu ayakine cakumkosi kutiononga seka. Kusungila ayakine cakumkosi kuli monga ni kunyamula cikatundu colema. Ndipo tikaŵakhululukila zunkhala monga tatula cikatundu ici. Tetyo, Yehova ofuna kuti tikosangalala na mtendele wamene uwela cifukwa cokhululukila ayakine. (Ŵelengani Aefeso 4:31, 32.) Yove otilimbikisha kuti “tikopewa kupya mtima nonkhala okalipa.” (Sal. 37:8) Kukonkha malangizo aŵa kutipindulisha ngako. Talaŵila teti cifukwa kusunga cakumkosi kungaononge thanzi yasu. (Miy. 14:30) Monga ni mwazilili kuti ngati munthu wamwa poizoni, angayembekezele lini kuti iononge munthu muyakine. Nako kusunga cakumkosi kungaononge lini munthu muyakine. Tetyo, ngati tukhululukila ayakine tuzipindulisha seka. (Miy. 11:17) Mwacisanzo, tunkhala na mtendele wa m’maganizo ndipo tupitilizhya kutumikila Yehova mwacimwemwe.

11. Kansi Baibo yulaŵilanji pa nkhani yokhuza kuwezhyela? (Aroma 12:19-21)

¹¹ Kuwezhyela ni kwa Yehova. Yehova aliyotipase udindo wowezhyela ŵanthu amene atilakwila. (Ŵelengani Aroma 12:19-21.) Pofwana kuti tiliye ungwilo, tingakwanishe lini kuweluza mwacilungamo monga ni mwakucitila Mulungu. (Aheb. 4:13) Ndipo nthawi ziyakine tuweluza mosonkhezelewa na mwatumvwila. Niye cifukwa cake Yehova euzhyila Yakobo kulemba kuti: “Ukali wa munthu uvyala lini cilungamo ca Mulungu.” (Yak. 1:20) Tetyo, tufunika kunkhala na cidalilo cakuti Yehova acite zinthu zoyenela nooneshesha kuti cilungamo cacitika.

12. Kansi tingaoneshe tyani kuti tili na cidalilo cakuti Yehova oweluza mwacilungamo?

¹² Ngati tukhululukila ayakine tuonesha kuti tili na cidalilo cakuti Yehova oweluza mwacilungamo.  Kusiya nkhani m’manja mwa Yehova kuonesha kuti tili na cidalilo cakuti yove akasilizhye mavuto yonse yatukumana nayo cifukwa ca ucimo. M’calo calomba, mavuto yonse yatukumana nayo pali lomba ‘tikayakumbukile lini soti ndipo yakawelele lini soti mumtima.’ (Yes. 65:17) Koma kansi n’zokwanishika kupewa kusungila cakumkosi ŵanthu amene atikhumudwisha? Lomba, tiyeni tilaŵizhyane visanzo va ŵanthu ayakine amene ekwanisha kucita izi.

13-14. Kansi mwaphunzilapo cinji pa cisanzo ca mkwasu Tony na José pa nkhani yokhululukila ayakine?

¹³ Akwasu na azilongosi anyinji esankha kukhululukila ŵanthu ayakine olo kuti zocita zao zeŵakhumudwisha ngako. Kansi epeza madaliso otyani cifukwa cocita izi?

¹⁴ Ganizilani cisanzo ca mkwasu Tony * wa ku Philippines. Yove eziŵa kuti mkulu wake epaiwa na munalume muyakine wa zina yakuti José. Pa nthawi iyo mkwasu Tony enze waukali koma soti waciwawa ndipo enze esimikizhya mtima kuti awezhyele. José emangiwa cifukwa ca mlandu wake. Pavuli pakuti José wacoka m’jele, Tony eyamba kum’sakilasakila na colinga cakuti amupaye. Kuti akwanishe kucita izi, yove egula mfuti. Koma pa nthawi yamene iyo, Tony eyamba kuphunzila Baibo na a Mboni za Yehova. Yove elaŵila kuti: “Penenzophunzila Baibo, nezindikila kuti nenzofunika kucinja minkhalidwe yangu kuyangizhyilapo ukali.” M’kuluta kwa nthawi, Tony ebatizika ndipo pavuli pake eikiwa kunkhala mkulu mumpingo. Ganizilani tyala mwecimvwila mkwasu Tony peciziŵa kuti naye José ebatizika noyamba kutumikila Yehova. Akwasu aŵa pecikumana ekumbatilana ndipo mkwasu Tony euzhya mkwasu José kuti emukhululukila. Tony efotokoza kuti kukhululukila kwemuletela cimwemwe cikulu ngako cakuti cenze covuta kufotokoza mweenzomvwila. Yehova emudalisa Tony cifukwa cokhululukila muyake.

15-16. Kansi cokumana naco ca mkwasu Peter na kalongosi Sue cakuphunzisani cinji pa nkhani yokhululukila?

