1. Oityi Siovaa apopila vana velivela?

 NAMPHILA Siovaa Omutungi wetu, Omuhindi Wovitumino iya Omukoyesi, mahi tupu o Tate yetu una oluembia. (Sal. 100:3; Isa. 33:22) Tyina tuamalingi otyipuka tyemunumanesa mahi atulivele, okutuevela kasete-ale. (Sal. 86:5) Pokati kumuuli Isaiya Siovaa wapopile okuti: “Namphila ononkhali mbenyi mbukahi ngatyina mbakuhuka, mambukatuelesua ambukala ngongandyi.” — Isa. 1:18.

2. Ine tuhanda okukala nombembua navakuetu, oityi tuna okulinga?

² Mokonda atuho tuvakuankhali, pamwe matupopi nokulinga ovipuka vinumanesa vakuetu. (Tia. 3:2) Mahi otyo katyilekesa okuti pahe kamatukala noupanga navakuetu. Ine tulievela apeho matukala omapanga. (Pro. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Tyina omunthu umwe ametulingi otyipuka tyimwe tyetuihama komutima, Siovaa uhanda tumwevele. (Kolo. 3:13) Omokonda yatyi otyiwa okuevela vakuetu? Omokonda tyina tuamalingi etyi tyapenga, Siovaa “kasete okutuevela.” — Isa. 55:7.

3. Oityi matulilongesa monthele ei?

³ Monthele ei, matulilongesa oñgeni ovanthu ovakuankhali vahetekela Siovaa avaevela vakuavo. Tupu matutale ononkhali patyi mbuna vala okutetululua novakulu vewaneno.  Siovaa uhanda tuevele vakuetu mokonda yatyi? Iya oityi tulilongesila kuvakuetu vakalele novitateka mokonda yononkhali mbavakuavo?

4. (a) Tyina omuumbili wa Siovaa amalingi onkhali onene, oityi ena okulinga? (b) Otyipi otyilinga tyovakulu vewaneno tyina vakuatesako ou walinga onkhali?

⁴ Ononkhali ononene mbuna vala okutetululua novakulu vewaneno. Mongeleka, ononkhali mbumwe mbutetululua vala novakulu vewaneno mbuvasiwa momukanda 1 Ova Kolindu 6:9, 10. Ononkhali onene ovipuka aviho ovivi omunthu alinga aliatela kovitumino vya Huku. Ine omuumbili wa Huku ulinga onkhali onene, una okulikuambela ku Siovaa Huku, akapopia novakulu vewaneno na vemukuateseko. (Sal. 32:5; Tia. 5:14) Oityi ovakulu vewaneno mavalingi? Siovaa oe vala utyivila okuevela umwe nawa iya otyilinga pokati kotyillikutila tyeyovo. * Mahi no ngotyo Siovaa wavela otyilinga ovakulu vewaneno tyokukuatesako novihonekwa una walinga onkhali, avatale ine mapolua mewaneno, aa kamapolua mewaneno. (1 Kol. 5:12) Opo ovakulu vewaneno valinge nawa otyilinga otyo, vena okuvasa omakumbululo omapolu aa: Okuti omunthu walingila tyawina onkhali? Okuti onkhali yatyo weilinga mukwenda kuomuvo omunyingi? Okuti ukahi nokulesa okuti welivela umwe nomutiwa auho? Okuti pena tyimwe tyilekesa okuti Siovaa wemuevela? — Ovil. 3:19

5. Ouwa patyi utuka kotyilinga tyovakulu vewaneno?

⁵ Tyina ovakulu vewaneno vakuatesako ou walinga onkhali, etyi vahanda okulinga umwe ovipuka ngetyi Siovaa ahanda. (Mat. 18:18) Otyipuka otyo ouwa patyi tyeetela ewaneno? Tyiyakulila ewaneno ku vana valingila tyawina onkhali opo vanyone onongi mba Siovaa. Ovanthu vatyo ovo vena umwe okupolwa mewaneno. (1 Kol. 5:6, 7, 11-13; Titu 3:10, 11) Otyo tyikuatesako wokualinga onkhali okulivela apolo ouwa kokankhenda ka Siovaa. (Luka 5:32) Ovakulu vewaneno mavemuitilako melikuambelo, avaiti Siovaa emukuateseko okukala vali noupanga omuwa nae. — Tia. 5:15.

