1. ¿Imatam Jehova Diosqa Isaiaswan nichirqa?

 JEHOVA DIOSQA unanchaqninchikmi, kamachikuykunata quwaqninchikmi, juezninchikmi. Ichaqa chaywanpas hanaq pacha taytanchikmi (Sal. 100:3; Is. 33:22). Chayraykum payqa huchallikuruptinchikpas sunqumanta wanakuptinchikqa pampachaykuwananchikpaq chaylla kachkan (Sal. 86:5). Chaymi sunqunchikta tiyaykachinanrayku paymanta willakuq Isaiaswan kaynata nichirqa: “Cochinilla hina guindoña huchaykichik kaptinpas ritita hinam yuraqyachisaq”, nispa (Is. 1:18).

2. ¿Imatam ruwananchik wakinkunawan allinña kananchikpaq?

² Pantaq kasqanchikraykum ruwasqanchikwanpas, rimasqanchikwanpas hukkunata sientichinchik (Sant. 3:2). Chaywanpas atichwanmi allin amistadkunawan kaytaqa, chaypaqqa pampachakuq kaytam yachananchik (Prov. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22). Jehova Diosqa munan pampachanakunanchiktam (Col. 3:13). Payqariki imataña-haykataña ruwaptinchikpas sunqumantam pampachaykuwanchik (Is. 55:7).

3. ¿Imakunamantam kunan yachasunchik?

³ Kay yachachikuypim yachasunchik pantaq kaspanchikpas Jehova Dios hina pampachanamanta, chaymi yachasunchik kaykunamanta: ¿Ima huchakunamantataq iñiqkunapi punta apaqkunaman willananchik? ¿Imaynanpitaq Diosqa munan pampachanakunanchikta? ¿Imatam yachachwan wakinkunapa huchanrayku iñiqmasinchikkunapa ñakarisqanmanta?

4. (1) ¿Imatataq ruwanan pipas huchallikuruspanqa? (2) ¿Ima ruwayniyuqtaq iñiqkunapi punta apaqkunaqa kanku?

⁴ Pipapas huchanmanta yachaspaqa iñiqkunapi punta apaqkunamanmi willananchik. ¿Ima huchakunamantataq willananchik? 1 Corintios 6:9, 10 nisqanpim wakin huchakunamanta riman, chayna huchakunaqa Diospa kamachikuyninkunatam yanqachan. Pipas chayna huchakunata ruwaruspanqa Jehova Diostam mañakunan pampachaykunanpaq, hinaspam punta apaqkunaman willakunan (Sal. 32:5; Sant. 5:14). ¿Ima ruwayniyuqtaq kanku punta apaqkunaqa? Jehova Diosllam huchakuna pampachaqqa, chaywanpas pampachanqa Jesus wañukusqanraykum. * Ichaqa hina Diosninchiktaqmi punta apaqkunatapas churaykurqa huchallikuq runa qarqusqa kananpaq utaq mana qarqusqa kananpaqpas bibliapi nisqanman hina tantianankupaq (1 Cor. 5:12). Chaypaqqa yachanankum sumaqta kaykunamanta: ¿Huchallikuq runaqa puntamantachu tantiarqa huchata ruwananpaq? ¿Huchan pakaytachu munarqa? ¿Unayñachu huchapi purirqa? Kay qatiqninmantam astawan sumaqtaraq yachaykunanku: ¿Sutillachu qawakun sunqumanta wanakusqan? ¿Sutillachu qawakun Diospa pampachaykusqan? (Hech. 3:19).

5. ¿Imaynatam yanapan wakin iñiqkunata punta apaqkunapa tantiasqankuqa?

⁵ Huchallikuqta yanapaq iñiqkunapi punta apaqkunaqa huñunakunku kay pachapi imapas tantiasqanku hanaq pachapi hina kananpaqmi (Mat. 18:18). ¿Imaynatataq yanapan wakin iñiqkunata imapas tantiasqankuqa? Huchallikuq mana wanakuptinqa iñiqkuna ukumantam qarqunku. Chaytaqa ruwanku wakin iñiqkunapas chay huchallikuq runa hina mana allin ruwaykunaman mana wichiykunankupaqmi (1 Cor. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11). Chay ruwasqankuqa huchallikuqtapas yanapantaqmi huchanmanta wanakuspa pampachasqa kananpaq (Luc. 5:32). Punta apaqkunapas taytanchiktam mañakunku huchanmanta wanakuqpaq, hinaspankum ninku kaqmanta tukuy sunqunwan payllata servinanpaq (Sant. 5:15).

