1. Kumbi Yehova watiŵasimikiziyanji ŵanthu akubuda wo alapa?

 CHINANGA kuti Yehova ndi Mlengi widu, Ngwakupereka Marangu widu kweniso Ngwakweruzga widu, iyu Mbawusefwi so achanju akuchanya. (Salimo 100:3; Yesa. 33:22) Asani tamubudiya ndipu talapa ndi mtima wosi, iyu we ndi mazaza kweniso wakhumbisiska kutigowoke. (Salimo 86:5) Kuziya mwa mchimi Yesaya, Yehova wangukamba mazu ngakuchiska ngakuti: “Chinanga maubudi nginu ngangaŵa ngayera, ngajengi ngatuŵa nge sinoo.”​—Yesa. 1:18; mazu ngamumphata.

2. Asani tikhumba kuja pa ubwezi wakukho ndi anyidu, kumbi tikhumbika kuchitanji?

² Chifukwa chakuti te ambula kufikapu, tosi tikamba pamwenga kuchita vinthu vo viguŵiska anyidu. (Yako. 3:2) Kweni ivi ving’anamuwa cha kuti tingatondeka kuja nawu pa ubwezi wakukho. Tingaja nawu pa ubwezi asani titesesa kugowoka. (Nthanthi 17:9; 19:11; Mate. 18:21, 22) Asani taguŵiskana pa vifukwa vimanavimana, Yehova wakhumba kuti tigowokengi. (Ako. 3:13) Te ndi chifukwa chakuvwika chakuchitiya viyo. Tikamba viyo, chifukwa chakuti Yehova watitigowoke “ukongwa.”​—Yesa. 55:7.

3. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

³ Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mo ŵanthu ambula kufikapu, angayezge Yehova pa nkhani ya kugowoka. Kumbi ndi maubudi nanga ngo tikhumbika kukambiya ŵara? Ntchifukwa wuli  Yehova wakhumba kuti tigowokiyengi anyidu? Nanga tingasambiranji kwa Akhristu anyidu wo akumana ndi masuzgu ngakulu chifukwa cha maubudi nga ŵanthu anyaki?

4. (a) Asani mteŵeti waku Yehova wachita ubudi ukulu, kumbi wakhumbika kuchitanji? (b) Kumbi ŵara ŵe ndi udindu wuli asani akambiskana ndi munthu yo wachita ubudi?

⁴ Tikhumbika kukambiya ŵara asani munthu munyaki wachita ubudi ukulu. Nganyaki mwa maubudi ngakulungakulu, ngakulembeka pa 1 Akorinto 6:9, 10. Kuchita maubudi ngakulungakulu, nkhuswa ukongwa Dangu laku Chiuta. Asani Mkhristu wachita ubudi ukulu, wakhumbika kupemphera kwaku Yehova kuti wamugowoke kweniso watenere kukambiya ŵara mumpingu. (Salimo 32:5; Yako. 5:14) Kumbi ŵara ŵe ndi udindu wuli? Yehova pe ndiyu we ndi mazaza ngakutigowoke limu maubudi ngidu, ndipu wachita venivi kuziya mu sembi * yaku Yesu. Kweni Yehova wakupereka udindu ku ŵara kuti agwiriskiyengi ntchitu Malemba kuti aziŵi asani munthu yo wabuda ngwakwenere kulutirizga kuja mumpingu. (1 Akori. 5:12) Kuti afiski venivi, chinthu chimoza cho atesesa kuchita, nkhuziŵa kwamuka kwa mafumbu yanga: Kumbi munthu wanguchita kunozge limu kuti wachiti ubudi? Kumbi iyu wakhumbanga kubisa ubudi waki? Kumbi wachita ubudi wenuwu kwa nyengu yitali? Ndipu mafumbu ngakukhumbika ukongwa ngakuti, kumbi pe ukaboni wakulongo kuti walapa nadi ndi mtima wosi? Kumbi pe maukaboni ngakulongo kuti Yehova wamugowoke?​—Machi. 3:19.