6. Okuti Siovaa wevela umwe atee umwe omunthu wapolua mewaneno? Hangununa.

⁶ Pahe soka ñgeno omunthu umwe walinga onkhali, ovakulu vewaneno avemukuatesako mahi ehelivele. Omunthu okulinga ngotyo opo una umwe okupolua mewaneno. Inkha waliatela kovitumino vya kaputu, ovakulu vewaneno kamavemuyakulila kovitateka makala navio. Siovaa wavela ovatumini otyilinga tyokukoyesa vana valiatela kovitumino, tyilinge velivela tyilinge kavelivelele. (Loma 13:4) Mahi ine konyima omunthu ulivela umwe nomutima auho, ayekepo ovivi ankho alinga, Siovaa umuevela. (Luka 15:17-24) Siovaa umuevela umwe namphila ankho alinga onkhali onene. — 2 Crô. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Omonkhalelo patyi onthwe tupondola okuevela vana vetulingila oviponyo?

⁷ Otyiwa unene okunoñgonoka okuti onthwe hanthue-ko tukoya ine Siovaa maevela omunthu walinga onkhali! Mahi nongotyo pena otyipuka tyimwe onthwe tuesukisa okulinga. Oityi? Pamwe omunthu umwe metulingi etyi tyapenga. Mahi pahe eya okutuita otyiponyo, aa pamwe ehetuitiale  otyiponyo. No ngotyo onthwe tupondola okukoya-po okumuevela atuehemupakela onkhongo. Otyipuka otyo tyesukisa okulinga ononkhono haunene umwe inkha etyi etulinga tyetuihama unene komutima. Omutala Womulavi 15 ya Setembro yo 1994, wati: “Okuevela omunthu walinga onkhali katyilekesa okuti katuesukile nonkhali alinga. Kovakilisitau, okuevela tyihangununa okuyekela otyitateka pomaoko a Siovaa. Ngwe Omukoyesi wohi aiho iya momuwo watyo malingi etyi tyaviuka.” Omokonda yatyi Siovaa etupopila tuevele vakuetu atukala nonthumbi yokuti mwene haa maviukisa ovipuka?

8. Oñgeni matulekesa okuti tupandula Siovaa mokonda yokankhenda kae?

⁸ Tyina tuevela vakuetu tulekesa okuti tupandula okankhenda ka Siovaa. Monthengele-popia imwe, Sesusi waeleka Siovaa nomohona umwe wayekela omupika wae ongele imwe unene ankho ehevili okufeta. Mahi tyilinga ovipuka, omupika oo ehetyivili okuevela omupika mukuavo ankho wemulevala vala ombongo yehehi. (Mat. 18:23-35) Oityi Sesusi ankho ahanda okutulongesa? Ine tupandula okankhenda okanene Siovaa ena nonthwe, otyo matyituavela ondundo yokuevela vakuetu. (Sal. 103:9)Omutala umwe Womulavi wapopile okuti: “Namphila tuaevailale vakuetu ehimbwe otyo katyelekwa nokankhenda okanene Huku ena nonthwe netyi etuevela.”

9. Ovalie Siovaa alingila okankhenda? (Mateusi 6:14, 15)

⁹ Ine tuevela vakuetu, Siovaa nae metuevela. Siovaa ulingila onkhenda vana vena onkhenda. (Mat. 5:7; Tia. 2:13) Otyo Sesusi wetyiyandyulula umwe nawa etyi etupopila oñgeni tuna okulikuambela. (Tanga Mateusi 6:14, 15.) Kohale Siovaa pena tyimwe apopile tyayemba komufendi wae Sombe. Omulume oo omukuatyili wapopaililwe ovipuka ovivi nomapanga ae etatu. Omapanga oo, o Elifasi na Mbilindande na Sofaa. Siovaa apopila Sombe aitileko omapanga ae melikuambelo. Etyi Sombe etavela okulinga otyipuka otyo, Siovaa emuyambe. — Jó 42:8-10.