6. ¿Yaqachu Jehova Dios pampachanmanraq iñiqkuna ukumanta qarqusqa runata?

⁶ Pipas huchanmanta mana wanakuptinqa iñiqkuna ukumantam chay huchallikuqta qarqunku. Autoridadkunapa kamachisqankuta chay huchallikuq yanqacharuptinpas punta apaqkunaqa chaykunamantaqa manam harkankuchu. Jehova Diosmiriki autoridadkunataqa churaykurqa, chaynapi paykuna wanakuqtapas utaq mana wanakuqtapas huchanman hina juzganankupaq (Rom. 13:4). Chay huchallikuq runa tiempopa pasasqanman hina yuyaymanaspan huchanmanta wanakuptinqa Jehova Diosqa payta pampachaykunanpaqmi chaylla kachkan (Luc. 15:17-24). Ima huchataña ruwaruptinpas Diosqa pampachaykunanpaqmi kachkan (2 Cron. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15).

7. ¿Imatam ruwananchik pitapas pampachaspaqa?

⁷ Pitapas Jehova Dios pampachananpaqqa utaq mana pampachananpaqqa manam ñuqanchikchu tantianchik. Pipas mana allinta ruwaruwaptinchikmi ichaqa ñuqanchik tantiananchik kanqa. Pipas mana allinta ruwaruwaspanchik pampachaykunanchikpaq niwaptinchikqa pampachaykunapaqmi tantiakunanchik. Chayqa sunqunchikpi nanaytawan  chay pantawaqninchik runapaq piñasqa kayta wischuymi. Chaykuna ruwayqa sasamá, aswanraqmi llumpay mana allinkunata ruwaruwaptinchikqa. 1994 watapi 15 punchaw septiembre killapi lluqsimuq La Atalaya qillqapim nirqa: “Pitapas pampachayqa manam mana allin ruwasqanta allinpaq hapiychu. Pitapas pampachayqa imapas ruwasqanta Diospa makinpi saqiymi. Diosninchikqariki allpantinpi allin juezmi. Paymi tiemponpi allin kaqta ruwanqa”, nispa. ¿Imaynanpitaq Jehova Diosqa munan pampachaspanchik makinpi tukuy imata saqinanchikta?

8. ¿Imata ruwaspataq Dios llakipayawasqanchikmanta agradecekunchik?

⁸ Pitapas pampachaspaqa Jehova Diospa llakipayawasqanchikmantam agradecekuchkanchik. Jesusmi willakuspan Diosta tupachirqa manunta pampachaykuq runawan. Chay runaqa llamkapuqninpa manuntam pampachaykurqa. Chay llamkapuqnin runam ichaqa llamkaqmasinpa manunta mana pampacharqachu (Mat. 18:23-35). ¿Imatataq Jesusqa chaywan yachachiyta munarqa? Diosninchikpa llakipayawasqanchikta chiqaptapuni agradecekuspaqa hukkunata pampachananchikpaqmi yachachichkarqa (Sal. 103:9). Chaymantam achka watakuna ñawpaqta Willakuq qillqapi nirqa haykakama pampachasqanchikpas Jehova Diospa pampachawasqanchikmanqa mana haypasqanta. Diosninchikqa Jesuspa wañukusqanraykum pampachawanchik chaynataq llakipayawanchik.

9. ¿Pikunatataq Jehova Diosqa llakipayan? (Rimarimuytaq Mateo 6:14, 15 nisqanmantapas).

⁹ Pitapas pampachaykuptinchikqa Jehova Diosmi pampachaykuwasunchik. Diosqa llakipayarikuqkunatam llakipayarin (Mat. 5:7; Sant. 2:13). Chayna kasqanmantam Jesuspas nirqa qatiqninkunata mañakunankupaq yachachispan (leey Mateo 6:14, 15). Ñawpaq tiempopipas Jehova Diosqa Job sutiyuq runapa llakipayakuq kasqantam qawarqa. Jobqa Elifazpa, Bildadpa hinaspa Zofarpa tukuy ima nisqankutam aguantarqa. Jehova Diospas Jobtam nirqa paykunarayku mañakunanpaq. Chayta Job ruwasqanraykum Diosqa tukuy imata quykurqa (Job 42:8-10).

10. ¿Imaynanpitaq sasachawanchik pipaqpas piñasqalla kayqa? (Rimarimuytaq Efesios 4:31, 32 nisqanmantapas).