5. Kumbi vo ŵara achita vitovya wuli?

⁵ Asani ŵara akumana ndi munthu yo wachita ubudi, chilatu chawu nkhusankha vinthu mwakukoliyana ndi vo Yehova wasankha kali kuchanya. (Mate. 18:18) Kumbi ndondomeku yeniyi yitovya wuli mumpingu? Yivikiliya mpingu, chifukwa ŵanthu ambula kulapa wo abuda asezgeka ndi chilatu chakuti aleki kunanga mbereri zakuzirwa zaku Yehova. (1 Akori. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Yingawovya so munthu yo wachita ubudi kuti walapi ndipuso kuti Yehova wamugowoke. (Luka 5:32) Ŵara atimupemphere munthu yo walapa ndipu apempha Yehova kuti wamuchizgi mwauzimu.​—Yako. 5:15.

6. Asani munthu wasezgeka, kumbi Yehova wangamugowoke mbwenu? Konkhoskani.

⁶ Tiyeruzgiyi kuti munthu ngwakulapa cha asani ŵara akambiskana nayu. Asani vaŵa viyo, iyu wasezgeka mumpingu. Asani iyu waswa dangu la boma, ŵara amuvikiliyengi cha ku masuzgu ngo wangakumana nangu chifukwa cha vo wakuchita. Yehova wazomereza ŵaraŵara aboma kuti ayeruzgengi kweniso kulanga weyosi yo watuswa dangu, kwali ngwakulapa pamwenga cha. (Aro. 13:4) Kweni asani pavuli paki munthu mwenuyu waziŵa kuti wangunanga ndipu walapa ndi mtima wosi kweniso wang’anamuka, Yehova ngwakunozgeka kumugowoke. (Luka 15:17-24) Venivi vingachitika chinanga kuti ubudi waki wenga ukulu ukongwa.​—2 Mbiri 33:9, 12, 13; 1 Timo. 1:15.

7. Kumbi tingamugowoke wuli munthu yo watinangiya?

⁷ Vakukondwesa kuziŵa kuti tosi tilivi mazaza ngakusankhiya Yehova kuti wagowoke munthu yo wabuda pamwenga cha! Chinanga kuti ve viyo, pe chinthu chinyaki cho tikhumbika kusankha. Kumbi ntchinthu wuli? Pa vakuchitika vinyaki, munthu wangatinangiya ukongwa, kweni pavuli paki wangatipepesa ndipu wangapempha kuti timugowoke. Kweni pa vakuchitika vinyaki, wangachita viyo cha. Chinanga kuti vingaŵa viyo, tingasankha kumugowoke ndi kuleka kumukwiyiya kweniso kusunga vifukwa. Kukamba  uneneska, venivi vingato nyengu ndipuso pangakhumbika phamphu, ukongwa asani watiguŵiska ukongwa. Chigongwi cha Mlinda cha September 15, 1994, chingukamba kuti: “Asani wagowoke munthu yo wabuda, ving’anamuwa kuti ulekere ubudi waki cha. Asani Mkhristu wagowoka, ving’anamuwa kuti wasiya nkhani yo mumanja mwaku Yehova kuti ndiyu wayeruzgengi mwaurunji. Iyu Ngwakweruzga murunji muchilengedu chosi, ndipu wazamuwonesesa kuti urunji wachitika pa nyengu yakwenere.” Ntchifukwa wuli Yehova wakhumba kuti tigowokengi kweniso kugomezga kuti iyu wayeruzgengi nkhani yo mwaurunji?

8. Asani tigowoka, kumbi tilongo wuli kuti tiwonga lisungu laku Yehova?

⁸ Asani tigowoka, tilongo kuti tiwonga lisungu laku Yehova. Mu ntharika yinyaki, Yesu wanguyeruzgiya Yehova ndi mbuya yo wangugowoke kapolu waki ngongoli yikulu yo watingi wayiwezengi cha. Kweni kapolu yo wangugowokereka wangutondeka kumulongo lisungu kapolu yo wenga nayu ndi ngongoli ya ndalama zimanavi. (Mate. 18:23-35) Kumbi tisambiranji pa ntharika yaku Yesu yeniyi? Asani tiwonga nadi lisungu likulu lo Yehova wakutilongo, vitichitiskengi kuti nasi tigowokiyengi anyidu. (Salimo 103:9) Mu vyaka vakuvuli, Chigongwi cha Mlinda chinyaki chingukamba fundu yeniyi kuti: “Kwali anyidu tingaŵagoke kananandi wuli, vingayanana cha ndi kugowoka kwaku Chiuta kweniso lisungu lo wakutilongo kuziya mu sembi yaku Khristu.”