10. Omokonda yatyi okupakela vakuetu onkhongo tyeeta ovitateka? (Ova Efesu 4:31, 32)

¹⁰ Okupakela vakuetu onkhongo tyituetela vala ovitateka. Siovaa uhanda tukale nohambu lituka kokulityilika okupakela vakuetu onkhongo. (Tanga Ova Efesu 4:31, 32.) Siovaa utupopila “tuyekepo onyengo nokunumana.” (Sal. 37:8) Otyipuka otyo okutyitavela onondunge. Okupakela vakuetu onkhongo tyipondola okutuetela ovitateka mekongoko lietu. (Pro. 14:30) Ngokuti okupakela vakuetu onkhongo kamatyeetela vala vakuetu ovitateka mahi mwene nonthwe matyituetela ovitateka. Ngotyo tyina tuevela vakuetu, nonthwe muene tupolako ouwa. (Pro. 11:17) Tyina tuevela vakuetu tukala nombembua nehambu lituka kokuumbila Siovaa.

11. Oityi Ombimbiliya ipopia tyayemba kokukondola otyivi notyivi? (Ova Loma 12:19-21)

¹¹ Okukondolela otyivi notyivi otya Siovaa. Siovaa kahande tukondolele vakuetu tyina vametulingi otyipuka otyivi. (Tanga Ova Loma 12:19-21.) Mokonda tuvakuankhali, onthwe katutyivili okukoyesa nawa vakuetu, atulingi umwe ngetyi Huku ahanda. (Heb. 4:13) Pamwe onkhalelo yetu yokusoka ipondola okutulingisisa okukoyesa vakuetu  omapita. Kononkhono mba Huku Tiaku wahoneka okuti: “Onyengo yomunthu kayeeta ouviuki wa Huku.” (Tia. 1:20) Onthwe tutyii okuti ovipuka aviho Siovaa alinga viaviuka, iya momuvo watyo makalinga ouviuki.

12. Oñgeni matulekesa okuti tuyumba onthumbi mouviuki wa Siovaa?

¹² Tyina tuevela vakuetu, tulekesa okuti tuyumba onthumbi mouviuki wa Siovaa. Tyina tuyekela ovipuka aviho pomaoko a Siovaa tulekesa okuti tuna onthumbi yokuti Siovaa makaviukisa ovipuka aviho viaetwa nonkhali. Mouye omupe ovipuka vituihama komutima “kamavikahinangelwa vali nii kamavikeya vali komutima.” (Isa. 65:17) Mahi inkha pena umwe wetulinga etyi tyetuihameka omutima, okuti tyitavela umwe okuehemupakela onkhongo? Matutale oñgeni vamwe vetyivila okuahapake onkhongo.

13-14. Oityi welilongesila ku Tony na José tyayemba kokuevela?

¹³ Ovanyingi povakuatate vetu nonomphange, vakoyapo okuevela namphila etyi vakuavo vevelinga tyeveihama umwe unene. Ouwa patyi vapolako etyi valinga ngotyo?

¹⁴ Etyi Tony * ukala ko Filipinas ehenenoñgonoke otyili, anoñgonoka okuti omukulu wae waipawa nomunthu umwe utiwa o José. Pomuvo opo, Tony ankho omukalavi unene iya ankho uhanda okumukondolela. José atualua mokaleya mokonda yetyi alinga. Mahi pahe etyi José apolwa mokaleya Tony apopi okuti omunthu oo mandyimuovola tyina namemuvasi andyimuipaa. Atee umwe alande outa opo emuipae. Mahi pomuvo opo Tony ahimbika okulilongesa Ombimbiliya Nonombangi mba Siovaa. Wapopia okuti: “Etyi nahimbika okulilongesa, andyinoñgonoka okuti nesukisa oviukisa ovituwa viange nokuyekapo okukala nonyengo.” Konyima Tony ambatisalua etyi pakala okala omukulu wewaneno. Pahe soka oñgeni akalele etyi eiva okuti José nae pahe ombangi ya Siovaa! Etyi nthiki imwe velivasa, avelihumbakana iya Tony apopila José okuti nekuevela. Tony wapopia okuti otyipuka otyo aevela mukuavo tyemuhambukisilue unene iya  ehambu liatyo nokulipopia vala kelivili-ale. Siovaa wayamba unene Tony etyi aevela mukuavo.

15-16. Oityi ulilongesila ku Peter na Sue tyayemba kokuevela?