¹⁰ Pitapas mana pampachaspaqa kikinchikmi sasachakusunchik. Pitapas mana pampachayqa llasaq qipi hinam, ichaqa Jehova Diosmi munan chay qipita saqinanchikta (leey Efesios 4:31, 32). Chaymi niwanchik: “Ama piñakuychu, rabiakuykunata wischuy”, nispa (Sal. 37:8). Niwasqanchikta ruwaspaqa allinmi kasunchik, piñasqalla kaspam ichaqa mana allinchu tarikusunchik (Prov. 14:30). Pipaqpas piñakuruspa mana pampachayqa venenota tomay hinam. Kikillanchiktam mana allinta ruwawanchik, manam imapas ruwawaqninchik runatachu. Pampachaykuspam ichaqa aswan allin tarikunchik (Prov. 11:17). Pampachaykuspaqa hawkalla tarikuspam Jehova Diosta hinalla servisun.

11. ¿Ima nintaq bibliapi vengakuymanta? (Rimarimuytaq Romanos 12:19-21 nisqanmantapas).

¹¹ Pitapas pampachaspaqa imatapas Jehova Diospa makinpim saqisunchik. Jehova Diosqa manam munanchu pitapas imapas ruwawasqanchikrayku vengakunanchiktaqa (leey Romanos 12:19-21). Pantaq  kasqanchikraykum ñuqanchikqa mana atinchikchu Jehova Dios hina juzgaytaqa (Heb. 4:13). Ñuqanchikqa imayna tarikusqanchikman hinam wakinpiqa imatapas ruwanchik. Chayraykum Santiagopas qillqarqa: “Runapa piñakusqanqa manam Diospa allin ruwaq kasqanman hinachu”, nispa (Sant. 1:20). Manam iskayrayanchikchu Jehova Dios allin kaqta ruwananmantaqa nitaq justiciata ruwawananchikmantaqa.

12. ¿Imata ruwasqanchikpim qawakun Dios justiciata ruwawananchikmanta mana iskayrayasqanchik?

¹² Pitapas pampachaspaqa Jehova Diospa allin ruwaq kasqanpim hapipakunchik. Paypa makinpi mana allinkuna ruwawasqanchikta saqispanchikqa, tukuy imata pay allichananmantam mana iskayrayachkanchikchu. Kay pacha suma-sumaqña kaptinqa tukuy ima mana allinkuna ruwawasqanchikpas ‘qunqasqañam kanqa, manañam pipas yuyarinqañachu’ (Is. 65:17). Ichaqa, ¿atichwanchu saqiyta piñakuytawan sientikuyta pipas mana allinkunata ruwaruwaptinchik? Chaymantayá qatiqninpi yachaykusun.

13, 14. ¿Imatam yachachwan Tonymantawan Joseymanta?

¹³ Achka iñiqmasinchikkunam llumpa-llumpay mana allinkunata ruwaqnin runakunata pampacharqaku. Chayqa, ¿allinninkupaqchu karqa?

¹⁴ Filipinas nacionpi yachaq iñiqmasinchik Tony * manaraq testigo kachkaptinmi hukkaqnin mayor kaq wawqinta wañurachirqaku. Chaymanta qipamanmi yacharurqa Josey sutiyuq runa wañurachisqanmanta. Chayta yacharuspanmi Tonyqa vengakuyta munarqa. Joseytaqa, Tonypa wawqinta wañurachisqanraykum carcelman hinarurqaku. Josey carcelmanta lluqsiruptinmi Tonyqa wañurachiyta munarqa, chaymi armata rantirurqa. Ichaqa chayna kachkaspanmi bibliamanta yachayta qallaykurqa Jehova Diospa testigonkunawan. Chayta yuyarispanmi Tony willakun: “Bibliata estudiasqayman hinam yacharurqani imayna kasqayta cambianaymanta. Piñakuq kaytam saqinay karqa”, nispa. Tonyqa bautizakuruspanmi  tiempopa risqanman hina iñiqkunapi punta apaqña karqa. Payqa uyarayarqaraqmi Joseypas testigoña kasqanta yacharuspan. Paykunaqa tuparuspankum abrazanakuykurqaku. Tonyqa, Joseytam sunqumanta pampachaykurqa. Ancha-ancha kusisqam tarikurqa Joseyta pampachaykusqanrayku. Pampachaykusqanraykum Jehova Diosqa Tonyta bendeciykurqa.

15, 16. ¿Imatam yacharunki iñiqmasinchik Petermantawan Suemanta?