9. Kumbi mbayani wo Yehova watiŵalongo lisungu? (Mateyu 6:14, 15)

⁹ Asani tigowoke anyidu, Yehova nayu watigowokiyengi. Yehova walongo lisungu ku ŵanthu wo ŵe ndi lisungu. (Mate. 5:7; Yako. 2:13) Yesu wangulongo umampha fundu yeniyi pa nyengu yo wasambizanga akusambira ŵaki mo angapemphere. (Ŵerengani Mateyu 6:14, 15.) Tisambira fundu yakuyanana waka pa vo Yehova wangukambiya mteŵeti waki Yobu. Munthu wakugomezgeka mwenuyu wanguguŵa ukongwa ndi mazu ngakuŵaŵa ngo anthulumi atatu, Elifazi, Bilidadi ndi Zofari angukamba. Yehova wangukambiya Yobu kuti waŵapemphere. Ndipu Yobu wati wachita viyo, Yehova wangumutumbika.​—Yobu 42:8-10.

10. Ntchifukwa wuli kusunga vifukwa nkhwakofya? (Aefeso 4:31, 32)

¹⁰ Asani tisunga vifukwa titijipweteka taŵeni. Yehova wakhumba kuti tiŵengi ndi chimangu cho munthu watuŵa nachu asani waleka kusunga vifukwa. (Ŵerengani Aefeso 4:31, 32.) Iyu watitikambiya kuti: “Leka kukwiya ndipu jowo ukali.” (Salimo 37:8) Tiyanduwa asani tilondo ulongozgi wenuwu. Kusunga vifukwa kungapweteka liŵavu lidu kweniso kungachitiska kuti tisuzgikengi maŵanaŵanu. (Nthanthi 14:30) Kusunga vifukwa kwe nge kumwa poyizoni. Asani tilutirizga kumukwiyiya munthu yo watinangiya, titijipweteka taŵeni. Mumalu mwaki, asani tigowoke anyidu, tiyanduwa taŵeni. (Nthanthi 11:17) Tija ndi chimangu cha mumtima kweniso mumaŵanaŵanu ndipu tilutirizga kuteŵete Yehova.

11. Kumbi Bayibolu likambanji pa nkhani yakukhumba kuweze? (Aroma 12:19-21)

¹¹ Kuweze nkhwaku Yehova. Yehova wakutipaska cha mazaza ngakuweze asani munthu watinangiya. (Ŵerengani Aroma 12:19-21.) Chifukwa chakuti tiziŵa vinandi cha ndipuso te ambula kufikapu, tingayeruzga cha nkhani mwaurunji nge mo Chiuta wangachitiya. (Ahe. 4:13) Ndipu nyengu zinyaki ukali ungachitiska kuti tileki kuyeruzga umampha. Yehova wangukambiya Yakobe kulemba kuti: “Ukali wa munthu ubala urunji waku Chiuta cha.” (Yako. 1:20) Tingasimikiza kuti Yehova wachitengi vinthu  mwaurunji ndipu wawonesesengi kuti wachitika pa nyengu yaki.

12. Kumbi tingalongo wuli kuti tigomezga kuti Yehova wachita vinthu mwaurunji?

¹² Asani tigowoka, tilongo kuti tigomezga kuti Yehova wachita vinthu mwaurunji. Asani tisiya nkhani mumanja mwaku Yehova kuti wayeruzgi, tilongo kuti tigomezga kuti Yehova wazamutuzgapu vinthu vosi viheni vo vichitika chifukwa cha ubudi. Mucharu chifya cho wakulayizga, vinthu vosi vo vititisuzga maŵanaŵanu “vazamukumbukika so cha ndipu vazamuseremu so cha mumtima.” (Yesa. 65:17) Kweni asani taguŵa ukongwa, kumbi vingachitika nadi kuleka kukwiya kweniso kumusungiya vifukwa munthu yo watinangiya? Tiyeni tiwoni mo anyaki afiskiya kuchita venivi.