¹⁵ Mu 1985, mkwasu Peter na kalongosi Sue enze pa misonkhano mu Ng’anda ya Ufumu. Koma mwazizizi bomba yephulika. Munthu  muyakine niye enze eika bomba iyi m’Ng’anda ya Ufumu. Cifukwa ca kuphulika kwa bomba iyi, kalongosi Sue eonongeka menso na matu. Kuyangizhyila apo, eleka kumvwa kununkha olo kununkhila kwa vinthu. * Mkwasu Peter na kalongosi Sue enzofunishisha kuziŵa munthu ecita izi. Pavuli pa vyaka vinyinji munthu uyu ekatiwa ndipo eikiwa m’jele kwa umoyo wake wonse. Mkwasu Peter na kalongosi Sue pecikonshewa ngati emukhululukila munthu uyu, eyankha kuti: “Yehova otiphunzisa kuti kusungila ayakine cakumkosi kuononga thanzi yasu. Tetyo, nthawi itontho pavuli pa kuphulika kwa bomba iyi, tesenga Yehova kuti atiyavye kupewa kusungila cakumkosi munthu ecita izi.”

¹⁶ Kansi cenze cipepu kwa mkwasu Peter na kalongosi Sue kuti akwanishe kukhululukila munthu uyu? Yai. Ove epitilizhya kulaŵila kuti: “Nthawi ziyakine tukhumudwa ngako ngati kalongosi Sue wakumana na mavuto cifukwa ca zofumapo ziipa za kuphulika kwa bomba iyi. Koma tupewa kuganizila ngako pali izi. Moona mtima tulaŵila kuti ngati siku iyakine munthu uyu akankhale Mboni, tikamulandile na manja aŵili. Zinthu zeticitikila zutiphunzisa kuti mfundo za m’Baibo zutimasula m’njila zosayembekezeleka. Tulimbikishiwa kuziŵa kuti lombapano Yehova akacosepo mavuto yonse yatukumana nayo.”

17. Kansi mwaphunzila cinji pa nkhani yokhululukila kufumila pa cisanzo ca kalongosi Myra?

¹⁷ Kalongosi Myra ephunzila cendi apo n’kuti walunguliwa kale ndipo ali na ŵana aŵili. Mulume wake ekana kuphunzila cendi. Ndipo m’kuluta kwa nthawi ecita cigololo nofuma pa ng’anda. Kalongosi Myra elaŵila kuti: “Pavuli pakuti mulume wangu wafuma pa ng’anda, necimvwa monga ni mwakumvwila ŵanthu onse amene osiiwa na okondeka ŵao. Nekhumudwa ngako, zenivuta kukhulupilila, necimvwa cisoni ndipo nenzoziimba mlandu poganiza kuti n’neo necitisha kuti mulume wangu anisiye.” Olo kuti cikwati cesila, kalongosi Myra enze akali wokhumudwa cifukwa ca zinthu zecimucitila mulume wake. Yove epitilizhya kulaŵila  kuti: “Kwa miyezi, nepitilizhya kucita nkhaŵa nonkhala wokhumudwa. Koma nezindikila kuti izi zenzokhuza ushamwali wangu na Yehova koma soti ŵanthu ayakine.” Cifukwa cakuti kalongosi uyu ali na ciyembekezo cakuti siku iyakine mulume wake akayambe kutumikila Yehova, eleka kunkhala wokhumudwa ndipo opewa kumusungila cakumkosi. Yove oika maganizo pa zinthu za msogolo ndipo eyavya ŵana ŵake kuphunzila cendi. Lomba osangalala kutumikila Yehova pamozi na ŵana ŵake koma soti mabanja ŵao.

18. Kansi kuziŵa kuti Yehova niye Woweluza Mkulu kutipasa cidalilo cotyani?

¹⁸ Seo tiliye udindo woweluza ŵanthu ayakine. Pofwana kuti Yehova ni Woweluza Mkulu, niye ali na udindo wocita nchito iyi. (Aro. 14:10-12) Tili na cidalilo cakuti nthawi zonse yove oweluza mwacilungamo mokatizhyana na mfundo zake za cabwino na ciipa. (Gen. 18:25; 1 Maf. 8:32) Yove angacite lini zinthu ziliye cilungamo.

19. Pofwana kuti Yehova ni Woweluza wacilungamo, kansi akacitenji msogolo?

¹⁹ Tuyembekezela mwacidwi nthawi pamene Yehova akafumyepo mavuto yonse yatukumana nayo cifukwa ca kusoŵa ungwilo. Pa nthawi iyo kukaŵeve voŵaŵa vilivonse. (Sal. 72:12-14; Chiv. 21:3, 4) Ndipo mavuto tikayakumbukile lini soti. Patuyembekezela nthawi iyi, tiyeni tipitilizhye kuyamikila Yehova cifukwa cotipasa mwai wotolela cisanzo cake pa nkhani yokhululukila ayakine.