¹⁵ 1985 watapim iñiqmasinchik Peter chaynataq señoran Sue huñunakuypi kachkarqaku, hinachkaptinmi qunqayllamanta bomba tuqyarurqa. Huk runam huñunakunanchik wasipi bombata churarusqa. Chay bomba tuqyarusqanraykum iñiqmasinchik Sueqa imapa asnasqantapas manaña musyarqañachu, manañam allintañachu qawakurqa nitaq uyarikurqa. * Kay iñiqmasinchikkunaqa sapa kutillam nikuqku: “¡Mayna mana allinñataq chay runa karqa kayta ruwawananchikpaq!”, nispa. Achka watakuna pasaytam chay bomba churaq runataqa wañunankama carcelpi kananpaq churarurqaku. Iñiqmasinchikkunata “¿pampachaykunkichikchu chay runata, icha manachu?” nispa tapuptinkum paykuna nirqaku: “Jehova Diosniykum yachachiwanku piñakuywan sientikuyqa kikillaykuta mana allinta ruwawasqankumanta. Qallariymantapacham taytaykuta mañakurqaniku chay runapaq mana piñakunaykupaq nitaq sientikunaykupaq”, nispa.

¹⁶ Iñiqmasinchikkunapaqqa, ¿facilchu karqa chay runakunata pampachaykuyninku? Manam. Paykunam ninku: “Wakinpiqa rabiakunikum, ichaqa mana chayllapi umayuq kasqaykuraykum chaylla allinyaniku. Manam chayllachu, sichu chay runa hamuq tiempopi testigo kanqa hinaptinqa kusisqallañam abrazaykusaqku. Tukuy ima pasasqaykuwanmi yacharuniku bibliapi nisqanman hina ruwayqa kikinchikpa allinninchikpaq kasqanta. Manam llasaq qipiyuq  hinachu tarikuniku. Chaymantapas, sunquykutam tiyaykachin tukuy ima mana allinkunata Jehova Dios allichananmanta yachasqayku”, nispa.

17. ¿Imatataq yacharunki Mayramanta?

¹⁷ Iñiqmasinchik Mayrañataqmi testigoqa karqa casada kachkaspanña chaynataq iskay wawayuq kachkaspanña, qusanmi ichaqa testigo kaytaqa mana munarqachu. Chaymanta qipamanmi qusanqa huk warmiwan ripukurqa, hinaspam Mayratawan wawankunata saqirurqa. Chaymantam Mayra willakun: “Qusay saqiruwaptinkuqa manam ima ruwakuytapas atirqanichu. Wakinkunamantapas iskayrayaqñam kani, ñakakuqmi kani, kikillaypaqmi piñakuq kani”, nispa. Qusanwan manaña kuska kaptinpas sunqunpim hinalla nanay karqa. Chaymantam Mayra nin: “Achka killakuna chayna tarikusqayraykum cuentata qukururqani Jehova Dioswanpas hinaspa hukkunawanpas manaña allin kasqayta”, nispa. Kunanqa Mayraqa manañam piñasqañachu chay rakikusqan runapaqqa, aswanqa chay runapa allinnintam munan, chaymantapas testigo kanantam munan. Mayraqa hamuq tiempopim yuyaymanan, manam pasaq tiempopichu. Diospa munasqanman hina wawankunata sapallan uywaspanpas, kunanqa ancha kusisqam tarikun wawankunawan chaynataq paykunapa familiankunawan kuska Jehova Diosta servispanku.

18. ¿Imamantataq mana iskayrayananchikchu Jehova Dios allpantinpi juez kasqanrayku?

¹⁸ Jehova Diosqa allpantinpi juezmi, chayraykum mana ñuqanchikchu tantiananchik wakinkunata imaynata juzganapaqqa, paymi chaytaqa ruwanqa (Rom. 14:10-12). Manamá iskayrayananchikchu Diosninchik kamachikuyninkunaman hina pitapas juzgananmantaqa (Gen. 18:25; 1 Rey. 8:32). Payqa allintamá imatapas ruwanqa.

19. ¿Imatataq hamuq tiempopi mana pantaq juezninchik ruwanqa?

¹⁹ Jehova Diosmi allichanqa pantaq kasqanchirayku chaynataq huchallikuq kasqanchikrayku imapas mana allin ruwasqanchikkunataqa. Munachkanchikñamá chay punchaw chayamunantaqa. Diosninchikmá tukuy mana allinkuna pasasqanchikta chinkachinqa (Sal. 72:12-14; Apoc. 21:3, 4). Imapas mana allinkuna pasawasqanchikqa qunqasqañam kanqa. Chay punchaw chayamunankamaqa Jehova Dios hinayá ñuqanchikpas wakinkunata pampachasunchik.