13-14. Kumbi mwasambiranji pa nkhani ya kugowoka pa vo vinguchitikiya Tony ndi José?

¹³ Anandi mwa abali ndi azichi ŵidu asankha kugowoka chinanga kuti anguguŵa ukongwa ndi vinthu vo ŵanthu anyaki akuŵachitiya. Kumbi yiwu asaniya vitumbiku wuli chifukwa cha kugowoka?

¹⁴ Vyaka vinandi wechendasambiri uneneska, Tony * yo waja ku Philippines wanguziŵa kuti mku waki munyaki wangubayika ndi José. Pa nyengu iyi, Tony wenga mukali kweniso wandewu, ndipu wakhumbanga kuweze. José wangumangika ndi kuŵikika mujeri chifukwa cha mulandu wenuwu. Pavuli paki, José wati watuwa mujeri, Tony wangulapizga kuti asani wamusaniya wamubayengi. Mwakuti wangugula futi chifukwa cha venivi. Pa nyengu yeniyi, Tony wangwamba kusambira Bayibolu ndi Akaboni aku Yehova. Iyu wanguti: “Pa nyengu yo ndasambiranga, ndinguziŵa kuti ndakhumbikanga kusintha umunthu wangu kweniso vo ndachitanga, ndipu venivi vasazgangapu kuleka kumukwiyiya José.” Pati pajumpha nyengu, Tony wangubatizika ndipu pavuli paki wanguŵikika kuja mura mumpingu. Aŵanaŵaniyani waka mo wangukondwe wati waziŵa kuti José nayu sonu ndi mteŵeti waku Yehova wakubatizika! Yiwu ŵati akumana, anguvumbatiyana mwachanju, ndipu Tony wangukambiya José kuti wakumugowoke. Tony wangukamba kuti kugowoke José kunguchitiska kuti waje ndi likondwa likulu, mwakuti venga vakusuzga kukonkhoska likondwa lo wenga nalu. Mwaviyo,  Yehova wangumutumbika Tony chifukwa cha mtima waki wakukhumbisiska kugowoka.

15-16. Kumbi mwasambiranji pa nkhani ya kugowoka pa vo vinguchitikiya Peter ndi Sue?

¹⁵ Mu 1985, Peter ndi Sue ŵenga pa maunganu ku Nyumba ya Ufumu, pa nyengu yo mwamabuchibuchi kunguphulika bomba. Munthu munyaki wanguŵika bomba mukati mwa Nyumba ya Ufumu! Sue wangupwetekeka ukongwa mwakuti masu kweniso makutu ngaki, vingunangikiya limu. Iyu wanguleka so kuvwa fungu la chinthu chechosi. Kanandi, Peter ndi Sue ajifumbanga kuti: ‘Kumbi wangaŵa munthu wa mtundu wuli yo wangachita chinthu chiheni viyo?’ Pati pajumpha vyaka vinandi, munthu yo wanguthya bomba mu Nyumba ya Ufumu, yo wenga mteŵeti waku Yehova cha, wangumangika ndipu angumuyeruzga kuti wakaje mujeri kwa umoyu waki wosi. Peter ndi Sue ŵati afumbika asani akumugowoke munthu mwenuyu, yiwu angukamba kuti: “Yehova watitisambiza kuti kusunga vifukwa kweniso kukwiya, kungapweteka liŵavu lidu kweniso kungachitiska kuti tisuzgikengi maŵanaŵanu. Mwaviyo, pati pajumpha nyengu yimanavi kutuliya po bomba linguphulikiya, tingupempha Yehova kuti watiwovyi kuti tigowoki, ndi chilatu chakuti tilutirizgi kuja ndi chimangu.”