¹⁵ Mo 1985, Peter na Sue ankho veli meliongiyo, tyina vakati vala ñgaa ombomba yatutana. Naina omulume umwe ankho wapaka omina Mondyuo Yomaliongiyo! Sue apuili movipute. Mokonda yotyipuka otyo, pamwe Sue ankho kamonopo nokueheviko nawa iya pehepano keivi vali omuniko. * Peter na Sue ankho velipula okuti: ‘Omunthu patyi walinga otyipuka ngetyi?’ Etyi palamba omanima omanyingi, omunthu wokuapakele omina Mondyuo Yomaliongiyo, apakwa mokaleya atiwa makalamo atee ankhia. Etyi vapulua ine ankho mavaevela omunthu una, Peter na Sue avapopi okuti: “Siovaa wetulongesa okuti katupondola okupakela vakuetu onkhongo mokonda okulinga ngotyo tyipondola vala okutuetela ovitateka. Tundee apa tuatumbukilua notyitaka otyo, tutualako okulikuambela ku Siovaa opo etukuateseko okuahapake onkhongo.”

¹⁶ Okuti kuvo tyapepukile okuevela omunthu una? Au katyapepukile. Nkhele vapopia vali okuti: “Pamwe pamwe tyina tusoka oku kuatuka ovitateka Sue enavio, tyitunumenesa umwe unene. Mahi katukalela vala okusoka kotyitateka otyo mokonda kamatyilambiale liwa. Mahi ine omunthu una wokuapakele omina Mondyuo Yomaliongiyo, ukala Ombangi ya Siovaa matumuevela atumutambula umwe nawa. Ongeleka ei etulongesa okuti onondongua Mbombiliya mbutuyovola emonkhalelo ankho tuahasokuale. Tupu tyitupameka okunoñgonoka okuti Siovaa makanyimako ovipuka avio vituetela ovitateka.”

17. Oityi welilongesila ku Myra tyeyemba kokuevela?

¹⁷ Etyi Myra anoñgonoka otyili ankho wanepuale iya ankho una ovana vevali ovatutu.  Omulume wae ankho kesukile notyili. Etyi pakala omulume wae ahande omukai omukuavo iya evesipo meumbo. Myra wapopia okuti: “Etyi omulume wange anthyapo novana vetu ovatutu atyindyihama unene, andyinumana unene.” Namphila ankho velihengale mahi otyipuka otyo ankho tyimuihama vala. Myra wapopia vali okuti: “Otyipuka otyo ankho ndyilitehelela otyikala umwe ehimbwe, mahi andyinoñgonoka okuti tyikahi nokunyona oupanga wange na Siovaa navakuetu.” Myra pahe wapopia okuti utupu vali onkhongo iya kasoko vali kuetyi tyemulingile omulume wae wokohale. Ngwe wapopia okuti nthiki imwe ndyikevela okuti makala Ombangi ya Siovaa. Myra pehepano usoka vala kovipuka oviwa makapewa komutwe wandyila. Myra wakuatesako ovana vae okuumbila Siovaa. Hono Myra una ehambu liokuumbila Siovaa kumwe novana vae novanthu ovakuavo vombunga yae.

18. Mokonda Siovaa oe Omukoyesi Wavilapo, onthumbi patyi tupondola okukala nayo?

¹⁸ Otyiwa unene okunoñgonoka okuti, onthwe hanthueko tuna okukoya oñgeni omunthu ena okukoyeswa! Mokonda Siovaa Omukoyesi Wavilapo, oe una otyilinga tyokukoyesa ovanthu. (Loma 14:10-12) Tuna onthumbi yokuti, maendeka nawa ovipuka mokonda oe wii etyi tyaviuka netyi tyapenga. (Gên. 18:25; 1 Reis 8:32) Ngwe nalumwe malingi etyi tyahaviukile!

19. Mokonda Siovaa omuviuki, oityi makalinga?

¹⁹ Tukevelela onthiki Siovaa makamanako ovivi aviho nonkhali. Tyina omuvo oo wamehikipo, ovitateka aviho tunavio hono mavikanyimuako. (Sal. 72:12-14; Ehol. 21:3, 4) Ovipuka ovio kamatukevihinangaila vali. Tyina tukevelela omuvo oo uhikepo, tupandula unene ounongo Siovaa etuavela wokumuhetekela atutyivili okuevela vakuetu.