¹⁶ Kumbi chenga chipusu kwaku yiwu kumugowoke munthu mwenuyu ndi kuleka kumukwiyiya? Viŵi cha. Yiwu angukamba so kuti: “Nyengu zinyaki asani Sue wayamba kusuzgika ndi urwirwi, tikwiya mbwenu ndi vo munthu mwenuyu wanguchita. Kweni tilutirizga cha kuŵanaŵaniya nkhani yeniyi, mwaviyo maŵanaŵanu ngenanga ngaswera cha kumala. Mwakuti tingakamba kutuliya pasi pa mtima kuti, asani zuŵa linyaki munthu mwenuyu wazija mubali, tazakumulonde. Vo vikutichitikiya vatisambiza kuti fundu za mu Bayibolu zititifwatuwa ukongwa, ndipu zititifwatuwa mu nthowa zinandi zo isi taŵanaŵaniyangaku cha! Tipembuzgika so kuziŵa kuti pambula kuswera yapa, Yehova wazamutuzgapu vinthu vosi viheni.”

17. Kumbi mwasambiranji pa nkhani ya kugowoka pa vo vinguchitikiya Myra?

¹⁷ Myra wangusambira uneneska we pa nthengwa kweniso we ndi ŵana ŵaŵi. Mulumu waki wangusambira cha uneneska. Pati pajumpha  nyengu iyu wanguchita chigololu ndipu wangulithaŵa banja laki. Myra wangukamba kuti: “Mulumu wangu wati wandileka ini ndi ŵana ŵidu ŵaŵi, ndinguvwa nge mo anandi avwiya asani munthu yo atimuyanja waŵachitiya chinyengu. Ndingukwaskika ukongwa, ndinguvwana cha, ndenga ndi chitima, ndingujimba mulandu kweniso ndingukwiya.” Chinanga kuti nthengwa yingumala, kweni vamuŵaŵanga mbwenu chifukwa chakuti mulumu waki wangumuchitiya chinyengu. Myra wangukamba so kuti: “Ndingulutirizga kusuzgika maŵanaŵanu ndipuso kukwiya kwa myezi yinandiku, ndipu ndinguwamu kuti venivi vakwaskanga ubwezi wangu ndi Yehova kweniso ndi ŵanthu anyaki.” Sonu Myra wakamba kuti wakuleka kumukwiyiya ndipu wakhumba cha kuti mulumu waki wakali chimuchitikiyi chinthu chiheni. Iyu wagomezga kuti zuŵa linyaki wazamundere kufupi ndi Yehova. Myra waŵanaŵaniya vinthu vo Yehova walayizga kunthazi. Nge ma yo wengavi mulumu waki, iyu wangulera ŵana ŵaki ŵaŵi kuti ateŵetiyengi Yehova. Mazuŵa nganu, Myra wakondwa kuteŵete Yehova limoza ndi ŵana ŵaki kweniso mabanja ngawu.

18. Kumbi tisimikiza kuti Wakweruzga Mura, Yehova, wachitengenji?

¹⁸ Vakukondwesa kuziŵa kuti tilivi udindu wakusankha mo ŵanthu angayeruzgikiya! Nge Wakweruzga Mura, Yehova ndiyu we ndi udindu wakukhumbika wenuwu. (Aro. 14:10-12) Tingasimikiza ndi mtima wosi kuti, nyengu zosi wayeruzgengi mwakukoliyana ndi marangu ngaki nga urunji, nga cho ntchamampha ndi chiheni. (Gene. 18:25; 1 Mafu. 8:32) Iyu wazamuchitapu cha chinthu chechosi chambula urunji!

19. Chifukwa chakuti Yehova ngwakweruzga murunji, kumbi wazamuchitanji?

¹⁹ Tilindizga nyengu yo Yehova wazamutuzgiyapu limu vinthu vosi viheni vo vichitika chifukwa cha ubudi. Pa nyengu iyi, vinthu vosi vo vipweteka liŵavu lidu kweniso vo vititisuzga maŵanaŵanu, vazamumaliya limu. (Salimo 72:12-14; Chivu. 21:3, 4) Vinthu venivi vazamukumbukika so cha. Po tilindizga nyengu yakukondwesa yeniyi kuti yifiki, tiwonga ukongwa kuti Yehova wakutilenga mu nthowa yakuti timuyezgengi pa nkhani yakugowoka.